Morgunblaðið - 09.04.1988, Síða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 9. APRÍL 1988
Kosið í Iran Jjrátt
fyrir árásir Iraka
Nikosíu, Bagdad, Sameinuðu þjóðunum. Reuter.
ÍRAKAR héldu áfram árásum
á Teheran og fleiri íranskar
borgir í gær meðan þingkosn-
ingar fóru fram i íran. Aðairit-
ari Sameinuðu þjóðanna, Perez
de CueUar, hefur að nýju hafið
tilraunir til að koma á vopnahléi
milli írana og íraka, og ræddi
við aðstoðarutanríkisráðherra
írans, Mohammad Jawad Lari-
jani á miðvikudag og á fimmtu-
dag.
Iranska útvarpið skýrði frá því
í gær að írakar hefðu skotið eld-
flaugum á Teheran, hina helgu
borg Qom og Esfahan, og íraskar
þotur hefðu gert loftárásir á tvær
borgir í Vestur-íran í gærmorgun,
rétt áður en lqorklefar opnuðu
vegna þingkosninganna. íranir
hefðu svarað með því að skjóta
fímm eldflaugum á Bagdad, Mosul
og Al-Amarah.
Útvarpið greindi ennfremur frá
því að kosningamar hefðu gengið
vel miðað við aðstæður. Hermenn
hefðu tekið sér frí frá stríðinu til
að greiða atkvæði og íbúar ein-
angraðra þorpa hefðu látið at-
kvæði sín í kjörkassa sem fluttir
hefðu verið til þeirra með herþyrl-
um. íranskir leiðtogar hvöttu al-
menning til að sýna samstöðu og
hug sinn til íraka í kosningunum.
Iranskur sendimaður hjá Sam-
einuðu þjóðunum sagði í samtali
við fréttamann Reuters í gær að
í fyrstu lotu viðræðna de Cuellars,
aðalritara Sameinuðu þjóðanna, og
Larijanis, aðstoðarutanríkisráð-
herra írans, hefði ekki verið farið
út í smáatriði, heldur hefðu málin
verið rædd almennt. Larijani ítrek-
aði við komuna tii New York kröfu
írana um að írökum yrði hegnt
fyrir notkun efnavopna. Haft er
eftir sendimönnum að de Cuellar
vilji nú fá úr því skorið hvort íran-
ir samþykki ályktun öryggisráðs
Sameinuðu þjóðanna frá júlí síðast-
liðnum, þar sem krafist er tafar-
laus vopnahlés. írakar segjast
reiðubúnir að ganga að þeirri
kröfu, að því tilskildu að Iranir
geri það lflca. Fyrirhugað er að
aðalritarinn ræði við sérstaka
sendinefnd írösku stjómarinnar í
New York á mánudag og þriðju-
dag.
Reuter
Mótmælendur kveiktu í bandaríska fánanum og notudu hann tíl að bera eld að bifreiðum sem stóðu
framan við sendiráð Bandaríkjanna í Hondúras.
Hondúras:
Mótmæli vegna fram-
sals eiturlyfjasmyglara
Handelsbanken í sam-
starfi við sovézka banka
Stokkhólmi. Reuter.
Handelsbanken, næst stærsti
banki Svíþjóðar, hefur gert sam-
starfssamning við fjóra sovézka
banka og er tilgangurinn að
greiða fyrir fjölþjóða viðskipta-
starfsemi í Sovétríkjunum.
„Við teljum samninginn mikil-
vægan þegar til lengri tíma er litið.
Við gerum ráð fyrir því að í
framtíðinni muni útlend fyrirtæki
taka upp samstarf við sovézk fyrir-
tæki og að samvinna þeirra verði
stór hluti af utanríkisverzlun Sovét-
manna þegar fram líða stundir,"
sagði talsmaður bankans í gær.
Handelsbanken hefur haft skrif-
stofu opna í Moskvu frá árínu 1974.
Tegucigalpa, Reuter.
HUNDRUÐ manna tóku þátt í
mótmælum við sendiráð Banda-
rikjanna i Tegucigalpa höfuð-
borg Hondúras á fimmtudag til
að mótmæla framsali Juans
Ramons Matta til Banda-
ríkjanna. Hann var handtekinn
á fimmtudag grunaður um að
vera forsprakki í viðtæku eitur-
lyfjasmygli. óttast er að fimm
hafi faílið er kom til átaka við '
sendiráðið.
