Morgunblaðið - 30.01.1988, Blaðsíða 48

48
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 30. JANÚAR 1988
Minning:
Björn Konráðs-
son fv. bústjóri
Fæddur 6. desember 1894
Dáinn 21. janúar 1988
Við andlát og útför þess mæta
manns, Bjöms Konráðssonar, finn
ég hjá mér þörf til að minnast hans
með nokkrum orðum. Hann var
kominn af léttasta skeiði þegar
fundum okkar bar fyrst saman,
orðinn 65 ára gamall. En hann var
við góða heilsu, var þá bústjóri á
Vífílsstöðum, og hafði verið lengi,
og átti sæti í hreppsnefnd Garða-
hrepps, sem þá svo hét. Það var
einmitt á þeim vettvangi, sem við
kynntumst. Ég hafði verið ráðinn
sveitarstjóri í Garðahreppi frá 1.
júlí 1960 að telja, og það var ein-
mitt einhvem fyrsta daginn í
júlímánuði það ár, sem ég sat fund
með þáverandi hreppsnefndarfull-
trúum. Mér em þeir fulltrúar allir
minnisstæðir og samstarfíð við þá
varð mér dýrmætt veganesti við
upphaf hinnar eiginlegu starfsævi.
Þama var oddvitinn, Einar Hall-
dórsson á Setbergi, og hreppstjór-
inn Guðmann Magnússon á
Dysjum. Þeir em báðir látnir fyrir
nokkmm ámm. Og svo vom þar
Sigríður Johnsen á Marklandi og
Jóhann Eyjólfsson í Sveinstungu.
Og síðast en ekki síst var þar Bjöm
á Vífilsstöðum, eins og hann var
ævinlega nefndur.
Mér er í minni handtak Bjöms á
þessum fyrsta fundi okkar. Það var
hlýtt og þétt. Og þannig varð sam-
starf okkar næstu 10 árin, eða þann
tíma, sem hann áfram sat í sveitar-
stjóminni.
Bjöm Konráðsson var fæddur að
Miklabæ í Óslandshlíð í Skagafirði
þann 6. desember 1894. Foreldrar
hans vom hjónin Konráð Amgríms-
son, bóndi og kennari á Ytri-Brekk-
um, og Sigríður Bjömsdóttir frá
Hofsstöðum í Skagafírði.
Ég má til með að skjóta því hér
inn í, að þegar Bjöm varð 75 ára,
skrifaði ég um hann dálitla afmælis-
grein. Þar kom fram, að traustar
og góðar ættir stæðu að honum.
En í þeim ættum sem öðmm kæmu
fram vissir brestir. I þessu tilfelli,
hve margir framsóknarmenn kæmu
þar fram. Þar á meðal Bjöm og
systmngur hans, Hermann Jónas-
son, fyrrv. forsætisráðherra. Ég tók
það svo fram, að eina sönnunin, sem
ég hefði fyrir því að Bjöm teldist
framsóknarmaður væri, að hann
færi flokksbundinn.
Þessi orð vom skrifuð í þeirri
vissu, að þau myndu ekki meiða
neinn, og síst Bjöm, enda gerðu
þau það ekki. Hins vegar fóm þau
svo fyrir bijóstið á einhveijum, að
hann sendi mér nafnlaust bréf þar
sem mér var ráðið frá að vera með
svona stráksskap. Slíkt hæfði að-
eins Ólafí Thors. í afmælisveizlunni
hjá Bimi var hins vegar lesið upp
skeyti frá frænda hans, Hermanni
Jónassyni, svohljóðandi: „Til ham-
ingju með brestina."
Bjöm varð búfræðingur frá Hól-
um í Hjaltadal árið 1919 og
stundaði framhaldsnám í búfræði í
Danmörku og Noregi á ámnum
1920—1922. Hann varð bústjóri eða
ráðsmaður á Vífilsstaðabúinu árið
1923 og gegndi því starfí til ársins
1965, eða í 42 ár, alla tíð með hin-
um mesta sóma.
Bjöm var kjörinn í hreppsnefnd
Garðahrepps árið 1931. Þar átti
hann síðan óslitið sæti til þess er
kosið var á miðju ári 1970, en þá
gaf hann ekki kost á sér enda orð-
inn 75 ára, og rúmlega það. Hann
sat því í sveitarstjóminni í 39 ár,
eða lengur en nokkur annar, fyrr
eða síðar.
