Alþýðublaðið - 27.05.1932, Blaðsíða 2

AL&ÝÐUBLAÐIÐ
”i
l i
Atviona og branð.
Eru valdhaiarnir ábyrgðar-
lausir gagnvart allri alpýðu.
Það var gamiaM maður, íáðir
eins af íhaldssininuðustu stjóm-i
málamönnunum,, sem sagði við
pann, er þetta ritar í gær: —
„Hér er engim kreppa! Alllir hafa
nóg! Öl'lum líður vel!“ — Þessi
gamli maður vi'rðist lifa fyrir ut-
an tóð lifandi líf, veruleikanin,
gráann og miiskunharláusan eins
log hann er. — Garnli maðurinn
gengur hér uim göturnar, siömu
göturnar á hverjum degi, og sér
ált af prúðbúið fólk, sem strieym>-
ir fram og aftur, og honum finst
að á því sjái hann enga kreppu,
engan áhyggjusvip, enga vanlið-
an. Og þessi garnli íhaldsmanns-
faðir er ekki einis-diæmii;. Það er
peita, sem friðar samvizku vaild-
hafanna. — Þeir líta að eiins á yf-
irborðið, sjá þar ekki nema gull
og græna skóga, en niður í öæjd-
irnar, inn á alþýðuhieimáilin, eða
jafnvel í fátæklingahverfin i
þessari litlu borg koma þeir
ctldrei.
Þeir vilja ekki sjá, að fólk hér
í borginni líður sárustu neyð í
hundraðatali. Þeir vilja ekki
skilja, að hver einasti dagur er
því óútmálanleg þjáning. — Það
er ef til vill hreystilegt að slá
sér á brjóst og segja, eins og
rukkari, sem er stórhúseigandi,
sagði nýliega við þann, er þetttf
ritar: „Kreppan er ágæt; það
þarf að kenna fólldnu að Iifa“.
En hinn stóri leyndardómiur við
auðvaldisþjóðfélagið og kreppur
þess, er sá, að þær koma aldrei
harðast niður á þeim, sem þurfa
„að læra að lifa“. Kreppurnar,
vinnustöðvanirnar, dýrtíðirt o. f,l.
plágur þessa auðvaldsiskipulags
koma ávalt harðaist niður á þieim,
sem all af hafa spamð við sig alt.
Þær komja harðast niður á þeim,
sem ekkert öryggi hafa, þieám,
sem enga sjóðá eiga, þcim hús-
lausu, þeim alls-lau.su, þcim, siem
ekkert eiga nema likamsþrek sitt,
lamiað af skorri oig þrældómi.
Kreppurnar koima ávalt har'ðast
niður á þessu fódki. Hitór, sem
hafa á góðu árunum sikapað sér
öryggi, eru öruggir fyxir öllu. Þeir
þurfa ekki a'ð minka mjóilkur-
kaupin, flytja af mi'ðhæðinini í
kjallarami eða draga úr gó'ðum
fæðutegundum.
Þett er hinn núkli munur.
Alþý'ðan ,sem er örvggislaus og
hefir, vegna óstöðugrar vinnu og
lítils kaupgjaldis, ekki getað skap-
a'ð sér öryggi á góðærum, verður
a'ð svelta og líða nauð, þegar
sjúkdómar auðvaldsþjóðfélagsins
geyisa.
Hver einn og einasti belilvita
maður bannfærir auðvaldsþjóðfé-
lagið. Vegnia þess aÖ það er and-
stætt allri rökréttri hugsun. —
Er t. d. nokkurt vit i því, að m
an nauösynjar eru tál, skuli fólk
svelta? Er nokkurt vit í því að
atvinnutækju num sikuli lagt dauð'-
um og nægtabúri náttúrunnar þar
mieð lokað, en þúsundir mainnia
ganga atvinnulausar, eirðarlausar,
bera kvíðboga fyrir hverjum kom-
andi degi og enda hvern dag með
stunu ?
Það er stundum tailað um að al-
þýðan, sé kröfuhörð, en hún
krefst aldnei annars en þess, sem
er henni lífsnauðsyn, og nú þesisa
diagana krefst hún að fá atvinnu
og brnuZ). Hún er neydd til að
igera þessa kröfu, og hún á
heimtingu á því, að kröfur hennar
séu teknar til greina. Hún er
leágnalaus og ræður engu í þiessu
þjóðfélaginu. Það eru aðrir, sem
eiga alt. Af þeiim krefst 'hún —
og af váldhöfunum krefst hún
þess sama. Hún krefsít citvmnu
og bmiíðs, hún kriefst að fá að
Ifffa.
