Morgunblaðið - 22.07.1987, Blaðsíða 29

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 22. JÚLÍ 1987
29
Sjórinn tekinn að falla út en sjá má á myndinni hvernig flæðir upp f
grösuga móana við Straum.
Ein af litlu tjörnunum framan við Straum sem myndast á háflæði en
þorna upp á háíjöru.
hefur aðsókn að sundstað Vopnfirðinga aukist verulega.
r
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir PAUL ROUTLEDGE
Frá Helsinki.
Finnar skera niður of-
framleiðslu í landbúnaði
Finnska ríkisstjórnin undir forsæti Harrys Holkeri úr Hægri
flokknum er nú að vinna að áætlunum um að draga verulega úr
kostnaðarsamri oflramleiðslu i landbúnaðinum. Munu bændur og
samtök þeirra vafalaust reka upp ramakvein en svo háttar nú
til, að stjórnarflokkarnir, Hægriflokkurinn, Jafiiaðarmannaflokk-
urinn og Sænski þjóðarflokkurinn, sækja sitt fylgi til þéttbýlisins
en Miðflokkurinn, hinn eiginlegi bændaflokkur, er utan stjómar
aldrei þessu vant.
ótt Finnland verði að teljast
fremur harðbýlt land er land-
búnaðarframleiðslan miklu meiri
en íbúarnir, fimm milljónir talsins,
geta í sig látið. Af þeim sökum
er nú ráðgert að draga úr henni
um 10% en talið er, að við það
muni störfum til sveita fækka um
18.000. Verða engin vettlingatök
á eftirlitinu með að bændur fari
eftir nýju reglunum og í Helsinki
eru nú komnar á kreik ýmsar
gamansögur um framkvæmdina.
Sjá menn þá gjama fyrir sér lög-
reglumenn frá landbúnaðarráðu-
neytinu á harðahlaupum eftir
hænum og grísum, sem ekki eiga
sér tilverurétt. Raunar er þegar
búið að setja í lög hörð viðurlög
við of mikilli ræktun. Verða bænd-
ur að greiða 30.000 marka sekt
(um 260.000 ísl. kr.) fyrir hvem
hektara, sem er umfram heimild.
„Þetta verður erfíður tími,"
sagði Erkki Liikanen, fjármála-
ráðherra, „og við margan vanda
verður að fást. Offramleiðslan í
landbúnaði er hins vegar svo mik-
il byrði á ríkissjóði, að ekki verður
lengur við unað.“
Niðurgreiðslur á landbúnaðar-
vörum gleypa 4% af þjóðarfram-
leiðslunni og er það helmingi
meira en Finnar, sem telja sér
lífsnauðsynlegt að standa framar-
lega í tækniþróuninni, veija til
rannsókna og vöruþróunar.
Samsteypustjórn hægri- og
vinstrimanna, sem kom Hægri-
flokknum til valda eftir rúmlega
20 ára pólitíska eyðimerkur-
göngu, var misjafnlega tekið í
fyrstu en nú er litið á hana sem
sjálfsagðan hlut. Er þetta sam-
starf til marks um raunsæi Finna,
um áhuga þeirra á þjóðarsáttum
og samvinnu en til hans má rekja
efnahagslega velgengni þeirra.
Kosningarnar í mars sl. reynd-
Harry Holkeri.
ust afdrifaríkastar fyrir Miðflokk-
inn, sem fékk að vísu aðeins fleiri
atkvæði en í fyrri kosningum en
missti samt þijá menn. Hann hef-
ur löngum haldið um stjórnar-
taumana í Finnlandi ásamt öðrum
en var nú skilinn eftir úti f kuldan-
um þegar hægrimenn og jafnað-
armenn tóku höndum saman
öllum að óvörum.
Miðflokkurinn sækir sitt fylgi
að mestu til sveitanna, sem nú
sjá sæng sfna upp reidda frammi
fyrir nýju „borgarbúastjórninni".
Hún endurspeglar líka betur en
oft áður raunverulega skiptingu
landsmanna eftir atvinnuháttum
og búsetu og treystir sér því til
að takast á við bændurna.
„Það verður erfítt fyrir Mið-
flokkinn að ná aftur fyrri stöðu í
fínnskum stjómmálum,“ sagði
einn af frammámönnum í atvinn-
ulffinu. „Við skulum vona, að
honum takist það en til langs tíma
litið efast ég þó um það.“
Ummæli á borð við þessi má
oft heyra í röðum atvinnurekenda
og fjármálamanna enda varð þeim
svo mikið um þegar Hægriflokk-
urinn tók höndum saman við
jafnaðarmenn, að þeir skutu á
sérstökum „leynifundi“ til að
ræða málið. Lak allt út, sem fram
fór á fundinum, og var hlegið að
þeim fyrir vikið en megináhyggj-
umar voru þær, að Hægriflokkur-
inn væri miklu hallari undir
sjónarmið verkalýðsfélaganna en
einkaframtaksins. Raunar hefur
ríkisstjóm Holkeris lofað að
leggja fram í haust fmmvarp um
réttindi verkamanna á tímum örra
tæknibreytinga þar sem fulltrúum
þeirra er veitt aðild að stjómun
fyrirtækja.
Afstaða vinnuveitenda er nú
„að bíða og sjá hvað setur“ en
þeir finna oft að því, „að tveir
helstu flokkarnir verða æ líkari
hvor öðrum. Það er að verða er-
fítt að greina þá að. Ef til vill
gerum við of mikið af því að forð-
ast átök; málamiðlunin er orðin
markmið í sjálfri sér“.
Liikannen, sem er fertugur að
aldri, fyrrum ritari Jafnaðar-
mannaflokksins, er dæmigerður
fyrir hina nýju kynslóð stjórn-
málamanna í Helsinki. Hann
brosir breitt þegar minnst er á
hve vinnuveitendur urðu „hissa“
á rauð-bláu samsteypustjóminni.
„Byijunin lofar góðu, við höfum
fengið mjög raunsæja stjóm,"
segir Liikannen. „Málamiðlanir
eiga sér langa sögu í Finnlandi
þótt þær hafí verið gagnrýndar
bæði frá hægri og vinstri. Ég er
sósíalisti, þar í liggur lífsskoðun
mín, en nú á dögum búum við í
opnu efnahagskerfi. Þess vegna
fara hagsmunir okkar og hægri-
manna saman að mörgu leyti: Við
verðum að halda verðbólgunni í
skefjum og standa framarlega í
tæknilegum efnum og vöruþróun.
Við verðum að geta starfað saman
og á því hefur þessi þjóð góðan
skilning. Árið 1918 geisaði borg-
arastyijöld í landinu og hún
verður okkur ávallt víti til vamað-
ar.“
Höfundur er fréttamaður
Observer.