Morgunblaðið - 01.02.1989, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 1. FEBRÚAR 1989
33
Minning:
Hallireð Sigtryggsson
Fæddur 24. júní 1900
Dáinn 22. desember 1988
„Kynslóðir koma,
kynslóðir fara,
allar sömu ævigöng."
(M. Joch.)
Elfur tímans niðar, ár líða hratt,
þau koma færandi, þau nema á
brott, sum eru blíð, önnur kunna
að vera hörð.
Aldraður sómamaður og dreng-
ur góður hefur kvatt og fullur
þakklætis staldra ég við í djúpri
lotningu og með trega, þegar ég
nú minnist vinar, Hallfreðs Sig-
tryggssonar, sem andaðist 22. des-
ember, hátt á níræðisaldri, í
heimabæ sínum, Akureyri.
Hallfreð var fæddur þann 24.
júní árið 1900 á Grund í Höfða-
hverfí við Eyjafjörð, sonur hjón-
anna Sigrúnar Sigurðardóttur og
Sigtryggs Helgasonar, en flutti
bam að aldri til Akureyrar, þar
sem hann bjó alla tíð síðan, lengst
af á Gránufélagsgötu 28, sem hann
byggði ásamt föður sínum.
Hallferð átti þrjú eldri systkini,
Alfreð, Þorgjörgu og Þóri, sem öll
dóu ung, en sá missir markaði djúp
sár í viðkvæma lund ungs manns.
Við, strákamir á Eyrinni, sem
ólumst þar upp á styijaldarárunum
síðari, fengum snemma pata af
Hallfreð eða Halla Tryggva, eins
og hann var nefndur. Það þótti nú
heldur karl í krapinu á þeim tíma,
sem brotið gat jámvilja föður síns
eins og hann gerði, þegar hann
gat með þrábeiðni fengið lánaðan
Hrútinn, en það var árabátur föður
hans, geymdur suður í fjöra. Þá
var hann ekki síður hetja í okkar
augum vegna starfa síns, en hann
var á þeim áram, og lengur, kaf-
ari og þá oft nefndur Halli kafari,
sem var tignarheiti, þar sem það
starf var ekki heiglum hent. AUir
þyrptumst við inn á bryggjur, þeg-
ar það fréttist að hann væri við
þennan hættulega starfa og við
fylgdumst með þegar hann var
færður í kafarabúninginn, stáls-
kóna, sem við fengum ekki loftað,
blýbeltið, sem tvo fullorðna menn
þurfti til að spenna og svo hvarf
hann undir hjálminn stóra, klöngr-
aðist síðan af stað niður stiga, nið-
ur í sjóinn, en áður en hann sleppti,
þá var gluggalok skrúfað framan
á hjálminn og svo hvarf hann í
djúpið þegar slakað var á böndum
og slöngum. Loftbólur bratust upp
á yfírborðið, þar undir starfaði
kafarinn og við biðum þess í ótta-
blandinni aðdáun, að kafarinn
kæmi upp á ný. Það dró ekki úr
viðhorfum okkar, að Hallfreð var
fatlaður á fæti, en einhver kvittur
kom upp um það, að hann hefði
barizt við hákarl í undirdjúpunum,
borið af honum sigurorð, en fengið
samt þetta sár. Þetta var þó ein-
ungis skáldlegur hugarburður
ungra drengja, aðrar orsakir lágu
til fötlunarinnar.
Þá hrifumst við einnig af Halla,
þegar við fréttum af mannlegum
viðbrögðum hans, þegar hann var
fenginn til þess að kafa við strand-
ferðaskipið Súðina, sem kom illa
löskuð til Húsavíkur eftir fólsku-
lega stríðsárás, þar sem sjómenn
féllu. Samhugur hans með sjó-
mönnum var einstakur, ekki bara
þá heldur alla tíð, en sjálfur hafði
Hallfreð veHð á síld.
Árið liðu, og náin kynni hefjast.
Á sumram var skólastrákum kom-
ið í vinnu. Sá sem þetta ritar fékk
vinnu í Slippnum. Þar var Hall-
freð, kempan frá bemskuáranum,
starfandi sem verkstjóri og sá, sem
setti mest svipmót á þennan ágæta
vinnustað sunnan Torfunefs.
