Alþýðublaðið - 19.07.1932, Blaðsíða 2

i
4LÞÝÐUBLAÐIÐ
Saltfiskeiflkasalan.
MeÖ* „frjálstuin saimtök:u!m“ hief-
ir sal t f is ksed nk as öl'Unni verið
komið á, p. e. að þeim, sem ekkji
hafa viljað með góðu vera þátt-
(takendur í henni, hefir veríð hót-
að til þesis. Við því er ekfeert að
segja, pað er sama aðferoin og
við höfum orðið að notia við þá,
sem af sleikjuhætti, við atvinin'u-
refeen.dtir ekki hafa viljað gamiga í
stéttafélögin.
Fyrir ári síðiam myndurn við
Alpýð’uflokksmenin hafia sagt, að
meðan einkasalan væri ekki lög-
fest, myndii vera hætta á því að
einhvier af þátttakendimum hlypi
úr henini þegar verðið á siaitfiski
færi að lagaist. En eftir að við
höfum séð hvermig jafnvel Fr&rn-
sóknanstjórin getur hlaiupíð í að
afnema með bráðahirgðalögum,
siíkar stofhanir, pá er sýnifegt að,
tryggingin með pví að lögfesta
s a 11 fi sk sei n k a s öiun a er ek'ki eims
mikil og ætlia hefðd máitt. Saijnít
er nú sjálfsagt að lögíesfa hánia.
Fyrista verk saltfiskssiiiunnar er
að koma í veg fyrir að hver
fisbeigandi bjóðii fiiskinn niðiur
fyrir ann,an, og kemur sjálf stofn-
lun hennar í veg fyrir pað. Næista
skrefiö er að bjóða fisikinn elda
örar fram en þáð, að sæmilegt
verð fáist fyrir hann, og sernds
ekki of stórar birgðir óseldar til
markaðslandanna.
Ekfci er kunnugt enn þá hvennig
nánara fyrirkomulág saltfisks-
einkasöiunniar verður, hvort ein-
stakir fisfeklaupendur halda áfram
að starfa ininanliands, þó ein sé.
salan úí úx landinu. SennLIegt er
að svo verði, e.n pá er hætta á
þvi að þeir viiji þegar þéir eiga
stórar fiskbirgðir, aö eiinífeasalian
spenni veröió upp til hiws ýtr-
asta, en slíkt gæti orðið mjög
hættulegt. Hlutvierk einkasölúonar
á að vera • að tryggja íslenzkum
saítfiski viisisa sölu fyrir sæmiilegt
verð, svo þessi aðalatvinnuvegur
íslendinga, að drepa þoiiskinn,
geti gengið jafnt og áfallalaust,
og er pað enigu síður mikilsvert
fyrir verkalýðinn bæði á sjó og
landi, en fyrir atvinnurekendur og
aðr,a landsmenin. ' «
Enginn vafi er á pví, að vío
lönd eru enn pá ónumin fyrir
saitfískssöiú, encia má jaíð4\ e!
auka að stórum miun sölu sált-
fiskjar í þeim löndum, sem nú
eru aðal-kaupendur, t. d. Spáni.
En án einkasölu er ekki.hægt að
gera neitt verulegt í pá átt að
vinma nýja markaði, því með
stjórnieysi á söiunni er ekki víst
að sá uppskeri, sem ’.sáir, en þá
Vill enginri 'sá. En pó víickun
markaðsdns sé möguleg, pá er
nauðisynlegt að byrja á nýjum'
verkunaraðferðum og halda ekid
að svo komnu áfram að auka
saltfisksframleiðsluna. Þar sem
afkoma svo að .segja ails verika-
lýðsdns á sjó og landi, og svo að
segja allra kaupstaðabúa er beint
eða óbeint komin undir pví, að
iag sé á sölu sjávanafurðanna, og
enn fremur að hagur sjálfs ríkis-
ins er undir pessu kominn, pá
er hér um eitt al-mikiilvægásita
landsmálið að ræða, sem nauð-
syntegt er fyrir verkalýð lianidsins
að fylgjast vel með í.
Skránin§f
isiniaa atvðnnnlansiK*
723 atvtoiilepmilar raeð
2462 á framfærl.
Atvinniuleysisniefndiir verklýðís-
félaganna hafa nú lokiö við að
skrá atvinnulausa mienn. Hafa 723
atvfflnuteysingjar komið tdil skráín-
ingar og hafa þeir 2462 nuums
á framfæri síniu.
Hjá niefnd Dagsbrúnar hafa 447
látið skrá sig, en hjá Sjómíanna-
félagsnefndinni 276.
