Alþýðublaðið - 14.05.1932, Blaðsíða 2

B
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Barn Lindbergtas.
Chccrles Lindhergh og kona hcms.
Jén Árnason
og þrælalogin.
✓ __________
Eins og lesendur Alpýðubiaðs-
ins ef til vill miunja fyltcst Jón
Árnason forstjóri vígamóði miiid-
um og ruddist fram á ritvölilinín
rétt eftir að A1 þ ýöusaimbandi ð
sigraði í kaupdeihinm við S. I. S.
um næstsíðustu áramót. Hafði
hann þá! í hótunum, ef slíku at-
hæfi héldi áfram, p. e. ’ að ef
Alþýðusambandið léti ekki S. í. S.
einrátt um kaupgjáld, þá hlytu
ö 11 slík fyrirtæki að flytjast úr
Reykjavík og j)angað, sem kaupið
væri lægra, og skyldu þá reyk-
víkskir verkamienn hafa heiinsku
sína og heimitufnekju í heimar
gjöld. Kaupið hér í Reykjasvik
hefir þrátt iyrir jressar hótanir
haldist pað sairra og þá, og at-
vinna .og afkoma á peim stöðum,
[>ar sem kaupið er lægra er síst
betri en í Reykjavík og annars
staðar |>ar sem kaupið er hærra.
Sami maður jrrifu r svo aftur
pennann um j>að leyti sem
Blönduóssdeilan er leyst, eins og
Tíminn 16. apríl ber með sér,
og hellir sér pá.yfir þessa voða-
mienn, Ólaf og Héðinn. Bendir
fjetta á, að maðurinn geti ekki
tekið því með jafnaðargeði, að
sá málstaður, sem hann vill verja
verðí að iáta undian, heldur
purfi hann aö svala sér á ein-
hverju og lilaupi þá í „alisiaklaus-
an“ pappírinn heldur en ekkert.
J. Á. byrjar á því að rekja af-
skifti Alþýðusambandsins af ýms-
mn vinnudeilum, og er það útaf
fyiir sig mjög þakklætisvert, að
kynha Alþýðusambandið á þann
veg, sem gert er í greininni, fyrir
lesendum Tímans. Þá lýsir hann
mieð átakanlegum orðurn úþol-
andi yfirgangi verkamannanna
og foringja þeirra. En hver er
jiessi yfirgangur? Sá, að verka-
inienn sjávarþorpanna vilja fá að
vinna, og vilja fá jrað kaup, að
jieir geti meðan unnið er og helzt
svolítið iengur haldiö lífinu j sér
og fólki sínu. Stærri kröfur en
jretta gerir verkalýðurinn yfirleitt
ekfci — því miður —, að þeir
hafii eitthvert þak yfir höfuðið,
að þeir lí'ði ekki beint hungur,
og að þevr geti unnið fyrir klæð-
leysi. Já, sér ex nú hver ósvífnin.
Og svo til að fá þessum ósvífnu
kröfum framgengt grípa verka-
inennirnir til síns eina vopns:
" samtukaima. Ekki er að furða
þó fram kvæmdarstjórin n hröpi á
hjá'lp þingsins, hrópi á lagavernd,
hrópi á hjálp til þess að banna
verkamönnum sjávaTþorpanna að
vinna j)ann tíma, sem helzt er
um vinnu að ræða, t. d. á haust-
in. En hvaða hjálp fyrir þjóðfé-
lagið er það, þó vitsmunir og vel-
viílji þinigmannanna væri á því
stigi, að þeir samþyktu kúgun-
arfrumvarp kaupfélagsstjóranna,
sem fyrir þinginu liggur. Bætir
það afkomu þjóðarbúsins aÖ ætla
að banna verkamönnmn að vinna
■við þau störf, seih tii falla á
hverjum. stað og tíxna? Verður
það til þess að bæta hag bænd-
anna, ef þeir þurfa aÖ greiða í
sveitaxstyrki tdl allslausra verka-
manna hærri upphæð en þeir
fengu greidda sem vinnulaun, eft-
ir þeim kauptnxta, sem „alvald-
ir“ kaupfélagsstjórar myndu
setja? Miðar það til þess að
draga úr kreppunni, að áetla að
svifta mikinn hluta landsmanna
möguiieikunum til að bjarga sér?
