Morgunblaðið - 10.03.1988, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 10. MARZ 1988
Utamíkismál í sviðsljósinu
eftirJón Kristjánsson
Utanríkismál eru nú í sviðsljós-
inu, meðal annars vegna langrar
umræðu í Alþingi um skýrslu ut-
anríkisráðherra. Almennt má segja
að þær umræður voru gagnlegar,
enda var komið víða við. Þær ein-
kenndust ekki í eins ríkum mæli
og áður af hinni gömlu þrætubók
um aðildina að NATO og eru veru
vamarliðsins hér á landi.
Öfgalaus umræða um utanríkis-
mál er nauðsynleg fyrir okkur ís-
lendinga. Þau skipta okkur miklu
máli og gildir þá einu á hvaða sviði
það er. Engin þjóð sem við mælum
okkur við er eins háð utanríkisvið-
skiptum. Landfræðileg lega íslands
er mitt á milli hinna miklu hemað-
arvelda í austri og vestri. Félags-
lega og menningarlega viljum við
njóta þess besta sem gerist, og það
er ókleift án þess að hafa mikil
samskipti við aðrar þjóðir á sviði
menntunar og menningarmála.
Þetta eru engin ný sannindi.
Áríðandi er þó að gera sér grein
fyrir að gífurlegar breytingar munu
verða í alþjóðamálum í næstu
framtíð ef svo fer sem horfir. Næg-
ir að nefna fjögur atriði í því sam-
bandi sem hvert um sig mundu
breyta mjög þeirri heimsmynd sem
við_ höfum nú.
í fyrsta skipti frá stríðslokum
hefur verið samið um fækkun og
eyðileggingu gjöreyðingarvopna og
viðræður um afvopnun eru í gangi
sem gætu leitt til frekari afvopnun-
ar og slökunar spennu.
Áhrif Suðaustur-Asíulanda með
Japan í broddi fylkingar í heimsvið-
skiptum aukast svo hröðum skref-
um, að sumir gera því skóna að
þungamiðja þeirra verði þar innan
tíðar og áhrif Bandaríkjanna minnki
að sama skapi.
Lönd Evrópubandalagsins stefna
að einum heimamarkaði á næstu
fimm árum og yrði sá markaður
þá einn sá stærsti í veröldinni.
Sovétríkin eru sem fyrr óráðin
gáta, en þó gætu orðið þar á næsta
áratug gífurlegar breytingar á
efnahagssviðinu. Ef þetta risaríki
mundi þróast í átt til neysluþjóð-
félaga Vesturlanda hefði það í för
með sér mikil áhrif á efnahagsmál
heimsins.
Fari þetta allt saman eftir, verða
að gjörbreytast viðhorfin í alþjóða-
málum og það er lífsnauðsynlegt
fyrir smáþjóð sem er eins háð al-
þjóðaviðskiptum og alþjóðasam-
skiptum eins og við íslendingar að
fylgjast grannt með þessari þróun.
Það er alveg ljóst, að þjóð sem
er eins háð utanríkisviðskiptum eins
og íslendingar verður að hafa fót-
festu sem víðast á hinum stóru
mörkuðum heimsins fyrir fram-
leiðsluvörur sínar. Slíka fótfestu
höfum við nú og öflugur útflutning-
ur síðustu ára byggist ekki síst á
því. Bandaríkjamarkaður er okkur
ómissandi. Til landa Evrópubanda-
lagsins fer yfír helmingur útflutn-
ingsins. Við höfum átt afar mikil-
væg viðskipti við Sovétríkin og Jap-
ansmarkaður er mjög vaxandi og
áhugaverður fyrir sjávarafurðir í
hæsta gæðaflokki. Það er ekki ólík-
legt að þýðing þessa markaðar
muni vaxa mjög á næstunni, ef
Japan verður það efnahagslega
stórveldi sem nú lítur út fyrir.
Þær raddir sem heyrast oft að
markaðurinn í Sovétríkjunum sé
okkur ekki mikils virði, og jafnvel
beri að leggja þessi viðskipti af.
Þetta er mikil fírra og það er von-
andi að þessi sjónarmið nái ekki
eyrum þeirra sem málum ráða. Frá
viðskiptalegu sjónarmiði er þessi
verslun okkur mjög mikilvæg og
þar að auki er engin ástæða til
þess fyrir íslendinga að vanrækja
eðlileg samskipti við Sovétríkin,
þrátt fyrir þátttöku okkar í vest-
rænu samstarfi og veru í NATO.
