Morgunblaðið - 30.10.1987, Blaðsíða 26

26
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 30. OKTÓBER 1987
Samræmíng umhv<
mála falin einu ráðu
3n**gi Útgefandi Árvakur, Reykjavík
Framkvæmdastjóri HaraldurSveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessen, Styrmir Gunnarsson.
Aöstoöarritstjóri Björn Bjarnason.
Fulltrúar ritstjóra Þorbjörn Guömundsson, Björn Jóhannsson, Árni Jörgensen.
Fréttastjórar Freysteinn Jóhannsson, Magnús Finnsson, Sigtryggur Sigtryggsson, Ágúst Ingi Jónsson.
Auglýsingastjóri Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aöalstræti 6, sími 691100. Auglýsingar:
Aöalstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 600 kr. á mánuöi innanlands. I lausasölu 55 kr. eintakiö.
Fylgi
stjórnmála-
flokkanna
Skoðanakönnun Hagyangs,
sem skýrt var frá á miðviku-
dag, sýnir, að stjómmálastarf-
semin er f deiglunni. Framgangur
Framsóknarflokksins og fylgistap
Alþýðubandalagsins ásamt með
velgengni Kvennalistans vekja
mesta athygli. Sjálfstæðisflokk-
urinn lyftir sér aðeins eftir hina
lélegu útkomu í kosningunum í
apríl. Alþýðuflokkurinn og Borg-
arafiokkurinn dala.
Almennasta skýringin á miklu
fylgistapi Sjálfstæðisflokksins í
kosningunum var sú, að stór hóp-
ur kjósenda hans hefði gengið til
stuðnings við Borgaraflokkinn.
Ástæðulaust er að draga þessa
skýringu í efa. Sé tekið mið af
henni og litið á samanlagt fylgi
Sjálfstæðisflokks og Borgara-
flokks í könnun Hagvangs, kemur
í ljós að 36,6% þeirra, sem af-
stöðu tóku, lýsa yfir stuðningi við
þessa flokka. Þetta er lægri tala
en menn hafa átt að venjast í
skoðanakönnunum, þegar litið er
á styrk borgaralegra afla gegn
vinstri flokkunum. Virðist aug-
ljóst, að Framsóknarflokkurinn
er farinn að höfða til nýrra hópa
kjósenda og ná stuðningi frá
þeim. Samstarfíð við Sjálfstæðis-
flokkinn síðan 1983 hefur greini-
lega gefíð framsóknarmönnum
tækifæri til að skapa sér nýja
ímynd og vafalaust skiptir máli
fyrir Framsóknarflokkinn, að
áherslur í málflutningi hans
breyttust við það, að formaður-
inn, Steingrímur Hermannsson,
bauð sig fram í þéttbýlinu á suð-
vestur homi landsins.
Það hlýtur að vera sjálfstæðis-
mönnum verulegt áhyggjuefni,
að flokkur þeirra lyftir sér ekki
meira en raun ber vitni. Nýtur
hann nú stuðnings 28,7%, sam-
kvæmt könnun Hagvangs. Ber
þessi tala með sér, að flokknum
hafí ekki tekist, á því hálfa ári,
sem liðið er frá kosningum, að
fínna nýja viðspymu til að sækja
á brattann. Umræður innan
flokksins um stöðu hans og leiðir
til nýrrar sóknar hafa verið litlar,
að minnsta kosti fyrir opnum
tjöldum. Vekur athygli, að fyrir
skömmu var birt niðurstaða í
könnun Skáís á vegum Helgar-
póstsins, sem sýndi, að 58%
Reykvíkinga treystu Sjálfstæðis-
flokknum best fyrir stjóm
Reykjavíkur. Er stórt bil á milli
þeirrar tölu og hinnar, sem gefur
fylgi flokksins á landsvísu til
kynna. Er verðugt verkefni að
brjóta til mergjar, hvað þessum
mun veldur.
Sjálfstæðisflokkurinn hefur við
mótun stefnu sinnar ekki hikað
við að skapa sér sérstöðu. Tals-
menn hans hafa gengið fram fyrir
skjöldu með tillögur um nýjar
aðferðir við lausn vandamála. Á
hinn bóginn hefur einnig komið
fram, að þegar á reynir virðist
flokkinn oft skorta þá eindrægni,
sem þarf til að hrinda umdeildum
málum í framkvæmd. Skýr
stefnumörkun hefur mátt sín
lítils, þegar á hólminn er komið.