Sú saga var sögð af viðbrögðum
Hallfreðs, eða Halla í Slippnum,
eins og hann var þá títt nefndur,
að einhverju sinni hefðu lærdóms-
menn komið þar að, sem Hallfreð
þræddi vír í blökk. Spurðu þeir
hann spjöranum úr um hvaðeina
og reyndu að fella hann, verka-
manninn, í orði. Þessi hugljúfí
maður svaraði öllum spumingum
sem bezt hann gat en leiddist orð-
ið aðgangurinn og þegar þeir
spurðu hver eiginlega ætti þennan
vinnustað, þá stóð ekki fremur á
svari. Hann horfði á spyijendur
og svaraði glettinn á svip, svo sem
honum einum var lagið: „Við eig-
um Slippinn þrír, sinn fjórðapart-
inn hvor.“ Þeir spurðu einskis
meir, en Hallfreð lauk kíminn við
verk sitt. Þannig gátu tilsvör hans
verið, hæversk en óræðin, þegar
hann vildi hafa fríð við vinnu sína.
Við voram þama fleiri strákar
með Halla. Við tókum upp skip,
fæðram til hliðar úr sleða, botn-
hreinsuðum, rústbörðum, máluð-
um og menjuðum, ýmist undir kili
eða efst í möstum. Hann fór fyrir
sínu liði, ein og hershöfðingi,
strangur en sanngjam, duglegur
en varfærinn, ósérhlífinn en mynd-
ugur, þangað sem Halli fór urðum
við að fara líka og mikið var okkur
loks traustið sýnt, þegar við voram
settir á loftdæluna, þegar hann var
að kafa.
Við mátum þennan mann, hjá
honum var skóli, lífsins skóli og
hann var traustur fræðari, einn sá
allra bezti.
Þegar Slippurinn í Bótinni varð
að víkja urðu þáttaskil. Starfsmenn
snera sér að öðram viðfangefnum
eða eins og Halli komst svo
skemmtilega að orði um sjálfan sig
þegar hann sagði: „Nú er ég hætt-
ur til sjós og farinn að vinna í
landi.“
Hann hóf störf í íshúsinu á
Tanganum, þar vann hann eða hjá
Sláturhúsinu á meðan starfsdagur
entist, en hann var langur.
Á fshúsinu var mönnum ekki
físjað saman, þar var jafnan
harðsnúið lið, enda máttu þar lið-
leskjur síns einskis. Enn liggja leið-
ir saman á sumram, við síldarsölt-
un, þó aðallega síldarfiystingu og
kjötfrystingu í sláturtíð. Vatn var
fiyst í pönnum, sem síðan var
malað sem ís. Pönnur þessar vora
settar í rekka inni í frystiklefum í
grimmdar frost. Halli á íshúsinu
var kominn í leikinn. í frystiklefun-
um, í þessu nístandi frosti, fór
hann fyrir liðinu og þegar smá-
sveinar náðu ekki frostbólgnum
pönnum úr rekka, þá komu sterku
hendumar hans til skjalanna,
þannig að aldrei varð lát á verki
fyrr en lokið var, það hugnaðist
ekki Halla að láta eftir sér bíða
þegar verk skyldu unnin.
Hallfreð þótti í hvívetna traustur
og hollur húsbændum sínum í
bezta skilningi. Hann vann með
öðra að útgerð, þegar hann annað-
ist vor- og haustviðhald skipanna
Njarðar og Alden, hann hengdi fisk
í hjalla og komust margir undir
verkstjóm hans og líkaði vel, því
að vinnuþjarkurinn var oft óvenju-
lega skemmtilegur og einkar
glöggur að koma auga á það
spaugilega við hlutina.
Margir leituðu til Hallfreðs um
vik, þá sérstaklega ef vandasamt
þótti, t.d. var hann oft fenginn til
þess að mála þök og þá þau hin
brattari og hóaði hann þá oft í
skólastrákana, sem klifu með hon-
um siglumar í gamla Slippnum.
Við, strákamir af Eyrinni, þökk-
um Halla, nú þegar leiðir skilja,
alla vinsemdina í okkar garð, öll
tökin sem hann kenndi okkur, stolt
má sú þjóð vera sem elur slíka
menn sem hann.