Dagsbrúnarmíenndrnir hafa haft
í mieðaltiekjur frá 1. jan. tii 4.
júlí (rúma 6 mániuði) kr. 695,63,
eða um 110 kr. á mániuði.
Meðial-húsaleiga pessaria mianna
hefir verið kr. 66,99 á mánuði.
99 menn af þessum 447 liafa
safniað skuldum á pessum tíma,
siem nemaN rúmum 58 púsund kr.
Þesisir 447 mienn eiga 533 börn,
en auk pesis eru á friamfæri peirra
36 gamialmenni.
15 ahdnnuleysingjar éiga konur,
siem ekki geta séð um heiimiliið
vegna langvarandi Veikinda, en
auk pesis verða mjög margir at-
vinnuleysingjar að berjaist við
mikið heilsuleysi á venzlafó'llci
síniu.
• Hæstu fekjur eru 1900 kr., en
lægstu 26 kr.
MeÖaltekjur hinina 276 atvinnu-
lia'usú sjómanna hafa vérið frá 1.
j.an. til 4. júlí kr. '1038,80, eðia
uin 160 kr. á mánuði; meðal-
húsalieigá peirra hefir verið lcr.
65,45. Þessir menn eiga 383 börin
og sjá auk p'ess fyrir 14 gaanai-
miennum.
Þessar tölur sýna, hve ■ ástand-
ið er afars.læmt, en pó er petta
ekki fýlliíéga sönn mynd af á-
'standinu, vegna pess, að mjög
margir hefa ekki feomið’ til skirán-
ingar og peir jafnvel sízt, sem
bágast eiga.
En pó að skráningin sé ekkf
fylli'Iega sönn mynd af ástandinu,
pá gefur hún þó peim ákveðna
hugmynd um, livernig líðan
manna er hér í t'Orginni, sem ekki
hafa til þesisa írúað þvi, að skort-
ur væri á fjölda heimila.
Menn sjá það sjálfir, að 110
til 160 kr. tekjur á mánuði eru
ekkert til að lifa af. Það er e&(k.i
einu sinni hægt að tteim í sér
lífið með þessu, og það pví síð-
ur, pegar húsaleigan hirðir helm-
inginn, eins og meðaltalið sýnlr.
Ýmisir munu líta undiandi upp, er
þeir sjá, að me'öalíal húsaiteigu
er ekki nema(!) um 67 kr. ,á
móuuEi. En þess er vért a'| geta,
að yfírgnæfandi meiri hluti hinna
•skrásettu hefír ekki þanmig iagað
húsnæði, að siæmitegt geti talist;
fjöldinn alílur er í íbúðum, siem
eru eitt herbengi og eldhús,. —
Meðal-lei|gia hér í boigi'nni - á
sæmitegum íbúðuim fyrir 2—5
manna fjölskyilidu mun veria nú
(eftir verðfalliö í vor) 90 kr.
Skráninigin er haroari kmfg um
atvinnubjargir en hægt hefði ver-
ið að semja á nokkrum fundi
eða láta í ljás mieð bjámategu
aurkasti, gluggabroium bg ærsl-
um. Hún sannar, að pað er neyð
á alpýðuhieimiilunuim í Reykjavík,
og pegar neyð er við húsdyr
mia'nnia, er þesis að vænta, að
ráöamenninnr -iganigi liengra á
eignarrétt peirra, sem nóg hafa/
og alt eiga, til þess að bjarga
pieim sem líðia.
Atvmnubætumar verða að
koma, ef héðan á ekíki aÖ spyrj-
ast hunigurdaubíi á næstu vikum.
—Pend'ngiar eru til, til að hráinda af
stiað atvininiuhótum, sem geri al-
pý'ðunni kleift að kaupa lífsnauð-
synjar, siem nógar eru á markað-
iiium.
Lundúnabáar.
Lundúnum í júlí. F. B.
Við ítarlegar athuganir á mann-
talinu 1931 kemur Ijós, að fimti
hluti íbúanna i Englandi og Wal-
es búa í Lundúnum (að meðtöld-
um i.tborgum. Greater London).
íbúatala Lundúnaborgar að með-
töldum útborgum er 8 203 942, par
af 3 822 916 karlar og 4 371 026
konur. Aukningin seinasta ára-
tuginn er 723 741 eða 9,7 °/o. Er
pað næstuni pví pnsvar sinnum
meira en áratuginn par á undan
og nálægt pví helmingi meira en
aukningin neniur i landinu í heild
sinni, Eftirtektarvert er. að straum-
urinn heldur áfram til Lundúna
úr öðrum hlutum iandsins, og
enu fremur, að innan borgarinnar
heidur straumurinn áfram frá
gau.ia hlut-.mum útjaðrahvetfin.