Viðskipti þjóða á verslunarsviðinu
og samskipti á menningarsviðinu
„Því miður virðist af-
staðan til stórveldanna
að hálfu ýmissa for-
ustumanna Sjálfstæðis-
flokksins og Alþýðu-
bandalagsins einkenn-
ast um of af arfi kalda
stríðsins. Þessa sjónar-
miða sjást merki bæði
í skrifum Morgunblaðs-
ins og Þjóðviljans, þótt
hinir síðarnefndu hafi
ekki stutt sjónarmið
Sovétmanna nú í seinni
tíð. Hins vegar fá þeir
útrás með því að kynda
undir andúð á Banda-
ríkjamönnum.“
eru þáttur í því að byggja upp
traust og koma á samskiptum, og
ef slíkt er látið undir höfuð leggjast
er tómt mál að tala um slökun og
spennu og afvopnun.
Því miður virðist afstaðan til
stórveldanna að hálfu ýmissa for-
ustumanna Sjálfstæðisflokksins og
Alþýðubandalagsins einkennast um
of af arfí kalda stríðsins. Þessa sjón-
armiða sjást merki bæði í skrifum
Morgunblaðsins og Þjóðviljans, þótt
hinir síðamefndu hafí ekki stutt
sjónarmið Sovétmanna nú í seinni
tíð. Hins vegar fá þeir útrás með
því að kynda undir andúð á Banda-
ríkjamönnum.
STJORN Iðnþróunarfélgs Norð-
urlands gerði á fundi sínum á
Hofsósi, þann 1. mars samþykkt,
þar sem niðurfellingu ríkis-
stjórnarinnar á Iánsfjárheimild
félagsins er harðlega mótmælt.
Segir í samþykktinni;
Stjóm Iðnþróunarfélags Norður-
lands vestra lýsir undmn sinni á
þeirri fyrirætlun ríkisstjómarinnar
að fella niður lánsfjárheimild til
Þróunarfélags íslands, sem ætluð
er væntanlegum fjarfestingafélög-
um landshlutanna.
Það er skoðun stjómarinnar að
þessi ráðstöfun sýni í hnotskum
skilning stómvalda á þeirri viðleitni
Jón Kristjánsson
Framsóknarmenn hafa því haft
það mikilvæga verkefni í utanríkis-
málum að tala fyrir eðlilegum sam-
skiptum við stórveldið í austri þrátt
fyrir þátttöku okkar í varnarsam-
starfí vestrænna ríkja, sem við
styðjum. Þessi afstaða verður að
ráða ríkjum. Homsteinar utanríkis-
stefnunnar eru sem fyrr þátttaka í
norrænu samstarfi, samstarfi Sam-
einuðu þjóðanna, aðild að NATO
og aðild að fríverslunarsamtökum
Evrópu. Þetta samstarf er mikil-
vægt sem fyrr þrátt fyrir ný við-
horf sem upp kunna að koma á
næstu ámm og áratugum ef þróun-
in verður í þá átt sem minnst var
á fyrr í þessari grein.
Áldrei hefur verið nauðsynlegra
en nú að taka þátt í þeim alþjóða-
samtökum sem við eigum aðild að
af mikilli alvöm og reyna að stuðla
að því að byggja upp það traust
milli þjóða sem eitt tryggir varan-
legan frið og framfarir í heiminum.
Höfundur er einn af alþingis-
mönnum Framsóknarflokks.
landsbyggðarmanna að efla og
auka fjölbreytni atvinnulífsins út
um land sem t.d. sést á því að fjöldi
fyrirtækja á Norðurlandi vestra
hefur samþykkt að leggja fram
hlutafé í væntanlegt fjárfestingafé-
lag í kjördæminu. Stjórnin krefst
þess af stjómvöldum að horfið verði
nú þegar frá þessum aðgerðum,
þannig að þrotlaust starf að undir-
búningi og stofnun fjárfestingafé-
lagsins renni ekki út í sandinn.
Þá mótmælir stjóm Iðnþróunar-
félgasins þeim skilningi stjómvalda
sem fram kemur í þessum aðgerð-
um, að atvinnulífið á landsbyggð-
inni eigi sök á þeirri þenslu sem
er við að glíma í þjóðfélaginu.
Barbour
Hjá okkur fœrðu hinn þœgilega og
smekklega Barbour fatnað sem er
eins ogsniðinn fyrir íslenska veðráttu.
Sendum í póstkröfu.
Hafnarstræti 5, Reykjavík Slmar 16760 og 14800
Iðnþróunarfélag Norðurlands vestra:
Mótmælir niðurfellingn
lánsfjárheimildar
Vantar þig setustofu?
Ef þú erf félogi í Arnorflugsklúbbnum hefur þú
oðgong oð sérsfökum sefusfofum ó óœflunor-
flugvöllum okkor.