Morgunblaðið - 07.01.1988, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ, VlDSKIFTl/ArVINNinÍF FIMMTUDAGUR 7. JANÚAR 1988
B 5
Útflutningsmarkaðir
Svartsýni og bjartsýni skiptast
á um horfur í sjávarútveginum
Versnandi útlit varðandi hraðfrystaii fisk en batnandi horfur í loðnuvinnslunni
ÞAÐ gætti nokkurrar svartsýni í svörum, er viðskiptablaðið sneri
sér til fáeinna framámanna i helztu útflutningsgreinum islenzks sjáv-
arútvegs og bað þá lýsa viðhorfum sínum á nýbyrjuðu ári. - Horfur
á Bandaríkjmarkaði eru nú gjörólíkar frá í fyrra. Þá var mun meiri
bjartsýni rikjandi, sagði Eysteinn Helgason, forstjóri Icelandic Seafo-
od Corporation, dótturfyrirtækis SIS i Bandaríkjunum og Magnús
Gústafsson, forstjóri Coldwater Seafood Corporation, dótturfyrir-
tækis SH komst m. a. svo að orði: - Það er engin spurning um, að
við höfum tapað töluvert miklum viðskiptum til annarra vegna
skorts á fiski. Magnús Gunnarsson, forstjóri SIF, sagði ekki ástæðu
til of mikillar svartsýni, en ljóst væri, að þeirri miklu uppsveiflu •
væri lokið, sem verið hefði á saltfisksverðinu.
Ekki voru þó allir svartsýnir.
Mér lízt vel á horfumar með tilliti
til rækjunnar, sagði Jón Guðlaugur
Magnússon, framkvæmdastjóri út-
flutningsfyrirtækisins Marbakka. -
Verð á rækjunni hefur verið nokkuð
stöðugt frá því í haust og líkur á,
að það haldist. Jón Reynir Magnús-
son, forstjóri Síldarverksmiðja
ríkisins, kvaðst vera fremur bjart-
sýnn á sölu loðnuafurða á þessu
ári miðað við sl. ár og sagði: - Af-
urðaverð á loðnú er heldur hærra
nú en það var í byijun sl. árs, bæði
á lýsi og mjöli. Hinn óvænti kvóti
varð svo mun meiri en búizt hafði
verið við.
Oraunsætt að búast
við hærra verði
- Ég held að nú í ársbyijun séu
horfur hér á Bandaríkjamarkaði
gjörólíkar því, sem þær vom fyrir
ári síðan, sagði Eysteinn Helgason,
forstjóri Icelandic Seafood Corpor-
ation. - Þá var mun meiri bjartsýni
ríkjandi, meiri eftirspurn og hærra
verð lá í loftinu. Það fór líka svo,
að verð hækkaði mjög mikið á
síðasta ári.
Það er hins vegar nokkuð ljóst
núna, að markaðurinn hér tekur
ekki við meiri hækkunum. Verð á
fiski hefur hækkað hér mun meira
en almennt verðlag hefur hækkað
í landinu, þannig að það er langt
frá því að vera raunsær möguleiki
nú, að verðhækkanir verði hér á
fiski á næstunni. Við höfum orðið
varir við töluverðan óstöðugleika í
verðinu hér' að undanförnu. Verð á
þorskflökum frá Kanada hefur t.
d. lækkað og verið mjög óstöðugt.
Þar kemur raunar fram það, sem
við höfum orðið mjög varir við á
undanförnum ámm, að vara, sem
er lakari að gæðum en íslenzku fisk-
flökin, er viðkvæmari fyrir öllum
verðsveiflum. íslenzk þorskflök
halda enn sínu háa verði, en þá
má ekki gleyma þvi, að magnið af
þeim, sem hefur borizt inn á þennan
markað, er ekki mjög mikið, þannig
Leiðrétting
í GREIN Birgis Jónssonar, Stór-
iðja og útflutningur rafmagns um
sæstreng, sem birtist í siðasta við-
skiptablaði, slæddist inn sú villa,
að í upptalningu var liður 6 tvítek-
inn, en liður 5 féll niður. Rétt er
upptalningin svona:
5. „Sæstrengimir endast ein-
hveija áratugi og iðjuverin úreldast
á 15-25 ámm. Rafmagn frá virkjun-
unum verður því hægt að nota til
einhvers annars en fyrir álver eða
sæstrengi eftir nokkra áratugi ef
það verður hagkvæmara.
