Morgunblaðið - 06.09.1988, Síða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 6. SEPTEMBER 1988
22. þing Sambands ungra framsóknarmanna
Deilt um „fijálshyggju“
og „handvirku leiðina“
Morgunblaðið/Steingrimur
Frá þingi Sambands ungra framsóknarmanna. í ræðustól er Gissur
Pétursson sem á þinginu var endurkjörinn sem f ormaður sambandsins.
VELTUM borðum víxlaranna var
yfirskrift 22. þings Sambands
ungra framsóknarmanna, SUF,
sem haldið var á Laugarvatni um
helgina. í stjórnmálaályktun,
sem samþykkt var á þinginu, er
m.a. lagt til að vextir verði lækk-
aðir með valdboði, að bann verði
lagt við vísitöluviðmiðun fjár-
skuldbindinga þegar verðbólga
er komin niður fyrir 10%, að
stöðugildum hjá hinu opinbera
verði fækkað um 5% á næsta
ári, að sett verði lög sem tryggi
að fjármagnsmarkaðurinn allur
lúti svipuðum reglum og að
eignatekjur innfram ákveðna
raunávöxtun verði skattlagðar.
Töluverðar deilur urðu á þinginu
um stjórnmálaályktunina og þá
sér í lagi um hvort rétt væri að
lækka vexti með valdboði. Á
þessu þingi var þess einnig
minnst að fimmtíu ár voru liðin
síðan SUF var stofnað á Laugar-
vatni. Þá var kosinn formaður
og í stjóm og miðstjóm. Gissur
Pétursson, sem verið hefur form-
aður SUF síðan 1986, var éndur-
kjörinn til tveggja ára. Vestur-
þýski græninginn Petra Kelly,
sem átti að vera gestur þingsins
og flytja þar ávarp á laugardeg-
inum, mætti ekki þar sem hún
forfallaðist á síðustu stundu
vegna veikinda í fjölskyldunni.
Þing ungra framsóknarmanna
var sett síðdegis á föstudegi. Voru
þá flutt ávörp, m.a. af Steingrími
Hermannssyni, formanni Fram-
sóknarflokksins, og drög að álykt-
unum kynntar. Mest allur laugar-
dagurinn fór síðan í umræður og
afgreiðslu ályktana.
Sú áiyktun sem hæst bar og
mestur tími fór f að ræða var stjóm-
málaályktun þingsins.
f stjómmálaályktuninni segir að
ástandið í þjóðfélaginu í dag sé nú
þannig að „víxlarar og peninga-
furstar fítna eins og púkar á fjós-
bita meðan undirstöðuatvinnuveg-
imir, sem þjóðin á efnahagslegt
sjálfstæði sitt að þakka, riða til
falls."
Sá tími sé nú kominn að „hin
breiðu bök fái byrðar að bera og
ekki verður ljáð máls á því eina
ferðina enn að sukkveislan verði
greidd með því að kaupræna þá
lægst launuðu." Telja ungir fram-
sóknarmenn að „eftir allar þær
misheppnuðu efnahagsaðgerðir
sem ríkisstjóm Þorsteins Pálssonar
hefur gripið til á aðeins rúmu ári
sé hin hefðbundna gengisfellingar-
leið ófær.“
SUF telur því að rétt sé að kanna
til hlítar hvort framkomnar hug-
myndir um niðurfærsluleið séu
framkvæmanlegar en gerir að
ófrávíkjanlegri kröfu að þá nái hún
til allra þátta efnahagslífsins og um
þær aðgerðir skapist tiltrú meðal
þjóðarinnar.
Á sviði peningamála leggur þing
SUF til aðgerðir í sex liðum. Meðal
annars leggur SUF til að þegar
verðbólga sé komin niður fyrir 10%
verði lagt bann við vísitöluviðmiðun
flárskuldbindinga og sjálfvirk
tengsl við verðlag verði afnumin.
Lagt er til að vaxtamunur inn-
og útlána verði ákveðinn af ríkis-
stjóminni fyrst um sinn og raun-
vextir lækkaðir með valdboði.
SUF vill að fjárfestingalánasjóð-
imir verði sviptir lögbundinni ríkis-
ábyrgð frá næstu áramótum.
Byggðasjóður verði þó undanskilinn
þessari kvöð. Á árinu 1989 verði
fjárfestingasjóðum gert skylt að
skuldbreyta lausaskuldum fyrir-
tækja í fískvinnslu, útgerð og sam-
keppnisiðnaði í langtímalán til
15-20 ára.