Líf Hallfreðs var ekki einungis
strit og púl. Hann var mikill félags-
málamaður. Hann heillaðist af
íþróttum, var einn af stofnendum
íþróttafélagsins Þórs á Akureyri,
mikill unnandi knattspymu, fór á
skautum og var mikill og góður
sundmaður allt til efri ára. Alla
góða viðleitni studdi hann, þar sem
íþróttir vora annars vegar og
fylgdist grannt með þeirri miklu
uppbyggingu íþróttaaðstöðu, sem
félag hans á í. Huggun hans var
og sæt, þegar ekki gekk allt í hag-
inn og þess fékk ég, knattspymu-
dómarinn, að njóta, þegar við
gengum stundum saman suður
Noðurgötuna að leik loknum eftir
að ég hafði ekki séð rangstöðu-
markið sem KA skoraði hjá Þór,
þá var hann oft sá eini á allri
Eyrinni, sem sá atvikin eins og
dómarinn og það studdi svo sann-
arlega óharðnaðan til átakanna við
næsta leik. Mér hlýnaði svo sann-
arlega um hjartarætur, áratugum
síðar, þegar hið glæsilega íþrótta-
svæði Þórs var vígt og hann, heið-
ursfélaginn, stóð í miðjuhringnum
á knattspymuvellinum og tók
fyrstu spymuna eftir að ég hafði
flautað til leiks.
Hallfreð var ötull félagsmaður
Sjálfsbjargar, félags fatlaðra og
margt handtakið átti hann við
byggingu félagsheimilis á Bjargi
við Hvannavelli. Þaðan er minnst
atorku hans, þegar hann að lokn-
um vinnudegi fór mikinn eins og
vanalega, hans lá aldrei eftir. Hann
var og virkur þátttakandi í Félagi
aldraðra, þegar árin færðust yfír,
fróður og skemmtilegur félagi, sem
víst er saknað.
Hallfreð var mikill fjölskyldu-
maður og alltaf sat umhyggjan
fyrir konu og bömum í fyrirrúmi.
Fyrir hugskoti stendur sú mjmd,
þegar hann að loknum vinnudegi
hraðaði sér heim á hjólinu sínu,
sem hann aðeins gat stigið örðum
fæti vegna fötlunarinnar.
Hallfreð var kvæntur Önnu
Stefánsdóttur, sem lifír mann sinn
eftir farsælt hjónaband í 55 ár og
varð þeim þriggja bama auðið. Þau
era: Þorsteinn, lögregluvarðstjóri
á Akureyri, sem nýlega er látinn
um aldur fram, eftirlifandi kona
hans er Ásta Baldvinsdóttir, Sigr-
ún, gift Óskari Illugasyni, húsfrú
í Reykjahlíð 1, Mývatnssveit og
Guðný, gift Sævari Magnússyni,
húsfrú í Syðri-Grand, Grýtubakka-
hreppi.
Ánna bjó manni sínum og böm-
um vistlegt heimili á Gránufélags-
götu 28, en þar var oft gestkvæmt
og vel á móti gestum tekið af þeim
heiðurshjónum. Þar fann Hallfreð
jafnan það skjól og þá alúð sem
byggði hann upp til átakanna
næsta dag. Við Sigrún sendum frú
Önnu og fjölskyldu okkar inni-
legustu samúðarkveðjur.
Vin minn, Hallfreð, kveð ég með
einlægri þökk. Mér koma í hug orð
helgrar bókar, sem eiga við svo
marga hans kynslóðar af Eyrinni
og ekki sízt hann. „Yfír litlu varstu
trúr, yfír mikið mun ég setja þig.“
(Matt. 25.24.) Heimvon Hallfreðs
skal þannig í huga mér mörkuð.
Hafí Halli Tryggva þökk fyrir allt
og allt.
Rafíi Hjaltalín
CATERPILLAR
LYFTARAR
þegar mest á reynir
LYFTIGETA 2,5 OG 3 TONN
TIL AFGREIÐSLU STRAX
Af/ÖG HAGSTÆTT VERÐ
HF
Laugavegi 170-174 Sími 695500

CATERPILLAR
YFIR 40 ARA FORYSTA Á ÍSLANDI