Morgunblaðið - 14.12.1988, Qupperneq 29

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 14. DESEMBER 1988
29
Skattar barnlausra hjóna, þar sem bæði hafa sömu tekjur
Áhrif skattbreytinga
Tekjuskattur Tekjurskattur á mánaðargreiðslur
Mánaðarlaun fyrir breytingu eftir breytingu tekjuskatts
kr. kr. kr.
80.000 0 0 0
90.000 0 0 0
100.000 0 0 0
120.000 700 700 0
150.000 9.200 9.800 600
200.000 23.500 25.100 1.600
250.000 37.700 40.300 2.600
300.000 52.000 55.600 3.600
Skattar einstæðra foreldra með tvö börn, annað yngra en
Tekjuskattur 7 ára Áhrif skattbreytinga
Mánaðarlaun Tekjuskattur á mánaðargreiðslur
fyrir breytingu eftir breytingu tekjuskatts
kr. kr. kr.
40.000 +19.700 +20.600 +900
50.000 + 19.700 +20.600 +900
60.000 + 18.100 + 19.000 +900
80.000 +10.000 + 10.500 +500
100.000 + 1.900 +2.000 + 100
120.000 5.700 6.400 700
150.000 14.300 15.500 1.200
200.000 28.500 30.800 2.300
Skattar einstaklinga
Mánaðarlaun Tekjuskattur fyrir breytingu Tekjuskattur eftir breytingu Áhrif skattbreytinga á mánaðargreiðslur tekjuskatts
kr. kr. kr.
40.000 0 0 0
50.000 0 0 0
60.000 300 300 0
80.000 6.000 6.400 400
100.000 11.700 12.500 800
150.000 26.000 27.800 1.800
200.000 40.200 43.000 2.800
Eignarskattar hjóna
Mánaðargreiðslur
Áhrif á mánaðargr. Eignarskattar Eignarskattar
Skuldlaus eign fyrir breytingu eftir breytingu
þús. kr. kr. kr. kr.
5.000 0 0 0
6.500 300 1.200 1.500
8.500 730 2.770 3.500
9.000 830 3.270 4.100
9.100 855 3.370 4.225
10.000 1.040 4.270 5.310
12.000 1.460 6.270 7.730
15.000 5.200 9.270 14.470
20.000 11.460 14.270 25.730
Persónuafsláttur nýt-
ist í eignaskatti
Eignaskattur einstaklinga og
fyrirtækja hækkar úr 0,95% í 1,2%
og er þá miðað við 2,5 milljón króna
skuldlausa eign einstaklings. Þá er
gert ráð fyrir sérstöku 1,5% eigna-
skattþrepi á skuldlausa eign ein-
staklinga yfir 6 milljónir og hjóna
yfir 12 milljónir. Gert er ráð fyrir
að 5-6000 manns lendi í þessu stór-
eignaþrepi, þar af um 2300 hjón.
Gert er ráð fyrir að heimilt verði
að nýta persónuafslátt til greiðslu
á eignarsköttum, til að tryggja að
ellilífeyrisþegar með litlar eða engar
tekjur þurfi ekki að greiða eignar-
skatt. Þessi eignarskattbreyting á
að skila ríkissjóði um 550 milljónum
í auknar tekjur.
Þriðjungur fyrirtækja
greiðir tekjuskatt
Loks er gert ráð fyrir breytingum
á tekjuskatti fyrirtækja. Ólafur
Ragnar Grímsson fjármálaráðherra
sagði á fréttamannafundinum að
sá þáttur væri merkilegastur í
frumvarpinu því þar væru stigin
mörg skref sem miðuðu að því að
styrkja innbyrðis réttlæti í skatta-
kerfinu. Óiafur sagði að þriðjungur
fyrirtækja í landinu hefðu greitt
tekjuskatta fyrir árið 1987, þegar
góðærið var sem mest og það væri
óþolandi að búa við svo götótt
skattakerfi að tveir þriðju hlutar
fyrirtækja gætu skotið sér undan
því löglega að greiða til sameigin-
legs sjóðs landsmanna. Hann sagði
að í frumvarpinu væru stigin mörg
skref til að taka fyrir þetta.
Helstu liðir í breyttri skattlagn-
ingu fyrirtækja eru þeir, samkvæmt
frumvarpinu, að reglur um fyrningu
lausafjár verða hertar; almennar
fyrningar dreifast á lengri tíma;
ekki verður heimilt að yfirtaka
rekstrartap annars fyrirtækis þegar
um er að ræða fyrirtæki í óskyldum
rekstri; gjaldfærsla fyrirtækja á
rekstrarkostnaði fólksbifreiða verði
takmörkuð; heimild til að ráðstafa
hluta rekstrarhagnaðar í sérstakan
fjárfestingarsjóð verði lækkuð úr
30% í 15%, og loks að tekjuskattur
fyrirtækja hækki úr 48% í 50%.
