Morgunblaðið - 05.09.1987, Blaðsíða 16
16
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 5. SEPTEMBER 1987
Kosningaúrslitin voru viðvör-
un fyrir Sjálfstæðisflokkinn
— sagði Sólveig Pétursdóttir á þingi sjálfstæðiskvenna
Hér fer á eftir rœða, sem Sól-
veig- Pétursdóttir flutti á þingi
Landssambands sjálfstæðis-
kvenna um síðustu helgi:
Konur og stjómmál eru eðlilegt
umræðuefni á þingi sem þessu. Það
er eðlilegt vegna þess, að það eru
sjálfstæðiskonur, sem hér þinga og
það er líka eðlilegt, þegar litið er
til þess, hversu lítið konum hefur
orðið ágengt og þá einkanlega í
okkar flokki, Sjálfstæðisfíokknum.
En hverju er um að kenna?
Eru þetta kannski forlög, örlög
eða jafnvel álög? Varla held ég að
nokkur maður sé svo forlagatrúar,
þegar litið er til þeirrar baráttu
kvenna til að hasla sér völl í íslensk-
um stjómmálum. Enda segir í
þekktri stöku Páls Vídalín:
Forlög koma ofan að,
örlög kringum sveima,
álögin úr ýmsum stað,
en ólög faeðast heima.
Svo er nú það. Er hér þá alfarið
við forystu Sjálfstæðisflokksins að
sakast í. þessu efni? Fæðast ólögin
þar? Nei, svo einfalt er þetta ekki.
Bæði er það, að þeir menn, sem
nú em í fyrirsvari fyrir flokkinn,
ekki sízt formaður flokksins, Þor-
steinn Pálsson, sem og reyndar
fyrrverandi formenn flokksins, eru
og voru að mínu mati sér mjög
meðvitaðir um þá nauðsyn að bæta
stöðu kvenna innaii flokksins. Það
verður hinsvegar að viðurkennast,
að prófkjörin hafa ekki reynst okk-
ur konum nógu hagstæð í gegnum
tíðina. Reynslan hefur sýnt, að þar
verður yfirleitt mestur hagur þeirra,
sem fyrir sitja og þekktastir em
meðal flokksmanna.
Formaður Landssambands sjálf-
stæðiskvenna hafði þetta til
málanna að leggja í fréttabréfi:
„Margar skýringar em á því,
hvers vegna fleiri konur hafa ekki
náð í efstu sætin á framboðslistum
Sjálfstæðisflokksins. Ein er sú, að
fá sæti em laus. Önnur er að kven-
frambjóðendur em í fæstum tilvik-
um fulltrúar stétta, en margir
frambjóðendur setjast í sæti í um-
boði ákveðinna hópa eða stétta
þjóðfélagsins. Þriðja ástæðan gæti
verið, að konur hafí lítinn áhuga á
framboðsmálum í þeirri mynd, sem
þau hafa þróast á undanfömum
ámm.“
Hér er væntanlega átt við próf-
kjörin og þá hörku, sem fylgir þeim
nú. Þetta er mergur málsins, eigum
við bara að gefast upp og bíða eft-
ir tilboði frá uppstillingamefnd? Á
það get ég engan veginn fallist.
Við verðum að halda áfram barátt-
unni á jafnréttisgrundvelli þrátt
fyrir að hægt hafí miðað. Á meðan
prófkjörin em við lýði verðum við
að taka þátt í þeim, þau byggja jú
á lýðræði ef þátttakendur virða leik-
regjur.
Á ársriti Kvenréttindafélags ís-
lands, 19. júní, síðasta tölublaði, em
m.a. 4 karlmenn spurðir að þvf,
hvaða leiðir séu vænlegastar til að
koma konu á þing. Sá fyrsti, Þor-
bjöm Broddason, lektor, sker sig
frá hinum. Yfírskrift hans svars en
„Homkerlingar við háborð valds-
ins.“ Hann leggur aðaláherslu á
hlutdeild kvenna í stjóm verkalýðs-
hreyfínga. Ennfremur segir hann:
„Til þess að ná þessu marki verða
konur að ná vel saman sjálfar og
beita síðan fortölum við þá karla,
sem sitja á fleti fyrir. Þegar fortöl-
ur duga ekki ber hiklaust að hóta
stofnun sérsambanda kvenna á
vinnumarkaði og gera alvöru úr
slíkum hótunum, ef þörf krefur."
Elías Snæland Jónsson, ritstjóri,
segir hinsvegar í sínu svari: „Kjami
málsins er líklega sá, að enginn
kemst fyrirhafnarlaust á þing,
hvorki karl né kona. Til þess að ná
slíkum áfanga þarf yfírleitt mikla
baráttu og mikið starf. Konur, sem
ekki hafa vilja eða aðstæður til að
leggja út í slíkt geta því að öðm
jöfnu ekki vænst þess að ná sæti á
þingi. Það þarf að breyta aðstæðum
og kannski í mörgum tilvikum að
efla viljann líka.“
Ólafur Þ. Harðarson, lektor, seg-
ir: „Bezta leiðin til að Ijölga konum
á þingi sýnist mér einfaldlega sú,
að konur beijist í vaxandi mæli
fyrir auknum áhrifum á hveijum
þeim vettvangi, sem þær kjósa sér.
Konur hafa auðvitað mjög ólíkar
hugsjónir og þeim geta hentað mjög
ólíkar baráttuaðferðir. En án ein-
hverskonar baráttu næst enginn
árangur."
