Morgunblaðið - 09.04.1988, Page 52

52
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 9. APRÍL 1988
3-21
„ Mjög athygli&vert. Hva& sc^iSu
um áb gcmót sk'ipti nemi
Þetta segir mikið ...
HÖGNI HREKKVÍSI
„'NÆsta hola væeour aupv'eldari
UM DAL OG DOGG
Kœri Vclvakandi.
í dálkum þinum þann 30. mars
þeysa tveir einstaklingar út á rit-
völlinn og eru tilefnin tvö, annars
vegar bréf mitt um gjaldmiðils-
breytinguna úr krónu í dal (eða
nordal) — og hins vegar hugleiðing
mín um skýringuna á hugtakinu
dogg í íslensku máli. Fyrra bréfíð
um gjaldmiðilsbreytinguna skrifar
fyrrverandi skólabróðir minn og
vinur Ottó Lindenbrock jarðeðlis-
fræðingur, en hitt bréfíð kona
nokkur sem kýs að kalla sig í síma
Huldu Runólfsdóttur. Ég tel eðli-
legt og rétt að svara þessu sóma
fólki í þeirri röð sem tilsvör þeirra
birtust, og byrja þá á bréfí Ottós
Lindenbrocks fyrrverandi skóla-
bróður míns bæði hér heima og
við háskólann í Köln.
Ég óttast að ef nafni íslenska
gjaldmiðilsins yrði breytt úr krón-
um í mörk, eins og Ottó leggur
til, gæti það ruglað búandkarla,
því þeir skilja orðið flármark (í
fleirtölu Qármörk) sem ákveðinn
útskurð sem gerður er á eyrunum
á fé landsmanna strax við fæð-
ingu, svo hver bóndi viti hvaða
lamb honum tilheyrir. Að taka upp
mörk, til að geta nefnt hinn sítóma
ríkiskassa markleysa, leysir því
færri vandamál en það skapar.
Hins vegar er dalurinn miklu
hagkvæmari — benda má á hug-
takið dalandi gengi, og þá gæti
dalalæða verið nýyrði fyrir neðan-
j arðarhagkerfískrónur. Eins má og
fullyrða að nordal gæti verið aðal-
heiti gjaldmiðisins en hann síðan
skipst í smærri einingar eins og
gröndal, heiðdal, líndal og árdal.
Þessir ólíku dalir yrðu síðan
nefndir skildingar, sem er gífur-
lega verðmætur gjaldmiðill sem
var notaður hér forðum, eins og
hin rándýru skildingafrímerki
sanna. Ég skal þó viðurkenna að
nordal er ekki eina hugtakið sem
kemur til greina, heldur gæti
snædal eða ísdal átt rétt á Sér hér
á norðlægum slóðum, samanber á
ísaköldu landi. En mér hefur borist
til eyma að þær hugmyndir eigi
ekki hljómgrunn í Seðlabankanum.
Hina nýju seðla mætti hafa úr
taui eða líni, og kalla þá líndal,
og gæti þá Seðlabankinn hreinsað
seðlana ef þeir skítnuðu í meðferð
eins og gert er til dæmis við skyrt-
ur. En nóg um gjaldmiðla í bili.
Og sný ég mér nú að Huldu.
Ég segi nú eins og skáldið: „Allt
er á huldu um upprisinn dogg."
Kona ein sem ferðaðist um Vest-
fírði, kallaði bæði unga hákarla
og seli, dogg. Var sagt að sú kon-
an hefði lent í ástandinu á stríðsár-
unum og ruglaði hún þessum
skepnum saman við enska skips-
hunda. Hefur þessi meinlolja síðan
lent sem uppsláttarsannleikur í
orðabók Menningarsjóðs (sjá síðu
138 í útgáfunni frá 1983). Hulda
skyldi þvi fara varlega í að trúa
slíkum bókum sem óvéfengjanleg-
um sannleika. Dogg er enskusletta
í íslensku máli og ber að refsa
fólki fyrir notkun þess með því að
spenna það fast í bílbelti við öll
tækifæri.
Gunnlaugur Sveinsson
Þessir hringdu . .
Ónýt myndbönd
Elísa hringdi:
„Fyrir páska fórum við hjónin
á myndbandaleigu og fengum
tvær spólur að láni. Þegar heim
var komið kom í ljós að báðar
spólunar voru gallaðar og reyndist
ómögulegt að nota þær. Við
hringdum í myndbandaleiguna en
þá var komið að lokun og sagðist
sá sem leigði okkur spólumar
ekki hafa bíl og kæmist hann því
ekki til okkar með aðrar. Eftir
Víkverji
rátt fyrir allt tal um sam-
keppni þá ríkir hún greinilega
ekki á öllum sviðum, a.m.k. ekki
ef marka má reynslu kunningja
Víkveija. Hann þurfti eitt sinn að
næturþeli að leggja leið sína í
Umferðarmiðstöðina í Reykjavík.
Hugðist hann fá sér pilsner sér til
hressingar. Hann hins vegar rak í
rogastans þegar afgreiðslustúlkan
rétti honum pilsnerflöskuna sem
hún vildi fá áttatíu og fímm krónur
fyrir. Kaupandinn mótmælti og
sagðist geta fengið svona fíösku á
tuttugu og sex krónur í Hagkaup.
Stúlkan gaf sig hins vegar hvergi
og sagði að það væri tvö hundruð
prósent álagning á gosdrykki í
nætursölu.
