Morgunblaðið - 14.10.1987, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 14. OKTÓBER 1987
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 14. OKTÓBER 1987

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
Aöstoöarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fróttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aöalstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 600 kr. á mánuöi innanlands. I lausasölu 55 kr. eintakiö.
Stigið
á bremsuraar
Efnahagsstarfsemi ein-
kennist af sveiflum. Á
eftir lægðum kemur hæð eins
og á veðurkortinu. Spumingin
nú er sú sama og jafnan áð-
ur, hvort menn noti góðu árin
nægilega vel til að búa sig
undir þau slæmu. Undanfarið
hefur ríkt góðæri í landinu.
Uppsveiflan hefur verið
óvenjulega mikil. Hagvöxtur
hér hefur verið meiri en í flest-
um löndum. Kaupmáttur hefur
aukist vemlega og einnig
neyslan. Áhyggjuefnið hefur
einkum verið, hvemig brúa
eigi bilið í afkomu ríkissjóðs.
Skyndilega í síðustu viku
spurðist á hinn bóginn að horf-
umar fyrir næsta ár væru
miklu verri en stjómmála-
menn og skari sérfræðinga
þeirra hafði séð fyrir. Bmgðist
var hart við. Fmmvarp til fjár-
laga fyrir næsta ár var
endurskoðað í skjmdi og ráð-
stafanir gerðar til að treysta
stöðu ríkissjóðs enn frekar
með hækkun skatta og opin-
berra gjalda. Þegar á fram-
vindu síðustu daga er litið,
kemur meira á óvart, hversu
skyndilega og að því er virðist
fyrirvaralaust það rann upp
fyrir mönnum, að góðærið var
á enda. Hefði mátt ætla, að í
stjómkerfí, þar sem tugir
manna hafa glímt við það um
langt skeið að horfa fram á
næstu öld, sæju menn sæmi-
lega fram á næsta ár fyrr en
í byrjun október. Kann auðvit-
að margt að breytast enn og
á jafn skömmum tíma, áður
en þetta ár er á enda, svo að
ekki sé rætt um hið næsta,
enda mikil óvissa í kjaramál-
um.
Ráðstafanir þær, sem ríkis-
stjómin hefur gripið til, era í
megindráttum tvíþættar. Ann-
ars vegar er leitast við að
auka tekjur ríkissjóðs. Hins
vegar era skapaðar nýjar að-
stæður fyrir spamaði í því
skyni, að frekar leggi menn
fé sitt fyrir en eyði því til
dæmis í bíla. Umdeildust er
sú ákvörðun, að leggja 10%
söluskatt á matvæli, hún var
að vísu tekin á liðnu sumri.
Nú er ákveðið að hefja inn-
heimtu á þessum skatti 1.
nóvember nk. en ekki um ára-
mót, eins og gera átti.
Hækkun innflutningsgjalda á
bflum gengur þvert á ákvarð-
anir, sem teknar vora snemma
árs 1986 til að greiða fyrir
gerð kjarasamninga. Pin-
klamir, sem hafa verið lagðir
á hinn almenna borgara til að
treysta stöðu ríkissjóðs síðan
stjómin var mynduð, era
vissulega orðnir margir og
flölbreytilegir. Er þess að
vænta, að í meðföram þingsins
verði fremur litið á spamað
og lækkun útgjalda en frekari
hækkun skatta og opinberra
gjalda.
Skattar og opinber gjöld
breytast ár frá ári eftir því
hvemig vindamir blása í fjár-
málum og efnahagsmálum.
Að því leyti era síðustu að-
gerðir ríkissljómarinnar
ekkert nýnæmi. Hitt er nýtt
og athyglisvert, að okkur
verður heimilað að kaupa er-
lend verðbréf, þar með talin
hlutabréf í erlendum fyrir-
tækjum. Þá hefur einnig náðst
samstaða um það innan ríkis-
stjómarinnar að afíiema
skattalegan mismun milli
hlutabréfaeignar og annarra
spamaðarforma. Morgunblað-
ið hefur lengi hvatt til þess,
að íslendingum verði heimilað
að fjárfesta í útlöndum, að
ávaxta fé sitt á þeim mörkuð-
um, þar sem það skilar
mestum arði. Nú hefur þessi
leið verið opnuð. Morgunblaðið
hefur einnig barist lengi fyrir
því, að fjárfesting manna í
atvinnurekstri verði ekki sett
skör lægra en fé, sem þeir
leggja á banka eða nota til
að kaupa verðbréf. Nú hefur
verið ákveðið að eyða þessum
mismun. Þegar til lengri tíma
er litið eiga þessar ráðstafanir
eftir að hafa meiri áhrif á
íslensk efnahagsmál en
skattapinklamir og vonandi
valda því, að sveiflumar á
milli góðu áranna og hinna
mögra verði ekki jafíi miklar
og nú er.
