Morgunblaðið - 07.07.1987, Blaðsíða 45

45
meti, sveppum, kartöflum og
blómum án umsagnar helstu hags-
munaðila. Þetta mál veltir upp
spumingum um stöðu Landbúnað-
arráðuneytisins í íslenska stjóm-
kerfinu og almenn réttindi íslenskra
neytenda. Þeir fá smám saman skil-
greinda réttarstöðu sína í lögum,
en veigamesta framförin fólst í lög-
um nr. 56/1978 um verðlag,
samkeppnishömlur og óréttmæta
viðskiptahætti. Síðan koma önnur
lög, þ.e. búvörulögin frá 1985, sem
vom stórkostlega gölluð. Þau vom
barin í gegnum Alþingi án nauðsyn-
legs undirbúnings og kynningar.
Fjölmörg atriði laganna em hrein
tímaskekkja og skerða stórlega rétt
íslenskra neytenda.
I 42. grein laga segir, að land-
búnaðarráðherra veiti leyfí til að
flytja til landsins kartöflur, nýtt
grænmeti, sveppi og blóm. Vísað
er síðan í neftidarskipan í þessu
sambandi, en sú nefnd skal skipuð
tveimur fulltrúum framleiðenda,
tveimur fulltrúum innflytjenda og
oddamanni frá landbúnaðarráð-
herra. Málið er semsé í höndum
framleiðenda. Það em síðustu aðilar
á íslandi, sem ættu að ákveða inn-
flutning, því hann er í samkeppni
við innlenda framleiðendur. Auk
þess er það óeðlilegt, að fulltrúar
innflytjenda séu í slíkri nefnd, því
þeir menn úr þeirra hópi, sem þekk-
ingu hafa á þessum málum, em auk
þess fulltrúar fyrir tiltekin fyrir-
tæki, sem hafa beinna hagsmuna
að gæta. Þetta mál virðist náttúm-
lega ekkert koma íslenskum neyt-
endum við! Hið eina eðlilega í þessu
máli er, að innflutningsmálin séu í
höndum viðskiptaráðherra, sem á
að geta metið hagsmuni íslenskra
neytenda og framleiðenda saman.
Reglumar, sem ráðherrann gaf
út, skulu síðan tryggja, að íslensk
framleiðsla hafí forgang á mark-
aðnum, án þess að framboðið magn
verði af skoraum skammti eins
og þar segir. Þetta stendur hvergi
í lögunum. Ráðherra telur sæm-
andi að þrengja stórlega rétt
íslenskra neytenda með reglugerð-
um. Þetta er verkefni fyrir rlög-
fræðinga og eitt af mörgum
rannsóknaverkefhum varðandi
embættisferil landbúnaðarráðherra.
Reglumar gera ráð fyrir því, að
KJÖTIÐNAÐARSTÖÐ KEA
AKUREYRI SÍMI: 96-21400
V^terkurog
k-/ hagkvæmur
auglýsingamiðill!
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 7. JÚLÍ 1987
innflutningsleyfí verði einungis gef-
in til þeirra, sem dreifa íslenskri
framleiðslu. Þetta er nýtt afbrigði
af kvótakerfí, sem bindur innflytj-
endur við þjónustu við innlenda
framleiðendur, sem beta sett inn-
flytjendur út í kuldann með því að
neita þeim um viðskipti. Þessu hef-
ur þegar verið beitt gagnvart einum
innflytjanda, sem kærði málið og
fékk jákvæðan úrskurð Verðlagsr-
áðs. Aðrir innflytjendur hafa látið
sér lynda að kaupa af „grænmetis-
markaðnum" sem millilið í stað
þess að versla beint við framleið-
endur. Þeir hafa sennilega ekki
þorað annað til þess að detta ekki
út úr áðumefndum kvóta. Allt er á
sömu bókina lært!
Ennfremur stendur í reglunum,
að innflutningsnefndinni sé skylt
(heimilt?) að taka tillit til þess, að
hafí hún rökstuddan grun um, að
ákveðin tegund hamli sölu á ann-
arri íslensk-ræktaðri. Á venjulegu
máli þýðir þetta, að unnt er að
banna innflutning á kínakáli, ef það
hefur áhrif á sölu íslensks hvítkáls.
Ymsar aðrar þrengingar á rétt-
indum íslenskra neytenda felast í
umræddum reglum, en ekki verður
fjallað nánar um það að sinni.
Neytendasamtökin hafa farið
þess í leit við forsætisráðherra, að
umræddar reglur verði numdar úr
gildi og jafnframt hafa þau skorað
á samtök framleiðenda að virða
reglumar að vettugi vegna þess,
að þær valda öllum aðilum tjóni
enda samdar út frá þröngum og
skammsýnum hagsmunum.
Neytendasamtökunum er kunn-
ugt um það, að framleiðendur stóðu
fyrir undirskriftasöfnun til ráða-
manna þess efnis, að þeir hvikuðu
ekki frá reglunum. Þar með virðist
faðemið að þeim sannað.
Niðurlag
Það er skoðun greinarhöfunda,
að umrætt upphlaup til einokunar
á sviði marggetinna afurða muni
fyrr eða síðar leiða til þess, að verð-
lagning á öllum afurðunum verði
annað hvort sett undir opinberar
nefndir eða að öllu saman verði
hrundið.
Það verður enginn markaður til
með því að skýra einokunarbrölt
markað frekar en dúfa verður úr
vargi með nafngift einni saman.
Því verður tæpast trúað, að allir
félagsmenn í Sambandi garðyrkju-
bænda viti gjörla um hvað málið
snýst. Það skal minnt á það hér,
að ísegg reyndi að koma á einokun
og framleiðslustýringu eggja með
því að kalla framtakið „dreifingar-
stöð“ á sakleysislegan hátt. Það
vom margir, sem bám skaða af því
máli, bæði framleiðendur og neyt-
endur.
Það er von okkar, að grein þessi
megi skýra nokkuð sjónarmið Neyt-
endasamtakanna í umræddu máli
og að félagar í Sambandi garð-
yrkjubænda taki fram fyrir hend-
umar á forystusauðum sínum í
máli þessu, taki mark á sjónarmið-
um Neytendasamtakanna og virði
lög í þessu landi og vinni þannig
að því að bæta úr því vandræða-
ástandi, sem ríkir á íslenskum
markaði með umræddar afurðir.
Jóhannes Gunnarsson er formað-
ur Neytendasamtakanna ogjónas
Bjarnason er formaður landbún-
aðarnefndar samtakanna
í þriöja sinn á tæpum sex árum er nýr bíll frá Opel
verksmiðjunum valinn bfll ársins af kröfuhörðum
gagnrýnendum bflablaða.
OMEGA er íburðarmikill, rúmgóður og þægilegur
fólksbfll. Og eins og gagnrýnendur bflablaða
Evrópu, teljum við OMEGA tæknilega fullkominn
og einn besta fólksbfl á markaðnum í dag.
Ef lýsingar þessar nægja þér ekki, en þig langar að láta
eftir þér að eignast það besta á bílamarkaðnum í dag,
hafðu samband við okkur og fáðu að reynsluaka OMEGA.
Það nægir. — Þú munt sannfærast.
BíLVANGURsf
HÖFÐABAKKA 9 5ÍMI 687300