Morgunblaðið - 25.08.1988, Blaðsíða 38

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 25. ÁGÚST 1988
38
Minning:
Rúna Guðmunds-
dóttir kaupmaður
Rúna Guðmundsdóttir lést í
Borgarspítalanum 15. ágúst sL,
langt um aldur fram. Það eru nú
32 ár síðan ég kynntist Rúnu. For-
lögin höfðu hagað því svo að ég
varð ein með tvö böm á skólaaldri,
svo það var ekki um annað að velja
en fara að vinna úti.
Dóttir mín hafði unnið eitt sumar
í Gullfoss og hún sagði við mig,
talaðu við Ragnar Þórðarson, sem
ég gerði. Þá sagði Ragnar, talaðu
við Rúnu í Markaðnum, Hafnar-
stræti 5, hún ræður því, svo ég fór
þangað og Rúna réð mig strax, sem
ég hef alltaf verið henni mjög þakk-
lát fyrir.
Ég hafði bara verið húsmóðir.
Þama vom 9 konur við afgreiðslu,
glaðar, vel gefnar, ábyrgar og hug-
rakkar. En það fór ekki á milli
mála hver var verzlunarstjóri, Rúna
stjómaði af festu og skörungsskap,
og ég sé það betur og betur að það
var það sem þurfti.
Síðan flutti Markaðurinn uppá
Laugaveg 89, kjóladeildin var á
efri hæð, kápur, skór og ýmislegt
niðri, ég og Elín Guðbrandsdóttir
vomm settar í kjóladeildina, Rúna
vann þar einnig, þama unnum við
saman í 7 ár, eða þangað til Rúna
stofnaði Parísartískuna.
Með Rúnu fóm úr Markaðnum
Margrét Siguijónsdóttir, sem er þar
ennþá, og Gyða Ámadóttir yfir-
saumakona, sem gerðist meðeig-
andi í Parísartískunni. Gyða lést
fyrir nokkmm ámm, milli sextugs
og sjötugs að aldri.
Ég fór svo til þeirra rúmu ári
seinna og vann þar í 5 ár, fór þá
til Bandaríkjanna og var þar í tæpt
ár. Þegar ég kom heim bað Rúna
mig að koma til þeirra aftur, svo
ég var þar í 4 ár í viðbót, svo við
Rúna unnum saman í 16 ár.
Það fer ekki hjá því að fólk sem
vinnur svona lengi náið saman
þekkist vel. Rúna var með afbrigð-
um glæsileg kona, vel snyrt og vel
klædd hvenær dags sem var, enda
fékk hún opinbera viðurkenningu
fyrir það og að mínu áliti er reglu-
legur sjónarsviptir fyrir Reykjavík
að slíkri konu.
Dóttir Rúnu fæddist þegar hún
var enn í Markaðnum, hún var líka
látin heita Rúna og var síðan alltaf
kölluð Rúna litla. Okkur fannst við
alltaf eiga dálítið í henni. Eftir að
hún fæddist fór Rúna að sinni eigin
verslun, svo búðin er jafngömul
Rúnu litlu.
Rúna var ein af þessu sjaldgæfa
fólki, sem kunni að lifa lífinu lif-
andi, hún var með afbrigðum
skemmtileg og hnittin í tilsvömm,
en aldrei heyrði ég hana tala illa
um nokkra manneskju.
Hún gerði yfírleitt gott úr öllu,
ef einhver misklíð kom upp hjá
okkur sem unnum undir hennar
stjóm, sem sárasjaldan varð, þá
spurði hún einskis, heldur var í
standi til að segja, jæja stelpur,
eigum við ekki að fá okkur eitthvað
gott með kaffínu, og þar með var
allt gleymt.
Oft sagði Rúna þegar mikið var
að gera, hvað ætli fólk á besta aldri
geti ekki, þetta og hitt, það var
allur mögulegur aldur, á besta
aldri, og ekki var hún að hlífa sjálfri
sér, hún vann mikið og var afar
nákvæm. Það kom best fram þegar
tískusýningar vom haldnar víða um
bæinn. Þá vom ekki til samtök sýn-
ingarfólks og Markaðurinn og
Parísartískan vom helstu tísku-
verslanimar í bænum. Það er ótrú-
leg vinna sem liggur að baki tísku-
sýninga og ekki hlífði Rúna sér og
smekkur hennar og nákvæmni
komst vel til skila. Við Elín og sfðar
ég og Margrét vomm ævinlega á
staðnum að klæða stúlkumar og
gæta fatanna.
Rúna og Bára vom með tískusýn-
ingu í fyrstu útsendingu sjónvarps.