Þá er lagt til að sett verði lög
er tryggi að fjármagnsmarkaðurinn
allur lúti svipuðum reglum. í þessu
sambandi verði m.a. tekið tillit til
eftirfarandi:
a) í löggjöf um verðbréfamiðlun
verði sett ákvæði er banni öll tengsl
miili verðbréfamiðlara og þeirra
sem reka ávöxtunarsjóði.
b) Ávöxtunarsjóðum sé gert að
sæta lausafjárbindingu með sama
hætti og innlánsstofnununum.
c) Skylt sé að gefa öll einingar-
bréf eða sjóðsbréf ávöxtunarsjóða
út á nafn en ekki handhafa.
í þeirri tillögu að stjómmálaá-
lyktun sem lögð var fram á laugar-
deginum var einnig liður um að
„til þess að stuðla að aukinni hag-
ræðingu í bankakerfínu og á fjár-
magnsmarkaði þá verði erlendum
fjármálastofnunum leyft að opna
útibú hér á landi. Að sama skapi
verði innlendum fyrirtækjum leyft
að taka lán erlendis eftir því sem
þau hafa traust til.“ Þessi liður var
felldur út eftir að mikill ágreiningur
hafði orðið um hann á þinginu.
Á sviði ríkisijármála, skattamála
og verðlagsmála lagði þingið til
aðgerðir í átta liðum.
Meðal þeirra aðgerða sem SUF
leggur til er að útgjöld hins opin-
bera verði dregin saman, ýmsum
opinberum framkvæmdum frestað
og sveitarfélög verði skylduð til
þess að draga úr sínum fram-
kvæmdum. Þá skal stefnt að fækk-
un stöðugilda um 5% hjá hinu opin-
bera árið 1989 og að gerðir verði
yfírvinnurammar fyrir hvert ráðu-
neyti og hveija stofnun.
SUF vill að tekið verði upp nýtt
skattþrep á tekjuskatt einstaklinga
með háar tekjur og að sköttum fyr-
irtækja verði að verulegu leyti
breytt úr veltutengdum sköttum í
tekjutengda skatta og að tekju-
skattur verði Iagður á flármögnun-
arfyrirtæki m.a. veðdeildir og lána-
sjóði.
Þingið vill að stefnt verði að
fækkun ríkisstofnana og sölu ríkis-
fyrirtækja til almennings og að
skattalöggjöfínni verði þannig
breytt að spamaður í formi hluta-
fjár verði ábatasamari en önnur
form spamaðar. Til greina komi að
einstökum atvinnugreinum t.d. fisk-
vinnslu og útgerðarfyrirtælqum
verði gert hærra undir höfði í þessu
sambandi um ákveðinn tíma t.d. 2
ár.
„Skref aftur í tímann“
Amar Bjamason, Suðurlandi, tók
fyrstur til máls um stjómmálaálykt-
unina. Sagði hann að ef hún yrði
samþykkt væri verið að taka mörg
skref aftur í tímann. Framsóknar-
flokkurinn væri að reyna að verða
nútímalegri flokkur og undir for-
ystu Steingríms Hermannssonar
hefðu vextir verið gefnir fíjálsir.
Við væmm nú að fara út úr hinu
„pólitíska siðspillta kerfí“.
Orsök hinna háu raunvaxta taldi
Amar vera að finna annars vegar
í lánsfjáreftirspum fyrirtækja og
hins vegar í halla ríkissjóðs. Ástæða
þess að fyrirtækin væm svo mikið
á lánsfjármarkaðinum væri að út-
flutningsatvinnuvegimir væm
reknir með tapi. Það yrði að skapa
þeim þann efnahagslega ramma að
þau gætu skilað hagnaði.
„Stórhættulegar tillögur“
Þórður Ingvi Guðmundsson,
Reykjavík, sagðist hafa efasemdir
um þann lið í peningamálaðgerðun-
um er kvæði á um að þegar verð-
bólga væri kornin niður fyrir 10%
yrði lagt bann við vísitöluviðmiðun
flárskuldbindinga og sjálfvirk
tengsl við verðlag yrðu afnumin.
Þórður Ingvi sagði að við hefðum
ekki enn náð því jafnvægisstigi að
við gætum afnumið vísitölubindingu
og þyrfti líklega nokkur ár að líða
áður en það yrði hægt.
Hann sagði síðan að tillagan um
að raunvextir yrðu lækkaðir með
valdboði væri „stórhættuleg". Menn
yrðu að gera sér grein fyrir því
hvers vegna ijármagnskostnaður
væri svona hár. Vaxtafrelsið hefði
verið sett við skilyrði sem byðu
ekki upp á jafnvægi milli framboðs
og eftirspumar á peningum þar sem
við hefðum verið að fara inn í
þenslutímabil. Eftirspum eftir pen-
ingum hefði verið mikil en framboð-
ið ekki tryggt. Þá hefði verið tak-
markaður aðgangur að erlendu
lánsfé og ríkissjóður verið að ganga
inn í mikið hallaskeið. Þetta væri
ástæða hins háa fjármagnskostnað-
ar.
