Alþýðublaðið - 06.05.1932, Blaðsíða 3

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
3
Stjórnarskráin.
Uppástungur Framsóknar.
Á miðvikudaginn var kom loks
fram nefndaráMt „Framsóknar-
J!okks“'inannanna í stjórnarskxár-
nefnd neðri deildar alpingis. Eru
tillögur peirra hinar sömu og
fliokkurinn flutti áður í efri dieáid:
I stjórnarskránni standi ekkert um
pað, að þingílokkar fái pingsiæti
í samræmi v|S kjósendatölu perra.
Það sé tekið upp í stjórnarskrálna,
að kjördæmin, sem nú eru, skuli
háldiast framvegis. Fjörum þing-
mönnum sé bætt við í Reykja-
vík, en landiskjör fellur niður.
Loks aniegi ákveða nneð lögum,
að alt að 5 Uþpbótarþingimienn
verði fyrdr kjördæmin utan
Reykjavíkur.
Þá bæta ,,Framsóknarmenn-
irnir við peirri athugasiemd: Ad
öðru leyti gerum vér eigi ti'Ilögur
til breytingif á frumvarpinu við
pessa umræðu (p. e. við 2. um-
ræðu).
StjómarskrármáMð er á dag-
sikrá neðri deildar í dag.
Fjárlogln.
Fjárlögin voru á dagskrá efri
deildar aipingis á miiðvikudiaginin;
en par eð of sikamt var liðið frá
pví, að áliti fjárveitiinganiefndar-
innar var útbýtt, purfti afbrigði
frá þingsköpum til pess að þaa
gætu komið tjl umræðu þánn dag.
Þarf 3/<l atkvæða tál silíkrar heimr
ildar. Greiddi Jón Baldviinsison og
prír íhaldsmienn af 6 atkvæði
gegn henni og var pví neitað um
afbrigðin, pví að 6 voru mieð
peim, en 4 á móti.
Annars er það ætlun miargra,
að petta miuni verðia eina her-
bragð íhaldsmianna til pess að
þvinga fram viðunandi lausn á
k j ö r dæmaski pun armúlin u. Þarna
var að eins helmingur peirra að
verki, íhaldsflokksmiannia í efri
deild. Sjálfir hafa þeir lagt til
takmörkunarfleyginn í stjórnar-
skrárfrumvarpið. Við fjárlaga-
smíðina hefir ekki mátt á milli
sjá peirra og „Framsóknar". —
Fjárlögin eru aftur á dagskrá
í dag.
Áskorun til alþíngis um
jafnrétti kjósendanna.
115 kjósendur á Sandx á Snæ-
íellsnesi hafa sent alpinígi á-
skorun um, að pað geri þær
breytingar á stjórnarskránni og
kosningalögunum, að hver ping-
flokkur fái pingsæti í samræmi
við atkvæðatölu pá, er flokkur-
inn fær samtals við almiennar
kosningar.
Hunonr' her uuðvaldssklpu-
lagsins.
London í apríl. UP.-FB.
Árið 1931 voru atvinnuleysingj-
ar í iðnaðiarlöndum hieimsins 20
til 25 milljónir talsins, samkvæmt
skýrslu Alberts Thomas, forstjóra
alpjóðiasiamhands verkalýðsfélag-
ánnia. Thomas tók pað fram, að
atvinnúleysingjar í Kínia og Rúss-
landi væru ekki með taldir. —-
Árið siem ledð var erfitt í flieistíuni
löndum heáms. 1 Frakklandi jókst
tala atvinnuleysingja um 400 000,
Þýzkalandi uxn 1000 000, Bret-
landi um 17 000 og Italíu um
340 000. I HoUandi og Belgíu
voru helmingi flieini atvinnuleys-
ingjar í fyrra en í hitteðfyrna.
I mörgum löndum jókst tala at-
vinnuleysingja um 40—50o/o.
AE|»Ingi.
Á priðjudaginn.
Tillögur Haralds Guðmunds-
sonar um, að frumvarpinu um
skylduvinmu gegn skólaréttindura
yrði bneytt í skólaskyldu með
vinnuréttindum, voru feldar með
öllum greiddum atkvæðum íhalds
og „Framisóknar“ gegn atkvæðum
Alpýðuflokksfulltrúanna. Síðian
var frumvarpið sjálft, um skyldu-
vinnu gegn skólaréttindum, einnig
felt (við 3. urnræðu í n. d.).
