Morgunblaðið - 09.04.1988, Síða 13

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 9. APRÍL 1988
13
Um moldarblönd-
ur og umpottun
Seinni hluti
Blómapottar:
Mest eru notaðir plast- eða leir-
pottar. Að vísu eru plastpottamir
langalgengastir en leirpottamir
halda samt vinsældum sínum og
áhrifum. En frómt frá sagt láta
plöntumar sig litlu skipta hvora
gerðina við veljum. Hins vegar
verðum við að gera okkur grein
fyrir því að við þurfum að haga
vökvun misjafnlega eftir því hvort
við notum plastpotta eða leirpotta.
Leirpottamir eru þungir, sem get-
ur komið sér vel þegar við emm
með plöntur með mikla yfirbygg-
ingu svo að þær em valtar og
missa jafnvægið við minnstu
hreyfíngu. Hins vegar er þunginn
til baga í flutningi plantna milli
staða. Leirpottamir anda og það
gufar upp frá þeim frá öllum hlið-
um. í því er fólginn mesti munur-
inn frá plastpottum, við verðum
því að vökva oftar en þær í plast-
pottunum, þá á ég við venjulega
einbrennda leirpotta. Glerjaðir eða
málaðir leirpottar em alveg eins
þéttir og plastpottar. Leirpottar
þurfa að liggja í bleyti í sólarhring
áður en þeir em notaðir. Plast-
pottum er auðvelt að halda hrein-
um og þeir brotna ekki svo auð-
veldlega. Moldin í plastpottunum
þomar ekki eins hratt og í leir-
pottum, það er oftast kostur en
getur lfka verið til baga ef við
vökvum of mikið. Pottastærðir em
staðlaðar og hlaupa upp um einn
sm frá stærð 7, sem er 7 sm í
þvermál, upp í stað 12, sem er
12 sm. Venjulega er hlaupið úr
stærð 12 upp í 15, svo aftur í 18
síðan 20 - 22 - 26 - 30 eftir það
víkka pottamir oftast örar.
Hlífðarpottar gera gagn fyrir utan
að fela hina eiginlegujurtapotta.
Hlífðarpottamir hlífa rótunum
gegn miklum sveiflum í hita, t.d.
í sólríkum gluggum, þar getur
óvarinn blómsturpottur orðið afar
heitur ef sólin nær að skína á
hann og rætumar geta bókstaf-
lega soðnað og dáið úr hita.
Hlífðarpottamir draga ur þessari
hættu, þeir þurfa að vera vel rúm-
ir og við eigum að geta dregið
fíngur á milli blómsturpottarins
og pottahlífarinnar. Ef við notum
ekki pottahlífar, þurfum við að
setja skálar undir pottana. Skál-
amar eiga að vera í sama númeri
og pottamir, þ.e.a.s. hafa sama
þvermál og þeir eða jafnvel ögn
víðari. Þá er síður hætta á að
vatn flæði út um allt þegar vök-
•vað er.
Umpottun:
Þegar við emm búin að meta
hvort þurfí að umpotta og við
emm búin að útvega okkur mold
eins og við á i hveiju tilfelli, sömu-
leiðis búin að koma okkur upp
nokkm úrvali af pottastærðum,
þá getum við hafíst handa. Það
er langbest að safna saman öllum
plöntunum sem við ætlum að
potta um, á einn stað. Það er
gott að hafa góða borðhæð, pláss
og frið við verkið. Það fyrsta sem
við gemm er að vökva allar plön-
tumar rækilega a.m.k. klukk-
utíma áður en við byijum. Ákjós-
anlegast er þó að gera það daginn
áður. Og þá er það sjálf umpottun-
in. Venjulega er það ekkert mál
að ná plöntunum úr pottunum séu
þær ræktaðar í plastpottum. Það
er oftast nóg að taka fast í plönt-
una og halda utan um rótarháls
plöntunnar og hvolfa plastpottin-
um í greip sér, þá sleppir pottur-
inn rótarkekkinum í heilu lagi.
Aftur á móti getur verið ansi
strembið að ná rótarkekkinum
heilum úr leirpottum eða ílátum
sem hafa óreglulega lögun. í þeim
tilvikum er best að fara með löngu
hnífsblaði meðfram veggjum pott-
arins^eða sem næst útlínum ann-
arra íláta og skera rætumar frá
ílátinu sem þær hafa bundið sig
í. Síðan grípum við plöntuna í
greip okkar, höldum henni og ofan
á moldina með annarri hendinni,
hvolfum pottinum við og sláum
pottbarminum létt við borðbrún.
