Morgunblaðið - 29.11.1988, Blaðsíða 23

X
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 29. NÓVEMBER 1988
23
Veldu Kópal
med gljáa við hæfi.
Telur þú að næringarráðgjaf-
ar þurfí að taka tillit til annarra
þátta í fæði einstaklinga, sem
ætla sér að neyta belgja með fisk-
olíu. Til dæmis, hvort minnka
þurfí neyslu plöntuolía til að fá
fram jákvæðari áhrif fiskolíunn-
ar?
„Við vitum það ekki fyrir víst
hvort við eigum að takmarka neyslu
omega-6 fitusýra (úr plöntuolíum)
til að fá fram fulla virkni omega-6
fitusýra (úr fiskolíum). Það eru til
vísbendingar um að við fáum nóg
af omega-6 fitusýrum úr fæðunni.
Ef til vill ættum við að minnka
neyslu omega-6 fitusýra og auka
neyslu omega-3 fitusýra samsvar-
andi.“
Að hvaða rannsóknum starfar
þú núna?
„Ég vinn með sjúklingahópa eins
og stendur. Við höfum mikinn
áhuga á sykursýki. Það er nokkuð
flókið mál en við erum að rannsaka
áhrif ofnæmisviðbragða. Svo virðist
að hvítu blóðkornin hagi sér ekki
eðlilega hjá sykursjúkum. Það eru
til vísbendingar um að hægt sé að
hafa jákvæð áhrif á þetta ástand
með því að bæta fiskolíu í fæði
þessara sjúklinga. Fyrsta rannsókn-
in, sem við höfum nýlega lokið við
bendir til þess.
Ég vil þó vara við því að fullyrða
um of í þessu sambandi. Það er
langt frá því að við séum að lækna
sykursýki. Þetta eru aðeins
vísbendingar um að hægt sé að
bæta starfsemi hvítra blóðkorna hjá
þessum einstaklingum."
Hvað með hvalkjötsneyslu. Er
hvalkjöt jafii hollt og fískur í
þessu tilllti?
„Já, að sjálfsögðu. Ekki síður.
Við megum ekki gleyma því að
eskimóar borða mjög lítið af fiski.
Mest af fiskfitunni kemur frá sel
og selspiki. Fiskur eins og þorskur
inniheldur mjög litla fitu. Aftur á
móti er ég mjög mótfallinn hvalveið-
um.“
Að þeim orðum sögðum lauk við-
talinu þar sem næsti fýrirlestur var
að hefjast.
Get ekki ráðlagt
fólki að taka lýsi
- vegna A- og D-vítamína í því, segir danskur læknir
Hér fer á efltir viðtal við Jörn
Dyerberg, danskan lækni, sem
vinnur að rannsóknum á fítuefn-
um. Ólafúr Sigurðsson matvæla-
fræðingur tók viðtalið 17. ágúst
í Óðinsvéum í Danmörku á nor-
rænni ráðstefiiu um næringar-
fræði.
„Hveijir eru svo þinir helstu
lestir“? spurði danski blaðamað-
urinn.
Nonni gamli og börnin
„Ég stenst sjaldan súkkulaði ef
það er til og svo á ég til að drekka
nokkur glös af rauðvíni við tæki-
færi. Stundum fæ ég mér smáköku.
Að öðru leyti forðast ég fitu og
nota ekki smjör eða smjörlíki á
brauðið. En ég tek belgi með fisk-
olíu daglega."
Sá sem svo samviskusamlega
játar syndir sínar fyrir dönskum
almenningi er enginn annar en
doktor Jörn Dyerberg yfirlæknir frá
Álaborg. Ætla má að flestir íslend-
ingar þekki til rannsókna hans á
hjarta- og æðasjúkdómum hjá
Grænlendingum. Uppgötvanir Dy-
erbergs og samstarfsmanna hans
leiddu í ljós að það var fitan í fæði
Grænlendinga, sem hafði þau áhrif
að þeir fengu ekki kransæðasjúk-
dóma. Má segja að djarfar kenning-
ar hans um að fita gæti beinlínis
lækkað tíðni ýmissa menningar-
sjúkdóma hafi komið af stað um-
ræðu sem stendur enn og er síður
en svo lokið.
Þar sem undirrituðum gafst
tækifæri á að hafa tal af Dyerberg
Bókmermtir
Jenna Jensdóttir
Örkin hans Nonna.