Ríkisstjómin hefur stigið á
bremsumar. Þensluna á að
hemja og gengisskráningunni
verður ekki breytt. Ætlunin
er að eyða óvissu og setja
efnahagsstarfseminni ramma,
sem aðrir verða að miða við í
ákvörðunum sínum. Efna-
hagsstarfsemin ræðst að
veralegu leyti af staðfestu
ríkisstjómarinnar. Nú verður
þess beðið með eftirvæntingu,
hvort hún stendur föst fyrir
og heldur fram stefnu sinni á
þeim granni, sem lagður hefur
verið síðustu sólarhringa.
Fríverslunarsamningnr
Bandaríkjaniia og Kanada
— sýndarmennska eða veruleiki?
eftír Sigmar Þormar og Halldór Pétur Pálsson
Dagskrá viðræðnanna
3. október 1987:
Drög að samningi sögð liggja fyrir. Bandaríkjaforseti upplýsir þingið
um að ætlunin sé að undirrita fríverslunarsamkomulag. Tímann fram
að áramótum á að nota til að ganga endanlega frá samkomulaginu.
3. janúar 1988:
Leggja á fríverslunarsamkomulagið fyrir bandaríska þingið þar sem
það fær tveggja mánaða umræður.
Apríl 1988:
Reagan og Mulroney eiga að undirrita fríverslunarsamkomulag.
Simon Riesman aðalsamninga-
maður Kanadamanna í fríverslun-
arviðræðum við Bandaríkin rauk á
dyr um daginn í miðjum samninga-
klíðunum. Hann taldi að risinn í
suðri vildi lítið fara að tillögum
Kanadamanna. Viðræðumar virtust
hafa farið í strand rétt fyrir þriðja
október sl. sem var lokadagur til
að skila inn drögum að samkomu-
lagi.
Þann þriðja október kom hins-
vegar tilkynning um að komin væru
drög að samkomulagi er „skyldu
afnema allar hindranir á verslun
milli landanna". Líkt og þessi at-
burðarás ber með sér hafa fríversl-
unarviðræður Bandaríkjanna og
Kanada verið nokkuð sérkennileg-
ar. Þó er e.t.v. ekki að furða að á
ýmsu hafi gengið því viðræðumar
tengjast meginþáttum samskipta
Bandarfkjanna og Kanada. Við
skulum athuga um hvað málið
snýst.
Fríverslun
Hugmyndin að fríverslunarsam-
komulagi Bandaríkjanna og
Kanada á rót sína að rekja til leið-
togafundar rfkjanna í Quebec-borg
árið 1985. Ronald Reagan Banda-
ríkjaforseti og Brian Mulroney sem
þá var nýkjörinn forsætisráðherra
Kanada, virðast báðir hafa séð sér
hag í fríverslunarsamkomulagi milli
landanna. Þjóðarleiðtogamir telja
sig stuðningsmenn hindrunarlausra
viðskipta. Þeir vilja vinna gegn
„truflunum hins opinbera" á starf-
semi efnahagslífsins, en tollar og
höft á viðskiptum milii landa hljóta
að flokkast þar undir.
Viðskipti landanna eru mjög
umfangsmikil. Bandaríkjamenn
versla ekki við neina þjóð eins mik-
ið og Kanada. Fýrir Kanadamenn
er árangur í viðskipti við Banda-
ríkin oft spuming um lff eða dauða
fyrirtækja, atvinnugreina og heilla
héraða í Kanada. Um þrír fjórðu
utanríkisviðskipta Kanda er við
Bandaríkin.