Rúna bauð okkur oft heim þegar
hún bjó í Sólheimunum, það var
ávallt svo yndislegt, fallega skreytt
borð og góður matur, hún gerði
allt að sannkallaðri hátíð. Þetta var
eins og flölskylda þegar við komum
saman.
Gyða meðeigandi Rúnu var afar
traust og ágæt manneskja. Hún
hafði líka oft boð fyrir okkur. Teit-
ur bróðir Rúnu kom oft til okkar
með kjúklinga frá Móum, þá sagði
Gyða stundum, komið þið nú heim
með mér og við grillum, allir til í
það og Rúna var alltaf hrókur alls
fagnaðar.
Þegar ég hætti í Parísartískunni
fór ég að vinna í Rammagerðinni,
Hafnarstræti 5, síðar Austurstræti
3, svo ég var í næsta nágrenni við
Parísartískuna og kom oft við þar
í matartímanum og ajltaf var mér
tekið opnum örmum. Ég hélt áfram
að koma við hjá þeim eftir að þær
fluttu uppá Laugaveg.
Síðast hitti ég Rúnu í maí, þá
var ég á förum til Bandaríkjanna
og var þar í 3 mánuði. Ekki datt
mér í hug þá að það yrði í síðasta
sinn sem ég hitti hana, ég sakna
hennar mjög sárt.
En sárast sakna hennar eigin-
maðurinn Magnús Guðmundsson,
börnin, bamabömin og tengdaböm-
in. _
Ég votta þeim innilega samúð
og bið Guð að styrkja þau.
Megi friður og birta fylgja Rúnu
á nýju tilverustigi.
Aldís Þórðardóttir
Það má með sanni segja, að þegar
ég sendi þessi kveðjuorð frá Zonta-
klúbbi Reykjavíkur þá finnst okkur
erfitt að skilja, að við séum búnar
að missa úr okkar hópi eina af
okkar traustustu og eftirminnileg-
ustu félögum.
Rúna fæddist í Reykjavík 12.
marz 1926, en hún ólst upp á Móum
á Kjalamesi. Þar fékk hún að kynn-
ast ftjálsu sveitalífi á stóru heimili,
yngst Qögurra systkina, sem öll eru
mikið manndómsfólk.
Nú hverfur hugurinn að Zonta-
klúbbi Reykjavíkur, þar sem ég átti
eftir að kynnast Rúnu bezt og hin-
um margþættu hæfileikum hennar
og tengjast þeim vináttuböndum,
sem em og verða mér mikils virði
og gleymast aldrei.
í þessum félagsskap átti ég líka
eftir að kynnast mörgum merkum
konum og tengjast sterkum vináttu-
böndum, sem mér hafa orðið mikils
virði æ síðan.
Þama kynntist ég enn betur mik-
illi ágætiskonu, rausnarskap hennar
í klúbbnum og hæfileikum þeim,
sem hún var gædd í svo ríkum mæli.
í fjáröflun var hún engri lík.
Stjómarstörf hlóðust á. Gjaldkeri
klúbbsins var hún 1964—1966 og
formaður klúbbsins 1966—1967.
Einnig var hún í stjóm Margrétar-
sjóðs, sem hefur með höndum fjár-
öflun fyrir heyrarskerta og var þar
unnið mikið og gott starf.
Góð verk gerast ekki á einum
degi, en ef hugur og kraftar eru
sameinaðir stefnir allt í rétta átt.
Starfsvettvangur Rúnu Guð-
mundsdóttur var hér í Reykjavík.
Hún stofnaði Parísartískuna árið
1963 og rak hana með miklum
myndarbrag æ síðan.
Það var segin saga, að ef mann
vantaði fallega flík, þá var alltaf
eitthvað að finna hjá Rúnu enda
var hún með glæsilegan fatnað frá
mörgum þekktum tízkuhúsum bæði
í París, London og Þýzkalandi.
Alltaf var Rúna reiðubúin að
aðstoða við fjáröflun og hélt hún
þá tízkusýningar, sem hún sá um
að öllu leyti, sem bæði vöktu at-
hygli á góðum- málefnum og ekki
síður að þarna gerðum við sjálfum
okkur og öðmm glaðan dag. Við
söfnuðum auk þess peningum, sem
runnu óskiptir f Maigrétarsjóð.
Mér er minnisstæð ein slík Qár-
öflunarskemmtun, þegar Zonta-
klúbburinn hélt upp á merkisaf-
mæli sitt. Þá fengum við að láni
dúka og borðbúnað frá mörgum
sendiráðum og konsúlötum hér í
Reykjavík. Borð voru síðan skreytt
með dýrindis postulíni og silfri.