Útvarpsstöð í Hondúras sagði
frá þvf að fjórir hefðu fallið í skot-
bardaga milli mótmælenda og
manna I séndiráðsbyggingunni.
Stúlka lést er mótmælendur
kveiktu í bifreið hennar. Nokkrir
særðust í átökunum. Ekki hefur
verið staðfest hversu margir létu
lífíð en að sögn lækna var komið
með tvo látna menn á stærsta
sjúkrahús borgarinnar.
Sjónarvottar segja að til átaka
hafí komið eftir að nokkrir úr hópi
1.500 mótmælenda brutust inn í
bygginguna þar sem sendiráð
Bandaríkjanna er til húsa og
kveiktu í eftir að hafa Iátið greipar
sópa. Ekki komust þeir inn í skrif-
stofur sendiráðsins. Virtist sem
skotið hefði verið á mannfjöldann
úr byggingunni og svöruðu mót-
mælendur í sömu mynt. Starfsmað-
ur bandaríska sendiráðsins sagði
að enginn á þeirra vegum hefði
skotið á mannfjöldann úti fyrir.
ítalska ríkissjónvarpið undir-
býr útsendingar til Póllands
Varsjá. The New York Timee
ÍTALSKA ríkissjónvarpið, RAI,
verður líklega fyrsta vestræna
sjónvarpsstððin, sem fær hindr-
unarlausan aðgang að áhorf-
endum austan járntjalds. Verið
er að senya um tilraunasend-
ingar þess í Kraká i Póllandi.
Eru nokkrir Pólveijar þegar
farnir að læra ítölsku til að
geta notið sendinganna sem
best.
Samningurinn um sýningarrétt
RAI, sem lfklega kemur til fram-
kvæmda síðar á þessu ári, er tal-
inn til marks um að ásókn vest-
rænna stöðva í að hefja sjón-
varpsrekstur austan tjalds sé að
byija að bera árangur. Áhorfend-
ur í Austur-Þýskalandi hafa um
nokkurt skeið getað horft á vest-
ur-þýskt sjónvarp frá stöðvum
handan landamæranna, og í
Tékkólslóvakíu og Ungveijalandi
hafa menn náð í sjónvarpsgeisla
frá Vestur-Þýskalandi og Aust-
urríki. f sumum héruðum Júgó-
slavíu horfir fólk á ítalskt sjón-
varp.
Stefan Staniszewski, talsmaður
pólska utanríkisráðuneytisins,
sagði að Pólverjar hefðu valið
aðalrás ftalska ríkissjónvarpsins
meðal annars vegna ítölskunnar,
hana væri „tiltölulega auðvelt að
læra“. Hann bætti við, að sjón-
varp ítala hefði „þjóðlegt og vin-
sælt yfírbragð" og þar væri einn-
ig að fínna efni „sem kynni að
vekja ánægju hjá pólskum áhorf-
endum".
Stuðningxir páfa
Fréttir herma að Jóhannes Páll
páfí II, sem er frá PóIIandi, hafí
verið því eindregið fylgjandi, að
ítalska sjónvarpið næði augum
pólskra áhorfenda. Ekki er ólík-
legt, að það eigi rætur að rekja
til áhuga páfa, að tilraunasendin-
gamar eru í Kraká, sem er fyrrum
sókn hans.
Á fyrstu rás ítalska ríkissjón-
varpsins er sýnt alhliða efni, frétt-
ir, fræðsluefni og skemmtiefni.
Stöðin hefur hins vegar alltaf
þótt fhaldssöm í skoðunum og
hliðholl sjónarmiðum páfa og ka-
þólsku kirkjunnar. Kalla Italir
hana stundum „rás páfans".
Nú eru tvær sjónvarpsrásir í
Póllandi og að sjálfsögðu stjómar
ríkið því, hvað þar er sýnt. Einnig
er unnt að ná í fyrstu sovésku
rásina í Varsjá. Pólveijar sem
geta komist yfír erlendan gjald-
eyri eða eru vel efnaðir sælqast
í vaxandi mæli eftir loftnetum,
sem duga til að ná í sendingar
gervihnatta. Sjást þau nú á þó
nokkrum húsum. Þá eru mynd-
bandstæki einnig að festa rætur
í Póllandi, er talið að þar séu nú
700.000 slík tæki en íbúar lands-
ins eru 35 milljónir. Myndbands-
tæki eru keypt fyrir erlendan
gjaldeyri og kosta á bilinu 17.000
til 20.000 krónur.