Óbeinar við-
skiptahindranir
Með fríverslun var ekki eingöngu
ætlunin að semja um tollalækkanir
sem þessar þjóðir leggja á innflutn-
ingsvömr hver annarrar. Stór hluti
þeirra vara sem fara á milli land-
anna em þegar tollfijálsar eða með
mjög litlum tolli, oftast ekki hærri
en 5—10%. Hinsvegar ríkja víða
svokallaðar tollalausar hindranir (á
ensku „non-tariffs barriers") á við-
skiptum landanna. Fjölmörg ákvæði
em t.d. í gildi í Kanada sem segja
til um að opinberir aðilar verði að
taka kanadfska framleiðslu fram
yfír erlenda við vörainnkaup.
Bandarískar vömr, líkt og áfengi,
eiga ekki greiða leið að kanadfska
markaðnum. Bjór er t.d. aðeins
seldur í gegnum einkasölu í stærsta
fylki Kanada, Ontario. í bjórversl-
unum einkasölunnar er eingöngu
boðið upp á kanadíska framleiðslu.
Einkasalan selur bandarísk léttvín
með 66% álagningu en kanadfsk
léttvín með aðeins 1% álagningu.
Við samningagerðina stóðu deil-
umar því um ýmsar „óbeinar
hindranir" á viðsiptum landanna.
Hér verður greint frá þeim hindrun-
um sem mestur styr stóð um;
annars vegar kröfu Kanadamanna
um að þeir skyldu fá sérmeðferö f
bandarískum kæmm varðandi
„óheiöarlega viðskiptahætti" og
hinsvegar kröfu Bandarfkjamanna
um að engar hömlur yrðu lagðar á
fíárfestingar þeirra í Kanada.
Óeðlilegir viðskipta-
hættir og gerðardómur
Bandaríkjamönnum þykir nóg
um opinber afskipti af atvinnulífí
Kanada. Til dæmis hafa kanadísk
yfirvöld hvatt fyrirtæki til að fjár-
festa í olíu- og gasleit á hijóstmg-
um norðursvæðum landsins.
Stuðningur þessi, sem hefur reynd-
ar verið minnkaður f valdatíð
Mulroneys forsætisráðherra, var
eingöngu bundinn við kanadísk fyr-
irtæki, en bandarísk olíufyrirtæki
em einnig umsvifamikil í Kanada.
Þá hefur ávallt tfðkast mikill opin-
ber ijárstuðningur við „vanþróunar-
svæði" Kanada, þ.e. sjávarútvegs-
svæði austurstrandarinnar. Þar er
atvinnuleysi mikið, fólk hefur ekki
að mörgu að hverfa og sambands-
stjómin í Ottawa vill styðja við
efíiahag þessara svæða.
Bandaríkjamenn kalla þetta
„óeðlilega viðskiptahætti". Vegna
opinbers stuðnings verði kanadískar
olíu-, tijávömr og sjávarafli ódýrari
og fái óeðlilegt forskot fram yfír
heimavörar við innflutning til
Bandaríkjanna. í slíkum tilvikum
má leggja fram kæm hjá banda-
rískum yfírvöldum gegn erlendri
innflutningsvöm. Ef erlendir fram-
leiðendur teljast hafa hlotið „óeðli-
lega opinbera aðstoð" við fram-
leiðslu vöm sinnar má leggja
refsitoll (countervailing duty) á vör-
una. Refsitollurinn skal þá sam-
svara upphæð hins „óeðlilega
fíárstuðnings".
Kanadastjóm hefur mótmælt
þessu og sagt að Bandaríkjamönn-
um komi ekki við þótt gerðar séu
byggða- og þróunaráætlanir fyrir
einstök landsvæði Kanada. Slíkt
hljóti að vera eðlilegur þáttur í
stjómsýslu hvers lands. Kanada-
sýóm telur kæmr og málarekstur
í Bandarfkjunum reyndar aðeins
vera fyrirslátt og eiga að fela vemd-
arstefnutilhneigingar þar f Iandi.
Hagsmunaaðilar f bandarísku at-
vinnulífi vilji setja á tollmúra því
þeir óttist samkeppni frá kanadfsk-
um vömm. Hér sé eingöngu um að
ræða pólitfskan þrýsting frá banda-
rísku atvinnulffí er geti illa keppt
við innfluttar vörur, en ekki óeðli-
lega viðskiptahætti f Kanada.