Einnig fór fram í n. d. fyrri
umræða (í síðari deild) um sfcip-
un millipinganefndar til að gera
tiilJögur um má! iðju og iðmaðar.
J^hann í Eyjum vildi láta vísa
henni aftur tiíl stjórnarininar. Það
var felt. Haráldur Guðmundsson
lagði til, að bræsnisfleygur sá,
er Jákob MöMer fékk settatn í til-
löguna, að nefndin skyldi starfa
kauplaust, væri úr henni dreginn.
Var svo gert, og það ákvæði felt
niður. Þannig endurbætt var til-
lagan afgreidd til síðari umræðu.
1 efri deild voru endurbæturnar
á lögunum um raforkuvirki og á
hctfnarlögum Reykjavíkur af-
greiddar til 2. uimræðU (í síðari
deiíd) og til allsherjarnefndar.
Frumvarpinu um birtingu veð-
urfregna var breytt í e. d. í svip-
að horf og það var flutt í fyrstu.
Ríkið greiði hluta í kostnaði við
birtingu veðurfregna í héraði, svo
sem nú er, og birtingarskyldan
nái að eins til þeárra héraða, par
sem sjósókn er talin sérlega
hættuleg eða héráðsbúar óska
pess, að veburfregnÍTnar séu
birtar. Þannig breyft var frurn-
varpið endursent neðri deild,
Á miðvikudaginn.
Þá sendu íhalds- og „Fram‘
sóknar“-menn „Sáttmálasjóð“
sinn, sem peir vilja láta heáita
Jöfnunarsjöö, til 3. umiræðu í n. d.
Loksins flytur allsherjarnefnd
n. d. sjúkrasamlagafrumvarpið,
sem Sjúkrasamlag Reykjavíkur
fól henni á hendur. Er par ætl-
aður tilsvert hærri styrkur til
sjúkrasamlaga en verið hefir, en
pó mikíu lægri heldur en stjórn
sjúkrasamlagsins fór fram á. Jafn-
framt eru í frumvarpimu heim-
ildir til neybarráðistafana, sem
sjúkrasmrxlag geti gripið tii, ef
hætta er á að pað lendi í fjár-
þroti. Skal stjórnin pá kalla sam-
an aukafnnd í saimlagimu, ef
nauðsyn krefur, og hefir hann
pá ráÖstöfunaxgi'ldi á sama hátt
'Og aðálfundur væri.
fhaldsframsðbn.
23. dag febrúar-mániaðar árið
1931 var stofnað hér í Reykjavík
svonefnt „Samhand íslenzkra
vinnuveitenda“, skammstafað „S.
í. V.“ í tilganigsorðum sambands-
ins stendur í 1. grein: „Tilgang-
ur sambandsins er: Að safna ölí-
um vinnuveitendum landsins í
skipulagsbundinm félagsskap“, og
í 4. grein stendur, að tilgangur
pess sé: „Að vera málsvari
vinmuveitenda gagnvart almenn-
ingi og hinu opimbera.“ í kafl-
anum um fjármálin kemur pað
Iskýrt í Ijós, að prjú stærstu at-
vinnufyrirtækin hérlendis: Kveld-
úlfur, Samband íslenzkra sam-
vinnufélaga og Alliance, geta, ef
pau eru í sambandinu, ráðið lög-
um og lofum í pví, en aðrir
smœrri atvinnurekendur, eins og
llígeröarmannafélag Keflavíkur,
engu. — 15. grein sambandslag-
anna stendur pessi klausa: „. . .
Fé sambandsins skal ávaxta í
tryggum peningastofnunum eða
tryggum og auðseldum verðbréf-
sem varðveitt séu á tryggum
stað.“
Það befir verið rnjög hljótt um
petta samband, sem eignamenn
og hátekjuburgeisar í landinu
hafa myndað með sér. Þjóðin
hefir alls ekki vitað að pað væri
til og hefir stjórn sambandsins
víst lika ætlast til pess. En pó
að stofnun og starfi pessa sam-
bands hafi verið haldið leyndu,
pá hefir ýmislegt borið við í op-
inberu lífi síðan 23. dag febrúar
1931, sem ástæða er til að ætla,
að það hafi staðið aÖ og framr
kallað.
