Morgunblaðið - 03.02.1989, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 3. FEBRÚAR 1989
Sölustofiiun lagmetis:
Tímaspursmál hve-
nær ALDI Nord riítir
FORSVARSMENN Sölustofhunar lagmetis segja að viðskiptavinir stofn-
unarinnar í Þýskalandi vilji ekki gera neina nýja sölusamninga meðan
hvalveiðistefna íslenskra stjórnvalda er óbreytt. Þá telja þeir það sé
aðeins spurning um tíma hvenær ALDI Nord rifti samningum við SL,
en það er systurfyrirtæki ALDI Siid verslunarkeðjunnar sem fyrir
helgi rifti samningi um kaup á niðursoðinni rækju. ALDI fyrirtækin
hafa samanlagt keypt um 70% þess lagmetis sem Sölustofiiunin hefiir
selt til Þýskalands. Þá hefur þýskt fyrirtæki hætt við kaup á 300 þús-
und dósum af rækju, að verðmæti 30 milljónir.
Sölustofnun lagmetis seldi á
síðasta ári lagmeti fyrir 550 milljón-
ir króna til Þýskalands. Þar af keypti
ALDI verslunarkeðjan fyrir um 400
milljónir króna, sem skiptist nokkuð
jafnt milli ALDI Siid og ALDI Nord.
ALDI Sud hefur nú rift samningi
sínum við SL, vegna þess að fyrir-
tækið telur sig hafa orðið fyrir tjóni
og óþægindum vegna mótmælaað-
gerða Grænfriðunga gegn hvalveið-
um Islendinga.
Að sögn Theódórs S. Halldórsson-
ar framkvæmdastjóra Sölustofnunar
lagmetis hafa viðskiptavinir stofnun-
arinnar í Þýskalandi fengið mikið af
mótmælabréfum frá neytendum.
Þannig hafi t.d. ALDI fengið um
1400 mótmælabréf sl. föstudag.
Fyrir utan ALDI Nord hefur SL
enn fastan samning við tvö þýsk
fyrirtæki um kaup á lagmeti auk
þess sem selt er beint til kaupmanna
gegnum skrifstofu SL í Þýskalandi.
Eyþór Ólafsson sölu og markaðs-
Hólmaborgin
er aflahæst
á loðnunni
í frétt Morgunblaðsins um afla-
skipið Helgu 2 RE-373 var sagt
að það væri aflahæsta loðnu-
skipið á vertiðinni nú. Þar átti
að standa eitt af aflahæstu skip-
unum því Hólmaborgin SU er
aflahæsta skipið með rúmlega
21.000 tonna afla frá upphafl
vertíðar. Helga 2 hefur hinsveg-
ar fengið tæp 20.000 tonn og
munar því 1400 tonnum á skip-
unum. Er beðist velvirðingar á
þessum mistökum.
stjóri SL sagði á fréttamannafundi
í gær, að þessi fyrirtæki vildu ekki
endumýja samninga eins og á stæði,
og fyrirtæki, sem annars hefðu
áhuga á að kaupa íslenskt lagmeti,
héldu að sér höndum, og telji að
þýskir neytendur vilji ekki kaupa
íslenskar vömr vegna hvalveiðistefti-
unnar. Einnig sé farið að bera á
þessu sama í Austurríki.
Theódór S. Halldórsson sagði að
þessi þróun hafí ófyrirsjáanleg ahrif
á lagmetisiðnaðinn á Islandi. Sölu-
stofnunin telji því að íslensk stjóm-
völd eigi að lýsa því tafarlaust yfir
að hvalveiðum í sumar verði hætt,
en unnið verði skipulega innan Al-
þjóðahvalveiðiráðsins fram til ársins
1990 að gera íslendingum kleyft að
stunda hvalveiðar í samvinnu við
aðrar þjóðir eftir að hvalveiðibanninu
lýkur. Theódór sagði að eftir því sem
lengra liði þar til þessi ákvörðun
verður tekin, muni verða erfíðaðar
og erfíðara að halda, eða vinna aftur
þá markaði sem nú séu að tapast
vegna hvalveiðanna.
Sagði hann að riftun samningsins
við ALDI væri mikið áfall fyrir lag-
metisiðnað landsmanna og muni
leiða til þess að ijöldi fólks tapi at-
vinnu sinni víða um land. Auk þess
leiði hún til mikils samdráttar í hlið-
arfyrirtækjum lagmetisins, eins og í
dósaverksmiðjum, plastframleiðslu,
prent- og umbúðamiðstöðvum.