Eftir að öllu var lokið og tími kom-
inn til að fara að halda heim varð
Rúna eftir og gætti allra kjörgrip-
anna til morguns, þegar hægt var
að skila þeim. Hún var ábyrg fyrir
þessu öllu og hún gat ekki skilið
allt eftir gæzlulaust.
Vináttutengsl okkar Rúnu eru
mér ógleymanleg og ég veit að í
klúb'onum er hennar sárt saknað
af Zo.itasystrunum, bross hennar
og gleði og hjartahlýju.
Yndislegt heimili Rúnu og Magn-
úsar stóð okkur opið, ef erlenda
gesti bar að garði og var gestrisni
þeirra hjóna með eindæmum.
Rúna virtist ekkert hafa fyrir
slíkum boðum. Allt, sem hún tók
að sér, var alveg óaðfinnanlegt.
Síðast vil ég nefna tízkusýningu,
sem Rúna hélt í tilefni 25 ára af-
mælis Parísartísjcunnar og haldin
var í Listasafni ísland. Það er öll-
um, sem þar voru, ógleymanlegt
og verður hennar lengi minnzt.
Það er sárt að kveðja hana svona
fljótt, en enginn má sköpum reiina.
Við vitum að látinn lifír og er það
huggun harmi gegn.
Eg samhryggist ástvinum hennar
eiginmanni og Qölskyldu, sem hún
tengdist svo sterkum kærleiks-
böndum og bið þeim huggunar.
Með kærri kveðju frá
Zontaklúbbi Reykjavíkur
Áslaug Cassata.
Á skilnaðarstundu langar mig að
minnast Rúnu minnar, sem svo
skyndilega er fallin frá. Okkar
fyrstu kynni urðu fyrir nærfellt
tuttugu árum, þegar sauma átti á
mig fermingarkjólinn. Ég varð
strax heilluð af þessari fasmiklu og
glæsilegu konu, sem tók af mér
málin og spjallaði við mig um snið
og útlit kjólsins sem væri ég fullorð-
in manneskja og mér þótti ég tölu-
vert mikilvægur viðskiptavinur.
Ekki óraði mig fyrir því að ég ætti
eftir að njóta svo náinna samvista
við hana sem raunin varð á nokkr-
um árum síðar. Því varð það mér
mikið gleðieftii þegar leiðir þeirra
föður míns lágu saman og þau giftu
sig þann 24. mars 1974.
Heimilið sem hún skóp föður
mínum ber vitni um frábæra
smekkvjsi hennar og myndarskap
og ég veit með sanni að þar fóru í
hönd ár hamingju og heiðríkju í lífi
þeirra beggja. Hún tók okkur systk-
inunum með einstakri hlýju og alúð
og lét sér alla tíð mjög annt um
velferð okkar og studdi okkur á
hvem þann máta sem hún best
mátti. Rúna varð mér ímynd hinnar
fullkomnu konu. í mínum huga
hafði hún til að bera alla þá kosti
sem eina konu mega best prýða.
Fyrirtæki sitt, Parísartískuna,
rak hún með einstökum dugnaði
og skörungsskap í 25 ár, eins og
allt annað sem hún tók sér fyrir
hendur. Hún minntist aldarfjórð-
ungsaftnælisins í maí með tilkomu-
mikilli tískusýningu sem haldin var
í Listasafni íslands, og verður þeim
minnisstæð er þar voru og sáu. Þar
var ekkert hálfkák á hlutunum
fremur en fyrri daginn, þá geislaði
af henni krafturinn og gleðin þegar
hún fór um sali og heilsaði gestum,
höfðinglegur veitandi og gestgjafi.
Það eru orð að sönnu, að enginn
veit hvað átt hefur fyrr en misst
hefur. Sú staðrejmd að Rúna er
ekki lengur á meðal okkar er þyngri
en tárum taki. Það sem verður okk-
ar huggun eru ljúfar minningar frá
árunum fimmtán og þakklæti fyrir
að hafa fengið að njóta samvistanna
við hana og eiga hana að ástvini.
Við erum betri manneskjur eftir og
miðlum áhrifunum frá henni meðan
við lifum. Þannig lifir hún með
okkur áfram. Bömin hennar, Guð-
mundur og Rúna, mega nú sjá á
bak elskulegri móður og besta vini,
faðir minn heittelskaðri eiginkonu.
Þeirra er missirinn mestur og sorg-
in dýpst. Megi almættið styðja þau
og styrkja í þeirra þungu raunum.