Gerðardómur í
tollamálum
Þessa dagana er til meðferðar
hjá bandarískum yfirvöldum sægur
af kæmm vegna innflutnings á
hendur kanadískum vöram. Refsi-
tollur hefur þegar verið lagður á
nokkrar mikilvægar kanadískar af-
urðir, þar á meðal viöarafurðir.
Þessar nýju tollaálögur hafa þegar
farið illa með efnahag vesturfylkja
Kanada.
Ein helsta krafa Kanadamanna
í fríverslunarviðræðunum hefur
verið sú að Kanada fái sérmeðferð
í bandarískum málarekstri vegna
óheiðarlegra viðskiptahátta. Þeir
settu fram þá kröfu að stofnaður
yrði gerðardómur þar sem fjallað
yrði um hvort kanadfsk atvinnu-
grein hlyti „óeðlilega" fyrirgreiðslu
frá hinu opinbera. Með því mætti
koma í veg fyrir að sjónarmið
vemdarstefnu og pólitískur þrýst-
ingur blönduðust inn í ákvarðanir
um hvort leggja ætti refsitolla á
kanadískar vörur.
Samkvæmt nýjustu fréttum sam-
þykktu Bandaríkjamenn að stofnuð
yrði nefnd beggja aðila sem gæti
tekið til athugunar mál vegna
óheiðarlegra viðskiptahátta. Nefnd
þessi á að athuga hvort pólitfk frek-
ar en fagleg sjónarmið hafí fengið
að ráða þegar refsitollar em lagðir
á kanadískar vömr. Nefndin fær
þó aðeins málin til umsagnar eftir
að úrskurður liggur fyrir hjá banda-
rískum yfírvöldum um refsitolla.
Almennt virðist þessi nefnd vera
mun valdaminni en sá gerðardómur
er Kanadamenn óskuðu eftir.
Erlendar fjárfest-
ingarí Kanada
Þá vilja Bandaríkjamenn að eng-
ar hömlur séu á því að þeir geti
stofnað fyrirtæki f Kanada. Slfkar
hindranir em að vísu ekki veiga-
miklar. Til dæmis er mun auðveld-
ara fyrir erlenda aðila að stoftia
fyrirtæki f Kanada en hér á landi.
Þessar smávægilegu hindranir vilja
Bandarfkjamenn þó á brott og að
bandarískir aðilar geti fjárfest þar
til jafns við heimamenn.
Erlendar fjárfestingar em miklar
í kanadískum framleiðsluiðnaði.
Um tveir þriðju hlutar iðnaðar
Kanada em í erlendri eigu og em
bandarísk fyrirtæki atkvæðamest.
Hinsvegar em bankar og lánastofn-
anir flestar í innlendri eigu.
Bandaríkjamenn virðast vilja kom-
ast þar meira að.
Þjóðemissinnuðum Kanada-
mönnum finnst hinsvegar nóg til
um bandarísk áhrif í atvinnulífí
landsins. Ef auka á þessi áhrif enn
frekar óttast þeir að tilvera Kanada
sem sjálfstæðrar þjóðar sé ógnað.
Þeir telja ekki koma til greina að
erlendar fjárfestingar verði óháðar
öllu eftirliti. Skoðana af þessu tagi
gætir mjög hjá stjómarandstöðu-
flokkunum, FVjálslynda flokknum
og Nýja demókrataflokknum.
Samkvæmt niðurstöðunni frá 3.
október er hinsvegar gert ráð fyrir
að farið verði að vilja Bandaríkja-
manna. Takmörkunum á erlendri
eignaraðild að kanadískum bönkum
og fjármálastofnunum skal þar á
meðal að mestu aflétt.
Ýmis samkomu-
lag'satriði
Þrátt fyrir yfirlýsingamar 3.
október hefur enginn sameiginlegur
texti að samkomulagi verið birtur.
Hefur aðeins verið skýrt frá ýmsum
atriðum og skulu nokkur þeirra
nefnd hér:
Kanadamenn vilja koma til móts
við Bandaríkjamenn með því að
leggja niður sem mest af beinum
opinbemm fjárframlögum til fyrir-
tækja. Undanskilin er þó almenn
byggða- og þróunaraðstoð.
Gert er ráð fyrir að mismunur í
álagningu á víni, er áður var minnst
á, hverfí á nokkmm ámm. Ekki
verður hinsvegar hreyft við skipan
kanadískra bjórsölumála.