Þórður Ingvi taldi að það þyrfti
að lækka vexti á ríkisskuldabréfum
í 4%, þá myndu aðrir aðilar á fjár-
magnsmarkaðinu fylgja á eftir og
raunvextir verða um 6% að jafnaði.
Einnig ætti að afnema algjörlega
allar hömlur á erlendar lántökur,
menn ættu að hafa óheft frelsi til
að taka lán. „Við eigum ekki að
taka áratuga skref aftur á bak með
handvirku leiðinni," sagði Þórður
Ingvi.
Hann spurði einnig af hveiju
ætti að undanskilja Byggðasjóð ef
fjárfestingalánasjóðimir yrðu svipt-
ir lögbundinni ríkisábyrgð. Hinir
sjóðimir væra ekki síður lands-
byggðarsjóðir og staða Byggða-
sjóðs væri það góð að hann myndi
ekki eiga I neinum vandræðum með
að fá aðgang að erlendu fjármagni
út á efnahagsreikning sinn.
Guðmundur Gylfí Guðmundsson,
Reykjavík, sagði að í niðurfærslu-
leiðinni væri allt í lagi að setja verð-
stöðvun á vexti sem annað. Hins
vegar stjómaði maður ekki raun-
vöxtum með lögum og því ættum
við að hætta.
Ámi Gunnarsson sagði að þetta
væri skiýtin samkoma. Fyrir þingið
hefði því verið lýst yfír að velta
ætti borðum víxlaranna en í tillög-
unni að ályktun væri setning um
að Jeyfa starfsemi erlendra banka
á íslandi. Þetta væri mjög var-
hugavert. Hann Iýsti einnig furðu
sinni á því að menn væru að mót-
mæla því að vextir yrðu lækkaðir
með valdboði en legðu hins vegar
til að kaup yrði lækkað með vald-
boði.
Verðum að lækka vexti
Hjörtur Jónsson, Suðurlandi,
sagðist ekki skilja þau rök „fíjáls-
hyggjupostulanna í Framsóknar-
flokknum" að ekki væri hægt að
lækka vexti með valdboði. Það yrð-
um við að gera til að byija með.
Honum fannst líka hlægilegt að það
kæmi inn á borð hjá framsóknar-
mönnum að erlendum bankastofn-
unum yrði leyfð starfsemi á ís-
landi. Loks væri það hans skoðun
að liðinn um sölu ríkisfyrirtækja
ætti að stroka út.
Eiríkur Valsson, Reykjanesi,
sagði að þessi ályktun hefði verið
veijandi ef kjörorð þingsins hefði
verið annað.
í stefnuskrá Framsóknarflokksin
segði til dæmis að ríkið ætti að
taka þátt í atvinnurekstri þar sem
það ætti við. Hveijir ættu ríkis-
fyrirtækin? Fólkið! Hveijum ætti
að selja þau? Hval hf.? Það væri
fíjálshyggjublær á þessu að hans
mati og það væri slæmt. Taldi hann
Jón Baldvin Hannibalsson fá óska-
listann sinn skrifaðan á nýrri tölvu
Framsóknarflokksins. Vildi hann
að punktur yrði settur aftan við
inngang tillögunnar og öllum tillög-
um að aðgerðum sleppt.
Drífa Sigfúsdóttir, Reykjanesi,
sagði ræðu Eiríks hafa verið eins
og talaða úr sínum munni. Hún
treysti sér ekki til að skilja hvaða
afleiðingar þessar aðgerðir hefðu í
för með sér. Studdi hún þá tillögu
að punktur yrði settur aftan við
innganginn. Hún væri einnig andvíg
því að ríkisfyrirtæki yrðu seld:
„Sjálfstæðismenn fá alltaf góðu
fyritækin en við fáum bara þau
fyrirtæki sem safna skuldum".
Þegar hér var komið við sögu
kom fram dagskrártillaga um að
umræðunni yrði frestað í tuttugu
mínútur og fjögurra manna nefnd
myndi aðlaga tillöguna að vilja
fundarins og leggja hana fram að
nýju. Var sú tillaga samþykkt.
Þegar endurskoðunamefndin
hafði lokið störfum hafði Finnur
Ingólfsson, Reykjavík, framsögu
fyrir áliti hennar. Hann sagði að
það að hefja þingið með því að tala
um tímamótaþing og koma síðan
út með hálfa vélritaða blaðsíðu sem
segði ekkert um aðgerðir væri
hneyksli. Vildi hann því ekki að
„punktatillagan" yrði samþykkt.