Brian Pilkington.
Iðunn 1988.
Hinn þekkti myndlistarmaður
Brian Pilkington sendir hér frá sér
bamabók þar sem hann er bæði
höfundur texta og mynda.
Söguþráðurinn á sér rætur í Örk-
inni hans Nóa, en er samt allsendis
ólíkur.
Nonni er gamall og hættur vinnu.
Erill daganna í félagsskap með
vinnandi fólki er að baki. Nonni
situr einmana heima með Snata
sínum og lætur sér leiðast. Athafna-
semin lætur hann samt ekki lengi
í friði.
Hann fer að safna. A gönguferð-
um með Snata tekur hann að safna
kössum, rekatimbri og raunar öllu
mögulegu dóti, sem aðrir virðast
ekki hafa not fyrir.
Óveður með þrumum og elding-
um vekur Nonna upp um miðja
nótt, þá er hann hefur sofnað út
frá bókinni Orkin hans Nóa.
Hugmyndir fæðast og brátt
minnkar timburhlaðinn. Smíðar eru
hafnar. Hús með arkarlagi verður
brátt til. Nonni er ekki aldeilis einn
við vinnu sína. Börnin í nágrenninu
flykkjast til hans. Þau sjá honum
líka fyrir dýrum þegar örkin er til-
búin. Hann launar þeim með alls
konar smíðisgripum sem hann býr
sjálfur til.
í vitund gamla mannsins leynist
ótti við flóð.
Dag nokkurn meðan fjölgun dýr-
anna og matarþörf knýr á verður
Nonni reynslunni ríkari, er gáttir
himins opnast. Sólin skín á ný, og
broshýr, dálítið stríðin böm eru
komin til hjálpar.
Nú fæðist góð hugmynd hjá
Nonna. Hún verður að veruleika og
Nonni gamli virðist eiga fyrir sér
litríka og annasama framtíð.
Best að láta lesendur kynnast
því sjálfa.
Um myndir hins ágæta lista-
manns þarf ekki að fjölyrða. En
saga hans sýnir á honum nýja hlið,
sem hlýtur að gleðja. Það er létt
yfir henni og hún er á góðu máli.
I henni felst skilningur á vanda
þess sem hættur er lífsstarfinu, en
á næga orku til að vinna áfram.
Samskipti Nonna og barnanna
eru lýsandi þáttur um gott sam-
starf þeirra elstu og yngstu í þjóð-
félaginu.
Þegar matarskortur og offjölgun
dýranna reynast gamla manninum
ofviða, finnur höfundur honum
snjalla lausn sem lýtur lögmálum
nútímans. Góð og sérlega falleg
bók.
Frá ráðstefiiunni í Óðinsvéum. Sú Qölsóttasta til þessa, hátt í 600
þátttakendur frá öllum Norðurlöndunum.
á næringarfræðiráðstefnu í Óð-
insvéum í ágúst síðastliðnum þótti
kjörið að spyrja hann ráða um
hvemig best væri að neyta fiskfitu
til að hollustan nyti sín sem best.
Hvemig er best að neyta fisk-
fitunnar? Eigum við að taka lýs-
isbelgi, lýsi eða bara að borða
fisk?
„Þetta er í raun næringarfræði-
leg spuming. Það skiptir þó líkleg-
ast ekki miklu máli hvaðan fiskfitan
kemur, ef þú vilt borða fisk, fínt.
Ef þú vilt taka inn lýsi þá er það
einnig ágæt leið til að fá fiskfitu.
Við verðum þó að gæta að því að
lýsi er ekki hentugt vegna þess hve
mikið er af A- og D-vítamínum í
því. Ég get ekki ráðlagt fólki að
taka lýsi vegna þessa. Eg get ekki,
sem læknir ráðlagt fólki að taka inn
tvöfaldan dagsskammt af þessum
vítamínum. Heldur ráðlegg ég fisk-
olíuþykkni í belgjum, sem innihalda
lítið af A- og D-vítamínum. Annars
er til vítamínsnautt lýsi, sem má
einnig nota.“
pilu
Rúllugluggatjöld
pitu
Sluggatjold Sudurlandsbniut 6. Simi: 91 - 8 32 15.
T-Jöfóar til
11 fólks í öllum
starfsgreinum!