Alþýðublaðið - 05.08.1932, Blaðsíða 2

i
ALEÝÐUBLAÐIÐ
Annað hljóð
í strokknum.
Morgunblaðið flytur í gær
grein þar s©m það fárast yfir
lögleysunni, sem framin hafi ver-
ið gagnvart Sveini Beiiediktssyni,
par sem honum hafi verið mein-
að að dvelja á Siglufirði, eða svo
notuð séu sömu orðin og Morg-
unblaðið viðhafði í vetur um Ax-
él Björnsson, Sveinn fluttur
hreppaflutningi af Siglufirði. 1
vetur þegar nokkrir útgerðar-
fenenn í Keflavík frömdu ofbeldis-
verk sitt á Axel Björnssyni, þá
var Morgunblaðið hið hróðugasta
yfir þessu verki, og mældi þeir.ri
iHgaleysu bót á allar lundir. Voru
þá margir íhaldsmenn, sem létu í
ljós að þetta kynni að draga dilk
á eftir sér, og að ekki mundi
heppilegt að nota slikar aðferðir,
sem siðlausustu útgerðarmennirn-
(ír í Keflavík höfðu ráðið og dreg-
ið ýmsa sér betri irienn með sér
út í. Morgunblaðsmennirmr og
þó einkum hinn sérstaki skamma-
ritstjóri, Sigurður Kristjánsson,
sem sóttur var vestur á firði af
því sumum íhaldsforkólfunum
þóttu ekki þeir Jón og Valtýr
brúka nógu sóðalegt orðfæri,
þessir náungar, sem hafa fyrir
atvinnu að rita svfvirðiinigar um
samtök verkalýðsins, þeir voru
ekki að hugsa um annað en að
þjóna lægstu hvötum þeirra hús-
bænda sinna, sem auðvirðilegast-
an höfðu hugsunarháttinn. Bn nú',
þegar verkalýður Siglufjarðar
geldur auðvaldinu í sömu mynt
og Keflvíkingar fundu upp og
blaðritarar Morgunblaðsdns vikum
saman og dag eftir dag reyndu
að telja almenninigi trú um að
væru lögliegar og sjálfsagðar að-
ferðir, þá er komið annað hljóð
í strokkinn hjá Morgunblaðinu.
Nú vandlætist Morgunblaðið yfir
lagaleysinu og spyr, hvort nokkr-
um manni detti 1 hug, að flutn-
ingur Sveins Beniediktssonar frá
Siglufirði sé löglegur. 1 vetur datt
Morgunblaðinu ekki í hug að
Verknaðurinn í Keflavik gæti lieitt
neina hættu af sér, en nú sér það
sjálfstæði landsiinis í vhða, ef að
Sveinn fái ekki að vera á Siiglu-
firði.
„Fyrir aga- og laga-leysi liands-
manna týndi þjöðin sjálfstæði
sinu á Sturlúngaöld,“ segir
Moggi. En þdr Moggamenn eru
ekki betri sagnfræðingar ng en
venjulega; þeir gleyma að það
var vegna lagaleysis höfMngj-
mma, að þjóðin glataði sjálfstæði
sinu, og svo gæti auðveldlega
farið enn, ef skipulagsbundinn
verkalýður léti þá ráða, sem verst
éru innrættir úr ýfitstéttinrii, og
hefði ekki þann sið áð gjalda
auðvaldinu auga fyrir auga og
tönn fyrir tönn.
Sköpun nýrrar alþýðumenning-
ar innan apðvaldsskipulagsins.
Viðtal við Fiiðrik Sigmmidsson verkamann,
sem ef nýkominn hingað eftir að hafa dval'*
ið í 14 ár við vinnn í Hollandi.
