Morgunblaðið - 24.06.1988, Blaðsíða 38

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 24. JÚNÍ 1988
Anna Jóna Jóns-
dó ttir-Minning
„Allt var breytt á einni
örlagaþungri nóttu.
Kvöl og heitir harmar
að heimilinu sóttu.“
(D. St.)
A laugardagsmorgni er mér barst
sú harmafregn, að Anna Jóna
frænka mín hefði látist í bílslysi þá
um nóttina, var eins og eitthvað
kæmi yfir mig, kalt sem steypiflóð
og hríslaðist um innstu taugar
mínar.
í huga minn kom fram skýr
mynd af Onnu Jónu, er ég sá hana
síðast fyrir þrem vikum er við vor-
um saman í fjölskylduboði. En ein-
mitt þá höfðum við, er heim var
komið, haft á orði hversu yndislega
falleg hún væri og það væri eins
og hún yrði sífellt glæstari, svo tign
og blómleg var hún í svörtum silki-
flauelskjól glöð og hýr að vanda.
Af þessum ungu hjónum, Onnu
og Jóhanni Sigurðarsyni, geislaði
hamingja og lífsfegurð — og maður
fylltist ánægju og aðdáun að horfa
á þetta glæsta par.
Og nú, guð minn góður, hefur
þessi voðalegi harmleikur gerst.
Það er eins og maður fyllist sárs-
auka og gremju yfir að svona skuli
geta átt sér stað, og þama verður
fyrir þessu ungt blásaklaust fólk,
sem er grandalaust á leiðinni heim
til sín. Eftir að hafa heyrt atburða-
rásina er eins og að þarna sé um
röð af tilviljunum að ræða og mað-
ur spyr sjálfan sig, hver getur ver-
ið tilgangur með því að hún svo
„ung á morgni lífsins staðar nem-
ur“. — Þýðing þess er dulin þeim,
sem eftir lifa.
I dag fer fram útför Onnu Jónu
Jónsdóttur, frá Dómkirkjunni í
Reykjavík. Hún var fædd 2. júlí
1956 í Reykjavík, dóttir hjónanna
Önnu Amadóttur og Jóns Tómas-
sonar, framkvæmdastjóra, sem
lengi hafa átt heimili í Bólstað-
arhlíð 31 hér í borg.
Anna Jóna var yngst fjögurra
dætra þeirra hjóna og átti einn
bróður, allmikið yngri. Þau em:
Elinborg, kennari, Valgerður, fé-
lagsfræðingur og fréttamaður,
Margrét, fóstra, sem á föstudags-
morgni fyrir slysið fór ásamt manni
sínum, sem var að fara í fram-
haldsnám í sagnfræði og fjórum
bömum þeirra, til Bandaríkjanna.
Guðmundur Arni er við nám í við-
skiptafræði við Háskóla íslands.
Anna Jóna giftist 7. maí 1982
Jóhanni Sigurðarsyni leikara og var
heimili þeirra á Ásvallagötu 15.
Áður var Anna Jóna gift Þorleifi
Gunnlaugssyni og áttu þau soninn
Harald Inga, sem nú er 10 ára.
Anna Jóna var alin upp á ástríku
heimili og var alla tíð umvafin hlýju
og ástúð, en heimili foreldra hennar
stóð ætíð opið vinum og félögum
bamanna enda mikið um gestagang
og þar ætíð margt um manninn.
Eg minnist þess er Anna Jóna
var nýfædd hversu hreystileg og
efnilegt bam hún var. Þannig var
hún ætíð tápmikil, fegurst yndi, svo
glöð og brosandi hýr þar sem „leift-
ur góðra gáfna gneistuðu oft í Svör-
um“.
Á skólaárum fékkst hún samhliða
öðru námi við ýmsa listmunagerð
og handarverkin hennar leyndu sér
ekki á heimili foreldra hennar. Það
kom snemma í ljós að hún var eink-
ar hugmyndarík, en hafði jafnframt
áræði og dugnað til að koma þeim
í framkvæmd. Hún lærði síðar til
að verða fatahönnuður og vann nú
upp á síðkastið aðallega við ýmis-
konar leikbúningahönnun bæði fyr-
ir kvikmyndir og leiksýningar.
Einnig starfaði hún fyrir sjónvarps-
stöðvarnar og sífellt var í auknum
mæli sóst eftir henni til nýrra og
krefjandi verkefna.
