Alþýðublaðið - 13.06.1932, Blaðsíða 2

I
B i ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Kjördæmamáli ð
og umlanhald Sjálfstæðisflokksins.
_____ *
Kaflar úr ræðum Jóns Baldvinssonar við loka- um
ræðu fjárlaga i efri deild alþingis 6. júnL
----- þessu þingii, þar á meðal Sjálf-
Framsóknarílokkuri'nn og Sjálí-
Stæðisflokkurirm hafa í samein-
ing’u gengið til stjómarmyndu!nar
bg afgreitt í saimeiningu þau mál,
sem safnast hafa fynir hér J efri
deáld og eigi hafa fenigist af-
greidd til þessa; en þetta skiilst
mér hafa það í för með sér, að
nú sé viðhorf til mála öðruvísi
en áður, því að hingað til hafa
Alþýðuflokkurirln og Sjálfstæðis-
llokkurinn hér í efri del'ld haldið
málum fyrir Framsóknarstjórn-
•nni, svo sem fjárlögum og tekju-
öflunarfmmvörpum, án tillits til
þess, hvort þau væru í samræmi
við stefnu þeirra eða ekki. Þeir
hafa haldið þeim með tfflliti til
þess eins, að knýja fram lausn
kjördæmaskipunarmálsinis. Þessu
hefir verið lýst yfiír af flokkun-
uim á þingi dögunum oftar og
mánuðum saman. á þessiu hiinu
langa þingi. Því hefir einnig verið
•lýst yfir í hlöðum þesisara flokka
daglega að heita má og ekki klip-
i'ð úr, að þessu skyldi haldið til
streitu.
Kjördæmamálið var það mál.
sem þeir lögðu mesta áherzlu á
og kjósendur jj.essara flokka víðs
vegar um land höfðu safnað á-
skomnum til þrngsiins um að
leysa þetta mál nú. Alls voru
komnar áskoranir frá milili 20
og 30 þús. kjósendum, um að
feysa þetta mál í samræmi við
þær tillögur, sem fyriir lágu frá
þ'essunr flokkum, og það er hægt
aið segja, að í aóalniriðúnum hafi
Alþýðuflokkurinn og Sjálfstæðis-
flokkurinn orðið sammála um til-
lögur til úrlausnar á málinu, þó
að þeir hvor í sínu lagi hefðu
sínar sértillögur í kjördæma-
skipunaroefnd. Ég ímynda mér,
að óhætt sé að segja, að þeir
geti báðir, eða hafi hingað til,
sætt sig við þá úrlausin máisdtts,
sem fólrst í því stjórnarsk rárfrutti-
varpi, sem lagt var fyrir þimgið
af þessum ftokkum. . . .
Ég finn sérstak'lega ástæðu til
að tala mi við hv. Sjálfstæðis-
menn í þessari deild, siem mér
finst blátt áfram hafa svifciið gefin
(loforð í kjördæmaskipunarmálinu,
sem kjósendur væntu af þeim
efnda á, eftir því, sem þeir töluðu
á þingi og eftiir því, sem biöð
þeirra hafa sikrifað, og eftiir því,
sem þeir lofuóu sínum kjósend-
um, og enn , friemur hafa þieir
bfugðist því, að verða við þeiiim
áskorunum, sem mienn siuimpart
hafa sent þinginu öti'lkvaddir og
sumpart voru frarn komnar fyrir
tilverknað þeirra flokka, siem
vtldu lausn kjördæmamálsms á
stæðisflokksins.
Sjálfstæðismenn hafa a'gerlega
brugðist því, sem haldið var fram
samieiginliega af Sj ál fst æ ðisf 1 oifekn-
um og Alþýðuflokknum, að láta
skríða til skarar um kjördæma-
skipunarmálið á þessu þingi, og
ikoma því í höfn. Um þetta hafa
þesisir tveir flokkar verið satm-
mála, og þær yfirlýsingar, sem
þeir hafa gefið, eru alveg ótví-
ræðar.
Ég get ekki stdlt miiig um að
víkja ofurlítið að því ,sem hv.
Sjálfstæ'ðismenn hafa sagt áður
málið. Það skortir ekki stórar yf-
irlýsingar frá þedim. Til dæmis
sagði hv. 1. landskjörinn [Jóc
Þorlákssonj 14. apríl siöast lið-
inn, á afmiæli þingrofsins: „Við
látum ekkert „upp á krít“.“
Með öðrum or'ðum: Þeir (þ. e.