Alþýðublaðið liitti í gær Frið-
rik Sigmundsson verkamann að
máli. Hann hefir dvalið undan-
farin 14 ár í Hollandi og unnið
þar margvíslieg daglauniastörf
víðs vegar í landinu. Var hann
þar í verklýðsfélögum og fékk
því gott tækifæri til að kynnast
starfi alþýðusamtakanna þar í
landi. — Alþýðublaðið bað hann
að skýra því frá starfi hollenzkra
verkamanna, og sagðist honum
svo frá:
Þegar hollenzkir verkamienn
efndu í upphafi til samtaka sín
á milli, voru þeir ekki hárieistir
eða öflugir. Samtök þeirra voru
fá og lítil, skrafstofur áttu þeir
á fáum stöðum og blöð örfá og
mjög lítil, — en eftir því sem ár-
in Liðu og vinnukaupiendur feng-
ust til að viðurkenna samtök al-
þýðunnar, óx þeim afl og þor,
og nú eru þau voldugustu sam-
tök í landinu — og jafnaðar-
. manháflokkurinn á þingi Hol-
lands næs'tstænstur af þingflokk-
unum og hefir mikil áhrif til
hagsbóta fyrir verkalýðinri, þó að
langt sé frá að hann komi því
fram öllu, sem hann vill.
í Hollandi eru til fleiri en eitt
alþýðusamband. Ég var í siam-
bandi jafnaðaramannanna, eða í
sjómannafélagi, sem er í því, en
auk þess eru til kristileg verka-
mannafélög, og eitthvað er til
af félögum, sem kalla sig komrn-
únistisk. Samband jafnaðarmanna
er langsamlega öflugast, enda
gætir hinna ekki neitt, sízt hinna
kommúnistisku. J afnaðarmanria-
sambandið skapar Iíka kaupkjör
verkalýðsins, og hin samböndin
hafa engin tök til að ráða neinu
á atvinnusviðinu, og hvorki tál
kauplækkunar eða hækkunar.
Við vinnuna standa oft deilur
milli verkamanna . hinna ýmsu
sambanda, aðallega þó milli
þeirra, sem eru í okkar sam-
bandi, og hinna kristnu, því
kommúnistiskir verkamenn sjást
varla. Þeir, sem eru í hinum
kristnu (rómversk-k aþ ó lsku)
verkamannafé 1 ögum, eru ekki hóti
kristnari en við Mndr, en kirkjan
hefir töluvert vald yfir þeim og
heldur þeim 1 andlegum fjötrum
— og þegar við spurðum þá
hvort þieir héldu að við mundum
koma meiru til leiðar theð því,
að koma jafnaðaranönnum á þing
eða syngja sálma, þá gátu þeir
fátt sagt, en hafa víst álitið að
hýorttveggja væri gott hvað með
öðru.
Alþýðusamtökin í Hollandi
hafa koihið mjög miklu góðu til
leiðar fyrir verkalýðinn og sótt
það ait í gréipar yfirráðastéttar-
j innar. Og það, sem ég þekki bezt
af þessum umbótum og trygg-
mgum, eru atvinnuleysisstyrkirn-
ir.
Fyrir einhleypa er atvinnuleys-
isstyrkurinn 7 gyllini á viku, eða
um kr. 17,50, en fyrir fjölskylidu-
smenn er hann 10—12 gyllini á
viku og auk þess víst fyrir hvert
barn, sem þeir eiga. Ef fjöl-
skyldumenn eru mjöig illa stæðir,
fá þeir auk þessa húsaleiguistyrk.
Stundum fá menn líka kort upp
á ýmis konar fatnað auk styrks-
ins. Skórnir, sem ég er á núna,
eru t. d. fengnir fyrir slíkt korí.
En til að fá þessa styrki eru
miklar reglur, sem þarf að halda.
Fyrst verður atvinnulieysingi að
koma og tilkynna, að hann sé
atvinnulaus, og síðan verður
hann að koma einu sinni á hverj-
um degi til að sanna, að “hiann
hafi ekki atvinnu, og enginn fær
styrk fer en hann er búinn að
vera atvinnulaus í hálfan mán-
uð.
En auk atvinnuleysisstyrkjanna
eru til aðrir styrktar-sjóðir.
f sjómannafélaginu, sem ég var
í, fékst það fyrir um 6 áruhi
með samninigum við reiðarana,
að þeir skyldu greiða 3 gyllini
á mánuði fyrir hvern sjómann,
sem hjá þeim vann, í sjóð til
styrktar atvinnulausum sjómönn-
um, en næsta ár þar á eftir fékst
þetta hækkað, líka með samning-
|um, upp í 5 gyllini á mániuðí og
þannig er það nú. — Þessi sjóð-
ur er allur undir stjórn sjó-
mannafélagannia, en auk þess
eiga reiðararnir sinn fulltrúa í
stjórn hans og borgarstjórinn
sinn fulltrúa.
