Alþýðublaðið - 06.06.1932, Blaðsíða 3

Bréf íhaldsiBS.
Svar íhaldisflokksins viö' bréfi
PraTn&óknaTTnanna um þjóöstjórn-
armyndunina var svohljóðandi:
„Reykjavík, 31. miaí 1932.
Ot af bréfi Framsóknarflokksins
dags. í dag, samþykti SjáHfstæð-
isflokkurinn á fundi; sínuimi í dag
svofelda ályktun:
„Ef Ásgeir Ásgeimson f jármála-
ráðherra, sem hefir eins og stend-
ur umboð konungs til að mynda
nýtt ráðuneyti, leitar till Sjálf-
stæðisflokksdns um þátttöku í
myndtm ráðuneytis með sér úr
öllum flokkum í pví skijni fijrst
og fremst ad leysa kjördœma-
málið,*) þá vill Sjálfstæðisfliokk-
urinn taka vel undir þá mála-
leitun." Um aígreiöslu fyrirliggj-
andi þingmála mundi flokkurinn
að sjálfsögðu vilja taka fult til-
lit til óska hiimnar nýju stjórnar.“
Þetta tilikynnist yður hér með.
Virðingarfylist.
Jón Þoiiáksson.
/Pétur Ottesen.
Til
starfanda forimianins Framisióknfl.,
hr. alþm. Einars Árnasionar,
Alþingi.“
Menn beri þetta bréf saman
við yfirlýsingu „Frámsóknar“-
fioikksins, sern birt er hér að
franum. Á henni sjáþieir, að kjör-
dæmamálið er ekki nœr lausn-
ínni en svo, að Framsókn hefir
en.n óbreytta afstöðu í því. Svik
enn óbreytta afstöðu í þvi.
Alþingi.
Gert er ráð fyrir, að alþingi
verði slitiið í dag. — Þar eð
margt geröist þar á laugardag-
inn, verður frásögn um sumt af
því að híðia næstu bilaða.
Yfírskoðunarmeinin landsreikin-
inganna 1931 voru kosnir: Hanu-
es á Hvaimmstaniga, Hanines dýra-
læknir og Magnús fyrrum dós-
ent. Mililiþiiingaforseti efri deildar
var kosinin Jóinas Jónsison.
Fjáraukalög fyrir árið 1930 og
landsrcikningar samia árs voru tii
2. umiræðU í efri cleihl, oig voru
þau afgreidd táil 3. umr. Áður en
þau mál komu til atkvæða sagði
Jón Baldvinisison:
„Þingmienn Alþýðuflokksins í
neðri deild hafa nú við eina um-
ræðu fjárlaga flutt breytingartil-
lögu um framlag til atvinnubóta,
er nemur samanilaigt líðlega eirmi
milljón króim. Þar af er bein út-
gjaldaskipun um framlag úr rík-
issjóði 350 þúsiund, og 350 þús-
und skal lána bæjar- og sveitar-
félögum.
Mér er sagt, að þesisi tiillaga
hafi nú verið samþykt í neðri
deild, og mun ég vegna þess sitja
hjá við atkvæðagreiðsilu um 3.
*) Leturbr. hér.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Samruni fhaldamia aigiístur.
„Franisólai“ og íhald í sameiningu
fella vantranst á bræðingstiórnina.
Þegar nýja stjórniu hafði tekið
sæti á alþingi á laugardaginn,
spurði Jón Baldvinsson urn það
fyrjr hönd Alþýðuflokksins, hvaða
þingmenn stæðu að stjórninni og
benti á, að sú er venja í öðrum
þingræöislöndum:, að ný stjórn
leiti trausts þingsins, svo að það
komi ótvírætt í Ijós, hvort hún
hefir stuðning meiri hliuta þess.
Sú venja ætti ednnig að vera hér
á landi.
Ásgeir vildi ekki verða við á-
skorun hans um að taka þá
aðferð upp hér og spyrja um
traust þinigmauna á- stjórninni.
AlþýðuflokksfulltTÚarnir báru
þá fram þingsályktunartillögu í
sameinuðu þingi um vantraust á
stjórnina. Var vantraustið borið
undir atkvæði þann sarna dag.
