Alþýðublaðið - 16.08.1932, Blaðsíða 2

Skylda og gagn.
Mannslíf er ekki unt að meta
til fjár, svo að tiil neinnar Mýtar
sé, pví að þar kemur pað til
greina, siem ekki er hægt að
mæla á peningavog. Þó liafa
dæmi oft verið siett upp uim verð-
gildi mannslífa, miðað við fé, og
er pá lagt til grumdvallar, hvaða
fjárhagsieg verðtmiæti sé líklegt að
svo eða svo mikilf fjöldi mamna
murni á meðaltaMangjra æfi skapa
fyrir pjóðarhdldina. Þó nú að ait
af hljóti, svo sem áður er sagt,
iað vantaj Í siík dæmi hiið ómæl-
(anlega j gildi hvers einisitakiliimgs
og að pví leyti sé mjög liamgt
frá, að slíkir útreikminigar hafi
fulltaaðargildi, pá verða pær töl-
ur að sjálfsögðu háar, er út koma
sem fjármatstölur hvers mamns-
lífs áð meðaltali fyrir fjjóðar-
heiil ditaa, ef nokkurp vit er í him-
um mælan.fegu forisendum, pví að
páð, sem að mokkru leyti er mæl-
amlegt, afkastaprekiö, vinnuprek-
iö, er lífsafl pjóðfélagsheilida og
einstaklinga, og án pess afls eru
alTir fjármmnir eimisikiisvirði, eins
og gullklumpur er manni, isem
komimm er að dauða af hungri,
par sem engan mat er að fá.
Höfuðistóll í fé, pótt rífliegur
væri, myndi bnátt verða peirri
pjöðarheild, ptar siem alt stiarfs-
prek fólksiins væri lamað, eins
ónýtur og gullklumpur væri slík-
um aðframkcmmum ferðamanni í
miðjum eyðimerkurauðnium..
Það ætti öllum að getia sikiliist,
hver feilvna-eyðsla á Mnum pjóð-
gagnlegustu verðmnætum, starfs-
preki fólksins, pað er, að fjöldi.
mamms sé neyddur til pesis að
vera atvimmulaus vikum og mám-
uðum samam, — neyddur ti;l pess,
pótt hann óski eámskis heitiara en
áð fá tækifæri til að skapa verð-
mæti og bjarga par með sér og
sínum frá skorti og neyð.
Atvitamuleysið er tvenins konar
böl áð minsta kosti. Það er böl
fyrir atvinntalauisu mennina sjálfa
og fjöliskyldur peirra. Fyrir pá
og pær eru pað kvalir og hörm-
ungar, og er svívirðátag svívirð-
inganna að peim hörmu.ngum
sktali ekki pegar vera útrýmt með
skipulagningu vinnunnar og rétt-
látri skiftingu arðsins, sem vinn-
am skapar. I öðru Iagi er , at-
vinnuleysiið pjóðfélagsböl, sem
(feemur í veg fyrir, að vitanuaflið
geti skapað pað verðgildi, siem
pað annars gerir, til alpjóðarnota.
Öll rök, pjóðfélagslieg, hag-
fræðlirök og mannúðarrök, sýna
og sanna, að sjálfsagt er að pjóð-
félagið sjái svo um, að engum
sé ökleift að komast að til pess
áð vinmaj gagnlegt verk.
Nú liggur fyrir að ráða bót á
iatvinnuleyisisbölinu, sem hefir svo
sárt og lengi pjakað fjölda verk-
lýðsheimila. Nú er ko.minta miður
ágústmánuiður, og hú riður á, að
páð dragiist pkki lengur að hefja
atvinnubæturnar.
ALÞÝBUBLAÐIÐ
Og atvitanubæturtaar v.erða að
vera mikhart pví að svo mangir
ern og hafa lengi veriö atvimiu-
lausir.
Fyrst og fremst er pað skylda
ríkisisins og bæjarfélagsánis áð
bjarga pesisum mönnum og fjöl-
Sikyldum peirxia. ,Og x öðttlu lagi
er pað gagn bæði rödis og bæj-
ar, að pessir menn vinni aö gagn-
legum framkvæmdum, en vintau-
afli peirra sé ekki meimað áð
njóta sín.
Mikhctr, aivtmiubœkw Iem fiasmfg
fyrir allm hluta sakir, sjálfsogðar,.
