Morgunblaðið - 07.07.1987, Blaðsíða 48

48
T86i Ln'n. ,t Hut>AQut.oifi<i oiaA.imiuunoM
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 7. JÚLÍ 1987
Bertel Andrésson
skipstjóri — Minning
Fæddur 29. maí 1890
Dáinn 24. júní 1987
f dag verður kvaddur hinstu
kveðju frá Fossvogskirkju Bertel
Andrésson skipstjóri en hann lést
24. júní sl. á sjúkradeild Hrafnistu,
97 ára gamall.
Hann var fæddur í Reykjavík og
foreldrar hans voru Þuríður Erlend-
sóttir ljósmóðir, dóttir Erlends
Ólafssonar og Þuríðar Þórarins-
dóttur, Jörva í Kolbeinstaðahreppi,
og Andrés Andrésson verzlunar-
maður Ná J.P.T. Brydesverzlun.
En þeir voru bræður hann og Magn-
ús Andrésson alþingismaður og
prestur á Gilsbakka í Borgarfirði,
en faðir þeirra var Andrés Magnús-
son bóndi í Syðra-Langholti í
Hrunamannahreppi.
Einn albróður átti Bertel, Magn-
ús Andrésson útgerðarmann í
Reykjavík. Andrés, faðir þeirra,
kvæntist Kristínu Pálsdóttur frá
Brennustöðum á Mýrum og átti
með henni 6 börn: Harald vélstjóra,
einn af stofnendum Nýju Blikk-
smiðjunnar, Axel íþróttaþjálfara,
Baldur cand theol, starfsmann
borgarstjóraembættis til fjölda ára,
Páll verzlunarmaður, Guðrún Kon-
erup-Hansen húsfrú, Reykjavík,
Magnús yngri, forstjóri Johnson og
Kaaber, en þau eru öll látin.
Bertel var komið í fóstur til Ól-
afs Ingimundarsonar útvegsbónda
í Bygggarði á Seltjarnarnesi og
konu hans, Steinunnar Jónsdóttur.
Símar 35408 - 83033
Blaðburðarfólk óskast!
AUSTURBÆR ÚTHVERFI
Háteigsvegur Stóragerði
Bólstaðarhlíð Heiðargerði
frá 40-56 og 58-68 Háaleitisbraut
Hverfisgata frá 4-62 frá 117-156
o.fl. Tunguvegur
Flókagata
| Úthlíð KÓPAVOGUR Borgarholtsbraut
FOSSVOGUR Kópavogsbraut
Goðaland frá 84-113 o.fl.
Grundarland Sunnubraut Birkihvammur
Bertel mat fóstra sinn _ mikils og
talaði oft um hann. Ólafur var
þekktur á meðal sjómanna á þess-
um slóðum fyrir það hvað hann var
afburða veðurglöggur og var það
ekki svo lítils virði á þessum tímum.
Það hefur því verið góður skóli fyr-
ir Bertel að alast upp hjá þessum
reynda útvegsbónda. Á Seltjamar-
nesi stundaði hann sjómennsku frá
bamsaldri á opnum bátum í Faxa-
flóa og þilskipum gerðum út þaðan.
Hann tók farmannapróf frá
Stýrimannaskóla Islands 1919. Og
var stýrimaður á ýmsum skipum
en hann réðst til Eimskipafélags
íslands árið 1920 og starfaði þar
lengst af sem stýrimaður og síðast
var hann skipstjóri á Brúarfossi er
hann hætti störfum vegna aldurs.
Bertel var farsæll í sínu starfi sem
stýrimaður og skipstjómarmaður
og stýrði ávallt sínu fleyi heilu í
höfn. Hann var af aldarmótakyn-
slóðinni og starfaði í 33 ár hjá
Eimskipafélagi Islands og hafði
mikla trú á því fyrirtæki. Reyndar
var Eimskipafélagið óskabarn þjóð-
arinnar sem sú kynslóð byggði upp
af miklum áhuga og dugnaði.
10. ágúst 1935 kvæntist Bertel
Ingibjörgu Sæunni Jónsdóttur, sem
fæddist á Bæ í Gufudalssveit en
H'OTEL UHV
RAUÐARÁRSTlG 18- REYKJAVlK
SlMI 623350
_________________________/
MERKI UM GÓÐAN ÚTBÚNAÐ
VEIÐIKASSAR OG STANGAHÓLKAR
foreldrar hennar vom Jón Amfinns-
son og kona hans, Elín Guðmunds-
dóttir, en Ingibjörg var alin upp í
Sviðnum á Breiðafirði hjá Eyjólfi
Ólafssyni og Kristínu Guðmunds-
dóttur.
