Morgunblaðið - 31.01.1988, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 31. JANÚAR 1988
35
STEFÁN FRIÐBJARNARSON
Krónan
rýrnaði
um 17,12%
á árinu
ÍSLENSKA krónan rýrnaði
um 17,12% á árinu, scm er
að líða. Er þá tekið mið af
visitölu byggingarkostnaðar,
sem hœkkaði á árinu um
20,65%. Rýrnun krónunnar á
árinu 1987 er heldur mciri
en árið áður, en þá nam rým-
unin miðað við bypginga-
visitölu 14,7%.
Krónan'hefur nú verið í gildi
í 7 ár, cn hún var tekin í notk-
un á árinu 1981. Byggingavísi-
tala, sem miðuð er .við grunninn
100 i júni á síðasta ári, hefur
á gildistíma krónunnar hœkkað
um 91,44 stig og er hækkun
hennar á þessum tíma 569,36%.
Rýmun krónunnar á þessu
timabili er því 85,06%. Minnsta
rýrnun krónunnar á þessu 7
ára timabili var á árinu 1986.
Gjaldmiðlaskiptin voru við
upphaf ársins 1981, en þá tók
við nýkróna, sem jafngilti 100
gömium krónum.
Rýrnun krónunnar á árinu
| 1987.
r ' —,
Frétt í Morgunblaðinu um ára-
mótin.
hagsstefnu, sem fylgt hefur verið
frá 1983 og náð hefur verðbólgu
allnokkuð niður, glatist. Áfram-
haldandi hjöðnun verðbólgu er
nauðsynlegur undanfari jafnvægis
og grósku í þjóðarbúskapnum.
Efnahagsstefnan miðar og að því
að hamla gegn fyrirsjáanlegum við-
skiptahalla við útlönd. Að því að
tryggja kaupmátt heimilanna í
ágjöf ytri aðstæðna. Að því að vinna
jarðveg fyrir lækkandi vexti’
Hlutur löggjafa og ríkisvalds á
kjaravettvangi er mikill. I fyrsta
lagi er ríkið langstærsti atvinnurek-
andinn í landinu. í annan stað
skiptir skattheimta stóru máli í
kjarastöðu fólks sem og í verðlagi
vöru og þjónustu. í þriðja lagi virð-
ist sem bæði verkalýðsfélög og
vinnuveitendur sækist eftir því að
semja um kaup og kjör í skjóli ríkis-
valdsins. Horft er til ríkisins sem
einhvers konar bakhjarls eða
ábyrgðaraðila. Þetta hefur bæði
kosti og galla, sennilega fleiri galla
en kosti. Það eykur ekki ábyrgð í
samningsgerð ef þeir sem semja
geta ýtt eftirköstum yfir á þriðja
aðilann.
IV
Sérfræðingar í peningamálum og
stjómmálamenn hönnuðu og
smíðuðu nýkrónuna árið 1981.
Efniviðurinn var hundrað gamal-
krónur sem vóru nánast smásjár-
matur. Nýkrónan var jafnoki
gjaldmiðils frændþjóða okkar,
Dana, Norðmanna og Svía. Sjö ára
gömul hefur hún rýmað langleiðina
í gamalkrónu. Saga hennar, sem
og gamalkrónunnar, er einkar lær-
dómsrík. En er nokkur reiðubúinn
að nema þann lærdóm?
Ef grannt er gáð er gjaldmiðill
okkar, krónan, mælikvarði á sitt
hvað í efnahágsframvindu þjóðar-
búsins. Fróðlegt verður að sjá hvem
veg framvindan verður á því herr-
ans ári 1988, mæld á þann mæli-
kvarða. Vonandi vöknum við ekki
upp við það í árslok að hagspeking-
ar telji það óhjákvæmilegt að strika
út tvö núll á hundrað krónu seðlin-
um. onnMi CirturíiimfTrosm tiovri
ÞANNIG
ERU HLUNNINDI
METIN
í STAÐGREÐSLU
Fœði, húsnœði, orka, fatnaður, ferðalög.
FERÐALÖG
Dagpeningar tif greiðslu á gistingu, fæði og fargjöldum erlendis eru staðgreiðsluskyldir fyrir
ofan eftirfarandi viðmiðunarmörk:
Noregurog Svíþjóð Annars staðar
Almennirdagpeningar 165SDR 150SDR
Dagpeningar vegna
þjálfunar, náms eða
eftirlitsstarfa 105SDR 95SDR
Dagpeningar innanlands eru staðgreiðsluskyldir fyrir ofan eftirfarandi viðmiðunarmörk:
Gisting og fœði í einn sólarhring 3.960 kr.
Gisting íeinn sólarhring 1.890kr.
Fœði hvem heilan dag, minnst 10 klst ferðalag 2.070kr.
Fœði í hálfan dag, minnst 6 tíma ferðalag 1.035 kr.
Sé gisting erlendis greidd samkv. reikningi þriðja aðila og ferðafé auk þess greitt fyrir kostnað að öðru
leyti þá reiknast staðgreiðsla af greiðslu umfram 67 SDR á dag.
Sama regla gildir hafi annar ferðakostnaður en gisting verið greiddur samkv. reikningi en ferðafé
greitt fyrir gistingu. Staðgreiðsla reiknast þá af greiddum dagpeningum umfram 83 SDR á dag.
Fái launamaður greidda dagpeninga fyrir 30 daga eða fleiri á sama ári skulu viðmiðunarmörkin
lækka um 437 kr. fyrir hvern dag umfram 30.
FÆÐi
Fæði sem launamanni (og fjölskyldu hans) er látið í té endurgjaldslaust er staðgreiðsluskylt
og skai metið þannig til tekna:
Fullt fœði fullorðins 437kr.ádag.
Fullt fœði bams yngra en 12 ára 350kr.ádag.
Fœðiaðhluta 175kr.ádag.
Greiði launamaður lægri fjárhæð fyrir fæði hjá launagreiðanda en mat ríkisskattstjóra segir til
um skal telja mismuninn til staðgreiðsluskyldratekna launamanns. Fæðispeninga í stað fulls fæðis
eða að hluta ber að telja til tekna að fullu.
____________________________________FATNAÐUR________________________________________
Fatnaður sem ekki telst til einkennisfatnaðar eða nauðsynlegs hiífðarfatnaðar
skal talinn til tekna á kostnaðarverði og eru þœr tekjurstaðgreiðsluskyldar.
Ávalltskalreiknastaðgreiðslu afallrigreiðslulaunagreiðanda til launamanns tilkaupa á fatnaði.
HÚSNÆÐIOG ORKA
Endurgjaldslaus afnot af íbúðarhúsnæði sem launagreiðandi lætur launamanni í té eru
staðgreiðsluskyld og skulu þannig metin til tekna:
Fyrir ársafnotreiknast2,7% affasteignamati húsnœðisins, þ.m.t. bílskúrs og lóðar.
Sé endurgjaid greitt að hluta skal reikna mismuninn til tekna upp að 2,7% af
gildandi fasteignarmati.
Húsaleigustyrk ber að reikna að fuiiu til tekna.
Ef búseta í húsnæði er kvöð sem fylgir starfi launamanns er heimilt að lækka mat
húsnæðishlunninda við álagningu á næsta ári eftir staðgreiðsluár.
Orkukostnaður launamanns, greiddur af launagreiðanda, skal reiknast að fullu til tekna á
kostnaðarverði.
RlKISSKATTSTJÓRI