Morgunblaðið - 20.10.1987, Blaðsíða 58

58
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 20. OKTÓBER 1987

Hann er einn besti skop-
teiknarinn um þessar
mundir...
Áfengnr bjór - af hveiju ekki?
Til Velvakanda.
I nýafstaðinni skoðanakönnun
kom í ljós að um 2/s þeirra sem
afstöðu tóku voru fylgjandi bjórn-
um. Þó svo að skoðanakannanir séu
ekki alltaf nákvæmar hefur könnun
þessi, og aðrar kannanir sem gerð-
ar hafa verið á seinustu árum, tekið
af öll tvímæli um að öruggur meiri-
hluti þjóðarinnar styðji sölu á
áfengum bjór.
Nú gæti maður spurt sig sömu
spumingar og erlendir ferðamenn
gera er þeir koma til landsins: Af
hveiju er bjórinn ekki leyfður? Ein
af ástæðunum er hin harkalega
andstaða þeirra sem eru á móti
bjómum. í hvert sinn sem málið er
á dagskrá er blásið til atlögu og
pistlum, yfirfullum af röksemdum
á móti bjómum, rignir yfír í dag-
blöðum landsins. Röksemdir þessar
em á ýmsa leið, allt frá því að „hin-
ir lægst launuðu myndu bara eyða
sínum fáu krónum í bjór“ upp í að
„bjórinn myndi bara auka áfengis-
böl landsmanna, sem er þó ærið
fyrir“, en það hefur verið aðalrök-
semdin. En stenst þetta?
Vissulega er áfengisvandamálið
mikið hér á landi, áfengissjúklingar
eru fjölmargir og drykkjusiðir
slæmir. En því skyldi það versna
þó bjórinn væri leyfður?
Vandinn í dag er ekki hvað fólk
drekkur, heldur hvemig það drekk-
ur. Það sem einkennir vínmenningu
íslendinga, og þá sérstaklega yngri
kynslóðarinnar, er að þeir drekka
fremur sjaldan og þá aðallega um
helgar, en þegar það skeður er oft
dmkkið það óhóflega að fólk verður
ofurölvi og tæplega meðvitað um
gerðir sínar. Þetta leiðir eins og
alkunnugt er af sér ofbeldi, niður-
lægingu og glæpi. Ef vínmenning
okkar er borin saman við vínmenn-
ingu grannlanda okkar þar sem
bjórinn er leyfður (t.d. í Danmörku,
Noregi og Svíþjóð) kemur í ljós að
þess háttar drykkja er mun fátíð-
ari. Þess í stað fær fólk sér oft
bjórglas með kvöldmatnum eða
nokkra bjóra í góðra vina hópi.
Ferðamenn hneykslast hins vegar
iðulega á þeim mikla fjölda ung-
menna sem veltist ósjálfbjarga um
götur borgarinnar um hveija helgi
af völdum sterkra vína.
í þessum löndum er áfengisvand-
inn síst meiri en hérlendis, talsvert
er dmkkið af bjór, en neysla sterkra
vína er hins vegar minni en hér á
landi.
Því er það skoðun mín að heim-
ila sölu bjórsins myndi breyta litlu
um samanlagða áfengisneyslu þjóð-
arinnar, en bæta vínmenningu
landsmanna með því að draga úr
ofnotkun sterkra vína.
Ónauðsynlegt væri að gera bjór-
inn aðgengilegri en aðrar áfengis-
tegundir (sbr. sölu hans í
matvömbúðum erlendis) og væri
því æskilegast að selja hann í útsöl-
um ÁTVR eða þá að koma á fót
sérstökum útsölum fyrir hann.
Að lokum. ísland er lýðræðisríki
og gmndvallarregla lýðræðis hefur
ávallt verið meirihlutaræði, þar sem
ráðamenn em kosnir af fólkinu til
að framkvæma vilja þess. Alþingi
hefur alltaf tekist að koma sér hjá
því að samþykkja bjórfmmvörp
þau, sem skotið hafa upp kollinum
annað slagið, og einnig hefur verið
skorast undan því að bera málið
undir þjóðaratkvæði sem væri
eflaust besta lausnin. Ég veit að
það em margir orðnir langþreyttir
á þessari málsmeðferð og skora ég
því á forráðamenn að efna til þjóð-
aratkvæðagreiðslu um málið.
Guðmundur T. Árnason
Yíkverji skrifar
Morgunblaðið leggur
áherzlu á að leiðrétta frétt-
ir, sem reynast á misskilningi
byggðar. Stundum finnst les-
endum blaðsins nóg um og
spyija, hvort slíkar leiðréttingar
séu til marks um óvönduð vinnu-
brögð. Nú er það að vísu svo,
að það er ekki nema lítið brot
af þeim fréttum, sem birtast í
blaðinu, sem þarf að leiðrétta
en engu að síður er ástæða til
að ræða þetta lítillega að gefnu
tilefni.
