Alþýðublaðið - 17.05.1932, Blaðsíða 2

ALf»ÝÐUBLAÐI©
i sumar<
Sennilegt sfldarverð nm sjo krónur.
Viðtal við Finn Jósson.
í Japan.
Finmir Jónsson, forstjóri Sam-
vdnnufélags fsfirðinga, kom með
Goðafossi á laugardaginn frá út-
löndum.
Hvernig eru horfurnar með
síldarsöluna og síldveá'ðarnar í
suimar? spyrjum vér Finn.
Horfurnar eru slæmar, segir
Fánnur. Vegna vand ræ'öa land-
búnaðarins í Svíþjóö mun síldar-
neyzla minka þar, svo eru þar
til stórar birg'ðir af kryddsíld frá
árinu, sem leið, sem verða not-
a'ðar fyrst, áður en nýjar verða
keyptar.
Mikið umtal hefir verið
um að tolla kryddsíld í
Svíþjóð, en kryddsíldarverk-
smiðjurnar eru á móti tollum.
En til þess u'ð fri'ða sænsku fiisfci-
mennina hafa verksmiðjurnar
gert samninga vi'ð rnarga sænska
reknetabáta um að kauþa krydd-
síld af þeim, og mun því verða
mieira af þess konar skipum hér
en áður.
Þá hafa Norðmenn einnig boð-
i'ð mjög ódýra kryddsíld í Sví-
þjóð, en síldin, sem krydduð er
úti í skipunum, þykir verri en
sú, sem krydduð er í la-ndi, svo
þrátt fyrir alt eru taldar líkur
til þess, að Svíar muni kaupa
nokku'ð af kryddsíld af íslend,-
ingum. Þó varla rneira en um
þri'ðjung af því, sem þeir keyptu
ári'ð sem leið.
— Hafa margir verið að bjóða
íslenzka síld í Svíþjó'ð?
Já, fjölda roargir, nokkrir út-
gerðarmenn, en þó miklu fleiri,
sem ekkert fást vi'ð útgerð, en
eru fúsir til þess a’ð stunda það,
sem kalla'ð var leppmenska í
gamla daga, þar á meðal nokkrir,
sem hvorki hafa skip til þess
aö veiða né bryggjur til þess
aö salta á. En þessir síðast töldu
hafa bo'ðið síldina ódýrast.
— Mun máki'ð hafa veri'ð gert
af fyrir-fram-samningum ?
Þa'ð hefir verið mjög erfitt að
ná fyrir-fram-samningum vegna
hins mikla framboðs, vegna verzl-
unarkreppunnar og viegna þess,
hve giengi sænsku krónunnar er
lágt og vegna þess, a'ð yfir hefir
vofa'ð síðan á nýjári, að Svíar
settu toll á kryddsíld. Eitthvað
örlítið hefir þó verið gert af
i yrir-fra'm-samningum, bæði um
saltsíld og kryddsíld, fyrir verð
er svarar til um sjö krónum fyrir
tunnu af nýrri síld.
— Það er verið að bjóða rnönn-
um samninga hér fyrir 5 kr. tunn-
una; áhtur þú vera nokkuð vit í
því verði?
Nei, svarar Finnur. í fyrsta lagi
er ekki hægt að veiða síld upp
á að fá það verð, og í öðru lagi
er síldarverðið enn á erlendum
marka'ði þannig, að þetta svarar
ekki til þess. Síldin verður með
sjö króna verði á tunnu svo ó-
dýr matvara að hún er fullkom-
lega samkeppnisfær við aðxa mat-
vöru, þar sem á annað borð er
nokkur markaður fyrir síld.
— Hvað er um danska síldar-
inarkaðinm ?
Danir ger'ðu í fyrra út leiðang-
ur hingað til lands til síldveiöa,
og var það gert með ríkisstyrk.
En það tapaðist á honum stórfé,
og diki er talið líklegt, að danska
ríkið styðji slíka útgerð aftur í
cir. Þó er ekki óhugsandi, að það
verðá, gert út styrklaust, því veið-
arfæri og allur útbúnaður mu:n
fáanJegt með mjög lágu ver'ði.