Er ég hugsa um önnu Jónu koma
mér í hug ljóðlínur Steingríms Thor-
steinssonan
„Andi ástríkis,
andi skirleiks
henni hjá
í hendur leiddust.
Var þar í yndis
eining bundin
vænleikur innri
við vænleik ytri.“
Anna Jóna var sú, sem átti eldinn
í hjarta og lét ekki bugast heldur
tendraði hún með lífskrafti sínum
auðveldlega í bijóstum annarra
ungra sem aldinna.
Frændsystkinin litlu hændust að
henni, enda hafði hún alltaf eitt-
hvað skemmtilegt að miðla þeim.
Það er ljóst að söknuðurinn fyrir
ungan eiginmanninn er mikill og
missirinn sár fyrir soninn unga. Það
eru allir harmi lostnir og fátt til
huggunar að segja á slíkri stundu,
en minningarnar um Önnu Jónu,
þessa yndislegu og glæsilegu
stúlku, munu ávallt lifa. Davíð Stef-
ánsson segir:
„Meinabætur margar
minningamar géyma.
Til ero ljós sem lýsa
langt inn í æðri heima.“
Ég og fjölskylda mín vottum
Jóhanni, Haraldi litla og ykkur,
elsku Anna og Jón, og fjölskyldunni
allri okkar dýpstu samúð. Guð
styrki ykkur og blessi í djúpri sorg.
Áslaug Brynjólfsdóttir
Það er margt sem þýtur í gegnum
hugann þegar fregnir berast um
sviplegan dauða einhvers. Hvað lífið
er skrýtið, sumir verða gamlir, aðr-
ir lifa stutt. Anna Jóna var aðeins
rúmlega þrítug þegar hún var hrif-
in burt úr þessum heimi í hræðilegu
umferðarslysi. Þessi efnilega og
glæsilega stúlka með lífið framund-
an. Hugurinn fyllist máttlausri
reiði, hvernig getur svona atburður
gerst. Drukkinn ökuþór þurrkar út
líf saklauss samborgara.
Ég kenndi Önnu Jónu tískuteikn-
un í Iðnskólanum og var hún meðal
efnilegustu nemendanna. Búningar
urðu strax hennar sérsvið og hún
stefndi ákveðin að því marki að
hanna búninga í framtíðinni. Eftir
nám hennar í skólanum fylgdist ég
með starfsferli hennar og gladdist
yfir velgengni þessa fyrrverandi
nemanda míns. Með dugnaði og
eljusemi tókst henni að sanna hvað
í henni bjó. Þrátt fyrir stuttan
starfsferil er margt sem liggur eft-
ir Önnu Jónu og hún hefur örugg-
lega markað sín spor í sögu bún-
inga hér á landi. Anna Jóna var
félagi í FAT, félagi fata- og textfl-
hönnuða.
Ég vil fyrir hönd þess félags
votta öllum hennar aðstandendum
okkar dýpstu samúð.
Eva Vilhelmsdóttir,
formaður FAT
Dauðinn því orkar enn til sanns,
út slokkna hlýtur lífið manns,
holdið leggst í sinn hvíldarstað,
hans makt nær ekki lengra’en það,
sálin af öllu fári frí,
flutt verður himna sælu í.
(Hallgrímur Pétursson.)
Það er ekki létt að stinga niður
penna nú þegar stórt skarð hefur
verið höggvið í okkar yngsta aldurs-
hóp hjá Félagi íslenskra leikara.
Anna Jóna Jónsdóttir, búninga- og
leikmyndahönnuður, fæddist 2. júlí
1956 á Akureyri og var því tæplega
32ja ára. Foreldrar hennar voru
Anna Árnadóttir og Jón Tómasson
og var Anna Jóna næstyngst í hópi
5 systkina. Hún var gift Jóhanni
Sigurðarsyni leikara og bjuggu þau
á Ásvallagötunni ásamt syni hennar
Haraldi Inga og eiga þeir nú erfíða
daga.
Ung og hæfíleikarík kona er lát-
in. Lífið er hverfult og máttarvöldin
stundum torskilin. Þetta örlagaríka
kvöld höfðum við verið að kveðja
vetrarstarfíð með því að borða öll
saman á Kristalssal í Þjóðleikhúsinu
að lokinni síðustu sýningu. Anna
Jóna var þar með manni sínum
Jóhanni og er mér minnisstætt hve
geislaði af henni ferskleiki og hlýja
þetta kvöld, hvem skyldi hafa grun-
að hvað myndi gerast eftir aðeins
eina og hálfa klukkustund. Það leita
á hugann orð úr japönsku ljóði sem
H.H. þýddi.
