Morgunblaðið - 12.04.1988, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 12. APRÍL 1988
47
um vísum og snýr öllu upp í grín.
Hann móðgar ættingja hennar, og
hún gengur svo langt að undirbúa
það að taka kristna trú, en við það
brýtur hún allar brýr að baki sér
og einangrast frá sinni eigin fjöl-
skyldu. Pinkerton fer og segist koma
aftur þegar glóbrystingurinn gerir
sér hreiður. Butterfly er þunguð og
elur son, án þess að Pinkerton viti.
Hún býr áfram í húsinu ásamt þjón-
ustustúlku sinn, Suzuki. Biðin eftir
Pinkerton verður löng, þijú ár líða.
Hjúskaparmiðlarinn vill gifta hana
ríkum prins, Yamadori, en hún er
staðföst sem Madame Pinkerton.
Peningarnir eru á þrotum. Þá bregð-
ur hún á það ráð að heimsækja
bandaríska ræðismanninn, Mr.
Sharpless, segir honum sögu sína
og spyr, hvenær glóbrystingurinn
geri sér hreiðúr í Ameríku, hvort
það sé e.t.v. sjaldnar en í Japan.
Sharpless tekur henni vel og hrífst
af henni, en bölvar Pinkerton í hljóði
fýrir þá aðstöðu sem hann hefur
komið stúlkunni í. Hann segir, að
innan skamms sé von á skipi Pin-
kertons til Nagasaki. Gleði Butterfly
er mikil og Sharpless sér strax að
þetta muni enda með ósköpum, því
varla muni Pinkerton ætlá sér að
snúa aftur til hennar. Hann ráðlegg-
ur því Butterfly að taka boði prins-
ins Yamadori, en við það sárnar
henni mjög. Þau skilja þó með vin-
semd og hún segir: „You the mos’
bes’ nize man in the worl’ . . . aex-
cep’“. Skömmu síðar kemur herskip
Pinkertons. Spennan er mikil hjá
Butterfly. Hún lætur tína öll blómin
í garðinum og dreifa þeim um hús-
ið. Síðan hefst biðin, en ekki kemur
Pinkerton. Eftir viku kemur far-
þegaskip inn á höfnina. Daginn eftir
sér Butterfly Pinkerton um borð í
farþegaskipinu með ljóshærða konu
sér við hlið. Morguninn eftir er her-
skipið farið. í örvæntingu leitar hún
að nýju til ræðismannsins. Hann
réttir henni þegjandi umslag með
peningum frá Pinkerton, en hún
skilur ekki hvað hann er að fara og
tekur ekki við fénu. Sharpless getur
ekki fengið af sér að segja henni
sannleikann og lýgur því til, að Pin-
kerton hafi ekki fengið landvistar-
leyfi og skipið orðið að fara skyndi-
lega til Kína, en muni koma aftur.
í þann mund kemur ljóshærð kona
til ræðismannsins og spyr, hvort hún
geti komið skeyti til mannsins síns,
Pinkertons liðsforingja. „Andartak"
segir ræðismaðurinn, en það er of
seint, Butterfly hafði tekið eftir
þessu. Frú Pinkerton les fyrir skeyt-
ið: „Var að sjá barnið og fóstru þess.
Getum við ekki fengið hann strax?
Hann er dásamlegur. Móðirin var
ekki heima, býst við að sjá hana á
morgun. Hittumst eftir viku. Má ég
koma með hann með mér?“ I sama
bili sér hún Butterfly: „En falleg,
alveg töfrandi, rétt eins og leikfang.
Eg skil vel að piltamir okkar falli
fyrir þeim." Henni er ekki ljóst hver
Butterfly er. Butterfly kveður
Sharpless, „you the mos’ bes’ nize
man in the whole worl’" og fer heim.
Þar tekur hún sverð föður síns og
sviptir sig lífi. A sverðið er letrað:
„Að deyja með sæmd geti maður
ekki lifað með sæmd.“ Þegar frú
Pinkerton kemur daginn eftir er
húsið autt.
ÓPERAN
Árið 1900 kom Puccini til Lund-
úna til að vera viðstaddur frumsýn-
ingu á Tosca. Við það tækifæri var
honum boðið í leikhús til að sjá leik-
ritið Madame Butterfly eftir Belas-
co. Puccini skildi ekki ensku, en
hreifst engu að síður af verkinu og
anda þess, enda er Cio-Cio-San
(Madame Butterfly) um margt iík
öðrum kvenpersónum Puccinis, svo
sem Manon, Mimi og Líú. Hann tók
til við að semja óperu eftir sögunni
ásamt textahöfundunum Giacosa og
Illica. Óperan var í tveimur þáttum
og öll látin gerast í húsi Butterflys.
Puccini kynnti sér japanska tónlist
og hafði hana til viðmiðunar, en
gætti þess þó að hafa hana ekki of
framandi fyrir áheyrendur. Frum-
sýningin var í La Scala í febrúar
1904. Áheyrendur tóku sýningunni
mjög illa og gerðu hróp að henni
líkt og ítala er siðun „Sama gamla
lagið, þetta höfum við heyrt áður"
og: „Stolið frá Mascagni" eru dæmi
um hrópin. Puccini lét ekki bugast,
enda var hann sannfærður um að
þetta væri sín besta ópera. Hann
gerði talverðar breytingar á verkinu
og í maí 1904 var það sýnt í Bres-
cia og vakti þá mikla hrifningu.