Verkalýðs-'
fundnrSnn
f kvðld.
í kvöld kl. 8 halda verkamianmia'-
félagið „Dagsbrúin" og Sjómainnia-
félag Reykjavíkur sameigMegan
fund til að ræða um atvinniuleys-
ið og um atviinnubætur. Þess er
vænist, að allir verkamenn og sjó-
imiönjn í bætaum sæki fundinn, sér-
staklega peir, sem atvinnuTausir
eru.
Verðiir allsherjaverk-
fall vefara í Lanca~
shire?
Blackburn, 16. ág. U. P. FB.
Miðstjórn veftaaðarmannia-féliag-
anna hefir ákveðið að fyrirskiipa
öllum verkamönntuto i LancasMre
að hefja verkfall 27. ágúst, nemia
atvinnurekendur leggi fram nýj-
ar tiillögur.. Atvinnurekendur
krefjast launalækkunar, sem nem-
ur tveimur shillinigs á steríings-
pund. Verkamannafélögm hafa
gefið i skyn, að pau kunni að
fállasit á lækkun launia, sem nemi
6 penoe á steriingspund. — Verk-
fallið tekur til 200 púsund mannia.
frar í B ndaiíkiomim beitast
gegn viðskiftam við Breta.
Niew York, 15'. ág. U. P. FB.
írar í Bandaríkjunum hafa hald-
ið fuLltrúafund hér í bprg, og
sóttu hanin 700 fuliltrúar. Sam-
pykt var eiinróma að istofnia til
saimtaka um að kaupa ekki brezk-
ar vörur. Tilkynt var, að áforan-
að væri að efna til bifreiðáakst-
uns um aðalgötur ýmissa stærstu
íborganna i Bandaríkjunuim næst-
komandi laugardag, tid pess að
leiða athygii manna að isampykt
fundarins. Ræðumienn á fundiwum
kváðust mutadu vinma að pví, að
taenin væri hafðiir í námunda við
pær verzlanir, sem selja brezkar
vörur, til pess að hvetja menn
til pess að styðja fríríkiistmann í
baráttunni við Breta.
Krðfnrnar i kvðld.
Við skráminigu verklýðsfélag-
anna fyrir rúmum mátauðí létu
723 atvimnuleysingjar skrá siig, og
var pó fullvíst, að margir létu
ékki 'skrá sig, og peir jafnlvel
sízt, sjem bágast áttu, en 723 ait-
vinnuleysingjar um hábjargræð-
istímanin er stór hópur, j>egar
pess er líka gætt, að pdr höfjðju|
2462 á framfæri sínu. — I gnein
ihér í blaðinu í gær eftir J. S.
verkamann var pað saigt, að við
pessa skránitagu hefðí komið í
ljóis, að atvinnuleysingjarnir hefðu
Ihaft i meðaltekjur á mánuðí frá
1. jánúar til I. júlí kr. 160,00, en
petta er ekki alls (kostar rétti
Af 723 höfðu sjóimennirnir eða
276, haft meðaltekjur að \upp-
hæð 160 kr., en hinir, daglauna-
mennlrnir, sem létu skrá sig hjá
Vierkamannafélagitau Daigisbrún,
höfðú miklu miinini meðaltekjur
ieða 110 krónux. Verkamenmirnir
urðu að boiiga að meðáltadi í
húsáiieigu kr. 66,99, en sjómenln-
irnir 65 kr., svo að á piesisu Bióst,
áð verkamennirnir verða að
borga rúmata lielming af tekjum
siixum í húsaleigu, en sjómenn-
imir tæpan hekninig. Það :sóst
líka við skrátaimguna, að 99 menn
höfðu á pesisum fyrstu 6 márnuð-
um ársitas safmað skuildum, sem
námu samtals 58 púsumdum
króna.
Margt kom fileira fram við
skránimguna, og hefir verið frá
pví skýrt hér í blaðjnu áður, svo
að ekki parf að rekja pað að
pessu siinmi, en pær tölur, sem
nú hafa verið nefndar, er réft
fyrir menn að hafa í huga á futad-
ilnum i kvölcl, pegar rætt veröur
um ástandið.