Á fyrsta fundinum, sem hann sat
í hreppsnefndinni, var hann kjörinn
oddviti og gegndi því starfí til 1958,
síðan varaoddviti. Það var haft á
orði, í gamni sjálfsagt, að lengi
framan af hafi Bjiim verið cini
framsóknarmaðurinn í hreppnum.
Samt var hann ætíð endurkjörinn,
og ég held oftast, ef ekki alltaf,
með flestum atkvæðum. Kjósendur
gerðu sér grein fyrir mannkostum
hans en létu sig litlu varða stjóm-
málaskoðanir.
Kosningar vom óhlutbundnar í
Garðahreppi til 1962, en þá kom
fram listi fráfarandi hreppsnefndar
með einni breytingu, og varð sjálf-
kjörinn. 1966 komu svo í fyrsta
sinn fram listar hinna fjögurra
stjómmálaflokka er þá störfuðu.
Bjöm skipaði efsta sæti á lista
Framsóknarflokksins og var kjör-
inn. Það var hans síðasta kjörtíma-
bil, eins og áður sagði.
Bjöm átti sæti í sýslunefnd Gull-
bringusýslu í tæpa þijá áratugi,
sýsluendurskoðandi hreppsreikn-
inga í áratugi einnig, í stjóm
Búnaðarfélags Garða- og Bessa-
staðahrepps yfír 30 ár, í stjóm
bæjar- og héraðsbókasafns Hafnar-
fjarðar lengi, um skeið formaður
nýbýlanefndar ríkisins. Sjálfsagt
hafa honum verið falin fleiri trúnað-
arstörf, þótt ég kunni ekki að rekja.
Hitt veit ég með vissu, að öll þessi
störf hefur hann rækt af einstökum
grandvarleik og samviskusemi.
Eins og hér hefur verið rakið
hafa búskapur og félagsstarfsemi
markað starfsdag Bjöms. Eftir að
hann hætti þessum afskiptum, og
sem bústjóri á Vífilsstöðum, byggði
hann sér einbýlishús að Hagaflöt
5. Að þeirri byggingu vann hann
mikið sjálfur með sonum sínum.
Og í mörg ár eftir það gekk hann
með þeim til vinnu við húsbygging-
ar.
Þann 30. nóvember 1927 gengu
þau í hjónaband. Bjöm og Signhild,
f. 7. júlí 1907, dóttir Hans Jakobs
Joensen, skipstjóra í Þórshöfn í
Færeyjum. Hún reyndist Bimi hinn
bezti lífsförunautur, og hún reynd-
ist líka vel því samfélagi, sem hún
settist að í. Hún tók virkan þátt í
starfí Bjöms og svo líka ýmsu fé-
lagsstarfí' í sveit sinni. Þau eignuð-
ust fjögur böm, sem öll bera merki
sinna góðu foreldra. Sigurður,
trésmíðameistari, er elstur, kvænt-
ur Helgu Magnúsdóttur frá
Lambhóli í Skeijafírði, þá Ragn-
heiður, húsfrú í Ytri-Njarðvík, gift
Þorleifí Bjömssyni frá Þórukoti,
þriðji í röðinni er Borgþór, trésmið-
ur, en hann hefur haldið heimili
með foreldrum sínum, og yngst er
Elísabet, húsfrú í Garðabæ, gift
Grétari Karlssyni, trésmið frá
Reykjavík.
Því miður er .það svo, að sam-
bandið við þá, sem reynst hafa
manni vel, er ekki rækt sem skyldi.
Einkum fer þetta þannig þegar
starfsvettvangur verður ekki lengur
sameiginlegur. Ég fínn til þessa nú,
þegar Bjöm er allur. Ég hefði viljað
segja honum hin síðari árin, hversu
mikils ég met að hafa kynnst honum
og starfað með honum á ámm áð-
ur. Nú er það of seint. Fundir okkar
urðu ekki margir síðasta áratuginn.
En við vissum af hvor öðmm og
skiptumst á kveðjum. Ég sá hann
oft á gangi meðfram Vífílsstaða-
veginum.
Eg votta aðstandendum hans öll-
um samúð við fráfall hans.
Minningin um góðan dreng mun
lifa.
Ólafur G. Einarsson
Margs er að minnast
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna,
Guð þerri tregatárin strið.
(V. Briem)
Elsku afí minn, Bjöm Jóhannes
Konráðsson, er farinn á vit feðra
sinna, 93 ára að aldri.
Þótt hann væri lasburða síðustu
mánuðina vonaðist hann alltaf eftir
að komast aftur á fætur.