6. Fullan kraft verður að setja á
undirbúning stórra virkjunarkosta,
aðallega Jökulsár á Dal og einnig
Skaftár og Hverfisfljóts. Hér er
bæði átt við undirbúningsrannsókn-
ir og hönnun. Þann tíma sem þarf
í nauðsynlegar undirbúningsrann-
sóknir er ekki hægt að kaupa með
peningum síðar meir.“
Er höfundur beðinn velvirðingar
á þessum mistökum.
að það hefur ekki enn reynt mikið
á verðið.
Verð á öðmm fisktegundum og
þá sérstaklega ufsa stendur ekki
traustum fótum. í heild tel ég því
ekki vera ástæðu til mikillar bjart-
sýni á Bandaríkjamarkaði með tilliti
til fiskverðs. Vegna minna fram-
boðs á íslenzkum fiski er það engin
spuming, að í mörgum tilfellum
hafa aðrir innflytjendur á fiski til
Bandaríkjanna og þá einkum
Kanadamenn komið í okkar stað. í
hve miklum mæli það hefur verið,
á einmitt eftir að reyna á á næstu
mánuðum.
- Það bendir allt til þess, að fisk-
neyzla hafi minnkað í Bandaríkjun-
um á árinu 1987 og er þar aðallega
kennt um miklum verðhækkunum
miðað við aðrar matvömr, sagði
Magnús Gústafsson, forstjóri Cold-
water Seafood Corpóration.
Magnús sagði, að fyrirtækið hefði
þó ekki enn fundið fyrir þessu, þar
sem það hefði ekki getað annað
eftirspurn eftir mikilvægustu flaka-
tegundunum þrátt fyrir harðnandi
samkeppni. - Við vonumst til
þess, að sú gæðavara, sem við fram-
leiðum, muni halda styrkri stöðu
sinni, eins og hún gerði áður en
fiskskorts fór að gæta. Það er eng-
in spurning um það, að við höfum
tapað töluvert miklum viðskiptum
til annarra vegna skorts á fiski.
Þegar okkur vantar 30% af þeim
flökum, sem við getum selt, þá
bæta viðskiptavinir okkar sér það
að hluta til upp annars staðar.
Við erum þó vongóðir um, að við
þurfum ekki að lækka verð á okkar
flökum eins og Kanadamenn hafa
þegar gert á öllum þeim tegundum,
sem þeir bjóða fram hér í Banda-
ríkjunum. Framboð okkar á fiski
kemur svo til með að ráðast í fyrsta
lagi af samkeppnisaðstöðu okkar
miðað við aðra markaði, sem þróun
dollarans ræður kannski meiru um
en flest annað og svo í öðru lagi
af því, hvemig tekst að manna
frystihúsin heima. Það er því erfitt
að segja neitt með vissu um framtí-
ðina í því tilliti.
Islenzkur fiskur í
brezkum hraðfrysti-
húsum
- Ég er bæði svartsýnn og bjart-
sýnn, sagði Ingólfur Skúlason,
forstjóri SH í Grimsby. - Starfsemi
nýrrar verksmiðju okkar hér gengur
mjög vel. FVamboð er hins vegar
mjög mikið hér af ferskum fiski frá
íslandi og einnig mikið af sjófryst-
um fiski frá Noregi og nokkuð frá
Færeyjum. Þetta hefur valdið því,
að sala bæði á sjófrystum flökum
og hefðbundnum roðflökum hefur
verið mjög þung í vöfum síðustu
mánuði og það er ekki annað fyrir-
sjáanlegt, en að þetta eigi eftir að
haldast eitthvað áfram. Hér eru
nú mjög miklar birgðir af flökum
fyrir hendi í dreifingu og eftirspurn
hjá neytendum hefUr líka dregizt
saman. Ferski fiskurinn hefur að
venju mest farið á veitingastaði og
í fiskbúðir. Á sl. ári hefur fiskmag-
nið verið svo mikið, að segja má
að 65-70% af fískinum hafa farið
í frystingu, þannig að hér hafa
menn haft af meira en nógu að taka.
