Morgunblaðið - 30.10.1987, Síða 10
10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 30. OKTÓBER 1987
75 ára afmæli skátastarfs á íslandi:
Hugsjón að vera góð-
ur og sannur skátí
eftirHrefnu Tynes
I tilefni 75 ára afmælis skáta-
starfs á íslandi hef ég verið beðin
um að rifja upp nokkra atburði, sem
mér hafa þótt eftirminnilegir í mínu
skátastarfí. Þetta er vissulega 4ng-
inn leikur, og mætti ef til vill líkja
því við að tína upp fjölda títuprjóna
sem hent hefði verið á stóru svæði.
Það er bara sá munur á, að pijón-
amir gætu stungið mann, og ef til
vill væru þeir allir eins. Þá er öðru
máli að gegna með skátaminning-
ar, sem eru afar fjölbreytilegar,
ylja manni um hjartarætur og laða
fram það sem gott er.
Minn skátaferill hófst á Siglufirði
2. júní 1929. Ég vil taka það fram
að nöfn þau er ég nefni eru gælu-
nöfti skátavina.
Ég vann á skrifstofu bæjarfógeta
og eins og oft áður átti ég leið í
bæinn í kaffítímanum þegar ég
mætti 2 stúlkum um fermingu, þeim
Stínu Matt og Obbu Gísla. Þær
stöðvuðu mig og spurðu mig, hvort
ég gæti hugsað mér að stofna kven-
skátafélag og verða foringi þeirra.
Þær hefðu séð systur mína, sem
var nýkomin til Siglufjarðar til sum-
ardvalar, hún hefði ásamt mér verið
að fara á fund hjá skátadrengjunum
og hún verið í skátabúningi — hún
var skáti frá ísafírði.
An þess að þær vissu hafði ég
fengið eldlegan áhuga á skáta-
starfí, mér liggur við að segja að í
því hafi ég séð lausn alls mannlegs
vanda. En ég var bara 17 ára og
hafði ekki séð önnur skátafræði en
skátaheitið, skátalögin, kjörorð
skáta og eitthvað lítilsháttar fleira,
sem systir mín átti skrifað í stíla-
bók. Skátaheitið og lögin urðu sú
kveikja, sem kveikti í mér. Að halda
þetta heit og reyna að lifa eftir
þessum lögum væri kristindómur í
„praksís". Ég varð altekin þessari
hugsjón, hún hefur ekki yfirgefið
mig síðan, og mun varla gera það
héðan af. En að vera foringi — ég
sem var bara 17 ára og kunni ekki
neitt. Alltof ung og óreynd var dóm-
urinn yfír sjálfri mér. Én, hvort það
voru örlög eða hvað, bjartsýnin
varð öllu yfírsterkari, við hlytum í
sameiningu að geta sigrast á þess-
um vanda og látið félagið okkar
þroskast og dafna. Og svo var fé-
lagið stofnað 2. júní 1929 með 10
stofnendum. Nú er engin eftir starf-
andi nema við Sigga Lár, og hefur
svo verið um fjölda ára.
En það bættust fljótt við stelpur
og nokkrum árum seinna var stofn-
uð ljósálfasveit, sem um tíma var
fjölmennasta ljósálfasveit á landinu.
Við áttum ákaflega skemmtileg
og góð ár saman og höfum oft tal-
að um það, að æskuár okkar í
þessum félagsskap hafí verið slík,
að varla geti nokkur hafa átt svo
skemmtilega og góða tíma sem við.
Það var líka gott samband á
milli félaga stúlkna og drengja. Við
buðum hvert öðru í matarboð, sem
líklega eru þau frumlegustu sem
hugsast getur.
Strákamir höfðu fýrsta boðið og
hugðust hafa lambalæri í matinn,
hvemig þeir ætluðu að láta eitt
læri duga, er mér hreinasta ráðgáta
enn þann dag í dag. Það var brún-
að á gömlu kolavélinni úti í íslands-
félagshúsi, en um miðja nótt
vaknaði Tommi læknis og fór að
hafa áhyggjur af því, ef það hefði
nú drepist eldurinn þá yrði það
ekki soðið, og stelpumar segðu, að
þeir kynnu ekki að elda. Hann brá
sér því í fötin og hljóp út i hús og
bætti kolum í vélina. Éinhver sagði
nú að Steini Kristjáns hefði farið
eldsnemma á fætur og bætt á eld-
inn, en það sel ég ekki dýrara en
ég keypti. En hvar var svo lærið,
þegar þeir ætluðu að taka það upp
rétt fyrir hádegi? Þeir stóðu í kring-
um vélina og Tommi keyrði gaffal-
inn í kjötið, en — en ekkert læri,
bara kássa. Dómurinn var kveðinn
upp: Þetta er nógu gott fyrir stelp-
umar. Nóg um það, þeim var víst
eitthvað strítt, og ýmsir urðu há-
værir, en þá var einhver sem minnti
mannskapinn á að muna eftir skáta-
heitinu, þeir hituðu kaffi, og eftir
„steikina" fengum við indælis
ijómakaffi og fórum svo öll í kirkju
og friður færðist yfír menn.