Bertel og_ Ingibjörg eignuðust
fjóra syni: Ólaf Magnús, svæðis-
stjóra Grænlandsflugs á íslandi,
kvæntan Helgu Sigurbjarnadóttur
og eiga þau tvö börn; Arnfinn,
byggingarverkfræðing hjá vamar-
liðinu á Keflavíkurflugvelli, kvænt-
an Valdísi Kjartansdóttur og eiga
þau þrjú böm; Andrés Eyjólf, loft-
skeytamann á ms. Álafossi, var
kvæntur Ástu Benediktsdóttur en
þau skildu og eiga þau þijú böm;
Guðmund rafiðnfræðing, kvæntur
undirritaðri og eiga þau eitt barn.
Þegar ég kynntist Bertel var
hann kominn á áttræðisaldur og
bar aldur sinn vel, með silfurgrátt
hár og dökkeygður, mjög myndar-
legur eldri maður. Hann var beinn
í baki og snöggur í hreyfíngum.
Hann var mjög sérstakur, yfirveg-
aður, agaður og traustur og hélt
alltaf sínu jafnvægi, en þó gat hann
á góðri stundu verið hrókur alls
fagnaðar, sagði skemmtilega frá,
enda frá mörgu að segja á við-
burðaríkri ævi og humor hans var
sérstaklega skemmtilegur. Hann
var mjög vel lesinn og fróður jafnt
í innlendum og erlendum bók-
menntum, m.a. voru fomgrískar
bókmenntir í miklu uppáhaldi hjá
honum. Íslendingasögurnar hafði
hann marglesið. Ég minnist þess
að einni sögu hafði hann sérstakar
mætur á, það var „Auðunnar þáttur
vestfirska", sem segir frá Auðunni
og bjarndýrinu og samskiptum Auð-
uns við þá konunga Svein og
Harald. Að hann hafði miklar mæt-
ur á þessari sögu lýsir mjög vel
hugarfari og persónuleika hans.
Bertel hélt heimili með móður
sinni, Þuríði Erlendsóttur, á Njáls-
götu 40 frá 1918 og þar til hann
kvæntist. Heimili Bertels og Ingi-
bjargar var lengst af á Njálsgötu
106 í Reykjavik, en árið 1958 fluttu
þau í Álfheima 27, en þaðan í Há-
tún 10 um 1970 og bjuggu þar
þangað til Ingibjörg lést árið 1980.
Seinna sema ár veiktist Bertel og
hefur dvalið á sjúkradeild Hrafnistu
síðan.
Á stríðsámnum keyptu þau býlið
Sveinskot á Áltanesi og vom þar
með búskap. Bertel var í Ameríku-
siglinum á þessum ámm og var þá
siglt í skipalestum en þessar ferðir
tóku yfirleitt 2—3 mánuði. Skeyti
vom send frá New York til að til-
kynna aðstandendum að skipin
hefðu komist til hafnar en eftir það
var ekkert vitað hvenær skipin
næðu til íslands aftur, þetta vom
erfiðir tímar og mikil óvissa fyrir
sjómennina og fjölskyldur þeirra.
Uppeldi barna og stjóm heimilanna
heftir ávallt hvílt meira á herðum
sjómannskonunnar vegna fjarvem
mannanna langtímum saman á
sjónum. Þetta hefur alltaf verið
erfítt og ekki síst á þessum ófrið-
artímum. En Bertel varð þeirrar
gæfu aðnjótandi að hann átti Ingi-
björgu fýrir konu en hún var sterkur
persónuleiki, mikil móðir og hús-
móðir, og hjónaband þeirra var
farsælt og einkenndist af gagn-
kvæmu trausti og virðingu.
Að leiðarlokum mun ég minnast
Bertels sem góðrar fyrirmyndar,
það var bæði þroskandi og lær-
dómsríkt að fá að umgangast hann.
Fyrir það þakka ég.
Blessuð sé minning hans.
Emilía Júlíusdóttir
I dag verður lagður til hinstu
hvílu Bertel Andrésson skipstjóri,
sem andaðist miðvikudaginn 24.
júní sl. á Hrafnistu, DAS, í
Reykjavík. Hann var fæddur 29.
maí 1890 og var því á 98. aldurs-
ári þegar hann féll frá. Foreldrar
hans vom Andrés Andrésson, yfir-
pakkhúsmaður hjá Brydesverslun
hér í Reykjavík, og Þuríður Erlends-
dóttir ljósmóðir. Olst hann upp hjá
Ólafi Ingimundarsyni, útvegsbónda
á Seltjamamesi, og var þar til heim-
ilis til ársins 1918.
