Morgunblaðið - 25.02.1989, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 25. FEBRÚAR 1989
Formaður þingflokks danskra íhaldsmanna:
Kemur ekki til mála að
breyta reglum um af-
nám vegabréfaskyldu
Kjiupmannahö&i. Frá Nils Jergrn Bruun, fréttaritara Morgunblaðains.
HANS Engell, formaður þingflokks jhaldflnianna á Hnnakn þinginu
og varaformaður dönsku aendinefiadarinnar á fundi Norðurlandar-
áðs er senn hefst í Stokkhólmi, segir 30 ára gamlan samning Norð-
urlanda um afhám vegabréfaskyldu milli landanna vera eina af
undirstöðum danskrar utanríkisstefnu. Hann telur að ekki komi tíl
mála að breyta til í þessum efinum.
Vestur-Þjóðveijinn Martin Ban-
gemann, sem á sæti í fram-
kvæmdastjóm Evrópubandalags-
ins, hefur sagt að samningar Dana
Fulltrúar ólíkra heima
Indíáni af kaiapo-ættbálki mundar spjót fyrir framan brasflskan stjómarerindreka sem sendur var
út af örkinni til að tejja indiána á að samþykkja byggingu raforkuvers á bmdsvæði þeirra.
við hin Norðurlöndin geti valdið
erfiðleikum þegar sameiginlegur
innri markaður bandalagsins verð-
ur að vemleika 1992. Embættis-
maður í danska dómsmálaráðu-
neytinu segir að Bangemann hafí
John Tower hafiiað af bandarískri þingnefiid:
Orðrómur um drykkjuskap
varð honum þungur i skauti
Waahington, Tókýó. Reuter og Daily Telegraph.
GEORGE Bush Bandaríkjaforseti útnefningu Johns Towers i emb-
varð fyrir þungu áfalh { gær er ætd landvaraaráðherra. Meiri-
utam-ikisniólnnpfnH öidungadeild- hluti npfhriarmnnna komst að
ar Bandarikjaþings samþykkti þeirri niðurstöðu að sögusagnir
með 11 atkvæðum gegn 9 að hafna um drykkjuskap og kvennafar
Alsír segir skílið
við sósíalismann
Samþykkt í þjóðaratkvæðagreiðslu að taka upp
fjölflokkakerfi og frjálst efiiahagslíf
Al^ttmborg. Benter.
ALSÍRMENN hafa snúið baki við sósialisma siðustu 27 ára og
ákveðið með miklum meirihluta atkvæða að stefha að auknu
fijálsræði I efhahags- og stjórnmálum. Er kveðið á um þetta í
nýrri stjórnarskrá en hún hlaut stuðning 73,4% kjósenda I þjóðar-
atkvæðagreiðslu, sem lauk á flmmtudag.
„Annað lýðveldið" í Alsír siðan verið 79%, 7,3 milljónir hefðu sagt
landið losnaði undan yfírráðum
Frakka áríð 1962 leit dagsins ljós
á föstudag og með þvi hafa orðið
mildl straumhvörf. „Við erum að
leggja niður einsflokkskerfið og
taka upp fjölflokkakerfí, hverfa
frá miðstýrðum sósíalisma og
stefna að opnu markaðskerfí. Við
höfum snúið baki við gömlu kenn-
ingunum," var haft eftir alsírsk-
um stjómmálaskýranda.
Aboubakr Belkaid innanrikis-
ráðherra kynnti niðurstöður at-
kvæðagreiðslunnar i gær og
sagði, að kosningaþátttakan hefði
já en 2,6 milljónir nei. Fóru kosn-
ingamar friðsamlega fram þrátt
fyrir hótanir öfgatrúarmanna,
sem vilja láta trúna móta allt sam-
félagið.
í október sl. kom til mikilla
óeirða í Alsír vegna óánægju með
efnahagsráðstafanir stjómarinnar
og snemst þær brátt upp f árás
á stjómarflokkinn og spillinguna
innan hans. Chadli Benjedid for-
seti brást við með því að heita
Iandsmönnum úrbótum og auknu
frelsi og þykir hafa efnt það með
nýju sijómarskránni.
geri honum ókleift að gegna starf-
inu. Einkum er það fyrstnefiida
atriðið, sem farið hefur fyrir
brjóstið á áhrifamesta nefndar-
manninnm, Sam Nunn, öldunga-
deildarþingmanni úr röðum demó-
krata og jafiiframt einum virtasta
varnarmálasérfræðingi Banda-
rflgaþings. Bendir hann á að ráð-
herra Iandvarna verði ávallt að
vera reiðubúinn til að taka
ákvarðanir, hvort sem er á nóttu
eða degi.