Árið eftir hugðumst við halda boð
og buðum strákunum í nautabuff.
Keyptum læri af kú, sneiddum það
og börðum svo fólki var ekki svefn-
samt í nálægum húsum, en þetta
boð var í sama húsi og eldað á sömu
vélinni. Við gleymdum að sjóða
kjötið, við bara brúnuðum það, og
kannske var beljan komin til ára
sinna, en það hugsaði enginn um,
ég þarf varla að taka það fram, að
ég bar ábyrgðina og kunni ekkert
að elda. Buffíð var því svo seigt,
að það gat enginn tuggið það. Það
SNURUR OG TENGLAR út um allt...
RafstoKkarnir frá Thorsmans eru sérhannaöir til aö hylja hvers
/konar raflagnir á skrifstofum, sjúkrahúsum og öðrum híbýlum.
í Thorsmans rafstokka má setja allar raflagnir s.s. fyrir tölvur, fjar-
skiptabúnaö og fyrir rafkerfið almennt. Rafstokkarnir nýtast vel og
þurfi aö breyta eöa bæta er auðvelt aö komast í allar raflagnir.
■*€ Thorsmans rafstokkar fást úr áli eða plasti ásamt samhæföum
fylgihlutum.
tíOíMsMuECI© rafstokkar... „þaö borgar sig aö muna eftir þeim ...“
Jtf RÖNNING
SUNDABORG 15/104 REYKJAVÍK/SÍMI (91)84000
Frá stofnun kvenskátafélagsins Valkyijur á Siglufirði.
„En unga fólkið, sem
nú myndar raðirnar
verður að læra og muna
að skátaleikurinn er al-
vörublandinn og skáta-
heitið hefur ekki
breyst, kjarninn er enn-
þá hinn sami, og verður
alltaf að vera til staðar,
ef vel á að fara.“
endaði alveg eins og hjá strákunum,
við fengum að heyra sannleikann,
það heyrðust háværar raddir, en
sæst og farið í kirkju, og deilur
jafnaðar. Það er ágætt ráð að fara
í kirkju, ef hugurinn er í uppnámi,
engu að síður nú en þá.
Við stunduðum mikið útilíf vor
og haust, á sumrin hafði síldin öll
völd, allir sem vettlingi gátu valdið
voru í síld. Við gengum fjörur, fór-
um í dagsferðir, gengum á fjöll,
yfír Siglufjarðarskarð, sem var
þannig þá, að maður gat setið í
skarðinu með annan fótinn í Skaga-
fjarðarsýslu og hinn í Siglufirði.
Stundum var hvasst þar, að maður
hálfskreið jrfír skarðið og hélt í
hveija stelpu á meðan hún kom sér
yfir. Við fórum í útilegur, byggðum
skála, auðvitað með hjálp góðra
manna, lærðum að róa: „Stingtu
við, Lóa, stingtu við,“ hver man
ekki þetta, þegar við lentum í þok-
unni og heyrðum í briminu við
Staðarhólsijörumar. Nanna stóð
upp í skutnum og baðaði út höndun-
um og hrópaði þetta, Lóa Marsibill-
ar og Gugga Þorbjamar sátu undir
árum. Þá sagði einhver ósköp ró-
lega: „Hrefna hefur áttavita." Jú,
við komumst inn í fjörumar fyrir
neðan Skútu, og þar fórum við að
búa til fleka.