Nei, svo framarlega sem viður-
kendur er réttur verkalýðs til að
(lifa í þessu landi, þá verður tor-
velt að sýna fram á bjargráðin
í þessu nýja þrælalagafrumvarpi,
sem forstjórinm virðist byggja
viðreisnarvonir landbúniaðaiilnis á.
Forstjóiinn talar eins og áður
er sagt mikið um ofbeldi og yf-
irgang og rnenn, sem ekki kunni
„almennar siðareglur“. En vel á
mimst. Hvað á að kaill-a ráðstöfun
Péturs kaupfélagsstjória, að loka
mkningum verkamanna og neita
þiedm um úttekt, þó þeir margir
hefðu verið hluthafar í kaupfé-
laginu frá því fyrsta og án tál-
ldts tál þess, hvort þeir voru
skuldlausir eða skuldugir. Þetta
er vist „almennar siðareglur“ ?
Nei, það er ein hin svíviTðiieg-
asta kúgunartilraun, sem hægt er
að gera. „En þetta lítur alt dálít-
dð undariega út í kollinum á“
Jóni Árnasyni. Það er ofbeldi og
yfirgangur, a'ð verkamenn á
Blönduóisi vilja sjálfir verðleggja
vinnu' sína og leita til þess að-
stoðar stéttarbræðra sinna ann-
ars staðar — og fá hana. En
svelfitilraun kaupfélagsstjórainis,
við hana er svo sem ekki mikið
að athuga.
Þegar lokið er lögbrota- og yf-
irigangs-lestri forstjóranis víkur
hann a'ð hjartans áhugamáli sínu:
kauplækkuninini, og útmálar
nauðsyn hennar svo hjartnæm-
íega, aö s-jálfur „V. G.“ Morgun-
blaðsins kemst þar ekki í hálf-
kvisti við. Höfuðrök J. Á. eru
J)au, a'ð laun verkamanna , og
starfsmiaima yfirleitt eigi að fara
eftir „greiðslugetu atvinmuveg-
anna“. Þetta er rangt. Launin
eiga ekki og geta heildur ekki
farið eftir greiðsJugetu atvininu-
veganna. Þau eiga að miðast við
það, að þeim-, sem yimna, sé trygt
sæmilegt lífsframfæri. Það er
lágimarkskrafa, sem \ekki verður
fram hjá komist.
En atvinnuvegirnir geta verið
svo rangt skipulagðir og svo
illa stjórmað, að þeir geti ekki
uppfylt þessa lágmarkskröfu. En
hver sá atvinnurekstur, sem ekki
getur uppfylt þessa kröfu, er
dauðadæmdur. Eigi hann að þró-
ast í fxamtíðinni, verður að
skifta um stjórn eða skipulag eða
hvorttveggja.. Að öðrum kosti
verður að leggja ni'ður þann at-
vinmurekstur og skapa annan arð-
væníegri.
Það er líka til önnur hlið á
Hopewel], New Jersey, 13. maí.
U. P. FB. C. H. Mitchell héraös-
læknir hefir látið þá skoðun í
ljós, að anniaðhvort hafi barn
Lin-dbierghs verið myrt eða það
hafi henzt út úr bifreiðánni og
lent nneð höfuðið á steini. Greáni-
legt er, að alllangur tími er sí'ð-
an barnið lét lífið.
nögreglan hefir tilkynt, að ráð-
stafanir hiafi verið gerðar til að
handtaka nokkra mienn, sem grun-
ur h-efir hvílt á að hefði rænt
barninu.