Þá hefur framboð á sjófrystum
fiski aukizt miklu meira hér en eftir-
spumin. Þetta var áður tiltölulega
öruggur markaður að verulegu leyti
tengdur „fish and chips“-búðum,
en það er segin saga, að þar sem
menn halda að aura sé að finna,
þá flykkjast þeir þangað. Það eru
þó einkum Norðmenn, sem þama
eru að verki.
Þetta mikla framboð af fiski hef-
ur valdið því, að þau brezku fyrir-
tæki, sem stunda frystihúsrekstur,
hafa vaxið svo og dafnað, að það
er með ólíkindum. Reikningar
þeirra leiða í ljós geysilega veltu-
aukningu á síðustu þremur ámm.
Þetta stafar fyrst og fremst af öll-
um þeim íslenzka fiski, sem hingað
berst.
- Ég held, að það sé mjög eifitt
að segja fyrir um það, hvernig þetta
ár verður, sagði Magnús Gunnars-
son, forstjóri Sölusambands ísl.
fiskframleiðenda (SIF). - Við eigum
eftir að ræða við viðskiptavini okk-
ar varðandi samninga á þessu ári.
Síðastliðin tvö ár hafa verið nokkuð
góð, hvað snertir saltfiskinn, en nú
er svo komið, að neytendur eru
famir að draga úr neyzlunni, vegna
þess hve verðið er orðið hátt. ■
Nýjung
PENNINN hefur látið útbúa sér-
stakar möppur sem ætlaðar er
fyrir heimilisbókhald einstakl-
inga og fjölskyldna nú eftir að
staðgreiðsla skatta er komin til
framkvæmda. í möppunni er að
finna raðspjöld til að greina
ýmiss konar kvittanir, afrit og
yfirlit sem flokkaðar hafa verið
í alls tíu mismunandi flokka.
I fyrsta lagi er gert ráð fyrir allt
sem viðkemur launum og stað-
greiðslu fari í fyrsta flokkinn, í
þann næsta gögn um útlagðan
kostnað, í þann þriðja öll skatta-
gögn, því næst öll gögn varðandi
eignir og eignatekjur, í fimmta
flokkinn fari gögn um skuldir, í
hinn næsta yfirlit frá bönkum, í enn
annan flokkinn fari kvittanir um
bifreiðakostnað, því næst öll gögn
Magnús sagði ekki ástæðu til að
vera of svartsýnn, en ljóst, væri,
að þeirri miklu uppsveiflu væru lok-
ið, sem verið hefði á saltfiskverðinu.
Það væri ekki raunhæft að gera ráð
fyrir hækkandi verði nú, þegar sú
staðreynd blasti við, að neyzlan
væri tekin að dragast saman vegna
þess, hve verðið væri orðið hátt.
Við ættum í mjög harðri samkeppni
við aðra matvöru svo sem kjúkl-
ingakjöt, en verð á þvi hefði ekki
hækkað að sama skapi og á fiskin-
um.
- Mikið af þeim fiski, sem fer á
uppboðsmarkaðina erlendis, fer í
aðra vinnslu, bæði frystingu og
söltun. Þetta hefur t. d. skapað það
mikið framboð á físki á Humber-
svæðinu í Englandi, að þeir, sem
voru svo til eingöngu famir að
kaupa fisk héðan, hafa opnað aftur
verkunarhús sín og er byrjaðir að
verka saltfisk. Þetta hefur haft í
för með sér, að við höfum flutt
600-700 tonnum minna af verkuð-
um saltfiski út til Bretlands en við
höfum gert undanfarin ár, sagði
Magnús Gunnarsson að lokum.
Er gengið rangt?
