Morgunblaðið - 23.10.1988, Blaðsíða 1

PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS SUNNUDAGUR 23. OKTÓBER 1988
BLAÐ
Viðtal við
Þórunni Kvaran,
dóttur
Hannesar Hafstein
VIÐTAL:
ELÍN PÁLMADÓTTIR
Myndirnar á veggjum í lítilli stofu í
húsi vestur á Grímshaga vekja áhuga
gestsins meðan húsfreyjan sækir
svaladrykk fram í eldhús, grannvaxin,
gráhærð kona, býsna hvatleg í
hreyfingum og glampi í augum.
Stærsta myndin teikning af Hannesi
Hafstein, skáldi og okkar fyrsta
ráðherra, eftir Kristínu Jónsdóttur og
rétt hjá ljósmynd af Ragnheiði Hafstein
í skautbúningi. Enda er húsráðandi,
Þórunn Kvaran, dóttir þeirra hjóna,
næstelst átta bama þeirra sem upp
komust. Það fer ekki á milli mála,
konan sem tekið hefur á móti gesti
sínum í dyrum og kemur nú inn aftur
og býður sígarettu, er orðin 93ja ára
gömul, fædd 19. október 1895. Ogþar
byrjum við samtalið, sem hún hefur
loks eftir nokkrar tilraunir undanfarin
ár fallist á, með þeim orðum að lítið
sé upp úr sér að hafa og það sé svosem
ekki komið á prent þótt litið sé inn til
hennar. Eg hefi það á tilfinningunni
að hún búist allt eins við því að úr
þessu verði ekki annað en þetta
notalega spjall eina síðdegisstund.
Ragnheiður dóttir hennar lítur niður
til okkar. Hún hefur búið ásamt
tengdasyninum Sigurði Hafstað á
hæðinni fyrir ofan, síðan hann hætti
skyldustörfum í utanríkisþjónustunni
og þau fluttu heim fyrir fáum árum,
og nýtur Þórunn mjög góðrar
aðhlynningar þeirra, segir hún. En
þegar haft er orð á því að þarna á
Grímsstaðaholtinu sé góður staður í
borginni með ágætu útsýni, er Þórunn
ekki á sama máli. Hún hefnr aldrei
Vesturbæingur verið, segir hún. Bjó
alla sína ævi í Austurbæ.
Þórunn var ekki
nema hálfs árs
gömul þegar Hann-
es Hafstein varð
sýslumaður og fjöl-
skyldan flutti til
ísafjarðar og ekki
nema átta ára þeg-
ar hann varð ráðherra og þau fóru
þaðan í ársbyrjun 1904. En hún
man eftir ýmsum atvikum á ísafírði
þá og síðar, því hún kom þar oft á
sumrin næstu árin til Áma Jónsson-
ar og Fríðu í Neðsta kaupstað. Man
eftir glöðum leikjum barnanna,
veiðum af bryggju og jakahlaupum
á pollinum. A ísafjarðarárunum
misstu Hannes og Ragnheiður tvö
elstu böm sín, Kristjönu og Sigurð.
„Ástríður var elst af þeim sem lifðu
og svo kom ég. Við komum sjö
stelpur í röð og lengi kallaðar „De
syv skuffelser". Áreiðanlega hefur
átt að fæðast strákur í hvert skipti,
sem ekki varð fyrr en löngu seinna,-
þegar Sigurður fæddist hálfu ári
áður en mamma dó,“ segir Þómnn.
„Fyrir okkur urðu það mikil við-
brigði að koma til Reykjavíkur.
Okkur þótti svo gaman á Isafirði.
Mér leiddist óskaplega. Við bjugg-
um fyrst á miðhæðinni í Ingólfs-
hvoli, á hominu þar sem Lands-
bankinn er núna, en Zimsen bjó
uppi. Þarna var alltaf mikill gesta-
gangur. Ólíkt því sem nú er hjá
ráðherrum, því mamma þurfti alltaf
að hugsa sjálf um matinn og koma
úr eldhúsinu til gestanna. Við vor-
um auðvitað of ungar til að vera
þar með. En ef ekkert var um að
vera, áttum við oft stund með pabba
þegar hann kom heim. Hann spilaði
við okkur og ég man sérstaklega
eftir því þegar verið var að búa til
skraut á jólatréð, körfur og net til
að setja eitthvað í og marsipan-
karla fyrir jólin. Pabbi tók alltaf
þátt í þvíl En á kvöldin fengu pabbi
og mamma alltaf frið. Við voram
látnar bjóða góða nótt og svo sátu
þau og ræddu saman á kvöldin.
Hjá okkur vora lengi sömu stúlk-
umar. Og svo var hjá okkur Þór-
unn, systurdóttir pabba, sem kom
snemma til okkar. Og amma Sigríð-
ur, sem kom til okkar 1896 þegar
hún varð ekkja og var sérstaklega
mikið með Sigríði nöfnu sína, sem
kom næst á eftir mér. Amma Sigríð-
ur prjónaði og spann fyrir heimilið."
Þórann segir mér að seinna hafi
báðar ömmur hennar verið á heimil-
inu. Kristjana móðir Hannesar flutti
til þeirra 1910, af heimili tengda-
sonar síns, Lárusar H. Bjarnasonar,
sem hlýtur að hafa verið erfitt fyr-
ir hana, þar eð hann varð skömmu
síðar einn af hatrömmustu pólitísk-
um andstæðingum Hannesar. „Það
var skömmu eftir að mamma dó
Þórunn Kvaran í stofu sinni.
Á veggnum er myndin
af föður hennar,
Hannesi Hafstein.
SJÁ BLS. 2.
5
Márgdhbiaðia/Áml Saeherg i,