Að lokum er Ólafur E. Friðriks-
son, fréttamaður, hann segir:
„Meðan svo fáar konur, sem raun
ber vitni sitja í bæjar- og sveitar-
stjómum, svo fáar em í forsvari
fyrir fyrirtæki og stofnanir eða em
★
í
■b\3
ri tfikuetrasfciPtSfafla •
ei cet*19et ingshaírVíwa
seZ xTÍ&oifxjttt °rY.
X
a en
vl j
5
e
co
f
c
s.
í forystu félaga innan flokkanna,
em litlar líkur á, að hlutfall kvenna
á Alþingi breytist vemlega. Svarið
við spumingunni hlýtur því að vera,
að hlutfall kvenna aukist í beinu
framhaldi af aukinni þátttöku
þeirra á fyrrgreindum sviðum og
þá er það bezta leiðin. Konur hoppa
ekki alskapaðar inn í æðsta stjóm-
sýslustigið, Alþingi, frekar en
karlar."
Það var og! Þetta em sjónarmið,
sem í sjálfu sér er ekki hægt að
líta fram hjá. En það má ekki
gleymast, að það er fjöldi sjálfstæð-
iskvenna, sem hefur starfað ötul-
lega bæði innan flokks og utan í
allskyns ábyrgðarstörfum, en hafa
ekki hlotið umbun fyrir erfíði. Þess-
ar konur hafa sterka pólitíska
vitund, þær hafa viljann engu síður
en karlamir, en spumingin er: Er
haldið aftur af þeim?
Em of margir sjálfstæðismenn
' ennþá þeirrar skoðunar, að ein kona
á framboðslista sé kvótinn? Það
virðist vera og þess geldur Sjálf-
stæðisflokkurinn nú.
Forysta Sjálfstæðisflokksins
fékk viðvömn. Ifyrst í sveitarstjóm-
arkosningunum 1982, þegar
Kvennaframboðið leit dagsins ljós.
Og aftur í næstu sveitarstjómar-
kosningum, 1986, þegar Sjálfstæð-
isflokkurinn tapar vemlegu fylgi
víða á landsbyggðinni, enda þótt
hann ynni glæstan sigur í Reykja-
vík, sem að mínu mati var mikið
til fyrir persónulegar vinsældir
Davíðs Oddssonar, borgarstjóra.
Úrslit síðustu Alþingiskosninga fólu
einnig í sér viðvömn, eða öllu held-
ur refsingu, fyrir Sjálfstæðisflokk-
inn. Það er ekki nokkur vafí á því
í mínum huga, að ásamt framboði
Borgaraflokksins höfðu kjara- og
jafnréttismál veruleg áhrif á kosn-
ingaúrslitin, einkum hvað konur
varðar. Enda tókst Kvennalistakon-
um að tvöfalda þingmannafjölda
sinn.
Ég tel þessa tvo málaflokka,
kjara- og jafnréttismál, eiga sam-
leið þar sem sú staðreynd blasir
við, að stærsti láglaunahópurinn er
einmitt konur. Við teljum það sjálf-
sögð mannréttindi, að sömu laun
Sólveig Pétursdóttir
„Ég- tel þessa tvo mála-
flokka, kjara- ogjafn-
réttismál eiga samleið
þar sem sú staðreynd
blasir við, að stærsti
láglaunahópurinn er
einmitt konur. Við telj-
um það sjálfsögð
mannréttindi, að sömu
laun séu greidd fyrir
sömu vinnu, en dæmin
eru alltof mörg um hið
gagnstæða. Þegar ekki
er hægt að skýra slíkan
launamun milli kynj-
anna þá er um misrétti
að ræða.
séu greidd fyrir sömu vinnu, en
dæmin eru alltof mörg um hið gagn-
stæða. Þegar ekki er hægt að skýra
slíkan launamun milli kynjanna þá
er um misrétti að ræða. Við þetta
bætist óánægja með skóla- og dag-
vistarmál, þar sem ekki hefur verið
komið nægjanlega til móts við þarf-
ir útivinnandi foreldra ungra bama.
Það hlýtur reyndar að vera verðugt
umhugsunarefni fyrir stjómvöld
einmitt núna, þegar fslensk fram-
leiðslufyrirtæki eiga í miklum
erfíðleikum vegna manneklu. Fram-
leiðslufyrirtækin skapa þjóðarverð-
mætin í þessu landi, iðnfyrirtækin,
Jason Robards, Winona Ryder og Jane Alexander leika aðalhlutverk-
in í myndinni „Hver er ég?“,
Laugarásbíó sýnir
myndina „Hver er ég?“
milljónir, á hverjum laugardegi. Upplýsingasími: 685111.
LAUGARÁSBÍÓ hefur hafið sýn-
ingar á myndinni „Hver er ég?“.
Með aðalhlutverk i myndinni
fara Winona Ryder, Jason Ro-
bards, Jane Alexander og Rob
Lowe.
„Hver er ég?“ er um stúlkuna
Gemmu (Winona Ryder). Gemma
er trúuð og samviskusöm 13 ára
stúlka sem býr á sveitabæ hjá önug-
um afa sínum (Jason Robards).
Gemma veit ekki hver faðir hennar
er og af þeim sökum leita margar
spumingar á hana. Hún yfirgefur
afa sinn og fer á fund móður sinnar
(Jane Alexander). Þar hittir Gemma
meðal annarra ungan pilt (Rob
Lowe) sem verður ástfanginn af
henni, segir í frétt frá kvikmynda-
húsinu.