Hefur þetta vafalaust orðið til
þess, að margir efast um að full
sannfæring búi að baki heit-
strengingum um að takast á við
vandamál með nýjum hætti. Hitt
er einnig staðreynd, að mönnum
er sjaldan þakkað það, sem vel
er gert, heldur jaftian af þeim
krafíst að þeir geri eitthvað meira.
Sundrungin innan Alþýðu-
bandalagsins er augljósasta
skýringin á því, hve illa fer fyrir
flokknum í skoðanakönnun Hag-
vangs. Að sumu leyti eru al-
þýðubandalagsmenn í uppreisn
gegn sjálfum sér og er þess tæp-
lega að vænta, að menn flykkist
til stuðnings við þann vígvöll. Og
hvers vegna skyldi fólk nú á
tímum lýsa yfír stuðningi við
flokk, sem fylgir úreltri stefnu
um þjóðnýtingu og ríkisforsjá í
stóru og smáu? Borgaraflokkur-
inn dalar eftir að Qölmiðlabylgjan
er hætt að brotna á honum. Er
ekki að efa að þunginn í hinum
persónulega andróðri, sem mætt
hefur Þorsteini Pálssyni frá Borg-
araflokknum, dregur úr fjölda-
fylgi við Sjálfstæðisflokkinn og
gerir formanni flokksins óhægara
um vik en ella að slá á rétta
strengi gagnvart kjósendum.
Fylgisaukning Kvennalistans á
áreiðanlega rætur innan Alþýðu-
bandalagsins. En þeir stjóm-
málamenn, sem einblína á
umfjöllun í Qölmiðlum, ættu að
líta til aðferða Kvennalistans við
að minna á sig. Talsmenn flokks-
ins kvarta helst undan því að
ekkert sé eftir þeim haft, en þeir
kveðja sér samt hljóðs með þeim
hætti að eftir þeim er tekið. Al-
þýðuflokkurinn hefur lokið fyrri
sigurgöngu í skoðanakönnunum.
Eru þeir, sem lýst hafa stuðningi
við flokkinn, greinilega að gera
upp við sig, hvemig þeir eigi að
bregðast við honum sem stjómar-
flokki og em enn ekki að fullu
sáttir við hann í því hlutverki.
Hafí skoðanakönnun Hag-
vangs einhver áhrif á stjóm-
málastarf líðandi stundar, kunna
þau helst að verða á þann veg,
að framsóknarmeiin færa sig upp
á skaftið. í sjálfu sér er það ekki
neitt sérstakt fagnaðarefni.
eftir Birgi ísleif
Gunnarsson
í starfsáætlun ríkisstjómarinnar
er sérstakur kafli um umhverfísmál
sem ég tel við hæfí að árétta á
Náttúruvemdarþingi.
Þar segir:
„Ríkisstjómin mun samræma
aðgerðir stjómvalda að umhverfis-
vemd og mengunarvömum, meðal
annars með eftirfarandi hætti:
Sett verði almenn lög um um-
hverfísmál og samræming þeirra
falin einu ráðuneyti.
Gerð verði áætlun um nýtingu
landsins sem miði að því að endur-
heimta, varðveita og nýta landgæð-
in á hagkvæman hátt.
Rfkisjarðir verði nýttar til útivist-
ar, skógræktar og orlofsdvalar fyrir
almenning þar sem því verður við
komið.
Ríkisjarðir verði nýttar til útivist-
ar, skógræktar og orlofsdvalar fyrir
almenning þar sem þvf verður við
komið.
Skógrækt, landgræðsla og gróð-
urvemd verði aukin í samvinnu
ríkis, sveitarfélaga og ftjálsra sam-
taka.
Umhverfísáhrif atvinnufyrir-
tækja, svo sem í fískeldi, verði
könnuð og reglur settar til þess að
koma í veg fyrir mengun frá þeim.
Við skipulag ferðamála verði
þess gætt að hlífa viðkvæmum land-
svæðum svo að komið verði í veg
fyrir umhverfisspjöll.
Fræðsla um náttúruvemd og
umhverfismál verði aukin.
Eftirlit með losun hættulegra
efna verði bætt.