Kanadamenn ætla að mestu að
hætta að hefta olíu- og raftnagnsút-
flutning til Bandaríkjanna. Hingað
til hefur hið opinbera í Kanada lagt
áherslu á að orkuþörf kanadískra
fyrirtækja og annarra notenda væri
fullnægt áður en olía og rafmagn
em flutt út.
Fylgistap Mulroneys
Nú er svo komið að Brían Mul-
roney virðist eiga allt sitt undir þvf
að endanlegt samkomulag náist.
Sjálfur hefur hann sagt að hann
hafi lagt „höfuð sitt að veði“ til að
samkomulag næðist. Flokkur hans,
Framsækni íhaldsflokkurinn (Pro-
gressive Conservatives), tók við
stjómartaumunum af FVjálslynda
flokki TVudeaus með það sem eitt
aðalstefnumálið að auka viðskipti
og samvinnu við Bandarflqn. Fylgi
Mulroneys hefur hinsvegar dalað
ótrúlega hratt frá kosningunum
1984 er Framsækni íhaldsflokkur-
inn tók við stjóm með meirihluta á
þingi. Niðurstöður nýjustu skoðana-
kannana em ekki glæsilegar.
Framsækni íhaldsflokkurinn hefur
nú minnst fylgi af þeim þremur
flokkum sem sitja á kanadíska þing-
inu.
Ein ástæða fylgistapsins er sú
að Brian Mulroney þykir mjög und-
anlátssamur í öllum stjómarathöfn-
um og virðist víkja sér undan að
taka fast á málum. Margir í Kanada
óttast að þessi galli forsætisráð-
herrans hafi haft áhrif í samninga-
viðræðunum við Bandaríkjamenn
og hann hafí samið af sér.
Bandaríska þingið og
kanadísku fylkin
Ekki má gleyma í þessari um-
ræðu að forseti Bandaríkjanna og
forsætisráðherra Kanada em ekki
einráðir í þessum málum. í Banda-
ríkjunum hefur þingið mikil völd
varðandi viðskiptamál landsins. í
Kanada liggur mikið ákvörðunar-
vald hjá fylkjunum sjálfum.
Bandaríska þingið er með það
sem eitt aðalmál sitt þessa dagana
að reyna allt til að draga úr við-
skiptahalla landsins við önnur ríki.
Bandaríkin hafa neikvasðan vöm-
skiptajöfnuð við Kanada og þingið
virðist alls ekki á þeim buxunum
að samþykkja gerðardóm eða nefnd
er tmflað geti viðleitni Bandaríkja-
manna við að leggja refsitolla á
kanadfskar vömr.
Hinum megin við víglínuna urðu
fylkisstjórar í Kanada mjög reiðir
nýlega er Bandarfkjamenn settu
háan refsitoll á kanadfska pottösku
sem er viðarafurð og mikilvæg út-
flutningsvara. Þessi tollur var sá
síðasti í röð bandarískra tolla á
kanadísk hráefni og iðnaðarvömr.
Efnahagur Bresku Kólumbíu og
annarra vesturfylkja Kanada er far-
inn að bíða vemlegan skaða af
refsitollum Bandaríkjamanna.
Kanadfsku fylkisstjómir gáfu út
yfirlýsingu þann 27. ágúst sfðastlið-
inn um að þeir myndu standa í
vegi fyrir fríverslunarsamkomulagi
nema í því fælist ákvæði um gerðar-
dóm er leysa skyldi ósætti um
verslunarmál milli landanna. Ólík-
legt er að kanadfsku fylkisstjóramir
geri sig ánægða með þá valdalitlu
nefnd sem samkomulagsdrögin
gera ráð fyrir að taki á þessu mál-
um.
David Peterson fylkisstjóri Ont-
ario, sem er lang fjölmennast og
öflugast fylki Kanada, hefur opin-
berlega lýst sig andvígann sam-
komulagsdrögunum. Þetta skiptir
vemlegu máli því fylkisstjórinn hef-
ur í hendi sér hvort hann virðir
mikilvæga þætti samkomulagsins
Ifkt og afnám mismunar f álagningu
á kanadfskum og bandarískum
vínum. í Kanada em áfengissölu-
mál f höndum fylkjanna.
Hefur náðst árangnr?
