Morgunblaðið - 12.04.1988, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 12. APRÍL 1988
Hugleiðing um
myndsköpun bama
eftir Kristínu Hildi
Ólafsdóttur
Undanfarin ár hefur það færst
töluvert í vöxt að fjallað hafi verið
um böm og unglinga og þá ekki
síst í tengslum við skóla og dag-
heimili. Er það vissulega gleðiefni,
en betur má ef duga skal. A tímum
vísindahyggju, fjöldaframleiddra
hluta og mikillar vinnu fólks er sú
hætta alltaf fyrir hendi að böm, sem
á margan hátt er hægt að líkja við
valdalausan minnihlutahóp, gleym-
ist.
Það sem mig langar að gera að
umfjöllunarefni f þessari grein er
sá þáttur uppeldisstarfs sem oft
vill verða útundan eða er eingöngu
tekinn fyrir á tyllidögum, en það
er skapandi starf og þá í tengslum
við myndsköpun. Viðhorf manna til
þessa þáttar uppeldisstarfsins eru
mjög misjöfn og kemur það glöggt
fram í því menningarefni sem við
bjóðum bömum upp á almennt.
Þegar kemur að myndlist, leik-
húsum og kvikmyndum svo eitthvað
sé nefnt er úrvalið því miður ekki
upp á marga fiska fyrir böm, þó
margt hafí e.t.v. breyst til batnaðar
á síðari ámm. En við sem foreldrar
eða uppalendur gerum okkur oft
ekki næga grein fyrir þeim tíma
sem fer til spillis í lífí bama og á
það sérstaklega við um fyrstu æviár
þeirra. Jafnvel þó að okkur ætti að
vera ljóst að þessi ár hafa úrslita-
áhrif hvað varðar þróun seinni ára,
því að á þessum árum mótast við-
horf, hegðan og persónuleiki ein-
staklingsins hvað mest.
Barnateikningar/
myndsköpun
Lítum aðeins á teikningar bama,
við höfum nú flest fengið í hendur
eða séð teikningu eftir bam sem
hefur mikinn áhuga á að deila verki
sínu með okkur. Teikning bamsins
einkennist af fíjálsum óhefluðum
hugmyndum sem oft má sjá í bein-
um tengslum wið þroska þeirra
jafnt andlegan sem líkamlegan.
Teikningin endurspeglar líkamlega
fæmi sem þróast með æfingu og
auknum þroska. Frá því að vera
krot og þar til myndin hefur tekið
á sig þekkjanlegt form er bamið
að kljáúst við sjálft sig og sitt um-
hverfí. Teikningin endurspeglar
bamið hveiju sinni og hugarheim
þess, sem er þó oft erfítt að átta
sig á án þess að skýring bamsins
fylgi með.
Oft á tíðum hefur það viljað
brenna við að fyrstu teikningar
bamsins séu ekki metnar sem skyldi
af fullorðnum og þá sérstaklega
vegna þess hve óhlutstæðar þær
eru. En við verðum að gera okkur
grein fyrir því að þessi teikning
hefur mikla þýðingu fyrir bamið
og er því mikilvægt að við nýtum
okkur þetta tækifæri til þess að
ræða um mynd bamsins, og reynum
á þann hátt að læra svolítið um
hugarheim bamsins og hugðarefni
þess.
Bamið notar teikninguna til þess
að ná tengslum við umhverfí sitt
Kristín Hildur Ólafsdóttir
„Til þess að myndsköp-
un geti orðið þroska-
vænleg leið til upp-
götvunar á sjálfum sér
og umhverfinu verður
að taka teikningum
barnsins með áhuga,
sýna stuðning og hvelja
til áframhaldandi til-
rauna.“
og fínnst með þessu sjáanlega formi
sem það hafí áorkað einhveiju og
að það geti haft stjóm og áhrif á
umhverfí sitt. Teikningin verður
hluti af baminu og öðlast gildi í
augum þess sem tiltekið tjáningar-
form þar sem innri hugarheimur
kemur fram, skynjanir, hugmynda-
flug, hugsanir og reynsla. Teikning-
in gefur ímyndunaraflinu lausan
tauminn þar sem bamið gerir til-
raunir með tilveruna og hagræðir
hlutunum eftir eigin höfði. Bamið
velur og hafnar, fínnur nýjar leiðir,
fer áður óþekktar slóðir og sér hlut-
ina frá hinum ýmsu sjónarhomum.
Bamið lærir að gera upp hug sinn
hvað varðar tilfínningar og hugsun
og veitir það andlega vellíðan. Bam-
ið lærir að nota skynfæri sín, sjón,
heym, snertingu, bragð og lykt og
nýta sér þá reynslu í myndsköpun
sinni.
En til að þessir þroskamöguleikar
nái fram að ganga þarf örvandi og
hvetjandi umhverfí sem sýnir bam-
inu áhuga og gerir því kleift að
sinna skapandi starfí.
Skapandi umhverfi
En er reynsla bama aimennt af
myndsköpun eins lærdómsrík og
skapandi og hún gæti verið? Því
miður er þessu ábótavant og enn
er langt í land að viðhorfum fólks
verði breytt í þessum efhum, þ.e.
að við lítum á myndsköpun (og
aðrar listgreinar) sem mikilvægan
þroskaþátt í uppeldi og námi bama.
TOPPTÍU
listinn*
1. Hvað heldurðu?
61%
TT
2. Á tali hjá 3. Fréttir
Hemma Gunn 53%
60%
0 4. Fyrírmyndarfaðir 44%
0 5. Derrick 37%
# 6.-8. Lottó 36%
0 6.-8. Matlock 36%
§ 6.-8.19:19 36%
# 9. í skuggsjá 35%
^ 10. Landið þitt ísland 33%
* Könnun Félagsvísindastofnunar á sjónvarpshorfun
dagana 3.-5. mars, gerð fyrir báðar stöðvarnar.
Sjónvarpið lét kanna fyrir sig sérstaklcga dagana
6.-9. mars, einnar viku horfun íallt. Könnunin náði
til alls landsins, fólks á aldrinum 15 til 70 ára.
TOPP-lið fréttastofu Sjónvarpsins. Alltaf í viðbragðsstöðu.
Frcmsta röð, f.v.: Regína Óskarsdóttir,
safnvörður; Gunnþóra Halldórsdóttir,
klippari; Vilhjálmur Þór Guðmundsson,
kvikmyndatökumaður; Friðþjófur
Hclgason, kvikmyndatökumaður; Birna
Ósk Björnsdóttir, dagskrárgcrðarmaður.
Miðröð f.v.: Ómar Ragnarsson,
frcttamaöur; Halldór Bragason,
hljóðmaður; Helgi E. Hclgason,
fréltamaður; Brynhildur l’orgeirsdóttir,
aðst.dagskrárgerðarmaður; Margrét
Einarsdóttir, aðst.dagskrárgerðarmaður.
Aftasta röð f.v.: Arnþrúður Karlsdóttir,
frcttumaöur; Árni Snævarr, fréttamaður;
Ingvi Hrafn Jónsson, fréttastjóri; Árni
Þórður Jónsson, fréttamaður; Helgi H.
Jónsson, varafréttastjóri; Jón Stefánsson,
tæknistjóri.
i