Athugað verði hvemig auka megi
endurvinnslu á úrgangi.
Strangara eftirlit verði haft með
efnanotkun við matvælaframleiðslu
og í innfluttri neysluvöru."
Um hvert og eitt þessara atriða
mætti ræða ítarlega og ég veit að
flest munu þau bera á góma hér á
þinginu með einum eða öðrum
hætti. Tími minn hér leyfir ekki
slíkt, en ríkisstjómin og einstök
ráðuneyti munu nú vinna að fram-
gangi þeirra. Þegar hefur verið
skipuð 3ja manna nefnd til að semja
frumvarp til laga um samræmda
sljóm umhverfísmála. Þess er
vænst að hún geti gengið svo rösk-
lega til starfa að unnt verði að
leggja frumvarpið fram á Alþingi
Bolunjfarvík.
FRAMKVÆMDIR við byggingu
ratstjárstöðvar á Bolafjalli hafa
gengið nokkum veginn sam-
kvæmt áætlun, en þó er verkið
nm eina til tvær vikur á eftir
áætlun. Stafar það einkum af
stirðu tíðarfari í haust.
Það er nokkuð kalsamt að vinna
í 625 metra hæð að jafnaði f 7—8
stiga frosti og ísingu og norðan
næðingi. Þetta fékk fréttaritari
Morgunblaðsins að reyna er hann
skrapp upp á fjallið fyrir stuttu.
Aðstaeður og umhverfí minntu helst
á heimskautin sem honum eru þó
ekki kunnug nema af myndum.
Framkvæmdimar á Bolafjalli á
þessu ári hófust í lok júnf. Þá var
hafíst handa við að reisa 1200 fer-
metra hús sem nú er að verða
fokhelt. í húsið hafa farið um 140
tonn af steypustyrktaijámi og um
fyrir áramót. Eitt höfuðviðfangsefni
þessa Náttúruvemdarþings er ein-
mitt framtíðarskipan náttúru- og
umhverfismála á Islandi og því tel
ég rétt að fjalla nánar um þetta efni.
Ekki sérstakt umhverf-
ismálaráðuneyti
Við myndun þessarar ríkisstjóm-
ar fóm fram ítarlegar umræður
milli stjómmálaflokkanna um
breytingu á skipulagi stjómarráðs-
ins, þar sem fjallað var um upp-
stokkun á verkefnum milli
ráðuneyta. Ég ætla ekki að rekja
þá umræðu hér, en málefni sem
varða umhverfismál voru mjög á
dagskrá í þeirri umræðu. Vegna
tímaskorts tókst ekki að fullgera
nauðsynlega vinnu í þessu sam-
bandi. Þó var tekin ein ákvörðun,
þ.e. að setja ekki á fót sérstakt
umhverfismálaráðuneyti, heldur að
setja almenn lög um umhverfismál
og fela samræmingu þeirra einu
ráðuneyti. Þeir málaflokkar sem
tengjast umhverfismálum í víðum
skilningi þess orðs eru æði margir,
og sérstakt umhverfismálaráðu-
neyti yrði því mjög umfangsmikið
ráðuneyti. Þá verður að hafa í huga
að í sumum málaflokkunum er það
álitaefni, hvort umhverfísþátturinn
í málaflokknum sé mikilvægari en
aðrir þættir. Tökum t.d. heilbrigðis-
eftirlit og hollustuvemd. Umhverf-
isþátturinn er þar mjög mikilvægur,
en heilbrigðisþátturinn, þ.e. tengsl
við stjómvöld heilbrigðismála, eru
ekki síður mikilvæg.
Nefnum annað dæmi: Skipulags-
mál, þ.e. skipulag borga, bæja og
annarra þéttbýlisstaða eru mikil-
væg umhverfísmál, en skipulags-
málin em hinsvegar óijúfanlegur
þáttur sveitarstjómamála og því ill-
mögulegt að slíta skipulagsmál frá
sveitarstjómamálum. Þetta era að-
eins dæmi um álitaefni í þessu
sambandi.
Stefna ríkisstjómarinnar er sú
að umhverfísmál og náttúravemd
verði sérstakt viðfangsefni einhvers
ráðuneytis, sem þegar sinnir ein-
hveijum þáttum þeirra. — Núver-
andi skipan, þar sem þessir
málaflokkar heyra undir mörg
ráðuneyti eða stofnanir á þeirra
vegum eða í tengslum við þau s.s.