Fyrir rúmri viku birtust í blað-
inu tvær fréttir, sem blaðið
þurfti að leiðrétta og draga til
baka. í öðru tilvikinu var um
að ræða frétt, sem byggð var á
upplýsingum ónafngreinds
heimildarmanns, sem blaðið
hafði ástæðu til að treysta. í
hinu tilfellinu var frétt, sem
byggðist á samtali við nafn-
greindan heimildarmann á
misskilningi byggð. Víkveiji
mun hér á eftir rekja þessi dæmi
lesendum Morgunblaðsins til
fróðleiks.
xxx
Föstudaginn 9. október sl.
birtist frétt á baksíðu þess
efnis, að Eimskipafélagið vildi
gera 3ja ára samning við SÍF
um að flytja út saltfísk í körum.
Ekki var getið um heimildar-
mann í fréttinni. Daginn eftir
birtust í Morgunblaðinu samtöl
við forráðamenn Éimskips og
SÍF. Hörður Sigurgestsson, for-
stjóri Eimskips sagði, að fréttin
byggðist á algjörum misskiln-
ingi og Eimskip hefði hvorki átt
í samningum við SÍF um málið
né óskað eftir viðræðum við
samtökin. Sigurður Haraldsson,
aðstoðarframkvæmdastjóri SÍF,
kvaðst harma, að jafn vandað
blað og Morgunblaðið birti frétt-
ir af þessu tagi án þess að leita
staðfestingar.
Þegar um ónafngreinda heim-
ildarmenn er að ræða, er það
föst regla blaða um ailan hinn
vestræna heim a.m.k. að gefa
þá ekki upp, hvað sem á geng-
ur. Þess vegna er dagblað eða
hvaða fréttamiðill sem er, vam-
arlaus, í tilviki, sem þessu.
Ástæðan fyrir því, að ekki var
leitað frekari staðfestingar á
fréttinni um saltfískútflutning-
inn var einfaldlega sú, að
heimildarmaður Morgunblaðsins
var í þeirri stöðu, í einu þeirra
fyrirtækja, sem um var að ræða,
að það var nákvæmlega engin
ástæða til að efast um, að upp-
lýsingar hans væru réttar.
Sú var tíðin, að það var hægt
að treysta fullkomlega upplýs-
ingum manna, sem gegndu
ábyrgðarstöðum í stórum fyrir-
tækjum. Fréttin um saltfískút-
flutninginn er hins vegar þriðja
dæmið um það á þessu ári, að
það er ekki lengur hægt að
treysta upplýsingum frá ein-
staklingum, jafnvel þótt þeir
gegni ábyrgðarmiklum stöðum
í atvinnulífínu. Skýringin er
sennilega sú, að fyrirtækin hafa
stækkað mikið og verkaskipting
orðin meiri en áður var. Það
þýðir, að menn vita ekki jafn
mikið og áður, þótt þeir haldi,
að þeir viti. Líklega eru það
aðeins örfáir menn í æðstu stöð-
um í fyrirtækjum, sem hafa þá
þekkingu og yfírsýn til að bera
að hægt sé að treysta upplýsing-
um frá þeim í tilvikum, sem
þessu.
XXX
A
Isíðara dæminu var um að
ræða frétt þess efnis, að
Samheijamenn á Akureyri væru
að íhuga kaup á stórum togara
í Færeyjum. Sú frétt var byggð
á samtali við framkvæmdastjóra
fyrirtækisins, sem var nafn-
greindur. Þegar fréttin var borin
til baka í útvarpinu í hádeginu
sama dag og blaðið kom út var
haft samband við framkvæmda-
stjórann. Samtöl á milli hans og
blaðamanns og fréttastjóra
blaðsins leiddu í ljós, að um
misskilning hafði verið að ræða
milli blaðamanns og fram-
kvæmdastjórans. Slíkt getur að
sjálfsögðu alltaf gerzt og þá
ekki um annað að ræða en leið-
rétta misskilning og biðjast
velvirðingar.
Morgunblaðið telur það eng-
um til minnkunar að leiðrétta
misskilning, þvert a móti. Regla
Ara fróða um að hafa það held-
ur er sannara reynist er í fyrir-
rúmi á ritstjómarskrifstofum
Morgunblaðsins. En bezt er að
þurfa að leiðrétta sem minnst,
og á það bæði við um málfar
og efni. Stundum þurfa lesendur
þó að sjá í gegnum fíngur við
okkur hvað hið fyrra atriðið
snertir.