Kom nú greini.Iega í ljós sam-
runi íhaldis o;g „Framsóknar“, því
að A1 þýöuflokk sþ ingmennir n ir
einir greiddu atkvæði mieð vain-
traustinu, en þessir 30 „Fram-
sóknar“ og íhalds-mcnn á móti
því, og lýstu þar með yfír stuðn-
ingi sínum við stjórnina: Guð-
mundur í Ási, Jón Þorláksson,
Hannes á Hvammstaniga, Ól.
Thors, Jón í Stóradal, Jalkob
Möller, Bjarni Ásgeirsson, Pétur
Magnúsison, Einar ÁrnaBon,
Magnús f. dösient, Þorleifur í
Hólum, Einar Arnórsson, Ingölf-
Ur, Jóhann í Eyjum, Bernharv
og 4. mál á dagskránni (fjár-
aukalög og landsreikning) og
verða þannig ekld meinsimaöur
þess, að fmmvörpin komáist till
3. umræðu.“
Ránsfrnmvarp
og bifreiðaskattur.
Ránsfrumvarpið var á laugar-
daginn fyrir nieðri deild alþingis.
Fulltrúar Alþýðuflokfcsfas í
deildinni fluttu sömu tillöigur og
Jón Baldvinsson hafði áður flutt
í efri deild við 3. umræðu, um
þær breytingar á þvi, að bygging-
arsjóðir verkamannabústaða
skyJdu halda tekjustofni sínum af
tóbiaksieinkasölunni óskertum., og
til vara, að þeir feugju 100 þús-
und kr. af ágóða hennar hvort
árið (í ár Qg næsta ár). Það er
■sú upphæð, sem miðað er við í
ijárlagaírumvarpinu (að ágóðdnn
af einkasölunni verði 200 þús-
und kr., og ber byggingarsjóð-
um verkamannabú staða helming-
ur ágóðans), en alt útlit er á,
að ágóði einkasölunnar verði
meiri en áætlað er.
Héðinn Valdimarsson lýsiti yf-
ir því, að það væru hrein og bejin
Guðbr. ísberg, Halldór Stefáns-
son, Haildór Stefasson, Jörundur,
Jón Ólafsson, Sveinn í Firðii, Jón
Auðunn, Svexnhjörn, Guðcrún í
Ási, Ingvar, Bjarni Snæbjörnsison,
Páll Hermannsson, Jóniais Þor-
bergsson, Björn á Kópasikeri og
Ásgeir sjálfur.
„Framsóknar“mennirnir lýstui
þar með yfir stuðnfagi sínum við
Magnús Guðmundsson, og í-
haldsimennirnir á sama hátt
stuðningi . við „Framisóknar“-
flokksráðherrana tvo. — Tveir
þingmenn (Jónas Þorb. og Björn)
skýrðu atkvæði sin þanndg, að
þeir veittu Magnúsi hlutleysi á
þessu þingi. Hfair lýstu engri
tímatakmörkun. Steinigrímur var
sá eini af „Framsóknar“flokks-
mönnum, sem lýsti yfir því, að
hann veitti M. G. hvorki stuðning
né hlut’eysi. Hann og Jónas
Jónisison grieiddu ekki atkvæðx,
svo og M. G., en Magnús Torfa-
son gékk út þegar kom að at-
fcvæðagTeiðsilu, og kvað stjórn-
armyndunina ekki háfa verið
borna undir sig.
(Tryggvi ÞórhaUsson er veikur
og þrír aðrir voru fjarsfaddir,
Bergur, Lárus og P. Ott.) —
Þar með var sam.runi íhalds-
ins og flestallra „Framisófcnar“-
flokks-þfagmannanna opinbierlegai
auglýstur.
svik af „Framisókn“ og gengið á
gerða samininga, ef tekjustofninn
væri tekinn af verkaimannabú-
stöðunum.
Bæði aðaltillaga og varatiillaga
Alþýðufliokksfais voru feldar, og
greiddu engir aðrir an fulltrúar
hans atkvæði með því, að ráns-
feng þessum yrði slept og veika-
mannabústaðirnir fengju að halda
fé sínu.