Enda myndi nýr lei'ðangur dansk-
ur njóta verndartolls, sem ér á
erlendri kryddsíld í Danmörku, 5
krónur á hverri tunnu, en um
toll þennan ver'ður að segja, að
þa'ð er óskiljanlegt, eins og verzi-
unarjöfnuð'urinn er milli Dan-
merkur og íslands, að íslending-
ar þurfi að þola slík ókjör.
— En hvað er um síldarmark-
aðinm í Þýzkalandi?
Þjóðverjar kaupa árlega um 1
milljón tunnur af saltsíld, en þar
af var íslenzk síld a'ð eins 30
þúsund tunnur, þa'ð er 3»/o af
síidarinnflutningi Þjóðverja, á síð-
ast liðnu ári, en það er þó meira)
en nokkru sinni áður. En íslenzka
fsíldin í fyrra var því miður mest-
öll skemd og mikið ábótavant um
verkun og aðgreiningu. Með
bættum verkunaraðferðum, sem
við verðum að læra af Skotum,
er tvímælalaust hægt að auka
mjög mikið markað fyiir ís-
lenzka síld í Þýzkalandi. Segja
má þó, a'ð í þeirn þr.eim lönd-
um ,sem ég hefi nefnt, séu miklir
örðugleikar og óvissa. Ver'ðfallið
frá fyrir-fram-samningum Einka-
isölunnar í fyrra er mjög miM-ð,
en þó er enn alvarlegra að mark-
aðurinn þrengist frá því, siem var,
einkum vegna þess, a'ð það er
ýmist búið að loka hon-
um að nokkru leyti með toll-
múrum eða verið að tala um að
gera það. Þetta getur orðið tii
þess að dnepa niður síldveiðarn-
ar og eyðileggja atvinnu fyrir
þúsundum manna alls staðar á
landinu og svifta ríkissjóð stór-
tekjum. En ekki verður séð að
íslenzk stjórnarvöld geri neitt til
þess að reyna að hiind-ra þetta,
svo sem með verzlunarsamning-
um við erlend ríki. Norðmenn
hafa bjargað sínum síldarútvegi
með verzlunarsamningi við Rússa.
Fyrir nokkra eftirgangsmiuni mun
sendiherra fslands í Khöfn loks
iseint í síðast liðnum mánuði hafa
v-erið falið að athuga líkur fyrir
slikum samningum, en engan ar-
angur mun það hafa borið enn
þá, enda áhugi hjá ríkisstjórn-
inni mjög lítiii eða enginn.
ForssBtisráðherrann mptnr.
Tokio, 16. maí. U. P. FB. Sex
yfirforingjar úr landhernum og
herskipaflotanum réðust inn í bú-
stað Inukai forsætisráðheriia í
dag. Héldu sumir þeirra ráðherr-
anum, en hiinir s,kutu tveimur
skammbyssuskotum í höfuð hon-
um. Bedð ráðherrann þegar bana.
— Þegar yfirforingjarnir höfðu
framið verknað þennan gáfu þeir
sig lögreglunni á vald.
Síðar: Ríkisstjórnin í Japan
hefir beðist lausnar og hefir
kieáisarinn tekið lausnarbeiðnina til
gredina. Stjórnin gegnir þó störf-
um tiil bráðahirgða eða unz ný
stjórn hefir verið inynduð.
To.kio, 17. maí. UP.-FB. Seiyu-
kaiflokkurinn kvað hafa ákveðið
að benda á Suzuki innanrikis-
málaráðherxa, sem bráðabirgða-
eftirmann Inukai.
Forsetabosnlnoabaráttaii í
Banðaiíhjnnam bjrrjnð
N-ew York, 17. maí. U. P. FB.
Alfred Smith forsetaefni demo-
>crata í forsetalrosningurimn hefir
birt kosningastefnuskrá sína. M.
a. vill hann framlengja skulda-
greiðslufrestinn eftir því sem þörf
krefur ,leyfa framleiðslu og sölu
á vínum og skattleggja í þarfir
ríkisins og leggja mikla áherzlu
á framkvæmdir af hálfu hins op-
inbera. ■— Smith áfeldist þjóð-
þingið fyrir framkomu þess gagn-
vart forsetanum í spiamaðlar- og
tekjuauka-málunum. Hvatti bann
til þess, að þingið veitti Hoover
fult vald til þess að framkvæma
fyrirætlanir sínar í þessum efn-
um. j i
Verkfall í byltinolashini.