Það var til daemis vitanlegt, að
útgerðarmenmirnir keflvísiku voru
andvígir pví, að halda deilunni
við verkamannafélagið eins harð-
vítugri og langvinnri eins og peir
gerðu. Þa'ð er vitanlegt, að peim
var. stjúrnað héðan úr Reykjavík
og að Eggert Clæssien var nokk-
urs konar umboðsmaður peiirra,
er stjórnuðu peim héðan. En
hvers vegna var Eggert Ckæssen
svo mjög riðinn við Keflavííkur-
deiluna, sem raun bar vitni?
Eins og kunnugt er stofnaði
pessi frávikni Islandsbankastjórii
noikkurs konar banka hér voTÍð
1931. Lánaði hann mönnum fé,
keypti og seldi fasteignir og vixi-
aðá eins og hann gerði í ísliands-
banka sáluga, pótt hann hafi lík-
ast til í pessum nýja banka gætt
betur hagsmuna skjólstæðinga
sinna en meðan hann fór með fé
íslandsbanka. — Eina milljón
króna fékk pessi Claessens-banki
lánaða i Danmörku, en varla hefir
pað nægt. Ætli ekki að til viðbót-
ar hafi komið fjármiagn það, sem
S. 1. V. getur ráðið yfir. Var
Claessen pví sem nokkurs konar
fjármálai'áðherra pessara auð-
vald'Ssamtaka, „general“ í Kefla-
víkurdeilunni?
Á þessari sambandsstofnun
sést, að eiignamennirnir hafa
bundist samtökum til þess að
gæta hagsmuna sinna bæði á
fjármála- og stjórnmála-sviðinu.
Þeir láta fé siitt í hinn nýja
Claessens-banka og hann eykur
pað. Eftir eitt ár hugsa peir sér
til meiri hreyfings. Þeir vilja
veikja peningastofnanir pjóðar-
innar og ná I sparifé mianna og
stofna pví hinn nýja „sparisjóð"
sinn, sem aðsetur hefir í húsi
ekkju Jóns heitins Magnússonar,
nr. 21 við Hverfisgötu.
Þetta er upphafið aö hinni nýju
sókn íhaldsflokksins. Hann veit
pað, að pjóðin er að snúa balvi
við stefnu hans í .stjórnmálmn,
og, hann áformar pví að stofna
ríki í ríkinu, sameina fjármála-
vald sitt í öflugum samtökum
og vinna buk við tjöldin að pví
að ná ríkisváldinu í símar hend-
ur — og með tvennum aðferð-
um hygst hann að vinna sigur:
með sterku peningavaldi og hróp-
um um frjálslyndi, réttlæti og
réttlætismál. Hið fyrstnefnda á að
kúga íslenzka alpýðu fjárhags-
lega og hið síðamefnda á að
blinda hana til fylgis við kúg-
ara sína. Kröfur atvinniurekenda
um 20 o/o launalækkun er einn lið-
urinn í pessari herferð, og pó
að þeimi hafi enn ekld tekiist að
fá þessari kröfu framgengt, þá
er víst, að þeir halda henni til
streitu eins og þeir hafa rnátt til.
En hvernig er svo afstaða
„Framisóknar'-flokksins til þess-
arar íhaldsherferðar?
Bins og kunnugt er er Fram-
sóknarfliokkurinn í orði og á
borði jafn íhaldssamur og sjálf—
ur flokkur stóreignamannanna.
Framsókn hefir alt af gert bandar'
lag við íhaldið á þingi um skatta-
og toMa-máiin, sem í raun réttri
sýna bezt hagsmunaandstæður
stéttanna í þjóöfélaginu. Fram-
sókn hefir gert bandlag við í-
haldib um niðurskurð á verkleg-
um framkvæmdum og um að
fella allar tillögur jafnaðarmianna
á þingi um bjargir handia alþýðu-
heimiluftum. Framsóiknarstjórnin
reið á vaðið með launalækkanii
og lækkaði laun kennara um stór-
an hlut. 1 eldhúsisumræðum fyrir
skömmu réðist íhaldið á Fram-
sóknar-stjórnina fyrir að hún hafi
eklai barist nógu eindregið giegn
hagsmunum láglaunastéttanna og
stjórnin afsakaði sig með þvi,