Afí átti góða ævi, naut farsældar
í lífi og starfí, en hans mesta gæfa
var amma mín, Signhild, sem svo
sannarlega leysti sinn hluta hjóna-
bandsins vel af hendi. Hún annaðist
hann og hjúkraði heima, jafnt á
nóttu sem degi, meðan unnt var
að hann væri heima. Nú er langri
lífsgöngu lokið og afi hefur hlotið
hvíídina. Eftir standa minningar,
svo ótal margar og góðar. Margar
minningar um bílferðir með afa upp
í Vífílsstaðahlíðina, stað, sem hon-
um þótti einna vænst um hér á
landi. Þá var hann vanur að segja:
„Héma á ég nú mörg sporin," og
brosti um leið. í þessum ferðum
sagði hann margar sögurnar frá
fyrri tíð, bæði frá Vífílsstöðum og
fæðingarsveitinni, Skagafirði, því
alla tíð var hann mjög fróður og
minnugur á ýmislpgt það er á dag-
ana hafði drifið. Einnig er mér
minnisstætt þegar afí gekk með
stafínn sinn og lítill snáði á þriðja
ári gekk á eftir honum með lítinn
staf og vildi sem mest líkjast lang-
afa sínum. Þá sem og oftar hafði
langafi nú gaman af.
Minningamar eru margar og
góðar og best af öllu er sú gæfa
að hafa átt því láni að fagna að fá
að alast upp hjá afa og ömmu.
Elskulegum afa mínum þakka
ég samveruna í heimi hér, auk alls
hins góða sem hann var mér og
mínum.
Ég bið honum Guðs blessunar
og varðveislu um alla framtíð.
Enn vér skulum skilja
skaparans að vilja,
hver fer heim til sín.
Lát oss aftur langa,
lífsins herra, að ganga
hingað heim til þín.
Og þótt vér ei hittumst hér,
gef oss fund á gleðistundu,
Guð, í ríki þínu.
(V. Briem)
Signhild
í dag kveðjum við Bjöm Konráðs-
son, fyrrverandi ráðsmann á heilsu-
hælinu á Vífilsstöðum. Bjöm varð
93 ára, með mikið lífsstarf að baki.
Foreldrar Bjöms vom Konráð
Amgrímsson, bóndi og kennari á
Ytri-Brekku í Skagafirði, og Sigríð-
ur Bjömsdóttir frá Hofstöðum í
Skagafírði. Hann var því skagfírsk-
ur í báðar ættir og allir sem
kynntust Bimi persónulega urðu
fljótt varir við ást hans á heima-
byggð.
Bjöm var búfræðingur frá Hólum
1919 og var í framhaldsnámi í bú-
fræði í Noregi og Danmörku árin
1920—1922, __ m.a. við búnaðar-
háskólann í Ási í Noregi. Bjöm var
þvi sérstaklega vel menntaður og
fróður á sviði landbúnaðar, en gáfur
hans og hæfileikar vom alhliða,
enda kom fljótlega í ljós að til hans
var leitað við úrlausn á margvísleg-
um störfum og vandamálum á
löngum starfsferli.
Bjöm var ráðsmaður á heilsuhæl-
inu á Vífílsstöðum árin 1923—1964
eða í 40 ár. Búið á Vífilsstöðum
var eitt stærsta sinnar tegundar á
landinu með 70 kýr í frjósi að jafn-
aði og lengst af var rekin myndarleg
svína- og hænsnarækt. Einnig var
stunduð kartöflu- og rófnarækt,
oftast nægjanleg fyrir heilsuhælið,-
en þar vom lengst af um 250—300
manns, sjúklingar og starfsfólk.
Bjöm var mikill ræktunarmaður og
stórefldist búið undir hans stjóm,
en vegna offramleiðsluvandamála
landbúnaðarins vom öll ríkisbúin
lögð niður, nema nokkurtilraunabú.
Það var athyglisvert að búið á
Vífílsstöðum var rekið með hagnaði.
Bjöm var stór í lund og fastur
fyrir. Hann hélt nákvæmt bókhald
yfír nyt kúnna og var vel að sér í
kynbótum. Bjöm byggði upp véla-
kost í samræmi við afkomu búsins,
en var fráhverfur stór-lántökum.