Sjálfstæðismienn) ætluðu ekkert
að láta laust af málum stjórnar-
innar nema viðunandi lausn feng-
ttst í kjördæmaskipunarmálinu. En
nú sé ég eikki betur en að þeir
hafi látið alt „upp á krít“, fjár-
lögin, tekjuaukafnmiivörpin og
svo Magnús Gu'ðmundiSiS'on í of-
análag. Þeir hafa gefið Framsókn
„krít“ á kjördæmaskipunarmiálimi
til næsta þings og lagt auk þess
ráðherrann -inn á reiikning Sjálf-
stæðisflokksins hjá Framisókn.
Sama dag sagði hv. 1. lands-
kjörinn . [J. Þorl.] í ræðu, þegar
ég hafði að gefnu tiílefnd brýnt
hann á því, hvort Sjálfstæðis-
menn mundu ekki slaka til í
kjördæmaskipunarmálinu: „Hitt,
má hann vita með visisu, að svo
verður haldið á þessum málum,
að vörur verða ekki teknar úr
húðinni fyr en full trygging er
fengin fyrir því, að andvirðið
verði greitt.“
Enn segir hv. I. landsikjöriran
[J. Þorl.j sama daginn: „Fram-
sóknarmenn mega vita það, að
þiésisu máli verður haldið til
streitu, hvað sem það kostar."
Þannig tálaði hv. formiað'ur
Sjálfstæðisflokksins 14. apríl.
Hann ætlaði að halda kjördæma-
sikipunarmáliniu tiil streitu, /woo
s&m fiað kostaoi, þótt það yrði
að knýja fram þingrof og nýjar
kosningar.
En hvernig er aftur viðhorfið
nú? Nú hafa Sjálfstæðisanenn
frestað málinu a. m. k. til næsta
þinigs. Hv. 1. landskjörinn [J.
Þorl.] er horfinn frá að halda því
til streitu.
Ég Iæt nú alt saman vera, ef
trygging hefði verd'ð fyrir því, að
kjördæmamálið verði leyst á við-
unandi hátt á næsta þingi. En
það er síður en svo, að nokkur
vissa sé fyrir því. Hv. 1. lands-
kjörinn [J. Þorl.| hefir orðiið að
játa, að hann hefir enga trygg-
ingu fyrir lausn málsiims á næsta
þingi, og hæstv. forsiætíisráðhierra
| Á'sg. Ásg.] hefir lýst yfir, að
hann geti ekki lagt fram neinar
slíkar tryggingar, og hann hefir
engu lofað.
En hváð er svo úm Framsókn-
arflokkinn? Hann hefir að gefnu
tilefni, — þar sem Sjálfstæðisi-
menn hafa undan farna daga sagt
meira heldur en þeir hafa getað
sagt, samkvæmt því samkoimulagi,
sem á mil.li þesisara tveggja
filokka varð —, láti'ð útvarpa yfir-
lýsingu, sem ég tel rétt að kom-
ist hér inn í þifagtíðindin, og vil
rþví leyfa mér að lesa hana upp:
A'ð gefnu tilefni, vegna yfir-
lýsingar þingflokks Sjálfsitæðis-
manna í gær, óskar þingflokkur
Framsóknarmanna þesis geti'ð, að
i sambandi við myndun saim-
steypuráðuneytisins hafa ekikii, af
hálfu Framsóknarflokksinis, verið
igefnar neinar yfirlýsingar né
neinar ákvarðanir tieknar um
lausn kjördæmiamálsinis.
Að öðru leyti skal tekið fram,
að Fraímsóknarfloikkurinn fól Ás-
geiri Ásgeirsisyni að mynda ráðu-
neyti'ð, enda fenigist þá afgreiösla
á fjárlögum og öðrum nauðsyn-
legustu fjáraflalögum.
Alþingi, 3. júní 1932.
Þingflokkur Fnamsóknnrmanm
Hva'ð er þinigflokkur Fraansókn-
ar? Það eru allir Framsóiknar-
þingmennirnir, líka hæstv. for-
sæíisráðherra sjálfur. Forsætiisíráðx
herra ásamt öllum sínum flokks-
mönnum lýsir yfir, að engar á-
kvarðanir hafi verið teknar um
lausn kjördæmaskipunamn álsiins.