Bandaríska alríkislögreglan, FBI,
fékk það hlutverk að fara í saumana
á ferli Towers. Rætt var við aragrúa
fólks, þ.á m. „barþjóna og stofustúlk-
ur“ eins og talsmaður Bush forseta,
Marlin Fitzwater, komst orði og hef-
ur þófíð staðið í tfu vikur. Á meðan
hefiir starfelið Pentagons, aðalstöðva
bandaríska vamarmálaráðuneytis-
ins, f reynd verið höfuðlaus her; allar
stefnumarkandi ákvarðanir verða að
sitja á hakanum þar til ljóst verður
hver sest í ráðherrasætið.
Skýrsla FBI varð 140 síðna plagg
og sagði Bush forseti um hana að
mannorð Tower hefði verið „hreins-
að.“ Sam Nunn og fleiri þingnefndar-
menn voru á öðru máli. Nunn, sem
greiddi atkvæði gegn Tower í gaer,
rökstuddi ákvörðun sína. „Margsinn-
is hefur skapast hættuástand undan-
fama tvo áratugi og þetta hefur sýnt
fram á að vamarmálaráðherrann
verður að vera reiðubúinn til starfa
allan sólarhringinn," sagði Nunn.
„Ég get ekki með góðri samvisku
átt þátt í þvf að koma manni á slíkan
valdastól þegar lýsingar á dryklgu-
skap hans eru með þeim hætti að
honum yrði ekki falin yfírstjóm eld-
flaugastöðvar eða sveitar sprengju-
flugvéla." Ofdiykkja meðal banda-
rískra hermanna hefur verið mjög
til umræðu í Bandaríkjunum undan-
farin ár.
Yfírlýsingar Towers þar sem hann
sagðist hafa unnið bug á ofdrykkjut-
ilhneigingum sínum, sannfærðu ekki
nefndarmenn. James Exon sagði að
í sfnum huga væri efínn enn þá
rfkjandi og það væri „ekki f þágu
hagsmuna vama landsins að taka
áhættuna." Annar nefhdarmaður,
sem í fyrstu var hallur undir Tower,
sagði eftir lestur skýrslu FBI að ráð-
herraefnið hefði skaðað orðstír sinn
svo að ekki yrði um bætt.
aðeins túlkað eigin skoðanir á mál-
inu.
Danir og Bretar eru að sögn
Bangemanns þær þjóðir innan Evr-
ópubandalagsins sem helst hafa
andmælt afnámi formlegra landa-
mæra milli aðildarríkjanna. Hann
segir að báðar þjóðimar verði að
muna að þær hafí í reynd sætt sig
við breytinguna með þvf að undir-
skrifa samþykktir um sameiginlega
markaðinn 1986. Bangemann telur
mögulegt að taka verði upp vega-
bréfaeftirlit með þeim sem koma
til Danmerkur frá hinum Norður-
löndunum; landamæri EB geti ekki
orðið milli Vestur-Þýskalands og
Danmerkur.
Hans Engell segir bestu lausnina
vera afnám vegabréfaskyldu í allri
Evrópu. „En ef við verðum að velja
á milli EB og Norðurlandanna
munum við velja Norðurlöndin. Það
yrði mikið áfall fyrir norræna sam-
vinnu ef vegabréfaskyldu yrði aftur
komið á. Þessu sjónarmiði munum
við ekki hvika frá í viðræðum við
félaga okkar í EB.“
Bo Vesterdorf, deildarstjóri í
danska dómsmálaráðuneytinu, er
fulltrúi Dana í samhæfíngarnefíid
EB sem kanna á þau mál er leysa
þarf vegna afnáms landamæra
milli EB-ríkjanna. Hann leggur
áherslu á að nefndin eigi aðeins
að kanna málin, skilgreina þau og
afhenda sfðan framkvæmdastjóm
bandalagsins skýrslu á sex mánaða
fresti. „Við getum ekki gefíð út
fyrirskipanir og þess vegna verður
að lfta á ummæli Bangemanns sem
einkaskoðanir hans,“ segir Vest-
erdorf.
Rafsanjani um höfund Söngva Satans:
Iransstjóm ekki ábyrg
verði Rushdie myrtur
Birmingham, Nicosia. Reuter.
RAFSANJANI, forseti íranska
þingsins, sagði i gær að ekki yrði
hægt að draga íransstjóm til
ábyrgðar ef múhameðstrúarmað-
ur réði höfiind Söngva Satans,
Salinan Rushdie, af dögum. Dou-
glas Hurd, innanrfldsráðherra
Bretlands, varaði múhameðstrú-
armenn i Bretlandi við þvi í gær
að taka undir dauðahótanir þvi
Aukakosningar í Bretland:
íhaldsflokkurinn tapar fylgi
St. Andrewm. Frá Guðmundi Heiðarí Frimannuyni, fréttarítara Morgunblaðsins.