Sölusamtök lagmetis voru stofnuð
árið 1972 og eru 10 lagmetisfyrir-
tæki innan vébanda þess. Alls starfa
um 300 manns á vegum samtak-
anna. Á síðasta ári seldu samtökin
lagmeti til útlandi fyrir liðlega einn
milljarð króna, eða um 3200 tonn
nettó. Áætlað var að útflutningur í
ár yrði 4600 tonn, eða 1,7 miljarður
króna, ef ALDI hefði ekki sagt upp
samningi sínum. Samtökin selja til
25 landa. Til þessa hefur mesta salan
verið til Þýskalands, þá Sovétríkj-
anna, Frakklands og Bandaríkjanna.
Morgunblaðið/Emilía
Henning Wegener (fyrir miðju) ásamt starfsmönnum utanríkisráðuneytisins þeim Gunnan Pálssym (t.v)
og Þórði Ægi Óskarssyni.
Bjartsýni ríkjandi innan
Atlantshafsbandalagsins
- segir Henning Wegener, aðstoðarft*amkvæmdastjóri NATO
HLUTVERK Atlantshafsbandalagsins, NATO, verður sífellt mikilvæg-
ara og fjölmörg mikilvæg verkefiii blasa við á vettvangi alþjóðamála
í ljósi þeirrar þíðu sem gætir í samskiptum austurs og vesturs, að sögn
Hennings Wegeners, aðstoðarframkvæmdastjóra NATO. Wegener er
staddur hér á landi í stuttri heimsókn og hefur átt viðræður við Jón
Baldvin Hannibalsson utanrikisráðherra og Steingrím Hermannsson
forsætisráðherra. Boðað var til blaðamannafimdar í gær af þessu til-
efiii þar sem samskipti austurs og vesturs og hlutverk Atlantshafs-
bandalagsins voru einkum til umræðu.
Henning Wegener er yfirmaður sjálfír að leysa eigin efnahagsvanda.
stjómmáladeildar NATO en undir
hana heyra m.a. afvopnunarmál,
efnahagsmál og upplýsingadeild
bandalagsins.
Wegener sagði almenna bjartsýni
ríkja innan NATO nú þegar 40 ár
væru liðin frá stofnun bandalagsins.
Þróun alþjóðamála hefði verið til
hagsbóta fyrir bandalagið enda væri
unnt að segja að vestrænt gildismat
hefði farið með sigur af hólmi í bar-
áttu ólíkra hugmyndakerfa. Breyt-
ingar þær sem Míkhaíl S. Gorbatsjov
hefði reynt að koma á í Sovétríkjun-
um væru vissulega fagnaðarefni
enda væri sýnilegt að hann hygðist
fylgja fordæmi Vesturlanda a.m.k. á
vettvangi efnahagsmála. Bilið á milli
austurs og vesturs færi á hinn bóg-
inn sífellt breikkandi og sýnt væri
að afrakstur umbótastefnunnar yrði
tæpast merkjanlegur fyrr en á næstu
öld. Ríki Vesturlanda gætu hvatt
Gorbatsjov til að hvika hvergi frá
áætlunum sínum en Sovétmenn yrðu
Wegener bætti því við að Vestur-
landabúar þyrftu að vera raunsæir
því staðreyndin væri sú að yfirburðir
Sovétmanna og bandamanna þeirra
á sviði vígbúnaðarmála hefðu ekki
minnkað þrátt fyrir þessa stefnu
Sovétleiðtogans. Atlantshafsbanda-
lagið hefði því tekið upp tvíþætta
stefnu í samskiptum sínum við Sovét-
menn. Nýta bæri alla þá möguleika
sem gæfust á bættum samskiptum
og niðurskurði vígtóla en á hinn bóg-
inn væri nauðsynlegt að vera ávallt
á varðbergi og viðhalda traustum
vörnum.
Aðspurður kvaðst Wegener vera
þeirrar skoðunar að staða Gorb-
atsjovs væri traust. Flokksforystan
væri reiðubúin til að styðja hann
enda væri ráðamönnum eystra ljóst
að gera þyrfti breytingar. Aðstoðar-
framkvæmdastjórinn sagðist líta svo
á að jafnvel þótt Gorbatsjov yrði
komið frá völdum yrði ekki horfíð
frá stefnu hans í grundvallaratriðum.
Staðreyndin væri sú að Sovétmenn
gætu ekki leyft sér að verja 15 til
17 prósentum af þjóðarframleiðsl-
unni til vígbúnaðarmála eins og gert
hefði verið á undanfömum árum.
Þótt stefna Gorbatsjovs væri um
margt óljós yrði það greinilega ekki
liðið að eitthvert aðildarríkja Varsjár-
bandalagsins segði sig úr því auk
þess sem Sovétmenn myndu eftir
sem áður krefjast þess að ekki yrðu
gerðar grundvallarbreytingar á
valdakerfinu í viðkomandi ríkjum.
Wegener sagði NATO gegna sífellt
mikilvægara hlutverki og kvaðst ekki
sjá nein merki þess að bandalagið
yrði óþarft eða úrelt í framtíðinni.