Segja má að þessi hrifning hafi hald-
ist síðan, en Madame Butterfly er
með vinsælustu óperum heimsins í
dag.
Breytingar Puccinis á óperunni
miðuðu allar að því að gera verkið
aðgengilegra fyrir áheyrendur en
um leið dró úr siðferðilegum boðskap
þess. Þessum breytingum var ekki
lokið fyrr en 1906. Hann skipti óper-
unni í þijá þætti, minnkaði hlut
ættingja Butterflys og felldi burt
niðrandi orð sem Pinkerton lét falla
um þá. í lok óperunnar hafði hlutur
Pinkertons verið lítill, en það sam-
ræmdist illa væntingum Itala um
hlutverk tenórsins. Einnig þótti lítill
hetjubragur á persónu Pinkertons.
Puccini bætti því við aríu fyrir Pin-
kerton í lok verksins. Allt þetta mið-
aði að því að gera Pinkerton geð-
felldari en hann upphaflega var. Þá
var hlutur Kate Pinkerton minnkað-
ur frá upphaflegri gerð, þar sem hún
kom fram sem þóttafull kona með
lítinn skilning á aðstæðum Butter-
flys. í lokagerð verksins hittast þær
ekki, en Butterfly sér hana í fjarska.
Hlutverk Butterflys og Sharpless
breyttust lítið, en atriðið í lokin, þar
sem hann býður henni peninga frá
Pinkerton, var fellt burt. Lokagerð
verksins er því að vissu marki þunn
súpa miðað við þann þykka graut
sem óperan upphaflega var. En trú-
lega voru áhorfendur í upphafi aldar-
innar viðkvæmir fyrir óþægilegum
vandamálum af þessum toga.
Madame Butterfly er sem fyrr
segir ein af vinsælustu óperum okk-
ar tíma. Tónlist Puccinis er samfelld
og hrífandi frá upphafi til enda með
hápunkta í tvísöngnum í lok fyrsta
þáttar og aríu Butterflys í upphafi
annars þáttar. Uppsetningin frá
Verona er mjög falleg með góðum
söngvurum í öllum hlutverkum.
M}mdbandið er í Hi Fi Stereo og
tóngæði því góð. Sænskur texti auð-
veldar skilning á því sem fram fer.
Góða skemmtun.
Höfundur er styrktarfélagi ís-
lensku óperunnar.

STING er sérstök ú
Hann er betur búinn en gengur og gerist-og fjöldi bfla er takmarkaður.
Hvort sem á hann er litið, eða í honum ekið, er ljóst að þetta
er einfaldlega einstakur bíll. Hér fara saman glæsilegt útlit
og hámarks notagildi. Svo gerir þú £ líka góð kaup 365.000kr.
25% útborgun og eftirstöðvar
á allt að 30 mánuðum.
Þú finnur FIAT
í Húsi Framtíðar við Skeifuna.
Síminn er 91-685100 og 91- 688850.
'
Hafin ritun
sögu Tækni-
fræðinga-
félagsins
AÐALFUNDUR Tæknifræðinga-
félags íslands fyrir árið 1987 var
haldinn í húsnæði félagsins,
Lágmúla 7, Reykjavík, fyrir
skömmu. Daði Ágústsson, raf-
magnstæknifræðingur, formaður
félagsins flutti skýrslur stjórnar
fyrir liðið starfsár og gat um
helstu atriði í starfsemi félagsins.
Má nefna að nú er hafin ritun
sögu félagsins og hefur Jón Böð-
varsson, ritstjóri Iðnsögu íslend-
inga, tekið að sér að stýra verk-
inu.
Formaðurinn ræddi ítarlega um
Norrænt tækniár 1988 og skýrði
hugmyndir stjómar félagsins um
framlag TFÍ til þess.
Þá nefndi Daði í skýrslu sinni þá
miklu umræðu sem átti sér stað á
síðastliðnu ári þegar í ljós koma að
þolhönnun ýmissa mannvirkja væri
verulega áfátt. Við úttekt á því máli.
kom í ljós að engir tæknifraeðingar
áttu þar hlut að máli og kvað Daði
það ánægjuefni að þeir hefðu ekki
lent í hópi svonefndra „fúskara".
Endurmenntun var sem áður ríkur
þátur í starfí félagsins á starfsárinu
og er TFÍ aðili að Endurmenntunar-
nefnd Háskóla íslands, þar sem
merkilegt starf er unnið.
Sameiginlegt málgagn tæknifræð-
inga og verkfræðinga, Verktækni,
kom reglulega út á starfsárinu og
vom félagsmenn hvattir til þess að
vera duglegri að skrifa í blaðið. ;
Félagsmenn eru nú um 630 tals-
ins. í stjóra sitja nú, Daði Ágústs-
son, formaður, Sveinn Frímannsson,
varaformaður, Júlíus Þórarinsson,
gjaldkeri, Eiríkur Þorbjömsson, rít-
ari og Hreinn Jónasson, meðstjóm-
andi.
Varamenn eru Haraldur Sigur-
steinsson og Gunnar Sæmundsson. -