Minning:
Þórhailur Guðmunds-
son frá Laufási
Fæddur 9. febrúar 1900
Dáinn 30. júní 1987
I gær var til moldar borinn
tengdafaðir minn, Þórhallur Guð-
mundsson frá Laufási í Amarfirði,
aðeins sex vikum eftir að hann sjálf-
ur fylgdi hjartkærri eiginkonu sinni
og lífsfömnaut, Mörtu Guðmunds-
dóttur, til grafar þann 19. maí sl.
Þannig er það oft með samrýnt fólk,
sem lifað hefur saman í heilan
mannsaldur, háð saman harða
lífsbaráttu og uppskorið stóra og
mannvænlega fjölskyldu, það er orð-
ið hluti hvort af öðm, lifír í sama
hugarheimi og getur vart án hvors
annars verið. Þá er annað fellur frá
að lokinni langri ævigöngu er sem
lífsvilji hins slokkni til að geta hald-
ið sameiginlegri göngu áfram um
nýja heima, sem okkur eftirlifendum
verða huldir enn um stund.
Þórhallur var fæddur á Setbergi
í Fellum í Norður-Múlasýslu þann
9. febrúar árið 1900, en fluttist á
öðm ári með foreldmm sínum í
Tálknafjörð þar sem hann ólst upp
á heimili þeirra í Steinhúsi á Sveins-
eyri. Hann fór ungur að stunda
sjósókn og reri meðal annars með
Guðmundi Lámssyni í Vinaminni í
Ketildölum við Arnarfjörð þar sem
hann kynntist Mörtu, dóttur Guð-
mundar, sem hann síðar gekk að
eiga. Hófu þau búskap í Laufási, í
næsta nágrenni Vinaminnis, árið
1923 og bjuggu þar allt til ársins
1947 að þau fluttu á Bíldudal, sem
var viðkomustaður flestra, sem
yfirgáfu þessa harðbýlu sveit á þess-
um tímum. í Ketildölum fæddust þau
níu böm sem Marta ól Þórhalli. Af
bömunum níu lifa 7 foreldra sína
og em af þeim komin 25 bamaböm
og 28 bamabarnaböm. Þórhallur og
Marta komu til Reykjavíkur árið
1958 með stuttri viðkomu á Akur-
eyri og bjuggu í Reykjavík til
æviloka.
Ég kynntist tengdaföður mínum
fyrst fyrir um 30 ámm þá er ég kom
heim ft-á tangskóianámi erlendis með
konu og tvö böm. Þama kynntist
ég bráðskörpum, víðlesnum alþýðu-
manni, sem hafði gengið í gegnum
erfíðan skóla lífsins og upplifað
tímana tvenna. Fljótlega tókst með
okkur vinátta sem brátt einkenndist
af gagnkvæmri virðingu og trausti,
sem efldist er tímar liðu. Að öllum
samferðamönnum mínum ólöstuðum
hef ég af fáum meira numið en
Þórhalli. Hann losaði mig úr viðjum
tæknimenntunar og opnaði skilning
minn á íslenskri þjóðmenningu, sem
gerir okkur íslendinga að einni þjóð.
Hann kynnti mér íslensku skáldin
og verk þeirra, vitnaði í þau orðrétt
og fór með langa kvæðabálka, allt
utanbókar. Hann fræddi mig um þá
hörðu lífsbaráttu, sem útvegsbónd-
inn háði á fyrri hluta aldrinnar, og
opnaði augu mín fyrir kjörum fólks
í landinu á þeim tíma. Hann vitnaði
í öndvegishöfunda heimsbókmennt-
anna, sem ég hafði aldrei heyrt
nefnda, og sagði mér frá verkum
þeirra, enda maður víðlesinn og
vandur að lestrarefni.
Mikla virðingu bar ég ávallt fýrir
bókasafni tengdaföður míns, þessum
fallegu snjáðu bókum, sem báru
þess svo greinileg merki að vera
marglesnar, enda féll Þórhalli sjald-
an bók úr hendi þá er liann átti
frístund. Þetta bókasafn var að vísu
ekki mikið að vöxtum, en því merki-
legra, að það samanstóð af verkum
íslensku skáldanna fyrr og nú, þjóð-
legum fróðleik og perlum heims-
bókmenntanna. Mætti hvert heimili
vera stolt af slíku safni.
í huga Þórhalls voru bækumar
gersemar, sem fylgt höfðu honum á
langri lífsleið og voru hluti af honum