Sevilla, 15. maí. U. P. FB. Vexk-
fall hefir verið hafið í byltiingiar-
skyni í Andalusiu og horfurnar
þær, að þátttakendum í því
fjölgi. Nokkrir menn hafa verið
handteknir vegna þess, að
sprengikúlur fuindust hjá þeim.
— Tvéir menn særðust í Maiaga,
er barist var með sprengikúlum.
Pólitiskt morð í Berlín,
Sama dag sem prússniesku
kosningarnar fóm fraim fanst
blóðugt lík inni í garði í eiinu
úthverfi Berlinar. Við raninisiókn
lögreglunnar koiu í ljóis, að hinn
myrti var þektur byggingafræð-
dngur, &em var í Hitliers-flokkn-
um. Höfðu þrír Hitlerssinnar myrt
hann af því að þeir héldu að
hann væri njósnari fyrir komrn-
únista.
Ræktnnarlanð hanðn
Halnfirðinonni.
Nú er alþingi hefir skotið því-
á frest til næsta þings, að Hafn-
arfjarðarkaupstaður geti fengið
keyptan hluta úr landi Garða-
kirkju, en Hafnfirðingum er mikil
nauðsyn á að geta íengiið landið
til afnota nú þegar, þá flytur Jón
Baldvinsson þingsályktunartillögu
í efri deild um, að deildin skorí
á stjórnina að leigja kaupstaðnum
hluta úr Garðakirkjulandi. Bend-
ir hann á það í greinargerð til-
lögunnar, að nú í atvinnuskortin-
um er sérstök nauðsyn á, að
ekkert tækifæri til arðvænlegra
starfa dragist úr hömlu, og fyrir
því má það ekki undan dragast,
að bæjarbúar geti fengið landið
til ræktunar nú í sumar. Hins
vegar ætti að mega telja það
nokkurn vegiinn víst, samkvæmt
samþykt þeirri, er dieildiiin gierðí
um þetta mál um daginn, aðí
veitt verði á næsta þingi heimilcl
sú um sölu á landdnu, er nú var
fardð fram á, og ætti því stjórn-
inni að vera óhætt að selja Hafn-
arfjarðarkaupstað landið á leiga.
Sáttmálasjóðui1 íhalds
og ,Framsóknar‘
löggiltur.
Fjármálaráðherrar „Framsókn--
ar“ og íhalds, Ásgeir og Magnús
Guðmundsson, og Hannes á
Hvammstanga hinn þriðji, tókir
sér fyrir hendur að lappa upp á:
Sáttmálasjóð þessara flokka, sem
þeir rangnefna jöfnunarsjóð og
fundinn er upp til þess að hamlai
gegn kröfu Alþýðuflokksins lum.'
Jöfnunarsjóð til atvinnubóta 1 at-
vinnuskortsárum. Árangurinn af
viðgerðarstarfi þremenni!ngann.a:
varð sá, að svo ólíidegt, sem
það var áður, að nokkur eyrir
kæmi nokkru sinni í sjóðíinn, þá'
eru líkurnar þó hálfu minini eftir.
Stjórnin á siem sé ekki að eins að
undanskilja allar þær umfram-
tekjur ríkisins, sem hún telur að
fari í „óhjákvæmilegar" greiðsl-
ur, án þesis að urn það séu niein
önnur takmörk sett, hvað teljast
skuli til hins „óhjákvæmiiega",
umfram lögákveðin útgjöld,
heldur skal auk þess taka frá
fjórar milljónir kr. í viöbót, áöur
en nokkur eyrir er látinn í sjóð-
inn. Með þessari uppálöppun var.
sáttmálasjóður íhaldianna sendup
aftur til efri dieildar, og þannig á
sig kominn var hann löggiltuc
á föstudaginn eð var sem sam-
eigínliegt minniismierki þeirra.
Hafnarfjörðiir.
Silfitrbrúokaup eiga á morgun
Símion Kristjánisson hafnsögumaö-
ur og Áslaag Ásmundsdóttir,
Viesturbrú 17 B.