Eg vissi fullvel
að ég ætti einhvem dag
leið um þennan veg,
en aldrei datt mér í hug
að „einhvem dag“ yrði nú.
Anna Jóna lauk klæðskeranámi frá
Iðnskólanum í Reykjavík 1981 og
fékk meistarapróf 1984. Hún starf-
aði sem forstöðumaður saumastofu
Leikfélags Reykjavíkur strax að
loknu námi um tveggja ára skeið
og sem hönnuður hjá Alafossi einn-
ig í tvö ár. Hún hannaði m.a. bún-
inga hjá Þjóðleikhúsinu fyrir Milli
skinns og hörunds, hjá Stöð 2 fyrir
heimildarmynd um Halldór Lax-
ness, hjá Frostfilm fyrir kvikmynd-
ina Foxtrott og hjá Leiklistarskóla
Islands fyrir Marat/Sade og
Tartuffe. Leikmynd og búninga
gerði hún einnig þar fyrir Ivan og
Aljónu og hjá Frú Emelíu fyrir
Mercedes.
Persónuna Körtu hannaði hún
fyrir bamatímann á Stöð 2 ásamt
svo mörgu öðru og nú er hún féll
frá var hún að vinna fyrir sjón-
varpið að búningahönnun fyrir Dag
vonar, en óleyst spennandi verkefni
biðu hennar.
Við emm öll harmi slegin og
vottum félaga okkar Jóhanni, eigin-
manni Önnu, og Haraldi Inga
dýpstu samúð svo og foreldrum,
systkinum og öllum aðstandendum
og biðjum Guð að veita þeim styrk.
„Þegar þú ert sorgmæddur munt
þú sjá að þú grætur vegna þess sem
var gleði þín.“ (Spámaðurinn).
F.h. Félags íslenskra leikara
Sigríður Þorvaldsdóttir
formaður.
Kveðja frá vinkonu
Þú komst og fórst, með ást til alls sem grætur,
á öllu slíku barstu nákvæm skil.
Þín saga er ljós í lífi einnar nætur,
eitt Ijós, sem þráði bara að vera til.
Ó, minning þin er minning hreinna Ijóða,
er minning þess, sem veit hvað tárið er.
yið barm þér greru blómstur alls þess góða.
Ég bið minn guð að vaka yfir þér.
(Vilhj. frá Skáholti)
Ég votta eiginmanni, syni, for-
eldrum og öðrum aðstandendum
mína innilegustu samúð.
Jóhanna G. Möller
Anna Jóna Jónsdóttir, frænka
mín, lést á hræðilegan hátt að-
faranótt 11. þessa mánaðar. Allir
þeir sem þekktu Önnu Jónu vel
misstu mikið þessa nótt, því að í
kringum hana gat enginn leiður
setið, svo jákvæð og skemmtileg
var hún. Þijátíu og eitt ár er ekki
langur tími, en Anna Jóna kunni
að lifa lífinu og naut þess að vera til.
Anna Jóna hugsaði ávallt fyrst
um náungann og reyndist fjölskyldu
sinni, þó einkum systkinabömum
sínum, ákaflega vel og man ég þeg-
ar ég var yngri þá hikaði hún ekki
við að slá upp leiksýningum í miðj-
um bamaafmælum. Anna Jóna
hverfur aldrei úr huga mér og held-
ur áfram að vera mín uppáhalds
frænka, og okkar samvemstundum
gleymi ég aldrei.
Jóa og Halla votta ég samúð
mína. Guð blessi minningu Önnu
Jónu.
Jón Fjörair
Það var haft eftir Hilmari heitn-
um Helgasyni, stofnanda og fyrsta
formanni SÁÁ, hversu ótrúlega
mikil sorg reyndist oft vera falin í
jafn litlu glasi og vínglasinu. Víst
er það að hin stjómlausa drykkja
skapar ekki aðeins neytandanum
sjálfum óbærilega kvöl, heldur veld-
ur hún aðstandendum hans oftast
djúpum þjáningum og öðru fólki á
stundum óskiljanlegum hörmung-
um og sorgum.