FMnnur sagði að tillagan að lögum
um ij'ármagnsmarkaðinn myndi
„velta borðum víxlaranna". Endur-
skoðunamefndin lagði einnig til að
liðurinn um erlendar bankastofnan-
ir yrði felldur út til þess að ná
málamiðlun þó að rétt væri að leyfa
starfsemi erlendra banka hér á landi
að hans mati. Við héldum uppi
mjög óhagkvæmu bankakerfí af því
að við kynnum ekki að reka banka.
Það gætum við lært af útlending-
um, sagði Finnur.
Talsmenn þess að punktur yrði
settur fyrir aftan innganginn töldu
hins vegar að 'sú tillaga væri enn
í fullu gildi og lögðu hana fram að
nýju. Þá kom fram dagskrártillaga
um að þegar yrði gengið til at-
kvæða um tillöguna eins og hún
kom frá nefndinni og var sú tillaga
samþykkt. Var tillagan að stjóm-
málaályktun loks samþykkt með
þeim breytingum sem neftidin hafði
gert.
Ekkert samstarf við SUS
ogSUJ
Sigfús Ægir Ámason, Reykjavík,
sem hafði framsögu fyrir íþrótta-
og æskulýðsmálaályktun þingsins
lagði til að samþykkt yrði tillaga
um að Sambandi ungra sjálfstæðis-
manna og Sambandi ungra jafnað-
armanna yrði boðið til samstarfs
með það að markmiði að hafa áhrif
á ríkisstjómina í málefnum ungs
fólks. Skyldi stefnt að því að ná
fram sameiginlegri niðurstöðu í
þeim málaflokkum sem helst snertu
ungt fólk og reyna síðan í krafí
allra þessara hreyfínga að vinna
að framgangi þeirra mála. Sérstaka
áherslu skyldi leggja á húsnæðis-
mál, lánamál námsmanna svo og
íþrótta- og æskulýðsmál. Þá tók til
máls Olgeir Helgi Ragnarsson,
Vesturlandi, og sagði hann tillög-
una vera „út í hött“. SUF hefði nóg
með að halda um sín eigin samtök
þó ekki væri verið „að púkka upp
á einhveija sjálfstæðismenn og
jafnaðarmenn". Fleiri tóku ekki til
máls um tillöguna og var hún felld.
Deilt um kynningu á
hvalveiðum
í utanríkismálaályktun þingsins
segir að þing SUF „fagnar þeirri
jákvæðu þróun sem orðið hefur á
stefnu íslands í utanríkismálum í
tíð Steingríms Hermannssonar ut-
anríkisráðherra. Þegjandaháttur og
þjónustutilhneiging hefur loksins
fengið að víkja fyrir sjálfstæðri og
skorinortri afstöðu á hinum ýmsu
sviðum utanríkissamskipta lands-
ins.“
Einnig skorar þingið á Steingrím
Hermannsson að halda áfram af
festu við að framkvæma hugmynd
sína um „að setja upp hér á landi
miðstöð, þar sem ríki eða hópar
geta mæst og rætt alþjóðleg vanda-
mál og lausnir á þeim.“ Einnig tel-
ur þingið að stjómvöld eigi að vera
„forystuafl í kjamorkuvopnalausum
Norðurlöndum og leggja áherslu á
nauðsyn kjamorkulausra haf-
svæða.“
Litlar deilur urðu um utanríkis-
málaályktunina ef frá er skilin
klausa þar sem SUF fordæmir „til-
raunir ýmissa vestrænna atvinnu-
mótmælenda til að grafa undan
efnahag íslendinga og leggur til
að ráðherra geri átak í kynningu á
sjónarmiðum íslendinga í hvalveiði-
málum á erlendri grand og forsend-
um þessara veiða vegna lífsafkomu
þjóðarinnar."
Gissur Pétursson, formaður SUF,
sagði að hvalveiðar væra ekki nauð-
synlegar lífsafkomu þjóðarinnar og
að hans mati myndu mótmæli at-
vinnumótmælenda ekki grafa und-
an efnahag íslendinga. Lagði hann
til að þessi klausa ályktunarinnar
yrði felld út. íslendingar hefðu
sterkan málstað í hvalveiðimálinu
en svona ályktun gæfi í skyn að
málstaðurinn væri ekki mjög sterk-
ur. Aðrir þingfulltrúar sem tóku til
máls hvöttu hins vegar eindregið
til að málsgreinin yrði ekki tekin
út. Það væri ekki nóg að hafa góð-
an málstað ef enginn vissi af hon-
um. Tillaga Gissurar var felld með
miklum meirihluta.
Þingi ungra framsóknarmanna,
sem rúmlega hundrað manns sóttu,
lauk á laugardagskvöldi og var þá
haldinn hátíðarfundur að Hótel Sel-
fossi.
Texti:
Steingrímur Sigurgeirs son