Jafnaðarmenn í Hollandi gera
ákaflega mikið til að „agifera“
fyrir samtökunum og stefnu
sinni. — Þeir eiga fjölda af blöð-
um og leggja feikna áherzlu á
að útbreiða þau, til að hamla
upp í móti valdi auðvaldsblað-
anna. Aðalblað þeirra heitir „Het
Volk“ og er gefið út í Amster-
dam. Þetta blað var í vetur
stækkaö um helming og hafin á-
köf útbreiðslustarfsémi fyrir það
um leið. Það kemur út tvisvar
á dag og er mjög stórt. í fyrstu
var það lítið og áhrifalaust, en
verkamennirnir í Hollandi vita
hvað blöðin hafa að segja í
stéttabaráttunnd. í Rotterdam
eiga þeir stórblað, sem heitir
„Vöorwartz", i Haag eiga þeir
blað, sem heitir „Et háugsche
Volk“. Verkamaninasambandið og
flokkurion eiga stórhýsi alls
staðar fyrir blöð sin og prent-
smiðjur. Samtökin létu í vetur
reisa mikíð og volclugt stórhýsi
í Amsterdam fyrir blöð sín,
prentsmiðjur og alla útgáfustarf-
semi. Skrifstofur verklýðsfélag-
anna eru annars staðar. Eins og
ég hefi þegar sagt, er jafnaðar-
mannaflokkurinn (næststerkasti
flokkur þingsins, hefir á annað
hundrað þingmenn og vann fjóra
við síðustu kosningar. Aðalíor-
ingi hans heitir Albarda og er
verkfræðingur. Hann tók við þeg-
ar Truelstra, sem þér kannist við,
lézt, en hann var einn af braut-
ryðjendum samtakanna og elsk-
aður af verkalýðnum.
Kommúnistar hafa einn þing-
manin nú, en höfðu áður tvo.
Mér finst, að íslenzkir verka-
menn eigi að taka sér til fyrin-
myndar starfsemi stéttarbræðTa
sinna í útlöndum, þar sem hún
er bezt, t. d. í Hollandi. Og mikið
gagn tel ég að íslenzkum verka-
lýð yrði að því, ef fulltrúar hans
hefðu tækifæri til að fara til út-
lánda við og við og kynna sér
starfsaðferðirnar þar.
Það, seni ég téJ fyrsta og sjálf-
sagðasta hlutvérk verkalýðsins í
frelsisbaráttu sinni, er að fá sam-
tök sín viðurkend af atvinnurek-
endum, því að annars er ekki
hægt að semja, og samningarnir
eru fyrsta skilyrðið til þess að
fá eitthvað fram. Á óeirðum og
ólátum hefi ég enga trú; slíkt
getur ekki orðið til annars en
veikja samtökin og eyðileggja
skilyrðin til framtíðarsóknarinnara
Það er ákaflega áriðandi fyrir
verkalýðinn að koma símcm
mönnum inn í allar stöður, hverj-
ar svo sem þær eru — með því
skapast áhrif í hinu opinbera lífi
— og þá fyrst og fremst í bæjatr-
stjórnir og á þing, því að þing-
mannslaus og bæjarfulltrúafeus
verklýðssamtök eru lítilsvirði, —
en ég sé nú, að íslenzkir verka-
menn hafá þegar séð þetta og
hafa skapað sér nokkra aðstöðu;
á alþingi og í bæjarstjómum.
Nýjustu fregnir
frá Siglufirði.
Siglufirði, FB. 4. ágúst Mjög
mikil síldveiði síðustu daga og
síldin. mjöig skamt sótt. Hafa sum
skipanna tekið fullfermi eða jlví
nær rétt utah við Siglufjörð. Má
heita, að saftað hafi verið stöðv-
unarlítið á sumum söltunarstöðv-
um frá þvi á laugardag. Gizkað
er ái, að búið sé að verka hér
um 25 000 tn. — RekWiétasíldar-
afli ér misjafn. Sumir bátanna
hafa afláð allvel síðustu nætur,
áðfir litið. Þrír bátáir Ufðti var-
ir við smokkfisk ! síldinni og sipá
margir, að veiðin verði svikul
héðan í frá.
Dettifoss íók hér á fjórða þús-
und tunnur af síld, en M/S
„Dronning Alexandrine“ tékur héf
um þrjú þusund tunriur.
Meiri hluti síldarinnar er flutt-