Piotr Gawel, sem hefur rann-
sakað neysluvenjur Pólveija,
sagði í grein í vikublaðinu
Polityka, að með hliðsjón af mikl-
um skorti á neysluvörum f Póll-
andi væru myndbandstæki orðin
að stöðutákni Pólveija. Færðu
menn gjaman miklar fómir til að
geta eignast slík tæki.
Þíða í samskiptum austurs
og vesturs
Opinberlega segir pólska
stjómin að samningaviðræðumar
við ítalska ríkissjónvarpið endur-
spegli þíðuna í samskiptum aust-
Urs og vesturs. Og stjómvöld við-
urkenna að rafeindatæknin sé að
breyta veröldinni í eitt „sjónvarps-
þorp“. Staniszewski segir að al-
þjóðasamvinna í sjónvarpsmálum
sé upphaf þróunar, sem muni
mótast að verulegu leyti af
ástandinu í Evrópu og þó sérstak-
lega samskiptum austurs og vest-
ítalska sendingin verður um
gervihnött og á hana er meðal
annars Iitið sem viðleitni pólsku
stjómarinnar til að afla sér vin-
sælda meðal þjóðarinnar. Hefur
hún þegar leitast við að gera þetta
með því að lífga upp á dagskrár
pólska sjónvarpsins. Til marks um
þetta er, að um nokkurra mánaða
skeið hefur verið boðið upp á dag-
skrá seint á laugardagskvöldum
undir hinni vafasömu yfírskrift:
Eros og bókmenntimar, en á bak
við hana leynast létt-djarfar fran-
skar kvikmyndir.
Brot úr sendingum bandarísku
fréttastöðvarinnar US Cable
News Network, CNN, eru stund-
um sýnd í pólska sjónvarpinu en
þess er jafnan gætt að samhliða
komi fréttabútar úr sovéska sjón-
varpinu.
Áður hafði verið kveikt í 20 bifreið-
um sem stóðu fyrir utan og er tal-
ið að stúlka hafí brunnið inni í ein-
um bílanna. Vopnuð óeirðalögregla
var kölluð tfl og dreifði mannfjöld-
anum.
Talsmaður ríkisstjómarinnar í
Hondúras sagði í yfírlýsingu í út-
varpi í gær að stjómin færi þess á
leit við fólk að það héldi stillingu
sinni. í yfírlýsingu stjómarinnar er
framsal Matta, sem er Hondúras-
búi, réttlætt, þrátt fyrir að stjómar-
skrá landsins banni framsal á ríkis-
borgurum.
Matta hefur verið lýst af banda-
rískum stjómarerindreka sem ein-
um stórtækasta eiturlyfjasmyglara
í heimi. Hann var handtekinn á
fímmtudag af sveit sérþjálfaðra
Iögreglumanna og fluttur til
Bandaríkjanna. Stjómmálamenn
og fjölmiðlar í Hondúras hafa
gagnrýnt meðferðina á Matta og
segja að þama hafí verið framið
mannrán.
Grænland:
Veður hamlar
leit að tveim
rjúpnaskyttum
Nuuk, frá Nils Jörgen Bruun, fréttaritara
Morgunbladsins.
LEITAÐ er að forstjóra skipa-
smíðastöðva grænlensku stjóm-
arinnar, Henrik Siegstad, og
yfirmanni tæknideildar græn-
lenska útvarpsins, Kaj Sivert-
sen, en þeir fóru á rjúpnaveiðar
um páskana og hafa ekki sést
síðan.
Mennimir lögðu af stað frá
Nuuk á litlum bát 30. mars, og
sögðust ætla og koma aftur 2.
apríl. Skip og þyrla hafa leitað
þeirra síðan, en án árangurs. Á
fímmtudag hætti þyrlan leitinni
vegna veðurs. Sjálfboðaliðar ætl-
uðu að he§a leit á hraðbátum, en
veðrið hefur verið svo slæmt und-
anfama daga að slíkt hefði verið
tilgangslaust.