Morgunblaðið - 01.09.1988, Side 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 1 SEPTEMBER 1988
Höfundur er hæstaréttarlögmað-
ur í Reykjavík.
Hinn frábæri
TOP FIVE
barnafatnaður kominn aftur
Opið til kl. 1 6.00
næstkomandi laugardag
Wý/u h.
komriar
Hlutabréfamarkaður sam-
kvæmt pöntun, eða hvað?
„Tilefni þessara lína er
hins vegar það að leið-
arahöfundur Morgnn-
blaðsins gerir sig sekan
um sömu hugsanavillu
og að framan getur í
annars ágætum leiðara
í dag, þriðjudaginn 30.
ágúst, um stöðu einka-
væðingar á Islandi.“
félaga sem skráð eru hjá umrædd-
um verðbréfafyrirtækjum hefur
aukist hægt og sígandi og umsetn-
ing í viðskiptum stóraukist. Hitt er
svo annað mál að upptöku hlutafé-
laga á viðskiptaskrá eru ýmsar
skorður settar. Sem dæmi má nefna
að ekki mega vera í gildi takmark-
anir á viðskiptum með hlutabréf
viðkomandi hlutafélags, en slíkar
hömlur eru til staðar hjá þorra
íslenzkra hlutafélaga, fjárhags-
staða viðkomandi hlutafélags þarf
að vera viðunandi og eignaraðild
nokkuð dreifð.
Þeim sem til þekkja á íslenzkum
fjármagnsmarkaði er ljóst að auka
þarf eigið fé íslenzkra fyrirtækja.
Til þess að svo megi verða þarf
ýmislegt að breytast. Ljóst er til
dæmis, að það er ákaflega ríkt í
eigendum og stjórnendum íslenzkra
hlutafélaga, sem flest eru fámennis-
félög, að leita ekki eftir hlutaíjárað-
ild annarra fyrr en fyrirtækið er
komið í fjárhagserfiðleika. Almenn-
ingur tengir því hlutafjárútboð
gjaman við fjárhagsvandamál. A
sama hátt er ljóst að talsvert hefur
vantað á að einstaklingar gætu
vænzt sömu ávöxtunar og skatta-
legrar meðferðar af hlutabréfa-
kaupum eins og af ýmsum öðrum
ávöxtunar- og sparnaðarkostum.
Hefur það skiljanlega leitt til þess
að almenningur festir fé sitt fremur
í öðru en hlutabréfum. í því sam-
bandi vill þó oft gleymast að lög
sem sett voru árið 1984 og heimila
einstaklingum frádrátt frá skatt-
skyldum tekjum vegna hlutabréfa-
kaupa í hlutafélögum sem uppfylla
tiltekin skilyrði, hafa bætt vígstöðu
hlutabréfa til mikilla muna.
Þrátt fyrir óhagstæð ytri skilyrði
er hlutabréfamarkaður að byrja að
myndast hér á landi. Um er að
ræða þróun þar sem óhjákvæmilegt
er að hlutirnir gerist stig af stigi.
Sá misskilningur er hins vegar
furðu útbreiddur að hægt sé að
ákveða með einhvers konar stjórn-
valdsfýrirmælum að nú skuli virk
viðskipti með hlutabréf hefjast.
Hlutabréfamarkaður verður ekki til
á einum degi og verður ekki búinn
til eftir pöntun. Hann myndast neð-
an frá, en ekki að ofan. Það sem
að stjómvöldum snýr er að skapa
og tryggja viðhlítandi almenn fekil-
yrði fyrir hlutabréfaviðskiptum.
Tilefni þessara lína er hins vegar
það að leiðarahöfundur Morgun-
blaðsins gerir sig sekan um sömu
hugsanavillu og að framan getur í
annars ágætum leiðara í dag,
þriðjudaginn 30. ágúst, um stöðu
einkavæðingar á íslandi. Er á leið-
arahöfundi að skilja að nú þurfi að
ganga í að „stofna hlutabréfamark-
að“, til þess m.a. að selja megi
umfangsmikil fyrirtæki í eigu ríkis-
ins. Hlutabréfamarkaður verður
ekki stofnaður. Hann þróast að full-
nægðum tilteknum ytri skilyrðum.
Sú þróun er þegar hafin, þótt skil-
yrðin séu enn ekki þau sem vera
þyrfti.
RYÐFRÍAR MIÐFLÓTTAAFUS-
DÆLUR
= HEÐINN =
VÉLAVERSLUN SÍMI 624260 g
SÉRFRÆÐIÞJÓNUSTA - LAGER %
eftirBaldur
Guðlaugsson
Meðal þess sem hvað mikilvæg-
ast er fyrir framþróun íslenzks
efnahags- og atvinnulífs e'r að hér
nái að myndast virkur markaður
með hlutabréf. Þótt ytri skilyrði séu
hlutabréfaeign að mörgu leyti óhag-
stæð er það staðreynd engu að síður
að þáttaskil hafa orðið í viðskiptum
með hlutabréf á síðustu 3 árum.
Tvö verðbréfafyrirtæki hafa gerzt
viðskiptavakar með hlutabréf í
helstu almenningshlutafélögum hér
á landi, en í því felst að fyrirtækin
lýsa sig reiðubúin að kaupa hluta-
bréf í viðkomandi hlutafélögum á
auglýstu kaupgengi og selja aftur
á auglýstu sölugengi. Upplýsingar
Baldur Guðlaugsson
um þetta hlutabréfagengi birtast
m.a. daglega á peningamarkaðssíðu
Morgunblaðsins. Fjöldi þeirra hluta-