Þó var eins og Ásgeir fengi
„ieftirþanka“ af því, að rán þetta
væri ekld. sem drengiilegast, því
hann flutti tillögu um, að í stað
þess, að töhalcsefakasölugró'ðan-
um yrði rænt tíl annara áramóta,
þá hætti ránið 1. júli 1933. Lofaði
hann og að framíkvæma lögin
þaninig, að ránsákvörðunin á
verkamannabústaðaf énu , ,verlá
ekki aftur fyrir sig“, þ. e. að þerr)
haldi sínum hluta af ágóðanium
frá síðustu áramótum og þar til
frumvarpið er orðið að lögum.
Tillaga Ásgeirs var samþykt, og
fór frumvarpið þar með aftur til
efri deildar.
Héðinn kvað enga tryggingu
fyrir því, að sú ákvörðun verði
ekki svikin, að ránið hætti 1.
júlí 1933. Því sé hægt að hreyta á
næsta þingi, alveg efas og gefnu
gefnu loforði um tefcjustofnihn
a
ér riftað á þessu þingi. Ásigeir
lét þá orð falla um., að það
myndi ekki verða gert aftur.
Bifrieiðaskatturfan var siama dag
til '3. umræðu í efri deild. Jón
Þorláksson gekk nú alveg frá tU-
lögu sinni um dð oísa máiim til
stjórnarinnar. Var það afgreitt
aftur til neðri deildar mieðþeirri
breylingu, að lögfa skuli gilda til
annara áramóta.
Stjórnin spurð.
Þ,að var lítið að græða á á-
varpi Ásgeirs Ásigeirsisonar þegar
nýja stjómin sýndi sáig fyrst á
alþingi, á laugardagiinn var. Bar
Jón BaldvfaiSiSon þá fram nokkrar
fyrirspurnir tiil stjórnarinnar um
a'ðalmálin, sem fyrir li.ggja.
Hann spurði um fyrirætilainir
stjórnaiinnar í . /cjördœmamájin u
og hvort hún hefði nokkura trygg-
ingu fyrir því, að þ.að yrði Leyst
á næsta þingi á viðunandi hátt.
Segir >nánar þar um í annari
grein.
Hanin spurði Ásgeir, hvað
stjórnfa hafi hugsað slér að gera
tiil þess að bæta úr atvinniderjs-
inu, hvað hún ætli að gera til
þess að forða verkalýðnum frá
skorti og nieyð. — Um það viildi
Ásgeir ekkert ræða þá. Kvað
hann hægt*að tala urn það síðar.
I þriðja lagi spurði Jón Bald-
vfaisson um, hvort það stæði til,
sem orðrómur hefir heyrst um,
að verðgildi krónunnar verði
lækkað. Ef einhverjar slíkar fyr-
irætlanir liiiggi í loftinu, þá ætti
vel við, að stjórnin skýrði þegar
frá þeim.
Ásgeir kvað stefnu gengis-
nefndarinnai' vera þá, að halda
krónunni óhreyttri í hlutfalli við
sterliiigspund. Ekkert vildi hann
þó fuHyrða um það, hvort það
hlutfall haldist til frambúðar eða
ekki.
I fjórða lagi spurði Jón Bald-
vinsson urn sakamálakœmmar.
Benti hann á, að það er a. m. k.
ekki þýðinigarlaust gagnvart öðr-
um þjóðum, að maður, siem saka-
m;áls:rann,sókn hefir verið íyrif-
skipuð á, sé gerður að ráðherra,
Þá geti erliendir menn fariið að
spyrja Islendfaiga: Hvernig er
það? Hafdð þið tékið ykkur að
ráðherra manin, sem sakamáls-
kæra var komin fram gegn? —
Jón spurðist fyrir um kærurnar,
og hvað yrði gert við þær.
ÁSjgeir vísaði því máli til Magn-,
úsar Guðmundsisoniar. Hann væri
dómismáiaráðhierra. Jafnframt tók
hann forsivar á Magnúsi gegn öll-
um sökum.
Héðinn VaIdim.arsson beándi þá
þedrri fyrfaspurn til Ásgeirs,
hvort hann áliti, að kæran gegn
Magnúsi frá sikrifstofu Péturs
Magnússonar hafi verið föisk eða
íyrirskipun fyrrverandi dóms-
ináJaráðherra um sakamálsrann-
sókn út af hen.ni sé ástæÖukvus.
Því svaraðd Ásgeir engu.