Mér virðist því málið liggja
þannig fyrir nú, að engar trygg-
ingar og engar ákveðnar vonir
séu um það, að viðunandi Lausn
'fáist í kjördæmaskipunarmáMnu á
næsta þingi.
(Frh.f
Flnfi ítala nm island.
Rómaborg, 11. júní, FB. Það er
nú kunnugt orðið, að undirbún-
ingur hefir farið fram um nokkurt
skeið undir hið fyrirhugaða fiug
Balco’s til Ameríku næsta vor.
Undirbúningsstarfið er m. a. fólgið í
athugunum á flugleið þeirri, sem
fyrirhuguð er, og fór flokkur flug-
vfirforingja fyrir nokkm síðan
áleiðis til íslands frá Rómaborg,
til þess að athuga veðurskilyrði
lendingaskilyrði o. fl. Flugmenn
hafa einnig verið sendir til Gtæn-
lands og Labrador í sama skyni
og til þess að sjá um, að nægi-
legt verði af benzínforða og vara-
hlutum á hinum fyrirhuguðu við-
komustöðum.
Frá Vals-mönmim.
Akureyri, FB. 12. júni. Keptuns
við Knattspyrnufélagið Þór. Unn-
um með 6:0. — Boðnir af
Knattspyrmufélagi Akureyrar í
Vaglaskóg á morgun. Viellíðan,
Kærar kveðjur.
Fmarstjórjmn.
Vandræði hrezka alrikis-
ins.
Lundúnum, 11. júní. UP.-FB.
Vegna þess að samningaum*
leitanir Breta og Ira fóru út um
þúfúr, er búist við, að De Valena
fari sjálfur tiil Ottawa til þess
að ræða við stjórnmlálamenn
sjálfstjórníiTnýlendnanna um
deilumál íra og Breta. Búast ír-
ar við, að Bretar framkvæmi höt-
anir sínar um að leggja hömlur
á viðskifti ira við Breta, og mun
De Valera leita a'ðstoðar stjórn-
málamanna nýlendnanna til að
koma í veg fyrir 'það. Liggur
mikið við, að hann fái einhverju
ttl leiðar komi'ð í þessa átt. áður
en Ottawa-ráðstefnan hefst.
Fullyrt er, eftir göðuxn heimild-
um, að þótt samningaumleitainirn-
ar hafi fari'ð út uim þúfux, sé
ekki loku -fyxir það skotíð, að
á ný bráðlega. Er fúllyrt > ,að
hægt verði að taka upp siaimninga
Bretastjórn búist við or'ðisendingts
frá fríríkisstjórninmi innara
skamms.
Eiffeiturninn.
| París x júní. U. P- FB. Eiffei--
turninn er nú 45 smálestum
þyngri en hann var j 'fyrra. Hanti
hefir sem sé vexið málaÖur í
vor, og málningin, sem á hann
fór, vóg 45 smiálestir. Eiffelturn-
inn er enn þriðja hæsta mann-
virki, sem reist hefir verið, að
eins tvær byggingar eru hærri,
Empire State og Chrysler bygg-
jingamar í New York. — Frakk-
neskir verkfræðingar skoðuðu'
Eiffelturninn hátt og lágt sniemma
i vor og komust a'ð þeirri niður-
stöðu, að hann væri hvergi far-
inin að láta siig. Sumir verkfræð-
ingar eru þeirrar skoðunar, að
hann geti sta'ðið í heila öld enn,
en flestir hallast að þeirri skoð-
un, að eftir tvo til þrjá áratugi
verði ráðlegast að rífa hann. Er
því búist við, að Eiffelturainn
ver'ði rifirrn eba byg'ður á ný fyrir
1950. — Turnimn hefir verið mál-
aður brúnn og gulur, og eru Par-
ísarhúar yfirleitt óánægðir yfir
valinu á litununi, en verkfræð-
ingarnir halda því fram, að til
endingar séu þessir litir hieppi*
legastir. — Amerískt firma bauðst
tii þess að rnála turninn með sv®
kallaðri „aluminium inálningu“v
en því tilhoði var hafnað, því að
firmað ætla’ði sér að hafa auglýá-
ingahagnað af tilboðinu.