Það var öllum ljóst, sem kynntust
búrekstrinum á Vífílsstöðum, að þar
var fylgst vel með öllum rekstri og
hagkvæmni gætt í hvívetna. Bjöm
hafði yfírstjóm á öllum verkum og
skipulagði vinnuna hvem dag og
gekk jafnan sjálfur til einhverra
útiverka og á sumrin vann hann
allan daginn við heyskapinn. Það
er ljóst að svo mikill búskapur kall-
aði á marga starfsmenn og þeim
fyölgaði mikið á sumrin. Það er
gaman að hitta gamla starfsmenn
frá Vífilsstöðum við margvísleg
störf víðsvegar í þjóðfélaginu. Áber-
andi er hve mörgum þeirra hefur
vegnað vel í lífsbaráttunni og þeir
eru nær allir sammála um það, sem
ég hef hitt, að vinnan við Vífíls-
staðabúið hafí verið góður skóli
fyrir lífið og allir þakka Bimi ráðs-
manni og konu hans, Signhildi, fyrir
frábæra stjóm og ógleymanleg
kynni.
Bjöm ráðsmaður var mikill
íþróttamaður og hefði eflaust náð
langt í þeim efnum, ef aðstæður
hefðu verið þá eins og nú, en hann
hafði kynnst fijálsum íþróttum
sérstaklega þegar hann var við nám
í búnaðarháskólanum í Ási í Nor-
egi. Tók hann þar þátt í fjölmennu
langhlaupi, þar sem margir góðir
hlauparar frá Noregi vom mættir
og náði öðm sæti. En íþróttaáhugi
Bjöms smitaði alla starfsmenn hans
til virkrar þátttöku, bæði í fijálsum
íþróttum og fótbolta, sem var öllum
til mikillar gleði og eiga margir
ógleymanlegar minningar frá þeim
tíma. Var hann virkur þátttakandi
í þessum leikjum.
Björn var í stjóm búnaðarfélags
Garða- og Bessastaðahrepps í rúma
3 áratugi, svo og í stjóm Búnaðar-
sambands Kjalamesþings til
margra ára. Hafði hann og með
höndum margvísleg störf að búnað-
armálum fyrir starfandi ríkisstjóm-
ir, t.d. formaður nýbýlanefndar
ríkisins um tíma. Bjöm Konráðsson
var félagslyndur að eðlisfari og frá-
bær félagsmálamaður. Hann sat í
hreppsnefnd Garðahrepps árin
1931—1970 eða tæp 39 ár og naut
mikils trausts og var oddviti hrepps-
nefndar í 27 ár. Hann var og
sýslunefndarmaður í Gullbringu-
sýslu í 27 ár. Er mér kunnugt um
það, að störfum hans að sveitar-
stjómamálum verða gerð skil af
samstarfsmönnum hans, en fullvíst
má telja að hann teljist meðal far-
sælustu manna sem unnið hafa að
sveitarstjómamálum hér á landi.
Ég held að Björn Konráðsson sé
minnisstæðasti máður, sem ég hef
kynnst um ævina og kemur þar
margt til, eins og lífshlaup hans
sýnir. En hann hafði óvenjulega
hlýjan persónuleika, mikla frásagn-
argáfu, góður mannþekkjari og
mannvinur. Bjöm Konráðsson og
kona hans, Signhild, bjuggu á
Vífílsstöðum í rösk 40 ár eins og
fyrr var rakið, en foreldrar mínir
voru á sama tíma á Vífílsstöðum
og þar af bjuggu þau 15 ár í sama
húsi. Var gagnkvæm vinátta milli
þeirra öll þessi ár og lengur, þegar
þau fluttu þaðan og man ég aldrei
að þar félli skuggi á. Böm þeirra
hjóna og við systkinin lékum okkur
saman daglega í æsku og mikill
samgangur var milli heimilanna.
Björn giftist Signhild Soffie
Konráðsson þann 30. nóvember
1927 og var það stærsta gæfuspor-
ið í lífi hans. Voru þau hjón mjög
samhent og áttu sérstaklega fallegt
heimili og ólu upp myndarlegan
bamahóp. Elstur er Sigurður, giftur
Helgu Magnúsdóttur, þau eiga þijú
. böm og, fyögur bamabörn; Ragn-
heiður, gift Þorleifí Bjamasyni, þau
eiga fjögur böm og sjö bamaböm;
Borgþór, ógiftur og á tvö böm og
eitt bamabam, og Elísabet, gift
Grétari Karlssyni og eiga þau tvö
böm. Afkomendur þeirra hjóna eru
því 27 talsins.