Þegar rætumar em komnar í ljós
þarf að skoða þær vandlega. Ef
við tökum eftir einhveijum fúa-
blettum í þeim, er eitthvað að.
Þessa bletti skemm við eða klipp-
um burt og í svona tilvikum borg-
ar sig ekki að stækka pottinn.
Því setjum við þær í nýjan pott
af sömu stærð en fyllum auðvtað
á með nýrri og frískari mold, í
holrúmið sem myndast við upp-
skurðinn. Séu rætumar frískar
og plantan af því taginu að við
viljum að hún stækki öll, þá setj-
um við hana í tveggja til fjögurra
númera stærri pott. Einstaka
plöntur hafa tilhneigingu til að
mynda geysilega stórar og fyrir-
ferðarmiklar rætur og lyfta sér
oft upp úr pottunum. í flestum
tilvikum getum við að meinlausu
skorið neðan af og utan úr þann-
ig rótum án þess að vinna plöntun-
um tjón. Þannig er t.d. varið með
veðhlaupara og margskonar asp-
asa, svo sem skógarhár og skóg-
arsigð. Einnig flesta pálma og
drekaliljur, þannig að við þurfum
ekki alltaf að stækka pottana
mjög mikið. Sama gildir um marg-
ar blómstrandi plöntur sem við
klippum niður árlega, eins og
havairósir, pelargóníur og fúksíur,
þessar plöntur getum við ræktað
ár eftir ár í sömu stærð af pott-
um, en við verðum þá að klippa
mikið af rótum og limi og láta
plöntumar samsvara sér.
Mörg stofutré geta staðið árum
saman í sama potti og haldist
heilbrigð svo fremi að við end-
umýjum yfírborðið á moldinni
með nýrri mold reglulega. En það
kemur þó fyrr eða síðar að því
að við vérðum að stækka pottana
við þau eða umpotta þeim. í flest-
um tilvikum má skerða talsvert
af rótunum ef við gætum þess að
stýfa af greinum og sprotum í
leiðinni þannig að samræmi hald-
ist. Nú, þegar við erum búin að
setja plöntumar í nýja mold og
aðra potta, þurfum við að vöka
vel með volgu vatni og lofa plönt-
unum að standa og jafna sig í ró
og næði eftir aðgerðina. Láta þær
standa á björtum stað án þess að
sterkt sólskin geti sviðið þær. Það
þarf líka að vera þokkalega hlýtt
á þeim og umfram allt þarf að
varast að hafa dragsúg. Eftir svo
sem viku til tíu daga em þær
búnar að ná sér, sé allt annað
með felldu. Kannski fella þær
nokkur blöð en það er óþarfi að
hafa áhyggjur af því. Blaðfall em
eðlileg viðbrögð við breytingum
-en nývöxtur fer að koma í ljós
innan viku frá þvi að plöntumar
fengu nýja mold. H.H.
GOTT VERÐ!
Ennþá bjóðum við frábært verd á úrvalsgóðu kjöti
Til dæmis:
Bajoneskinka
fri úrbeining
London lamb
engin fita
Hamborgara reyktur
svínahnakki
Úrb. hangilæri
Úrb. hangiframpartur
Lambalæri
Lambahryggur
Nautabógsteikur
Nautagrillsteikur
Nautahamborgari
m/brauði
595.- kr/kg
640 kr/kg
695.- kr/kg
895.- kr/kg
588.- kr/kg
495.- kr/kg
475.- kr/kg
395.- kr/kg
395.- kr/kg
40.- kr/stk.
Opið í dag
frá 8-16
■Uýtt grænmeti
HST á Laugalæk J|
Islenskar agúrkur aðeins 149.- kr/kg
Úrvals gulrófur 68.- kr/kg
Úrvals sveppir 455.- kr/kg
Úrvalstómatar 390.- kr/kg
Salathausar 93.- kr/kg
Bananar -
meistaraflokkur
aðeins 119.. kr/kg
EPl' - rauð 9o,. kr/kg
Appelsinur 69. kr/kg
Opið í dag
frá 8-18
í Garðabæ
KJÖTMIÐSTÖÐIN
Laugalæk 2, s. 686511
KJÖTMIOSTÖÐIN
Garðabæ, s. 656400