Þeir menn, sem ekki eiga við
að búa pau kjör, er atvdnnuleys-
imgjarnir hafa, geta af pessum
tölum gert sér hugmynid um,
hvernig aðbúðiin muni vera nú á
álpýðuheimiliumium. Það mun lík-
iegt, að nú sé lámstnatast peirrlai
manna, siem söfnuðu sfculdum á
fyrstu 6 mánuðum ársins, protið
eða á protum. Fyrir peim verður
búðWnum lofcað, en aðrir fá má-
ske lánstraust og skrimta kanw-
sfce af mokkurn tíma, en hvernig
fer fyrir peim, sem ekkert geta
flúið?
Astandið er óigurlegt, og pó að
kröfur verklýðsfélaganma fyril
hönd atvinnulausra manma stefiá
auövilað allar að pví, að bæta úr
brýnuisitu pörfitani í dag \pg á
morgun svo áð segja, pá er pað,
pó áð pær, yrðu uppfyltar, ekkert
sem bjaigar í framtiðlinmi. —
Skipulagið á atvimnlumálum pjöð-
arinnar og aðfefðim, sem farið er
eftir í útdeá'lingumni, sem er í
rauta og veru valdtaka örfárra ein-
staldinga, felur meinsiemdima í sér,
og me'ðan hún er ekki upprætt, er
ekki vom á fullbominum bata.
Þess verður að krefjast fyrst
og fremist, að nýtt skiputlag verði
tekið upp um atvinmuhætti og;
stjórn peirra og afkomumögu-
leikar hins vinnandi fólks trygðir
pannig, að enginn purfi að lýða
skort rneðan nóttúran bregst ekkL
Þess verður að kiefjast, að fólkið
sjálft, sem virnmur að framLeiðsl-
unni, fáá áð pola súrt pg sætt
með atvinnutækjunumi, en að sú
aðterð verði ekki lengur við höfð,
að örfáir einstaklingar fái að taka
ofan og nieðan af afrafcstri vinnu-
orkunmar, en peir, siem leggja
hania fram í págu a'llrar pjóðar-
innar, fái svo pað eitt, sem pá fer
eftir.
Meiri hluti pjóðáriinpar (um
87»/o) verður að skilja pað, áð
hagsmumir hans eiu amdstæðlLr
hagsmumum peirra, sem fara nú
með völdim í framlieiðsJulifinu.
Hinir síðar töldu (um 13%) miða
alt við eigim gróða; og pvíverður
öryggi alpýðuninar ekkert. Það
oerðm áð breyta til, ef ekki á illá
að fara, og mifcil gæfa myndi pað
fslendingum, ef peim lærðist að
skilja páð fijrsfum, að alpýðuvöld
yfir framleiðslu og stjórnarháttum
eru pað eima, sem leiðamyndipá
til fars-æidar og menininigar. Slík
breytimg á pjöðskipulagmu myndi
leysa framtak hvers eimstiaklimgs*
sem nú er bundið í víðjar hættu-
legs og mi'sikunnarlauss skipulags„
og ’ pað myndi skapa styrkari
pjöðiarheild en nú er.
En til að bætia úr Muni brýn-
ustu pörf mamna nú verður að gerá
pær ráðstafanir, sem duiga. Það
verður að láta atvitanuíleysingjana
fá atvitanubótaviinnu, og auk pess
ókieypis rafmagn, ókeypis koks
og gas.
En paö, sem fyr-st og fremst
parf, er vinna, vinmt og aftur\
viyna.
Eltler vilí herma eftirMosso-
lÍDÍ.
Berlím, 16. ágúst. U. P. FB. Rík-
isstjórnin hefir tilkynit, áð á laug-
ardaginn, er peir áttu tal siamani
Hitadenburg forseti og Hitler, hafi
Hitler krafist áð sér væri fengin
völd í hendur meö svipuðumi
hætti og varð í Italíu, er Musho-
lini tók við stjóm par í iandti
Kauphailarviðskifti eru stöðug,
vegna pesis að rnenn telja víist,
að Hindenburg hafi taiað patnnig
um fyrir Hitler, að stljákkað hafi
í honum, og muni hann og menn
ihans ekki freista pess að beita
váldi til pess að taka stjórn
landsins ( sínar hendur.
Ríkispingið er nú komið siaman
til fuinda, pg skiftast pingsætm
pamnig milli flio-kkianma: Nazistar
230, jafnwðarmenm 133, kommún-
istar 89, miðflokkurinn 75, pjóð-
flokkmrinm 37, bayernski pjóð-
flokkurimn 22, aðrir fllokfcar 21,,.
ajls 607.