Morgunblaðið - 21.11.1987, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 21. NÓVEMBER 1987
Fríður floti á fertugsafmælinu, samtals 30 bílar.
Steypustöðin hf. 40 ára:
Framleitt og flutt um
6 milljón tonn af steypu
Rætt við Sveinn Valfells forstjóra um
starfsemi elstu steypustöðvar í Evrópu
ELSTA steypustöð í Evrópu,
Steypustöðin hf., heldur upp á
40 ára afmæli sitt um þessar
mundir. Fjörutíu ár eru ef til
vill ekki langur timi í sögu þjóð-
ar, en íslendingum hefur þó
orðið býsna spordijúgt á sviði
byggingaframkvæmda á þessu
tímabili. Notkun steinsteypu á
sér að visu mun lengri sögu og
sú uppgötvun, að brennt kalk og
gips blandað vatni myndar eins
konar sement, er ævaforn. Elstu
minjar um notkun sliks sements
eru yfir fimm þúsund ára gaml-
ar. Rómveijar til forna voru
fyrstir manna til að blanda sam-
an sementi, sandi og möl til að
búa til eiginlega steinsteypu.
Sum mannvirki þeirra úr stein-
steypu standa enn eftir tvö
þúsund ára notkun. Saga port-
land-sements, sem nú er notað,
hefst í Englandi á sautjándu öld.
Á íslandi voru fyrstu stein-
steyptu húsin reist í lok síðustu
Háskólabíó er eitt þeirra stórhýsa i Reykjavík sem byggt er úr
steypu frá Steypustöðinni hf.
í rannsóknarstofunni árið 1950.
Fyrsti bílaflotinn árið 1948.
aldar. Sú hugmynd að dreifa
steinsteypu með bifreiðum frá
blöndunarmiðstöð þróaðist i
Bandaríkj unum og fyrst slíkra
stöðva í Evrópu var reist á ís-
landi árið 1947, Steypustöðin hf.
í tilefni af þessum tímamótum
ræddi Morgunblaðið við Svein
Valfells byggingarverkfræðing,
sem veitir fyrirtækinu forstöðu
ásamt Halldóri Jónssyni bygg-
ingarverkfræðingi.
„Hugmundir um steypustöðvar í
þessari mynd komu fyrst upp í
Bandaríkjunum og þróuðust þar
jafnframt þeirri hugmynd, að hræra
steypuna á bílum á leiðinni að bygg-
ingarstað og spara með því tíma,“
sagði Sveinn er hann var spurður
um tildrög þess, að Steypustöðin
hf. var sett á stofn. „Fyrsta steypu-
stöðin var reist í Reno í Nevada
árið 1926 og þaðan barst þessi
nýjung út um Bandaríkin. Það var
þó ekki fyrr en 1947 að fyrsta
steypustöðin var reist í Evrópu og
svo skemmtilega vill til að það var
hér á íslandi. Ari síðar barst þessi
nýjung til Hollands þar sem reist
var fyrsta stöðin á meginlandinu.
Ef til vill er það engin tilviljun
að íslendingar skuli vera fyrstir
Evrópubúa til að tileinka sér þessa
nýju byggingartækni. Meginland
Evrópu var svo til lokað á þessum
árum vegna seinni heimsstytjaldar-
innar og þar voru menn upptekanri
við að rífa niður en byggja upp. Á
stríðsárunum beindist hins vegar
öll verslun okkar íslendinga til
Bandaríkjanna og samskipti okkar
við Bandaríkjamenn voru mjög ná-
in, ekki sist eftir að þeir hemámu
landið.
Stofnfundur Steypustöðvarinnar
hf. var haldinn 14. janúar 1947 og
fyrsta steypan var hrærð um haus-
tið það sama ár. Eftir því sem
næst verður komið mun það vera
grunnurinn að húsinu við Vallar-
gerði 2 í Kópavogi sem fyrst var
steyptur á vegum Steypustöðvar-
innar. Þrír starfsmenn, sem unnu
við steypu fyrsta hússins, starfa enn
við fyrirtækið, þeir Ottó Gíslason
verkstjóri og bifreiðarstjóramir
Geir Magnússon og Kjartan Ingi-
bergsson.
Fyrstu bflamir vom keyptir í
Bandaríkjunum eins og annar
tækjakostur. Bflamir vom af gerð-
inni GMC, 10 hjóla, með drifi á
öllum hjólum og þóttu mikil tæki í
þá daga. Þetta vom í rauninni her-
bflar því að í stríðinnu vom engir
vömbflar framleiddir nema fyrir
herinn.
Ýmsir erfiðleikar komu upp á
fyrstu ámm starfseminnar og á
haftaárunum á sjötta áratugnum
einkennast fundargerðarbækur
stjómar fyrirtækisins mjög af um-
ræðum um baráttuna við yfirvöld
fyrir nauðsynlegum leyfum til að
halda úti þeim tækjakosti sem
nauðsynlegur var. Strax í upphafi
setti fyrirtækið á stofn eigin rann-
sóknarstofu og þar starfar nú
tæknifræðingur við rannsóknir og
framleiðslustýringu. í þessu sam-
bandi má geta, að við höfum gert
Morgunblaðið/Ól.K.M.
Forstjórar Steypustöðvarinnar hf., Halldór Jónsson og Sveinn Val-
fells, við fyrsta húsið þar sem steypa frá Steypustöðinni var notuð
árið 1947. „Húsið stendur á traustum grunni eftir 40 ár og svo var
einhver að tala um 10 ára ábyrgð,“ sagði Halldór þegar myndin var
telrin.