Alls á skattlagning fyrirtækja að
færa ríkissjóði um 900 til 1000
milljónir í auknar tekjur á næsta ári.
Hækkun fyrirhuguð á
áfengi, tóbaki og bensíni
Eins og frumvarpið er lagt fram
skilar það um 2,3 til 2,4 milljörðum
króna aukalega í ríkissjóð, sem er
um 500 milljónum minna en vonir
fjármálaráðherra stóðu til. Fjár-
málaráðherra sagði um þetta að til
greina kæmi að hækka tóbak,
áfengi og bensín með reglugerða-
breytingum til að auka tekjur ríkis-
sjóðs, þegar sæist hver endanlega
lendingin yrði í þinginu varðandi
fjárlagafrumvörpin og tekjuöflun-
arfrumvörp sem því fylgja. Hann
sagði að sá tekjuafgangur sem var
á fjárlagafrumvarpinu þegar það
var fyrst lagt fram, 1,2 milljarðar,
myndi taka einhveijum breytingum
í meðferð þingsins, en markmiðið
væri enn að skila fjárlögum með
verulegum tekjuafgangi.
AF ERLENDUM VETTVANGI
eftir ANGUS MACSWAN
Eru skæruliðar að komast „úr
tísku“ í Rómönsku Ameríku?
EKKERT lát er á skæruliðastríðinu i EI Salvador og ótti manna
við pólitíska upplausn i landinu er ekki minni en áður. Samt sem
áður bendir margt til, að skæruliðahernaðurinn sé kominn i
ógöngur, að skæruliðarnir horfíst nú í augu við að heyja þessa
styrjöld um ófyrirsjáanlega framtið án þess að komast nokkru
nær takmarki síriu. Af þessum sökum fjölgar þeim stöðugt, lika
meðal þeirra, sem hafa samúð með skæruliðum, sem vilja reyna
að fá þá til að leggja niður vopn og semja um frið með fullum sóma.
Stjómmálamenn í Rómönsku ingin, vill efna til raunverulegra
j
’ Ameríku og ýmsir pólitískir
samheijar skæruliðanna segja, að
þeir dagar séu brátt liðnir, að
barist verði fyrir þjóðfélagslegum
breytingum með vopnavaldi og
benda á, að í hveiju ríkinu á fæt-
ur öðru hafi borgaralegar stjómir
tekið við af herstjómunum. Nái
þessi friðarþróun ekki til E1
Salvador þar sem 70.000 manns
hafa fallið í átökum stjómarhers-
ins og skæruliða sé hætta á, að
stríðið geti dregist út í það óend-
anlega.
„Við verðum að átta okkur á
þeim nýju vinduiii, sem blása um
heiminn," sagði stjómarerindreki
í Mið-Ameríku. „Skæruliðar eru
ekki lengur í tísku."
Gallinn er bara sá, að FMNL,
skæruliðahreyfingin í E1 Salvador,
er langt frá því að vera komin
af fótum fram. Frá því í septem-
ber hefur hún aukið hemaðinn á
landsbyggðinni svo að hann hefur
ekki verið meiri í þijú ár og jafn-
vel látið til sín taka í höfuðborg-
inni. Þeir, sem vel þekkja til með-
al skæruliða, segja, að þeir séu
vel vopnum búnir og njóti meiri
stuðnings úti í sveitunum en
stjómarherinn. Þá styðjast þeir
einnig við vel skipulögð félög
bænda, námsmanna og verka-
manna.
í síðustu kosningum biðu kristi-
legir demókratar og Jose Napo-
leon Duarte forseti ósigur og
hægrimenn komust til valda og
vegna þess telja leiðtogar skæru-
liða, að staðan sé þeim nú hag-
stæðari en hún hefur lengi verið.
Þeim dylst þó ekki, að þeir muni
seint vinna hemaðarlegan sigur á
stjómarhemum, sem er þjálfaður
og kostaður af Bandaríkjamönn-
um.
„Jafnvel þótt þeir bæru sigur
úr býtum, yrði komið í veg fyrir,
að þeir fengju að sitja á einhveij-
um friðarstóli. Þeir hafa dæmið
fyrir sér, sem er Nicaragua,"
sagði menntamaður í Mið-
Ameríku. í E1 Salvador yrði því
efnt til gagnbyltingar að undirlagi
Bandaríkjastjómar og Sovétmenn
hafa gefíð í skyn, að þeir hvorki
vilji né geti haldið uppi öðru sósía-
listaríki í þessum heimshluta.