Náttúruvemdarráð, er óheppileg og
hefur valdið margvíslegum vand-
kvæðum.
1200 rúmmetrar af steypu.
Um 30 manns hafa haft vinnu á
fjallinu í sumar, en þar að auki
hafa 15—20 manns unnið við vega-
gerð tengda þessum framkvæmd-
um. Nú era hins vegar aðeins
10—12 manns eftir sem keppast
við að ljúka við að loka húsinu. Það
sem á vantar til þess er að ljúka
við og steypa hluta af þaki hússins.
Öll byggingin er skermuð að inn-
an, eins og það er kallað, þ.e.
stálplötur þekja veggi og loft. Stál-
plötum þessum er komið fyrir í
mótunum og þær soðnar saman
áður en steypt er. Þessi vinna er
nokkuð seinleg auk þess sem
steypuvinna við þessar aðstæður
er veralega háð veðri á þessum
áretíma. Menn gera sér þó vonir
um að á næstu dögum takist að
ljúka við alla steypuvinnu. Ekki er
ákveðið með frekari framkvæmdir
* *
„Eg held að Islending-
um þyki það óþægileg
tilhugsun að takmarka
þurfi umferð um ein-
hver svæði sem í hugum
okkar eru prýði þessa
lands og stolt þjóðar-
innar. Samt kemur að
því að við verðum að
horfast í augu við atriði
af þessu tagi og þá
skiptir höfuðmáli að um
framkvæmdina náist
viðtæk samstaða og á
henni sé almennur
skilningur.“
Lögin um Náttúravemdarráð era
frá 1971 og á þeim tíma sem liðinn
er frá því þau vora sett hefur mik-
ið vatn rannið til sjávar. Það hafa
orðið breytingar í þjóðfélagi okkar,
breytingar á tækni og í atvinnulífi
og margt af þessu varðar umhverf-
is- og náttúravernd. Náttúravemd-
arráð hefur unnið afar gott og
fómfúst starf á undanfömum áram,
sem við kunnum að meta og þökk-
um fyrir.
En væntanlega er engum það
ljósara en einmitt þeim sem starfað
hafa á vettvangi Náttúravemdar-
ráðs að tími er til kominn að
endurskoða lögin. Slíkt er líka eðli-
legt þegar verið er að tala um nýja
stjómskipan umhverfis- og náttúra-
vemdarmála. Engar ákvarðanir
hafa verið teknar um framtíð Nátt-
úruvemdarráðs eða Náttúruvemd-
arþings en stjómvöld munu
vissulega fylgjast með þeim umræð-
um sem hér munu eiga sér stað og
þeim sjónarmiðum sem haldið verð-
ur fram.
Verndun Dimmuborga
í kaflanum úr starfsáætlun ríkis-
sljómarinnar sem ég las áðan var
vikið að mikilvægi þess að hlífa
viðkvæmum landsvæðum fyrir um-
hverfisspjöllum, þegar ferðaþjón-
usta er skipulögð. Þetta er að minni
hyggju afar þýðingarmikið atriði,
en vissulega era skiptar skoðanir
um það hvemig þetta verður best
á þessu ári.
Á næsta ári er gert ráð fyrir að
byggja undiretöður fyrir ratsjána,
þyrlupall og um 600 rúmmetra
vatnstank, auk þess sem svæðið
verður girt af.
Framkvæmdir á Bolafjalli era á
vegum íslenskra aðalverktaka, en
undirverktaki er Jón Friðgeir Ein-
areson, byggingameistari hér í
Bolungarvík. Byggingaretjóri er
Stefán Veturliðason, verkfræðing-
ur, verkstjóm hefur verið í höndum
þeirra Gunnare Guðmundssonar og
Halldóre Jóns Hjaltasonar. Eftirlits-
menn með framkvæmdunum hafa
verið þeir Halldór Gunnlaugsson,
fyrir hönd íslenskra aðalverktaka,
og Kristján Sigurbjamarson frá
Verkfræðistofu Sigurðar Thorodd-
sen fyrir hönd vamarliðsins.
Gunnar
Ratsjárstöðin á Bolafjalli:
Steypuvinnu við bygg-
inguna lýkur á næstunni