Anna Jóna Jónsdóttir varð fóm-
arlamb sjúklegrar atburðarásar er
hún lést í bflslysi aðfaranótt laugar-
dagsins 11. júní sl., tæplega þrjátíu
og tveggja ára að aldri, en hún
fæddist í Reykjavík þann 2. júlí
1956. Hún lætur eftir sig ellefu ára
son, Harald Þorleifsson, og maka,
Jóhann Sigurðarson, leikara, sem
reyndar slapp naumlega úr þessum
hildarleik bílslyssins. Eftirlifandi
foreldrar Önnu Jónu eru þau hjónin
Anna Ámadóttir og Jón Tómasson,
stórkaupmaður í Reykjavík. Anna
Jóna var yngst fjögurra systra
sinna, þeirra Elínborgar, Valgerðar
(Systu) og Margrétar og bróður
áttu þær systur langyngstan þeirra
systkina, Guðmund Ama. Þau
systkini lifa öll systur sína. Mikil
samheldni einkennir þessa fjöl-
skyldu, einkum hinn öfluga systra-
hóp sem nú hefur verið höggvið í.
Ecr hitti Önnu Jónu fyrst sem t.íu
ára krakka, skömmu eftir að ég
kynntist konunni minni fyrrverandi,
Systu, systur hennar. Við Systa
vorum þá í menntaskóla og héldum
mikið til á heimilinu hjá þeim Önnu
og Jóni. Anna Jóna vildi mikið vera
að þvælast hjá okkur stóm krökk-
unum og þar sem hún var bæði
ákveðin og fylgin sér og oft svolítið
skemmtilega stríðin, var ekki annað
hægt en að láta þetta eftir henni.
Á þessum ámm þróaðist með okkur
náinn vinskapur sem var á margan
hátt sérstakur og varanlegur og
þótt leiðir okkar Systu hafi síðar
skilið, skilur maður hvorki við fortíð
sína né vini.
Það sem var heillandi við Önnu
Jónu var hversu ákveðin og sjálfri
sér samkvæm hún var. Hún var
ákaflega fróðleiksfús og nýjunga-
gjöm, en gaf lítið fyrir bóknám.
Hafði ekki tíma fyrir svoleiðis en
samt gaf hún sér tíma til að kynna
sér það sem henni þótti markvert
og skipti einhveiju sýnilegu máli.
Hún var um tíma unggæðislega
róttæk í þjóðfélagsmálum og alla
tíð lét hún sig varða líf og ham-
ingju annars fólks. Hún var jafn-
réttiskona og kvenfrelsiskona í eig-
inlegri merkingu. M.a. á þann hátt
að hún hafði kjark til þess að af-
sala sér forræði sonar síns til föður
hans, Þorleifs Gunnlaugssonar,
þegar þau skildu, án þess þó að
bregðast móðurhlutverki sínu á
nokkum hátt. Þótt Halli litli byggi
og eldist upp hjá föður sínum vom
miklir kærleikar með þeim mæðgin-
um og hjá móður sinni átti hann
ömggt athvarf.
Anna Jóna var óvenju traust vin-
um sínum og fjölskyldu og góður
bakhjarl í lífsins ólgusjó. Hana var
gott heim að sækja, þar var lífsorku
að finna, ekkert væl. Jón sonur
minn heimsótti t.d. frænku sína
tvisvar til þrisvar_ í viku og þótti
það ekki of oft. Ég veit að Ánna
Jóna var Jóa, manni sínum, ómetan-
leg stoð á sinn ósérhlífna hátt á
hans oft á tíðum erfiðu lífs- og lista-
braut. Foreldmm sínum og systkin-
um var hún einstaklega trú og fór
oft að finna þau.
Anna Jóna valdi sér að verða
klæðskeri að iðn. Fatagerðarkona,
hönnuður og listamaður að ein-
hveiju nýtilegu. Þessu viðhorfi
hennar kynntist ég vel. Þegar hún
tók sveinsprófið fékk ég þann heið-
ur að vera módel fyrir sveinsstykk-
ið: Islensk alullarföt með silkifóðri.
Skilyrði var að ég legði til efnið og
væri tilbúinn til að máta svo oft sem
þurfa þótti. Ég gekk að þessum
kjömm og sveinsstykkið varð smám
saman til utan um mig, ein fínustu
jakkaföt sem ég hafði augum litið.
Að mati Önnu Jónu vom fötin þó
ekki nógu góð fyrir mig og ófull-
gerð. Þrátt fyrir margra ára suð
mitt og nudd fékk ég aldrei ófull-
gerðu fötin. Þau höfðu þjónað
sfnum tilgangi og Anna Jóna var
upptekin við þarfari verk við að
vera til og lifa og skapa eitthvað
nýtt og nýtilegt sem skipti máli
fyrir fólk. Hún kenndi konum að
sníða og sauma föt, hannaði leik-
búninga fyrir listina og gerði peysur
úr ull til útflutnings í nýjum stfl,
var skapandi, var hún sjálf.