Að leiðarlokum kveð ég Rúnu
mína með söknuði og trega, en jafn-
. framt einlægu þakklæti og ást fyr-
ir allt sem hún var mér og okkur
hjónum undangengin ár.
Veri hún ævinlega Guði falin.
Borghildur Magnúsdóttir
Rúna Guðmundsdóttir frá Móum
fæddist 12. mars 1926 og lést 15.
þ.m.
Að Rúnu stóðu sterkir stofnar.
Þegar hún fæddist var faðir hennar
Guðmundur Guðmundsson frá Nesi
við Seltjöm skipstjóri á togaranum
Þórólfi en lét af skipstjóm ári síðar:
Guðmundur var glæsilegur að vall-
arsýn. Hann var í hópi aflasælustu
skipstjóra. Ýmsir halda fram að það
hafi verið hann sem fann Halamið-
in á sínum tfma. Guðmundur þoldi
mönnum sínum ekki milliburð. Sagt
var að eitt sinn hefði háseti komið
í brúna og farið að bera í hann
sögur af dekki. Guðmundur reiddist
honum fyrir slefburðinn og fleygði
honum út úr brúnni niður í kösina.
Þetta kunnu menn hans að meta.
Sagan lýsir Guðmundi og ýmsum
systkinum hans vel. Þau höfðu sum
sterka skapsmuni og áttu ekki skap
við alla. Þegar eg var í sveit í Nesi
minnist ég heimsókna Guðmundar
til Kristínar ömmu minnar og móð-
ur hans. Þær voru eftirminnilegar
vegna ákveðinna skoðanaskipta.
Héldu allir vel sínum hlut.
Kristín Teitsdóttir móðir Rúnu
var annarrar gerðar. Hún var falleg
kona og blíðlynd og í nánum tengsl-
um við umhverfi sitt, heimilisfólk,
böm og systkini en sjálfstæð og
stjómsöm á heimilinu. Sagt var að
þau Kristín og Guðmundur hefðu
verið glæsilegasta par í Reykjavík
á sinni tíð. Er ég var við landmæl-
ingastörf í Kjalamesþingi á ungl-
ingsámnum borðuðum við sam-
starfsmennimir á fjölda bæja í
Mosfellssveit og á Kjalamesi. Heim-
ilishald og þrifnaður á Móum bar
af og Kristín skemmtileg og gestris-
in.
Árið 1931 keyptu þau Guðmund-
ur og Kristín Móa á Kjalamesi og
lögðu drög að stórbýli. Böm þeirra
voru: Guðmundur, síðar skipstjóri
og útgerðarstjóri (f. 1917), Kristín,
húsfreyja (f. 1919), Teitur, áður
bóndi í Móum (f. 1922) og Rúna.
Af hlaðinu í Nesi blöstu Móar
við undir Esjunni. Þegar skyggnst
var eftir skipaferðum staldraði
kíkirinn gjaman við Móa. Mátti
stundum greina hvort búið væri að
slá og taka saman. Þegar bræðum-
ir í Móum, Guðmundur og Teitur,
voru til sjós var flaggað í Nesi í
kveðjuskyni þegar sást til skipa
þeirra. Flestar fleytur þekktust.
Leiðir á milli urðu smám saman
tíðari. Júlli bflstjóri varð hlutur í
heimsmyndinni og flutti Pál bróður
minn í sveit að Móum nokkur sum-
ur. Kristín, eldri systirin í Móum,
dvaldist á æskuheimili mínu meðan
hún var í Verzlunarskólanum og
föður míns naut við. Sjálfur fékk
ég að fara í heimsóknir öðru hveiju,
kannski í Kollafjarðarrétt á pútu
eða á jólaball að Klébergi.
Heimilisbragur í Móum var annar
en ég hafði áður kynnst. Einkum
er mér minnisstætt hávært tal og
glaðværð. Menn virtust hafa mun
meira að segja en ég hafði áður
þekkt og reyndi hver að yfírgnæfa
hinn. Þó varð ég ekki vitni að rifr-
ildi, en stríðni var ekki óþekkt. Við
bræður urðum reynslu ríkari.
Þarna var Rúna í essinu sínu.
Grannvaxin var hún, fríð sýnum,
hávaxin, stælt og spengileg, hvatleg
í göngulagi, djarfleg í framgöngu,
glettin og spaugsöm. Ávallt glöð í
bragði og breyttist ekki með aldrin-
um að þessu leyti, hveijar sem að-
stæður hennar annars voru. í
Kvennaskólanum naut hún sín í
ríkum mæli, eignaðist margar vin-
konur, óx að viti og þroska.