Og allar skíðaferðimar og skíða-
keppnimar. Við stukkum öll, svig
var ekki byijað þá. Nonni Þorsteins
var skíðakóngur á þessu tímabili,
en það var dregið frá, það sem
hann stökk yfír 15 metra svo allir
hefðu tækifæri í keppninni. Þetta
voru dýrðlegir tímar — og skáta-
skemmtanimar, sem við héldum á
vetuma og vikuútilegumar í Vagla-
skógi eða Mývatnssveit og við
höfðum meira að segja kvenskáta-
kór með alvörusöngstjóra, mörg
leikritin þýddum við Kata og við
Gugga vorum aðalleikaramir. Svo
bjugKum v>ð Gugga til söngleiki úr
gömlum íslenskum kvæðum og höfð
voru skrautljós, sem var svo mikil
fýla af að manni lá við, já, ég segi
það ekki, en fallegt var það. Ein-
hver stóð bak við og veifaði þessu
í hringi og stakk því svo útbrenndu
niður í fötu með vatni.
Heimili okkar hjónanna, þegar
svo langt var komið, var auðvitað
undirlagt, en hvað gerði það til, við
vorum bæði í þessu. En svo varð
ég að yfírgefa hópinn, þegar við
vorum búnar að halda upp á 10 ára
afmælið. Ég var á förum til Nor-
egs. Við ætluðum að vera þar í 2
ár, en þá kom stríðið og árin urðu
7, en það voru böm og unglingar
þar líka, svo brátt var ég á kafi í
skáta- og bamastarfi, en það er
önnur saga.
Fyrir mér hefur það ætíð verið
hugsjón, sem keppa bæri að — að
vera góður og sannur skáti. Eitt-
hvað hefur mér fundist sem skoðun
þessi hafí útvatnast heldur mikið
hjá mörgum eftir því sem tímar
hafa liðið. Það er engu líkara en
að menn fyrirverði sig fyrir að vera
hugsjónamenn — hvers vegna? Er
það lítillækkandi? Gerir það ofmikl-
ar kröfur? Eitthvað er það. Ég sé
alltaf eitthvað háleitt við það að
keppa að markmiði skáta. Kunna
að segja nei við því sem er ljótt
og óhollt, en játa því sem lyftir
manni nær ljósi og sannri gleði.
Var ég kannski svona mikið bam
að einblína alltaf á leiðarstjömuna?
Jæja, þá það, mig langar ekki til
að breyta til, ég er bráðum komin
á leiðarenda, og skipti ekki um
skoðun héðan af. Ég viðurkenni,
að það er meira sem glepur fyrir
unglingum og fólki yfírleitt nú,
heldur en var, þegar ég og mínir
félagar vomm ung.
Það er til stór hópur gamalla
skáta, sem hlotið hafa veganesti
skátaandans. Má þar nefna Hjálp-
arsveitir skáta, félög eldri skáta,
Gilwell-skáta, St. Georgs-gildin o.fl.
En unga fólkið, sem nú myndar
raðimar verður að læra og muna
að skátaleikurinn er alvörublandinn
og skátaheitið hefur ekki breyst,
kjaminn er ennþá hinn sami, og
verður alltaf að vera til staðar, ef
vel á að fara.
Mættu íslenskir skátar bera gæfu
til að halda kjamanum í heiðri og
láta litla skátaljósið sitt verða
„ljómandi stjama skær". Sú er mín
ósk á 75 ára afmælinu.
Með skátakveðju.
Höfundur er kvenskátaforingi.
Brautskráning kandí-
data frá Háskóla Islands
AFHENDING prófskirteina tíl
kandídata fer fram við athöfn í
Háskólabíói laugardaginn 31.
október nk. kl. 14.00.
Athöfnin hefst með því að Gunn-
ar Guðbjömsson syngur einsöng við
undirleik Guðbjargar Siguijóns-
dóttur. Háskólarektor, dr. Sig-
mundur Guðbjamason, ávarpar
kandídata og síðan afhenda deilda-
forsetar prófskírteini. Að lokum
syngur Háskólakórinn nokkur lög
undir stjóm Áma Harðarsonar.
Að þessu sinni verða brautskráð-
ir 119 kandídatar pg skiptast þeir
þannig:
Embættispróf í guðfræði 2,
embættispróf í læknisfræði 2,
BS-próf í hjúkrunarfræði 12,
BS-próf í sjúkraþjálfun 1,
embættispróf í lögfræði 2,
kandídatspróf í ísl. bókmenntum 1,
kandídatspróf í dönsku 1,
BA-próf í heimspekideild 26,
próf í íslensku fyrir erlenda stúdenta 2,
lokapróf í vélaverkfræði 1,
lokapróf í rafmagnsverkfræði 1,
BS-próf í raunvísindadeild 20,
kandítatspróf í viðskiptafræðum 38,
BA-próf í félagsvísindadeild 10.
ílllií M{ Ki! Hríl k