Andlát góðs vinar er sorgarfrétt,
enda þótt við vitum að okkar allra
bíða sömu örlög að lokum. En minn-
ingin um Bjöm Konráðsson mun
lifa um langa framtíð. Ég og fjöl-
skylda mín sendum Signhild,
bömum, tengdabömum og bama-
bömum innilegustu samúðarkveðj-
ur. Guð blessi minningu hans og
styrki alla aðstandendur.
Sigurður Helgason
í dag, laugardag, verður borinn
til grafar Bjöm Konráðsson fyrrver-
andi bústjóri á Vífilsstöðum, en
hann lést 21. þ.m.
Ég vil við aðskilnað minnast afa
míns nokkmm orðum.
Bjöm Konráðsson fæddist 6. des-
ember 1894 á Miklabæ í Ós-
landshlíð í Skagafírði. Hans
foreldrar voru Konráð Arngrímsson
bóndi og kennari og kona hans,
Sigríður Bjömsdóttir frá Hofstöð-
um. Hans uppeldi mótaðist af
umhverfínu og tíðarandanum. Allt-
af átti Skagafjörðurinn sterkar
taugar í honum og oft sagði hann
sögur frá uppvaxtarárum sínum í
Skagafirði ásamt fyrstu skrefum
sínum í og við búskap föður síns.
Skólaganga hefur verið stopul til
sveita á þessum árum í kringum
aldamótin, samt fór hann eftir al-
menna skólagöngu á búnaðarskól-
ann á Hólum og var búfræðingur
þaðan 1919. Eftir búfræðinámið
hélt hann til framhaldsnáms við
búnaðarháskólann í Ási í Noregi.
Það hlýtur að hafa talist til stórtíð-
inda að ungur maður færi utan til
framhaldsnáms.
Sögur hefur hann sagt af því
þegar hann rak sauði sína til kaup-
manns á Hofsósi til að selja þá
áður en hann hélt utan. Kaup-
maðurinn á Hofsósi keypti alla
sauðina sem hann var með utan
einn sem ekki náði lágmarksvigt,
og er afí var á heimleið með þenn-
an eina sauð sinn og peningana
fyrir hina mætti hann bónda einum
úr Skagafirðinum sem einnig var
að reka sauði til kaupmannsins.
Hann spurði hvers vegna afí væri
með þennan eina sauð á leið til
baka og er hann sagði honum hvers
vegna þá tok þessi bóndi sauð hans
og borgaði hann út í hönd og sagð-
ist myndi selja kaupmanni sauðinn.
En bóndanum tókst að snúa á kaup-
mann með því að þá sauði sem
bóndinn taldi of rýra rak hann á
sund í á á leiðinni þannig að þeir
náðu einnig lágmarksvigt. Sögur
sagði hann einnig af því þegar hann
var á leið heim frá námi í Ási. En
þá voru ekki sömu samgöngur og
nú eru og ferðalag hans heim tók
fleiri vikur og Iá leiðin suður Noreg
og Svíþjóð gegnum Sjáland og Fjón
norður allt Jótland og með skipi
heim til íslands. Eftir heimkomuna
hefur hann sennilega verið einn
lærðasti búfræðingur landsins og
varð hann ráðunautur Búnaðarfé-
lagsins og kenndi búskap ásamt því
að hann stundaði rannsóknir og
mælingar á Vesturlandi.
Bústjóri var hann á búi Vífils-
staðahælisins frá 1923 og til 1965.
Hann kvæntist eftirlifandi konu
sinni Signhild Joensen 30. nóvem-
ber 1927. Þau eignuðust fyögur
böm sem öll eru á lífi. Elstur er
Sigurður húsasmíðameistari,
kvæntur Helgu Magnúsdóttur, eiga
þau þijú böm, Sigurð Sævar, Bjöm
og Signhildi. Ragnheiður húsmóðir,
hún er gift Þorleifi Bjömssyni, eiga
þau fyögur böm, Sigurð, Björn
Vífil, Sigurgeir og Guðrúnu. Borg-
þór húsasmíðameistari, hann á tvö
böm, Signhildi og Ómar. Elísabet
húsmóðir, hún er gift Grétari Karls-
syni, eiga þau tvær dætur, Maríu
og Hrund.
Undirritaður er alinn að hálfu
upp hjá ömmu og afa á Vífilsstöð-
um, þannig að í hveiju skólafríi var
farið í heimsókn á Vífílsstaði. Allt
líf á Vífílsstöðum var mjög sérstakt
og ég held að allir sem því kynnt-
ust taki undir það. Tveir voru þeir
menn á st’aðnum sem voru hæstráð-