þes-su máli, sem atvinnuriekand-
anum Jóni Árna'syni ætti að vera
vel skiljanleg. Jafnvæl þó engin
verkamanniasamtök væru til oð
engir hræðilegir „ólafur" og
„Héðinn“, siem stjórnuðu þeirn, og,
jafnvel þó atvinnunekendur gætiu
aligerlega ákve'ðið kaupið eftir
eigin geðþótta, væri ekkii hag
þeirra betur komið þegor til
lengdar léti fyrir það, því oflágt
kaup, sem orsakar sult, nekt,
sjúkdóma og eymd verkalýðsins,
rýrir starfshæfileika hans og
vinnuþrek og gerir vinnuafköst
hans arðminni fyrir atvinnurek-
andann, en arúurum er það, sem
er sá stóri viti, sem atvinnurek-
endur haga öllum sínum sigl-
ingum eftir, en hvorki miskun-
serni né bróðurkærlieiikur, eins
og stundum á að fá alþýðuna til
að trúa.
J. Á. harmar það mjög, að
MorgunblaðsJiðið skuli ekki haf-a
haft „karlmenisku“ til að fnam-
kvæma kauplækkun. Þetta „kari-
miensku“hjal er mjög athyglis-
vert, það sýnir bæði að J. Á.
þekkir til fulls hvílíkur vamar-
garður samtökin eru fyrir hinn
vinnandi lýð, og um leið að J.
Á. og lxans skoðanabræður eru
rei'ðubúnir að beiia „karimtensk-
unni“, þ. e. sultarkúgun og aft-
urgengnum þrælalögum, hvenær
sem. færi gefst.
V erkamuaur.
Veðrio. Lægðin fyrir sunnan
landið er nú orðin kyrstæð og
f-er minkandi. Veðurútlit: Faxa-
flói og Breiðafjörður: Norðaustan
gola. Bjartviðri.
Síbara skeyti: Læknir, sem sótt-
ur var til drengs Lindberghhjón-
anna hálfum mánuði áður en hon-
um var rænt, og skoðaði hann
vandlega þá, hefir nú skoðað lik-
ið. Hefir læknirinn lýst því yfir,
að það sé engum efa undirorpið,
að það sé lík drengsins, sem
íundist hefir. Skoðxm lækna hefir
íleitt í ljós, að höfuðkúpan hefir
brotnað, sénnilega \regna áverka.
,Urgur‘ í Ólafi.
Morgunblaðið heldur að ég hafi.
ritað greinina um H. K. Laxness.
og stjórnmálin í eins konar
hefndarskyni, af því það sé „urg-
ur“ í mér gagnvart honmn, aí'
því hann hafi gert eina persónu,
úr mér og Jónasi frá Hriflu í
skáldsögu sinni „Fuglinn í fjör-
unni“. Segir blaðið að mér þyki
mér óvirðing gerð með þessu. En
ég er nú satt að segja svo lítil-
látur að ég hefi haldið að sá
siður íhaldsblaðanna, sem þauí
víst hafa haft nú i hálfan manns-
aldur, að nefna mig og Jónas
leinatt í sömu andránni, væri upp,
tekinn Jónasi til svívirðingar, en
-ekki mér. En hvað sem því líður,
þá virðjst eðlilegra, ef mér befðií
fundist ég þyrfti einhverra harma;
að hefna gagnvart Kiljan, að ég
hefði þá ritað beint um bókina.
Því ég held það verði ekki taJið
meðal synda minna, að ég þori.
íefcki að láta í Ijós mieiningu mínia;
(svo ég noti þá tækifærið til
þ-ess að grobba svolítið). Ég skal
fúslega játa, að mér líka ekki
hin stöðugu „persónuskifti“ í 'sög-
um Kiljans, en ég sé enga ástæðu
til þess að ég þurfi að kvarta.
Öðru máli er að gegncr um t. d.
Valtýr StefáMsson, þar sem úr
honum, Ingvari Guðjónss., Ingv-
ari Eyþórssyni, Sigurði Sigvalda-
syni trúboða og tveim föntum og
fyliiröftum, er fóru af landi burt
— alls 6 manns virðist búin
til ein persóna óg kölluð Stein-
þór Steinsson.
Ökifur Fridriksson.