'Fjölskylduinar eru nú mannfærri
en áður var. í nærri helming alira
fjöiskyldna (45,6 °/o) er tala foreldra
og bárna 2 3, Þegar um fjölskyidur
er að ræða, par sem tala íoieldra
og barnn er 8 eða par vfir, ketnur
í Ijós, að þessum mannmörgu
fjölskyldurn hefir fækkað um helm-
ing á tveimur seinustu áratugum
(4% af öllum fjölskyldum til
samáns). Þetta hefir haft góð áhrif
á húsnæðj|mál þjóðarinnar. Menn
búa yíírleitt við miklu nYir.n,
ptengslí í ibúðúm nú en áður fyrr.
— í Lundúnaborg, að undanskild-
um 'úthverfúnum, eru nú 748 930
hús, en \ oru 720 004 árið 1921.
Auk pess, sem fyrr segir, hefir
ibúataia elciri hluta borgannnar
minkað mikið. (Úr biaðatilkynning-
um Bretastjðrnar). ,
Látín e:
Kristíh María Guðnadóítir, Suð-
urpól 39 (ættuð af Eskifirði),
Ninnisvaci Ms hegpna
afhjúpaður.
1 fyrradag var súld í lofti og
hraglanda-skúrir við og við. Þóttí
mörgum veðriö miður faliið til
hátíðahalda, en stórvi'ðburður átti
pó að fara fram í Reykjavíkur-
borg, afhjúpuin minnisvarða ís-
lendingsins Leifs heppna, sem
fyrstur fanin Ameríku.
Athöfnin átti að hefjast kl. 2, en
;Tþegar kl. 1 fór fólk að streyma að ’
úr öllum hverfum bórgarinnar
upp á Skóliavörðiuhæðinia, og vonu
allar götur krök'kíar af fóílki. Mun
um 5 þúsunidir manna hafa ver-
ið viðstaddar athöfnima, og er pað
•um tveim púsundum meiria en var
viðstatt áfhjúpun Ingólfs Arnar-
sonar hér um áriö.
Svæðið kringum minnisvaröann
var skrýtt í fjölda litum með-
blómum og borðum, en fáinar ís-
lienidingia og Bandaríkjiamianna
blöktu við húna. Ræðupalilur
hafði verið reistur fyrir framan
minnisimierkið, og var hljóðiauka
komið fyrir á honium, en tvö
gjalliarhorn voru I paki húsg GeiBS
Thorst'ei'nisisonar við Skólavörðtu-
stíg. Um tvö hundruð mainns
hafði verið boðið sérstakliega, og
höfð.u peir sæti fram undain ræðu-
stólnium.
Forsætisráðhierra stieig fyrstur
í stólinn pg hauð menn vel-
komína, en gaf svo Mr. Golie-
man, sendilierra Bandarikjia-
manna, orödð. Tialiaði Mr. Coie-
man skipuliega, en stutt. Ræða
hans var bir.t hér í blaðSúlu j gær.
Við lok ræðu sininar sivifti sendi-j
herrann hjúpnum af Leifi Eiríks-
syni, er birtist um leið áliorfend-
um, tignarlegur og mikilúðiegur,
með stóra vigöxi í annari hendi,
en krossmark í han'daTktriklanum.
Minnisvarðdnn er úr bronsi og
stendur á mjög háum stalli úr
graniti.
Forsætisráðberra og borgar-
stjóri pökkuðu þcssa' hcfðingliegu
gjöf Bandaríkjamanna, scm er
gefin af tileíni 1000 ára aímiælié
alpingis. Endaði 'forsæíisráðherra
ræðu sína með pcssu snlaila er-
indi, sem Alpýðublaðinu héfir
vérið sagt að sá eftir SigurÖ Sig-
urðsson skáld frá Arnarholti:
Með viljans styrk og stál í hönd
þú starir fram á hafið,
pú sérð í.anda ónumd iönd,
en alt I poku vaíið.
Þú horfir yfir, holt og mó
og harkan hveSsir svipinn.
Já;. — par fer saman þrék og ró,
— Við þökkúm kostagripinn.
Milli ræðanna lék Lúðxasveit
Reykjavíkur pjóösöngva ísliand--
inga og Bandaríkjamanna og auk
pess noklcra aðra söngvá;
Bæjarbúi.
Grein yöar um Lsif, kemur ó
morgun.