Morgunblaðið - 14.06.1988, Side 51

MORGUNRKSÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 14. JÚNÍ 1988
—Ji-
51
Seðlabankinn
og peningamalin
eftirFriðrik
Eysteinsson
í vetur hefur komið fram tölu-
verð gagnrýni á Seðlabankann.
Sumir hafa meira að segja gengið
svo langt að vilja leggja bankann
niður. Gagnrýnin hefur að mér
virðist aðallega beinst að vangetu
Seðlabankans í að stjórna pen-
ingamagni í umferð og ónógri
gagnaöflun.
Það er náttúrulega ekkert
skrítið þó Seðlabankinn sé gagn-
rýndur. Val á seðlabankastjórum
eftir flokkspólitískum línum er nú
ekki beinlínis til þess fallið að
auka traust almennings á stofnun-
inni hvað þá sú fullyrðing Jóhann-
esar Nordal að nýi Seðlabankinn
væri byggður fyrir peninga sem
ekki væru teknir frá neinum!
En er hægt að taka peningamál-
stjómunina úr höndum Seðlabank-
ans og stjómmálamannanna? Ein
hugmynd sem vert er að skoða er
að einkaaðilar geti gefið út „pen-
inga“ sem tryggðir væm með
ríkisskuldabréfum „Peningarn-
ir“ bæm vexti og væm með sam-
svarandi gjalddögum og ríkis-
skuldabréfin sem þeir væm
tryggðir með. Við þetta myndi
annað af tvennu gerast. 1. Pening-
ar sem Seðlabankinn gefur út
myndu hverfa úr umferð (þeir
bera jú ekki vexti og em því ekki
jafngóð „fjárfesting") eða 2. Ríkis-
skuldabréf myndu bera 0% nafn-
vexti. Það myndi ekki skipta máli
hvort yrði upp á teningnum áhrif-
in á stjórnin peningamagns, að
gefnum ákveðnum forsendum
yrðu þau sömu. Ef Seðlabankinn
hygðist auka peningamagn í um-
ferð með því t.d. að kaupa ríkis-
skuldabréf þá myndi „peningaút-
gáfa“ einkaaðila dragast saman
sem því næmi (þ.e. færri ríkis-
skuldabréf væri hægt að nota sem
tryggingu) og áhrifin á peninga-
magn yrðu engin því sama pen-
ingamagn yrði í umferð og áður.
Áhrifin á verðlag yrðu þá einnig
engin. Áhrif Seðlabankans á pen-
ingamagn og jafnframt verðlag
Fríðrik Eysteinsson
„Sú hugmynd sem ég
hef reifað hér er vel
þess virði að hún sé
skoðuð. Eitt aðalvanda-
málð í hagstjórn á Is-
landi, þ.e. stjórn pen-
ingamála, væri úr sög-
unni.“
yrðu því akkúrat engin. Þeir sem
hlynntir væru valda- eða áhrifa-
leysi Seðlabankans hefðu því haft
sitt fram.
Sú hugmynd sem ég hef reifað
hér er vel þess virði að hún sé
skoðuð. Ejtt aðalvandamálð í hag-
stjórn á íslandi, þ.e. stjórn pen-
ingamála, væri úr sögunni og
stjórnmálamenn gætu snúið sér
að því að leysa merkilegri mál eins
og t.d. hvort taka ætti upp gamla
bílnúmerakerfið aftur eða að gera
nýja breytingu á breyttu bráða-
birgðalögunum frá um daginn.
!) Byggt á grein Neil Wallace MA Legal
Restrictions Theory of the Demand for
„Money“ and the Role of Monetary
Policy“.
Höfimdur er rekstrarhagfræðingur.
LibbyV
Stórgóöa tómatsósan
Framsýnir fjármálast jórar
stunda f ramvirk
gjaldeyrisviðskipti
Framvirk gjaldeyrisviðskipti er einn liður í
margþættri þjónustu Alþjóðasviðs Landsbankans
við íslensk fyrirtæki sem kaupa eða selja vörur
og þjónustu í erlendum gjaldeyri.
Framvirk viðskipti felast í því að viðkomandi
fyrirtæki semur við Landsbankann um að tryggja fast
gengi milli tveggja erlendra gjaldmiðla,
á ákveðnum tíma eða tímabili.
Nánari upplýsingar um notagildi slíkra samninga,
tryggingar og kostnað, veita starfsmenn
Alþjóðasviðs Landsbankans í Aðalbankanum,
Austurstræti 11. Einnig sérfræðingar
Hagdeildar, Laugavegi 7.
L
Landsbanki
íslands
Banki allra landsmanna