Eágnamienn og vaildhafar bera
álila ábyrgðiraa. Þeir bera ábyrgð
á auðvaildisþjóbfélaginu og lögum
þess. Til þeirra ber því þieim,
siemi eru snauðir að öllu að snúa
sér og heimta atvinnu og brauð,
heiimta lifsviðurværi og brauð
handa sér og sínum og með því
að verða við þessari kröfu, fá
þieir vinnuþrek verkalýðisins;
hann býður það frarn og er fús til
að láta það.
En ef eignamenn og valdhafar
daufheyrast vi'ð kröfunm u'm at-
vinnu oig brauð, þá vei þeim ! —
Vei peimJ
Lög frá aiþingi.
Alþingi setti tvenn lög í gær;
Um hieimild fyrir stjórnina til
að taka alt að 12 milljóna króna'
lán handa ríkissjóði eða jafngiMi
þeirrar upphæðár í annari mynt.
Það er tekið friam. í g!rlelinarglerð,
frumvarpsins og fjármálaráðhierra
hiefir lýst yfir því i báðum deild-
um alþiragis, að heimild þessi
verði að eims no-tuð til þess að fá
aðgengiiliegra lán, ef tækifæri
gefst, tí’l að greiða með eftiristöðv-
ar eniska lánsins frá 1921 og Barc-
layshan.kalániþ. (Afgr. í e. d.)
Um hieimiild fyrir stjórnina til
að iieyfa erlendum manni eða fé-
lagi að reisa og starfrækja síld-
arbrœðshtverksmiðju á Austiir-
landi, að feragnum meðimiælum
bæjar- eöa sveitar-stjórraar á þieálm
stað, þar sem umsækjandi óskar,
ef ti'l kemiur, að bræðslustöðin
verði, enda sé það trygt, að ein-
göngu íslenzkt verkafólk, að urad-
anteknum .sérfræ’ðingum, starfi í
þjónustu fynirtækisins. (Afgr. í n.
d.) — Haraldur Guðmiundsson var
aðálflutranigsmaður frumvarpsins,
sem þá hljóðaði um slíkt leyfi
fyrir sí'ldarbræðsluverksmiðju á
Seyðisfirði.
Ötvarpið í dag ; Ki. 16; Veður-
fregnir. Kl. 19,30: Veðiurfregnir.
Kl. 19,40: Grammófónsöngur. Kl.
20: Grammófón. Kl. 20,30: Fréttir.
Lesin dagskrá næstu viku.
Morgunblaöiö sagði frá því í
ígærmiorgun, að lausnaribeáiðui
myndi send bonungi þ á sniemma
dagsi, og í dag siegir blaðið að
lauisnarbeiðnio muni hafa verið
sílmuð kóngi í gær.
En þietta er ekki rétt. Það var
ekki búið að síma neiina lausnar-
beiðni í miorgun klukkan níu.
Flokksfarndar Framsókoar.
Klu'kkan 5 í gær komu Friam-
sófcnarþingmienn á fund í Hlað-
ibúð í þinghúsánu tíl þess að ræða
mál þesisi.
Funduri'nn samþykti að um lieið
og ráðuneytið sækti urn lausn,
skyldi bient á Ásgeir Ásgieirsison
siem líklegiastan til þess að mynda
stjóxn. Eftir því sem bilaðinu hefir
skiíist, er það eins konar hlutlaus
stjórn (eða flokksiliaus), sem ætl-
ast er tíl að Ásgeir myndi, og
mun hverjum Framisiófcraar'þ'ín.g-
mannii í sjálfsvaid sett hvort
hann styður hana. Fundur þiessi
hafði farið m.jög friðsamiiega
frámi, enda var botninum slegiö í
hann klukkan 7, þegar miatmáls-
timi var kominn. Fór Einar Arna-
son fyrv. fjármá-laráðherra á fund
Tryggva að flokksfundinum lokn-
um til þes-s að segja honum tíð-
indin og ræða þetta frekar við
hann.
Veikindi Tryggva Þórliallssonar
Tryggva Þórhallssvni hafði Iið-
ffð Éla í fyrri nótt, en var þó
betri í gær en I fyrra dag. I
nótt hefir booum Mðið sæmfflega,
og er hann töfuivert betri i dag.
Veiikindi þau, er að honum ganga,
er þarmablæðing; verður hann að
liggja alveg hpeylnigarláuis í rútó-
ffniu. Búis-t er samt við, að Tryggvi
verði' kominin á fætur eftir viiku
eða tíu daga, koimli ekki neitt ö-
happ fyrir í sambandi við veik-
Ina.