Maðurinn var aðframkominn af
þorsta og lét sig hafa það, en hafði
orð á því við Víkverja að álagning-
in á þessum stað væri með ólíkind-
um. I framhaldi af því velti Víkverji
því fyrir sér hvort ekki væri tíma-
bært að fjölga slíkum nætursölu-
stöðum til að láta reyna á hvort
fijáls samkeppni getur lækkað
verðið. Að sjálfsögðu er ljóst að
álagning verður að vera eitthvað
hærri á nætumar en er þetta ekki
fullmikið af því góða?
XXX
páskana fór ég með spólumar og
skilaði þeim. Eg fékk að vísu end-
urgreitt en ekki var beðist afsök-
unar á þeim óþægindum sem við
höfðum af þessu. Samkeppni milli
myndbandaleiga virðist ekki mikil
eftir þessu að dæma."
Sérstaka peninga
í stöðumæla
Guðrún Helgadóttir hringdi:
„Það er allaf verið að eyði-
leggja stöðumæla til að ná úr
þeim peningunum og veldur þetta
miklu tjóni. Væri ekki hægt að
selja sérstaka peninga sem aðeins
væri hægt að nota í stöðumæla.
Ef þetta væri gert fengju stöðu-
mælamir að vera í friði.
Mig langar einnig til að minn-
ast á annað. Ég vil ráðleggja fólki
sem ætlar í ferðalög á bílnum
sínum í sumar að hafa meðferðis
mátulegan plastdúk og límband
skrifar
egar Reykjavíkurborg átti 200
ára afmæli árið 1986, sem
lengi verður í minnum haft, vom
hverfafélög og foreldrafélög í skól-
um borgarinnar eindregið hvött til
þess að láta hendur standa fram
úr ermum við að fegra umhverfíð.
Almenningur brást vel við þessari
áskomn, hreinsaði msl af lóðum,
gróðursetti, snyrti og snurfusaði
sitt nánasta umhverfí.
Það vakti hins vegar athygli
Víkveija á þessum tíma að þetta
átak í almennri snyrtimennsku náði
ekki til nánasta umhverfis höfuð-
stöðva æðstu stjómar ríkisins, sjálfs
stjómarráðshússins. Eins og veg-
farendur hafa tekið eftir liggur
milli stjómarráðsgarðsins og
Bankastrætis steinveggur einn,
ekki óvirðulegur og í anda stjómar-
ráðsins. Þessi veggur hefur aftur á
móti um árabil verið í megnustu
niðumíðslu. Víkveiji stóð sannast
sagna í þeirri trú að á afmælisári
höfuðborgarinnar yrði þessum vegg
sýndur sami sómi og öðm í um-
hverfi borgarinnar. Svo var ekki
gert. Nú nýlega var stjómarráðs-
húsið sjálft tekið til gagngerrar
andlitslyftingar, pússað og málað
upp á nýtt. Þá hefði verið tilvalið
tækifæri til að dytta að þessum
ágæta vegg í leiðinni. Enn bólar
ekkert á slíku. Veggurinn heldur
áfram að grotna niður svo að víða
ef framrúða skyldi brotna. Þetta
kostar mjög lítið en getur komið
sér vel.“
Hálsmen
Gullplata af hálsmeni merkt JB
fannst við Otrateig fyrir nokkra.
Eigandinn getur hringt í síma
33835.
Ólöglega lagt
Göngumaður hringdi:
„Með auknum bflafjölda hefur
það farið mjög í vöxt að bflum
sé lagt ólöglega, t.d. er algengt
að bflum sé lagt uppá gangstétt-
ir. En gangstéttir em fyrir gang-
andi fólk en ekki bfla og það verða •
ökumenn að gera sér ljóst. Ég tel
að of lítið sé fylgst með þessum
málum, að minnsta kosti í Þing-
holtunum og víðar í grennd við
Miðbæinn. Þar þyrfti lögregla að
vera oftar á ferð og sekta þá sem
leggja ólöglega."
er farið að sjást ryðgað steypujám-
ið. Spumingin er hvort þetta fram-
taksleysi stafi af því að veggurinn
hafí dottið upp fyrir í kerfinu, þ.e.
hvort hann sé á mörkum yfirráða-
svæða ríkis og borgar. Hvort til
dæmis Reykjavíkurborg eigi að
annast viðhald veggjarins Banka-
strætismegin en húsameistari ríkis-
ins eigi að dytta að honum stjómar-
ráðsmegin?
XXX
Apáskadagskrá ríkissjónvarps-
ins var fátt sem kom Víkveija
á óvart, enda hafði hann séð flest
af því efni áður. Þess vegna hrökk
Víkveiji við þegar sýnd var heim-
ildamynd í tveimur hlutum um
lífsstarf Guðjóns heitins Samúels-
sonar, fyrsta húsameistara ríkisins.
Þar brá fyrir metnaðarfyllri og hug-
kvæmari vinnubrögðum en venja
er til í heimildamyndagerð okkar.
Þótt töluvert hafí verið um endur-
tekningar og brotalamir í upp-
byggingu sáust myndleg tilþrif sem
bám þess vitni að höfundar hafa
tekið sér til eftirbreytni margt af
því besta sem við sjáum til erlendra
fagmanna á þessu sviði.
Ef til vill er þetta ávöxtur hinnar
fíjálsu samkeppni Og ef til vill á
kunningi Víkveija eftir að geta
keypt pilsnerinn á vægara verði að
næturþeli.