Joaquin Villalobos og aðrir
háttsettir FMNL-foringjar komu
ofan úr fjöllunum í október sl. til
að tala máli skæruliða hjá ýmsum
ríkisstjómum í Suður- og Mið-
Ameríku. Eftir flestum er haft,
að ferðin hafi verið til lítils eða
einskis. í Perú, Kólombíu ogMexi-
kó eiga stjómvöld í útistöðum við
skæruliða eða aðra ókyrrð og í
öðmm ríkjum vilja yfirvöld ekkert
gera til að ýta undir uppgang
róttækra hreyfinga.
Guillermo Ungo og Ruben Za-
mora, tveir vinstrisinnaðir stjóm-
málamenn, sem voru í útlegð og
óopinberir sendiherrar FMNL,
hafa nú snúið heim til E1 Salva-
dor og ætla að taka þátt í væntan-
legum kosningum í landinu. Er
sú ákvörðun þeirra talin nokkurt
áfall fyrir FMNL og flokkurinn,
sem þeir bjóða sig fram fyrir,
Lýðræðislega sameiningarfylk-
viðræðna um að binda enda á
stríðið.
„Eftir átta ár er einskis að
vænta af þessu stríði," sagði Jorge
Villacorta, formaður flokksins.
„Um uppgjöf verður þó ekki að
ræða og því verðum við að fínna
einhveija lausn, sem felst í því,
að enginn sigri og enginn bíði
ósigur.“
Jose Napoleon Duarte, forseti
EI Salvador.
AP
Borgarastyrjöldin í E1 Salvador hefur geisað í tæpan áratug án
þess, að vígstaðan hafí nokkuð breyst. Á þeim tima hafa 70.000
manns fallið í valinn. Hér liggja lík tveggja skæruliða úti í vegar-
kanti eftir átök við stjórnarhermenn.
Leiðtogar Lýðræðislegfu sam-
einingarfylkingarinnar segja, að
breytingamar, sem átt hafi sér
stað í E1 Salvador síðasta áratug-
inn, séu ekki síður að þakka
skæruliðum en stefnu Bandaríkja-
stjómar. Á það verði að leggja
áherslu í hugsanlegu friðarsam-
komulagi.
Borgarastríðið í E1 Salvadór
hófst árið 1979 og komst fyrst
verulega í heimsfréttimar þegar
Reagan-stjómin, sem ekki vildi
„missa" annað ríki með sama
hætti og Nicaragua, ákvað að
draga vamarlínuna gegn komm-
únismanum eftir minnsta ríkinu í
Rómönsku Ameríku. Síðan hefur
Bandaríkjastjóm stutt stjómvöld
í E1 Salvador með þremur milljörð-
um dollara og greitt götu þeirra
lýðræðislegu stofnana, sem henni
eru hliðhollar.
Framan af beitti herinn þeim
aðferðum að láta svokallaðar
dauðasveitir myrða þúsundir
stuðningsmanna skæmliða og
flytja fólk nauðugt af landsbyggð-
inni en eftir sem áður er það bláfá-
tækt sveitafólkið, sem skæruliðar
sækja styrk sinn til. Duarte, sem
var fyrst í forsvari fyrir stjóm
hersins og óbreyttra borgara en
var lq'örinn forseti árið 1984, hef-
ur hins vegar beitt sér fyrir ýms-
um umbótum í efnahags- og þjóð-
félagsmálum og heldur því fram,
að vegna þeirra geti FMNL ekki
lengur réttlætt skæruliðahemað-
inn.
Frá árinu 1984 hafa fulltrúar
skæruliða og stjómvalda þrisvar
sest að samningaborði en ávallt
án árangurs. FMNL vill beina
aðild að stjóminni strax en her-
inn, Duarte og Bandaríkjastjóm
vilja, að skæruliðar gefíst upp.
Talið er líklegt, að ný ríkis-
stjóm í Bandaríkjunum undir for-
ystu George Bush muni reynast
raunsærri í þessum málum og
leiðtogar skæruliða virðast líka
vera að komast ofan á jörðina.
Era þeir nú famir að tala um fjöl-
flokka lýðræði, blandað hagkerfí
og samstarf við Bandaríkjamenn
að lokinni borgarastyijöldinni.
(Höfundur er fréttamaður
hjá Reuters)