Jafnvel þótt afvopnunarviðræður ski-
luðu tilætluðum árangri í framtíðinni
yrðu Sovétríkin eftir sem áður stór-
veldi, sem réði yfir öflugum herafla.
Þá væri þess að gæta sð starfsemi
NATO væri ekki einskorðuð við
vígtól og viðræður um fækkun
þeirra. Bandalagið hefði einnig
pólitísku hlutverki að gegna í sam-
skiptum austurs og vesturs og ekki
væru fyrirsjáanlegar neinar breyt-
ingar á því fyrirkomulagi.
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
Frá blaðamannafundi í Heilbrigðisráðuneytinu, f. v. Lúðvík Ólafsson Iæknir, Halldór Hansen læknir,
Kristín Jónsdóttir læknir, Páll Sigurðsson ráðuneytisstjóri, Guðmundur Bjarnason heilbrigðisráðherra
og Ólafur Ólafsson landlæknir.
Nýtt bóluefiii fyrir börn
gegn HI heilahimnubólgu
MEÐ vordögum verður börnum á aldrinum 3, 4, 6 og 14 mánaða boð-
in bólusetning gegn Hemophilus Influenza heilahimnubólgu, en alls
hafa 129 böm á aldrinum eins til 14 ára greinst með þann sjúkdóm hér
á landi síðan árið 1974. í 100 bama úrtaki dó eitt barn af völdum sjúk-
dómsins, 81 bam útskrifaðist fullfriskt, en önnur böm hhitu meiri eða
minni skaða, alvarlegar heilaskemmdir, flogaveiki og algert heymar-
leysi. Fjárveitinganefhd Alþingis hefur reitt fram 7 milljón króna auk-
aQárveitingu til að ýta bólusetningunum úr vör.
Ólafur Ölafsson landlæknir sagði tilhefðiávaltnokkuðjafnfjöldifeng-
ekki ástæðu til að tala um faraldur,
þetta væri baktería sem væri mjög
algeng í bömum og flest mynduðu
þau mótefni með tímanum, en hingað
ið sýkingu. Ætlunin væri með tíman-
um að fella bólusetninguna að hinu
hefðbundna ungbamaeftirliti, en þau
böm sem væru eldri, en samt á
hættualdrinum gætu einnig fengið
bólusetningar, það yrði þó að leita
eftir því sérstaklega í þeim tilvikum.
Ólafur sagði ástæðu til bjartsýni, því
um væri að ræða nýtt bóluefni sem
reynst hefði ágætlega, til dæmis í
Finnlandi þar sem sérfræðingar
segja það gefa 93 prósent árangur.
Það væru einkum yngri böm en 3
mánaða sem væri hætt, því fyrsta
bólusetning fer ekki fram fyrr en
þeim aldri er náð.
Fær málflutnings-
leyfi fyrir Hæsta-
rétti Bandaríkjanna
NÝLEGA fékk íslenskur lögfræð-
ingur, Magnús Gylfi Þorsteinsson,
málflutningsréttindi fyrir Hæsta-
rétti Bandarikjanna. Að þvi er
best er vitað er Magnús Gylfi
fyrsti íslendingurinn sem slík rétt-
indi hlýtur.
Magnús Gylfí hafði áður, fyrstur
íslendinga árið 1985, hlotið málflutn-
ingsréttindi fyrir Fylkisdómstólum
New York-fylkis og þeim alríkis-
dómstólum sem í New York-fylki
sitja.
Magnús Gylfí starfar sem lögfræð-
ingur í New York-borg þar sem hann
rekur lögmannsstofu með eiginkonu
sinni, Susan E. Thorstenn, sem einn-
ig er lögfæðingur.
Magnús Gylfí er fæddur og uppal-
inn í Reykjavík, sonur Þorsteins
Baldurssonar og Katrínar Magnús-
dóttur, hann varð stúdent frá
Menntaskólanum í Reykjavík árið
1977 og útskrifaðist úr lagadeild
Háskóla íslands árið 1983.
Málflutningsréttindin voru veitt
Magnúsi Gylfa, eiginkonu hans og
sex öðrum bandarískum lögfræðing-
um við athöfn í Dómshúsi Hæstarétt-
ar Bandaríkjanna í Washington D.C.
þann 11. janúar sl. þar sem allir níu
dómarar Hæstaréttar voru viðstadd-
ir.
Hæstiréttur Bandaríkjanna er sem
kunnugt er æðsta dómstig þar í landi
og er einn af geirum ríkisvaldsins
Magnús Gylfi Þorsteinsson
ásamt forseta Bandaríkjanna
Bandaríkjaþingi.
Til gamans má geta þess að eig
kona Magnúsar Gylfa, Susan,
aðili að máli sem nú er fyrir Hæs
rétti Bandaríkjanna. Málið
munnlega flutt sama dag og hjói
fengu málflutningsréttindi.