Það er þvf alls óljóst hvort yfir-
leitt verður af frfverslunarsam-
komulagi milli Bandaríkjanna og
Kanada. Atburðarás næstu mánaða
verður að leiða það í ljós. í raun
er aðeins fyrsta stigi viðræðnanna
lokið með nokkuð óljósum sam-
komulagsdrögum sem virðast hafa
náðst í miklum flýti. Alls ekki er
ljóst hvort yfirleitt er vilji til að leysa
úr stóm ágreiningsmálunum varð-
andi gerðardóm vegna óheiðarlegra
viðskiptahátta og aflétting hafta á
erlendri §árfestingu f Kanada.
Þeirri spumingu er þvf ekki unnt
að svara hvort samkomulagsdrögin
sem svo mikið hafa verið í fréttum
séu sýndarmennska ein og aðeins
tilraun til að koma f veg fyrir al-
gera upplausn viðræðnanna. Ef svo
er ekki er hér um að ræða áfanga
í verslunarsögu heimsins sem mun
hafa mikii áhrif á kanadískt þjóðlff
og samskipti Bandaríkjanna við
aðrar þjóðir.
HálUUr Pétur Pilason emðtfúka
doktoranámi ihMg*rœði við Carle-
ton-biskól* i Qttawa. — Sigmar
Þormar stundaði nám iþjóðfélaga-
fræðum í Ottawa, en starfar nú
Jyá Veralunarráði íalands.
Ronald Reagan Bandaríkj aforseti og Brian Mulroney forsætisráð
herra Kanada.
35
Morgunblaðið/Júllus
Frá fyrsta fundi nefndar til undirbúnings þjóðarátaki f umferðaröryggi. Frá vinstri: Ólafur W. Stefáns-
son skrifstofustjóri dómsmálaráðuneytisins, Valgarð Briem formaður Umferðarráðs, Óli H. Þórðarson
framkvæmdastjóri Umferðarráðs, Jón Sigurðsson dómsmálaráðherra, Eiður Guðnason alþingismaður
og formaður nefndarinnar, Böðvar Bragason lögreglustjóri og Kristín Þorkelsdóttir auglýsingateikn-
ari. Á myndina vantar Salome Þorkelsdóttur og Valgerði Sverrisdóttur alþingismenn og Olaf B. Thors
forstjóra.
Verðum að rífa umferðar-
mál úr viðjum vanans
segir Jón Sigurðsson dómsmálaráðherra
SJÖ manna nefnd, sem skipuð
var til að vinna að undirbúningi
þjóðarátaks í umferðaröryggi,
kom saman tíl fyrsta fundar í
gær. Jón Sigurðsson dómsmála-
ráðherra ávarpaði nefndarmenn
og sagði meðal annars, að um-
ferðarmál þyrfti að rífa úr
viðjum vanans og vonandi tækist
nefndinni það.
Nefndin var skipuð af dómsmála-
ráðherra í samræmi við ályktun
Alþingis í vor. Formaður neftidar-
innar er Eiður Guðnason alþingis-
maður en aðrir í nefndinni em
Böðvar Bragason lögreglustjóri,
Kristín Þorkelsdóttir auglýsinga-
teiknari, Ólafur B. Thors forstjóri
Almennra trygginga, Salome Þor-
kelsdóttir alþingismaður, Valgarð
Briem formEiður Umferðarráðs og
Valgerður Sverrisdóttir alþingis-
maður. Tveir menn munu starfa
með nefndinni, þeir Óli H. Þórðar-
son framkvæmdastjóri Umferðar-
ráðs og Ólafur W. Stefánsson
skrifstofustjóri í dómsmálaráðu-
neytinu.
Jón Sigurðsson sagði, að mjög
mikilvægt væri að menn sættu sig
ekki við ástandið í umferðarmálum,
heldur reyndu að bæta það. „Við
verðum að rífa þessi mál úr viðjum
vanans, þvf annars næst enginn
árangur," sagði ráðherra. „Nú hef-
ur verið ákveðið að veija fímm
milljónum króna til þessa þjóðar-
átaks og það er vel við hæfi að
átakið verði í tengslum við gildis-
töku nýrra umferðarlaga, þann 1.
mars á næsta ári.“
Dómsmálaráðherra varpaði fram
ýmsum hugmyndum sem hann taldi
brýnt að nefndarmenn ræddu til
dæmis hvort rétt væri að menn
héldu ökuréttindum ævilangt að
loknum tveggja ára reynslutíma,
eins og gert er ráð fyrir í nýjum
umferðarlögum. Þá kvað hann einn-
ig umhugsunarvert hvort taka ætti
upp sama háttinn hér og f Bret-
landi, að þeir sem nýlega hafa
fengið ökuréttindi skuli auðkenna
bifreiðir sínar. Loks sagði hann
nauðsynlegt að velta því fyrir sér
hvort nýjar reglur um hraðatak-
markanir væm af hinu góða.