Þegar ég fór fyrsta sinni utan
var ferðinni heitið til Englands. Við
Rúna vorum samferða. Tók Guð-
mundur bróðir hennar okkur með
sér á togara sínum Garðari Þor-
steinssyni og landaði í Grimsby.
Þetta var skemmtileg ferð og gott
að kynnast frændsystkinum mínum
vel. Þá var vöruval lítið í búðum
hér. Sem íslendinga er háttur
kynntum við okkur verslanir í borg-
inni. Hef ég hvorki fyrr né síðar
komið í jafn margar vefnaðarvöru-
verslanir á svo stuttum tíma. Þá
varð ég þess vísari hve náin tengsl
voru milli þeirra Móasystkina og
móðursystkina þeirra. Keypti hún
svuntuefni á fleiri peysufatakonur
en ég hafði áður þekkt ásamt kjóla-
efni fyrir aðrar frænkur.
í ferðinni gerðist það,- þegar ég
var að koma einn úr bæjarferð,
með brothætta gjöf í hendinni
handa móður minni að ég datt út
af strætisvagnspalli á ferð og gauð-
rifnuðu sparibuxurnar en tepottur-
inn heill. Rúna settist við í skip-
stjóralúkamum og kúnststoppaði
buxumar svo vel að enginn gat
síðar séð hvað gerst hafði. Gat ég
notað sparifötin í mörg herrans ár
eftir þetta.
Lífíð kvaddi dyra hjá Rúnu. Hún
var þrígift. Með Hermanni Sigurðs-
sjmi átti hún Guðmund Hermanns-
son (f. 1947), sveitarstjóra í Þor-
lákshöfn, og á hann Auði Rögnu
Guðmundsdóttur. Börn þeirra eru
fjögur: Guðmundur Þór, 18 ára,
Teitur, 12 ára, Rúna, 7 ára og
Benedikt, 1 árs. Með Hauki Hvann-
berg átti hún Rúnu Hauksdóttur (f.
1962), lyfjafræðing. Er hún við
framhaldsnám í London. Hún á
Friðrik Ármann Guðmundsson, sem
einnig er við nám þar.
Árið 1974 giftist Rúna Magnúsi
Guðmundssjmi stórkaupmanni. Með
honum bættust í fjölskylduna börn
hans, Jakob hljómlistarmaður og
Borghildur BA. Jakob á Ragnhildi
Gísladóttur. Böm þeirra em Ema
og Bryndís. Borghildur á Gísla
Gunnlaugsson tæknifræðing.
Þótt Rúna væri um skeið bundin
við heimilisstörf tók hún að sér fata-
viðgerðir og aðra handavinnu, sem
hún gat leyst af hendi heima hjá
sér. Ung að árum hóf hún síðan
störf í verslunum Ragnars Þórðar-
sonar, fyrst í Gullfossi og síðar í
Markaðinum, þar sem hún var
verslunarstjóri uns hún stofnaði
Parísartískuna sem hún rak til
dauðadags, rúmlega 25 ár.
Allt sem Rúna fékkst við um
ævina mótaði hún sterkum og heill-
andi persónuleika sínum. Til hennar
valdist hið ágætasta samstarfsfólk
sem náin vináttutengsl tókust við.
Þegar þau Magnús gengu í
hjónaband hafði hann hafist handa
um endurbyggingu hússins á Fjöln-
isvegi 8. Rúna mótaði síðan heimili
þeirra af alkunnum mjmdarskap,
óbrigðulu fegurðarskyni og
smekkvísi. Er þar fagurt menning-
arheimili, þar sem tónlist og mjmd-
list er í hávegum höfð og bókasafn
mikið og gott.
Síðan þau Rúna fluttu hingað í
hverfið höfum við fylgst hvort með
öðru daglega, ef ekki vildi betra
til, gegnum stofugluggana. Var hér
fagnaðarauki er glaðværar raddír
og hvellir hlátrar þeirra hljómuðu
af svölum og ur garði. En ský
sortna. Hið síðasta misseri tók
heilsu Rúnu að hraka. Við sáum
að ljósagangur í húsinu breyttist
og blærinn yfír því þyngdist.
Rúna Guðmundsdóttir var mann-
blendin og félagslega sinnuð. Hún
gekk snemma í Zontaklúbb
Reykjavíkur, félag kvenna í at-
vinnulífinu, sem lengi hefur starfað.
Þar valdist hún til margháttaðra
trúnaðarstarfa, var í stjóm lengi
og formaður félagsins. Hún lagði
sig fram af alefli í því sem öðru.
Sérstaklega vil ég minnast há-
punkts í starfi klúbbsins og ég er