ÍHALDSFLOKKURINN og Verkamannaflokkurinn héldu sætum
sínum í aukakosningunum, sem fram fóru í Richmond og Pompy
Pridd á Cunmtudag. íhaldsflokkurinn tapaði meira fylgi i Rich-
mond en nokkru sinni fyrr f aukakosningum, frá þvf að Margar-
et Thatcher tók við embætti forsætisráðherra fyrir tíu árum.
Þingsætið í Richmond var eitt- við flokksleiðtogann dr. David
hvert tryggasta þingsæti íhalds-
flokksins f öllu landinu og flokkur-
inn hefur haldið því samfleytt í
80 ár. William Hague, frambjóð-
andi flokksins, fékk rúmlega
19.500 atkvæði, sem er rfflega
helmingur atkvæða flokksins f
þingkosningunum 1987 og 36%
af greiddum atkvæðum nú. Pott-
er, frambjóðandi Jafnaðarmanna-
flokksins, sem gjaman er kenndur
Owen, fékk tæplega 17.000 at-
kvæði og Pearce, frambjóðandi
Ftjálslynda lýðræðisflokksins,
fékk 11.500 atkvæði.
Meirihluti íhaldsflokksins í
sfðustu þingkosningum var tæp-
lega 20.000 atkvæði, en var nú
rétt innan við 2500 atkvæði. Þetta
er mesta fylgistap flokksins f
aukakosningum, firá þvf að Thatc-
her tók við embætti. Frammistaða
Pottera, frambjóðanda jafnaðar-
manna, eykur tiltrú og styrk
þeirra. Af tölunum má sjá, að
hefðu jafnaðarmenn og ftjálslynd-
ir boðið fram sameiginlega, hefðu
þeir sigrað f þessum kosningum.
{ Ponty Pridd hélt Verka-
mannaflokkurinn sfnu sæti, en
tapaði 3% af fylgi sínu frá því f
síðustu kosningum. Velskir þjóð-
emissinnar náðu öðru sæti og
íhaldsflokkurinn lenti í því Jþriðja.
í síðustu kosningum var íhalds-
flokkurinn í öðru sæti, en þjóðem-
issinnamir í því fjórða.
Úralit hvorra tveggja auka-
kosninganna endurspegla erfíðari
stöðu stjómarinnar en áður. í
skoðanakönnunum er Verka-
mannaflokkurinn aðeins 2% á eft-
ir íhaldsflokknum, sem er minnsta
bil á milli þeirra frá því í sfðustu
kosningum. Verðbólga og háir
vextir valda óvinsældum stjómar-
innar, svo og óánægja almennings
með sölu vatnsveitnanna í
landinu, en lög um hana verða
afgreidd frá neðri deild þingsins
bráðlega.
Verkamannaflokkurinn getur
unað sínum hlut vel. Ja&iaðar-
menn Davids Owens hafa styrkt
stöðu sína og kröfur um, að miðju-
flokkamir taki upp samvinnu sfn
á milli á ný.
það gæti kynt undir kynþáttahatri
í landinu.
í ræðu sem Hurd flutti í mosku
múhameðstrúarmanna í Birmingham
sagði hann: „Lögin tryggja ykkur
rétt til að mótmæla, friðsamlega og
með reisn. En engum líðst snúa
slíkum mótmælum upp í ofbeldi eða
hótanir um ofbeldi," sagði Hurd.
Hurd sagði að múhameðstrúar-
menn ættu að gera sér grein fyrir
því að friðsamleg sambúð kynþátt-
anna í borgum Bretlands, þar sem
kynþáttaeijur hafa verið tíðar á und-
anfömum árum, „væri eftireóknar-
vert markmið".
íranska fréttastofan IRNA greindi
frá því að Ali Akbar Rafsanjani, for-
seti franska þingsins, hefði varið
dauðadóm Khomeinis erkiklerks,
sem hann hefur ítrekað kveðið yfir
Salman Rushdie. „Sá múhameðstrú-
armaður sem uppfyllir skyldu sína
tengist á engan hátt íransstjóm,“
sagði Rafsanjani við bænahald í Te-
heran í gær.
í Bombay á Indlandi réðst lögregl-
an á hóp múhameðstrúarmanna sem
brenndu Söngva Satans á báli. Að
minnsta kosti átta manns létu Iffíð
f skotárásinni og 40 manns særðust.
Helsti leiðtogi múhameðstrúar-
manna á Indlandi, Syed Abdullah
Bukhari, sagðist styfja dauðadóm
Khomeinis erkiklerks yfír Rushdie.
„Ég óska Khomeini til hamingju. Það
á ekki að sýna slíku fólki neina lin-
kind,“ sagði leiðtoginn. Yfír 100
milijónir múhameðstrúarmanna em
búsettir á Indlandi.