Kirkjuþing:
Tillaga samþykkt um Sið-
fræðistofnun Háskóla Is-
lands og Þjóðkirkjunnar
Á KIRKJUÞINGI f gær voru sam-
þykktar tillögur um Siðfræði-
stofnun Háskóla íslands og
Þjóðkirlguimar, aðgang fatlaðra
að kirkjum landsins og upp-
byggingu Skálholts.
í samþykktinni um Siðfræði-
stofnun Háskóla íslands og þjóð-
kirkjunnar segir meðal annars að
stoftiunin skuli vera vettvangur
rannsókna í siðfræði og jafnframt
til ráðuneytis um siðferðisvanda-
mál.
Stofnunin gegni hlutverki sfnu
einkum með því að veita starfs-
mönnum stofnunarinnar og gestum
fyrirgreiðslu við rannsóknir og út-
búa fræðslueftii um siðfræði sem
nota megi í skólum landsins. Svo
og með því að gangast fyrir nám-
skeiðum, umræðufundum og fyrir-
lestram um siðfræði fyrir
almenning og starfshópa svo sem
hjúkmnarfræðinga, lækna, kenn-
ara, blaðamenn og presta.
Átjánda kirkjuþingið beinir þeirri
áskomn til safnaða landsins að fötl-
uðum verði auðveldaður aðgangur
að kirkjum þannig að þeim verði
gerð möguleg full þátttaka í kirkju-
legum athöftium. Fatlaðir í hjóla-
stólum verði sérstaklega hafðir f
huga f þessum efnum. Söfnuðum
er bent á að hafa samráð við ferli-
nefnd fatlaðra vegna þessara mála.
Jafnframt vill kirkjuþing minna
á það að nauðsynlegt sé að hafa
það hugfast að kirkjur eigi að vera
heimili „lifandi safnaða" enda þótt
vemdunarsjónarmið beri jafnframt
að virða. Því geti verið nausynlegt
að breyta því sem fyrr þótti hæfa.
Kirkjuþing skorar á Alþingi að
veita á næsta ári vemlegu framlagi
til Skálholtsstaðar þannig að halda
megi áfram uppbyggingu staðarins.
Igreinargerð með samþykktinni
segir að á næsta ári verði 25 ár
liðin frá vígslu Skálholtskirkju. Á
vori komanda verði einnig liðin 80
ár frá fæðingu dr. Bjama Bene-
diktssonar sem beitt hafí sér fyrir
setningu laga er heimiluðu ríkis-
Keflatvfk.
TVÖ fjórþjól voru tekin úr um-
ferð af lögreglunni í Keflavík í
landi Vatnsleysustrandarhrepps
um helgina. Þá gómaði lögreglan
ökumann á torfæruþjóli þar sem
hann var að vinna spjöll i landi
Keflavfkur.
stjóminni að afhenda þjóðkirlg'u
íslands Skálholtsstað.
Samkvæmt ákvæðum þeirra laga
skuli ríkissjóður greiða árlega eina
milljón króna í sjóð sem nota eigi
meðal annars til áframhaldandi
uppbyggingar f Skálholti.
Vilji þeirra, sem samþykkt hafí
þessi lög, hafí tvímælalaust verið
sá að ofangreind upphæð yrði eigi
minni að raungildi en hún var f
upphafi. Sú hafí ekki orðið raunin
og kirkjuþing væntir þess að á af-
mælis- og minningarári fáist á
þessu leiðrétting svo að vilji þeirra
sem lögin settu og staðinn aflientu
megi ná fram að ganga.
Einnig var annasamt þjá lög-
reglilmönnum við að taka óskoðuð
ökutæki úr umferð og vora númer
tekin af 26 bílum um helgina þar
sem eigendur þeirra höfðu vanrækt
að færa þá til skoðunar.
- BB
2 fjórhjól og 26
bílar úr umferð