Siðustu fréttir.
Klukkan ellefu í dag var kon-
ungi símað þar sem Tryggvi Þór-
hallsson heiddist lausna fyrir
ráðuneyti sitt, og benti jafnframt
á Ásgeir Ásgeiirsson fjármálaráð-
herra sem líklegastan mann til
þess að geta myndað þingræðis-
stjórn. i
Talið er likiegt, að Ásgeiri tak-
jist að mynda stjórn.
Fær BruniHg einræðisvald til
að mynda stjórn.
Berilín, 26. maí. U. P. FB. Uni-
ted Press hefiiir frétt frá góð1-
um hei'mildum, að Bruning muni
einhvern næstu daga fara fram á
það við Hindienburg foxiseta, að
sér verði gefið einræðisvald tii
að endurmynda ríkisstjórnina.
„Heggur sá er hlifa
skyldi“.
Einhver háæruverðugur „Borg-
ari“ (Pétur Halldórsson?) er að
jagast í „Miogganu:m“ í fyrrialgær
út af rafmiagniinu í verfcamanna-
bústaðina. Þar sem það eru verk
hans og íháldisiins í bæjarrisitjórn-
inni, að óhjákvæmilegt var að
útvega verkamannabústöðunum
ódýrt rafmagn tfil siiðu, þykir mér
það hart, að sjálf höfuðprýði í-
haldsins, „Mgb!.“, sikuli ,geta
fqngið af sér að vera að sikammia
„dótið“ sitt fyrir þetta.
En sagan um rafmagtóð £
verkamannabúsitaðina er þessi:
Þegar ákveðið var að b-yrja að
byggja verkamannabústaðliJna, var
talið sjálfsagt að þ-ar væri gas til
eldunár, teiiktóngar allar voui
gerðar með það fyrir augum, þær
síðan samþýktar af byggingar-
nefnd og bæjarstjórni. Borgarstjóri
og hans lið hreyfa þá engum and-
mælum. Síðan er byrjað að grafa
fyrir gaspípunumi, sfcuröurin n
fcomist í vetur á mðts við Eili-
heimilið, þá gefur Knútur ált I
einu veiikámönnunum láusn í páð
— þó án efti'rliaunia — lætur hæ-tta
að igrafa, þeálr sem unnu niiega
fara heálm og svelta, og fænitan-
iegir íbúar verkaimannabústað-
anna eta hrátt hans vegna. Þegar
hann í vetur er krafiinn sagna,
hverju þetta sæti, svarar hann aé
ékki sé hægt að fá „yfirfærU
andvirði gaspípnanna vegna
gjaldeiriisvandræða. Stjóm Bygg-
ffngarfélagsins skrifar og á tal
við gasnefndina, laQit árangurslaust.
Hvað átti þá að gera? Gas fæst
ekki, k-olavéliar er ekki hægt að
nota, því húsiin em ekki þaintóg
bygð, að hægt s-é að raá til reyk-
háfanna, nema á fáum stöðum.
Ekki er þá um annað að tála en
ráfmagn, og bæjarstjórni'n gerði
ekkert, raema að uppfylla sjálf-
s-agða skyldiu sína, þegar hún
samþykti þessa Jækkun á raf-
maigninu, og það er furðulegt —
ef framkomia íhaldsins væri nokk-
urn tíma furðuleg — að raokkur
ma'öur sku-li geta fengið sig tii
að leggjast á móti jafn-sjálfsögð-
um hlut. Sérstaklega hefði í-
háldið átt aö veria fegið þessu
tækifæri til að breiða yfir van-
rælkslu sína í þessu málff, en svo>
varð- þó ekki ,því að 7 af þess
mönnum greiddu atkvæði gegn
lækkuninni. Hvemág þeir hafa
hugsað sér að verkamienni'rtór
syðu mat sinn, veit ég ekki, en
senrflega ætla þeir þeim að 1'if.a;
á vatnirau einu, og því köldu.
Og það er hægt að segja „borg-
aranum“ hjá Mogga það, ef það
gæti orði'ð hionum að textia i
aðra skammagrein um Knút, ab
við íbúar vefkamannabústaðanina.
lítum svo á, að við eigum kröfu
á hæjarstjómina um að hún lækki
rafmagnsveröiö svo að það sam-
svari ■ í notkun því, sem gasið
kostar. Þessa kröfu munum við.