- Mér lízt vel á horfurnar með
tilliti til rækjunnar, sagði Jón Guð-
laugur Magnússon, forstjóri
Marbakka. - Verð á rækjunni hefur
um húsnæðiskostnað og í níunda
flokkinn fari ýmiss annar kostnað-
ur. Í tíunda flokkinn fer sjálft
heimilisbókhaldið með eyðublöðum
til að færa inn á einstaka kostnaðar-
þætti við heimilisreksturinn, til að
gera m.a. greiðsluáætlun, kostnað-
aryfirlit, víxlaskrá auk minnisblaðs.
Að sögn Gunnars Dungal hjá
Pennanum hefur þessi heimilisbók-
haldsmappa verið unnin og byggð
upp í samráði við endurskoðendur.
Gunnar segir því að tilgangur Penn-
ans með því að láta útbúa þessa
möppu sé að auðvelda fólki að halda
utan um fjármál sín og til að skila
yfirliti um þau í aðgengilegra formi
til endurskoðenda, kjósi fólk að láta
slíka aðila með sérþekkingu telja
fram til skatts fyrir sig. Verð á
þessum sérútbúnu möppum er 860
krónur.
verið nokkuð stöðugt frá því í haust
og líkur á, að það haldist. Jón sagð-
ist flytja út rækju bæði til Evrópu
og Bandaríkjanna, enda þótt lækk-
andi gengi dollarans hefði dregið
úr útflutningi þangað seinni hluta
árs.
- Það er eftirspum eftir rækju
í Bandaríkjunum, en útflutningur-
inn þangað ræðst alveg af því,
hvemig dollarnum reiðir af. Enda
þótt Evrópumyntimar hafi staðið
sig betur, þá er það alveg ljóst, að
kostnaðarhækkanirnar hér innan-
lands hafa verið miklu meiri en
hækkanir á genginu þar.
Við þessu yrði ekki bmgðizt á
annan hátt en að fella gengið.
Gjaldeyririnn væri búinn að vera
hér á útsölu. Til þess benti hinn
mikli innflutningur að undanfömu.
Á meðan innflutningurinn væri
miklu meiri en útflutningurinn,
væri gengið einfaldlega rangt.
- Það var nefnt við mig ágætt
dæmi í morgun, sagði Jón Guðlaug-
ur Magnússon að lokum. - Árið
1985 var dollarinn 43 krónur og
kaffi og með því á Kaffivagninum
kvað þá hafa kostað 45 krónur.
Nú er dollarinn tæpar 36 krónur
en kaffi og með því kostar um 100
krónur. Ég held, að þetta sé físk-
vinnslan í hnotskum.
- Ég er fremur bjartsýnn nú
miðað við síðasta ár, sagði Jón
Reynir Magnússon, framkvæmda-
stjóri Sfldarverksmiðja ríkisins. -
Afurðaverð á loðnu er heldur hærra
núna en það var í byijun sl. árs,
bæði á lýsi og mjöli. Liðið ár var
mjög erfitt fyrir þenrian iðnað.
Bæði vöru afurðaverð lág og svo
byijaði vertíðin mjög seint. Dauði
tíminn fram eftir sumri og hausti
fór illa með okkur, en vonandi verð-
ur svo ekki á þessu ári.
Hinn óvænti kvóti varð svo mun
meiri en búizt hafði verið við. Nú
eigum við óveiddan 600.000 tonna
kvóta af árganginum, sem við erum
að veiða núna og það er óvenjulega
mikið í byijun árs. Það getur bjarg-
að miklu og jafnframt verður að
vona, að vertíðin geti byijað fyrr
og á eðlilegri tíma í haust.
Eftir sem áður eru loðnuverk-
smiðjumar allt of margar og það
má vel vera, að skipin séu of mörg
líka. Þess hefur orðið vart, að menn
væru á höttunum eftir skipum til
þess fyrst og fremst að tryggja sér
hráefni. Þetta stafar m. a. af því,
hve verksmiðjurnar eru margar.
Tollmeistarinn
Frábærtforrit.
Nýju tollalögin.
Auðvelt í notkun, engin
vandræði.
Kr. 28.000.-
AMSTRAD
verzlun við Hlemm s. 621122.
TÖLVULAND
Laugavegi 116.
Heimilisbókhaldið
í sérhannaða möppu