Guð hefur ætlað manni líf. Maður
getur valið að það hverfi burt í reyk
engum til gagns eða maður velur
sjálfan sig í því sem skiptir máli.
Anna Jóna var eins og sólin sem
allir sjá. Sólin sem ekkert þarf að
gera nema vera hún sjálf fyrst og
fremst.
Ég kveð þessa yndislegu vinkonu
með hlýhug og þakklæti fyrir sam-
ferðina í lífinu og votta ykkur að-
standendum hennar samúð mína.
Skúli Thoroddsen
Að horfast í augu við að einhver
manni nákominn er skyndilega hrif-
inn burt úr þessu jarðlífí er senni-
lega það erfiðasta sem hver lifandi
manneskja þarf að takast á við.
Augnablikið þegar fréttin berst,
mínútumar á eftir, fyrstu dagamir,
allt líður þetta eins og í draumi, —
manni finnst maður sjálfur, — að
minnsta kosti um stund, — vera lif-
andi dáinn.
Hugurinn slævist og líkaminn
dofnar líkt og allur máttur hafi
verið frá manni tekinn, og hver
hugsun og hver hreyfing verður
manni næstum ofviða.
Alls kyns spumingar og hugsan-
ir flæða gegnum hugann eins og
stórfljót sem ekkert fær stöðvað.
Spumingar eins og hvers vegna?
af hveiju núna? hvers vegna þessi
en ekki hinn eða ég? Ég get ekki
svarað.
En spumingunum er ekki ósvar-
að. Einhvers staðar er einhver sem
veit svarið við þeim öllum, en finnst
engin ástæða til að hvorki ég né
nokkur lifandi manneskja geti ráðið
það próf. Það er einmitt það sem
maður þarf fyrst að sætta sig við.
En öllum þessum ósvömðu
spumingum fylgja svo hugsanimar
um liðnar samverustundir líkt og
brot sem maður í augnablikinu get-
ur engan veginn raðað saman í eina
heild.
En ótrúlega fljótt kemst líkaminn
í sitt eðlilega ástand og hugurinn
tekur að skýrast, og maður fer að
hugsa hvort maður sé núna hætt-
ur, búinn að syrgja ástvin sinn, og
sé bara sáttur við hlutina eins og
þeir em. Kannski er það einhvem
veginn þannig, ég veit það ekki, en
eftir stendur óbærilegur söknuður,
sár, sem verður að læra að lifa með.
Hvers vegna er það svona sárt
þegar dauðinn bankar á dyr, eins
eðlilegur og sjálfsagður hluti lífsins
og hann er, — eða á að vera? Þurf-
um við að vera svona sorgmædd?
Ég vildi að svarið væri neitandi,
eins og guðstrúin okkar reyndar
segir okkur. En svarið er játandi.
Það er sárt.
Allar þessar hugleiðingar hafa
verið að velkjast og veltast fyrir
mér síðustu dagana þegar ég horf-
ist í augu við að ein nánasta og
kærasta vinkonan mín, hún Anna
Jóna, er nú dáin.
Hún Anna Jóna var engin venju-
leg kona. I kringum hana var ein-
kennilega dulúðug og heillandi ára.
Ég var stundum að hugsa þegar
ég virti hana fyrir mér hvað það
væri sem gerði þessa stúlku svona
sérstaka. Eg gat eiginlega aldrei
svarað því. Hún var bara Anna
Jóna, þessi fallega tignarlega kona
með athugula hlýja augnsvipinn
sinn og sitt geislandi bros.
Anna Jóna var sérstaklega gegn-
umheil manneskja og kom til dyr-
anna eins og hún var klædd. Hún
hræddist ekki að hafa skoðanir á
hlutunum og hafði gaman af allri
rökræðu. Henni vom mjög hugleik-
in alls kyns málefni er vörðuðu lífið
og tilvemna, óútskýranlega hluti,
andleg verðmæti og fleira. Hún gat
setið fram á rauða morgna með
fætuma uppá stólarminum og kaffi-
bolla í hendinni og velt fyrir sér
hlutum af þessu tagi. Mér fannst
stundum hún vita meira og vera
næmari en gengur og gerist um
slíka hluti.