Morgunblaðið - 25.02.1989, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 25. FEBRÚAR 1989
Minning:
Erlendína M.
Erlendsdóttir
Fædd 26. júlí 1905
Dáin 16. febrúar 1989
Erlendína Erlendsdóttir varð
bráðkvödd á heimiii sínu í Reykjavík
fimmtudaginn 16. febrúar. Hún var
fædd á Blönduósi 26. júlí 1905.
Foreldrar hennar voru hjónin Guð-
rún Helgadóttir, Nikulássonar og
Erlendur Bjömsson (Marka-Bjöm)
bónda á Jörfa í Víðidal, Helgasonar
frá Gröf, Vigfússonar. Hún var því
Húnvetningur í báðar ættir.
Það em orðin nokkuð löng kynni
okkar Erlu, en svo var hún kölluð
á mínu heimili í Hnausum, en þang-
að réðist hún í vist til foreldra minna
vorið 1922, aðeins 17 ára gömul.
Hjá okkur var hún í tvö ár. Heimil-
ið var mannmargt og mikið að gera
á öllum árstímum, engin tækni
nútímans gengin í garð.
Erla var mikið í ýmsum snúning-
um á sumrin, t.d. í sendiferðum á
bæi með símskeyti og kvaðningar
til fólks, því í Hnausum var eina
símstöðin á stóm svæði.
Oft rifjaði hún upp sögur af þess-
um ferðalögum og hafði gaman af.
Oftast fór hún ríðandi ef um lengri
ferðir var að ræða, t.d. í Vatns-
dalinn, en þar var þá enginn sími,
kom ekki fyrr en nokkram ámm
síðar. Erla var mikill dýravinur og
vildi að öllum skepnum liði sem
best og hændust þær að henni.
Einn af hestum heimilisins, sem
stundum var notaður til sendiferða,
hét Brún-Sokki. Hann var styggur
og dáiítið slægur. Fáir gátu náð
honum fyrr en eftir nokkum elt-
ingaleik. Erla gekk að honum án
fyrirhafnar, og var hún oftast send
eftir honum þegar á þurfti að halda,
því hann var aðal dráttarhesturinn
og svo var hann sæmilegur til reið-
ar. Okkur bömunum var hún góð
og sagði aldrei styggðaryrði til okk-
ar, en sagði okkur sögur og ýmsan
fróðleik. Tvær af þessum sögum
em skráðar í Húnvetning, ársrit
Húnvetningafélagsins í Reykjavík,
6. og 7. árg.
Já, hún Erla mín var fróð og
með afbrigðum minnug á allt sem
á daga hennar hafði drifið á langri
ævi. Frásögn hennar var svo lifandi
og nákvæm og ekkert smáatriði var
undanskilið.
Fæddur4. febrúar 1923
Dáinn 12. febrúar 1989
Sigurbergur Andrésson fæddist
að Hamri í Múlanesi A-Barða-
strandarsýslu þ. 4. febrúar 1923,
sonur hjónanna Guðnýjar Gests-
dóttur og Andrésar Gislasonar sem
bjuggu á þeirri jörð. Þar ólst Sigur-
bergur upp við almenn störf og nám
svo sem tíðkaðist í sveitum á þess-
um tíma. Fljótlega eftir ferminguna
sótti hann vinnu að heiman á Faxa-
flóasvæðið en um tvítugt var hann
einn vetur við nám á Héraðsskólan-
um í Reykjanesi.
Hann hóf nám í húsasmíði á
Akranesi nokkmm ámm seinna en
veiktist 1949 af bijósthimnubólgu
er leiddi svo til þess að hann varð
að fara á Vífilsstaði. Hann hresstist
nokkuð þar og fór um 1950 að
Reykjalundi sem vistmaður. Þar
dvaldi hann svo áfram við nám og
störf og tókst að ljúka iðnskólanámi
í húsasmíði meðan hann dvaldi á
Reykjalundi.
Hann kvæntist Jóhönnu Sveins-
dóttur, en þau skildu, en seinni
konu sina hefir hann hjúskap með
Hún var sérstaklega minnug á
ártöl og fæðingardaga vina og
kunningjafólks, og finnst mér þetta
lýsa hennar eðlisgreind. Ættfræði
var henni hugleikin og var hún vel
heima á því sviði, bæði sína eigin
ætt og annarra.
Erla var oftast í vistum, eða ráðs-
kona um lengri eða skemmri tíma,
allt til 67 ára aldurs. Mest dvaldi
hún í Austur-Húnavatnssýslu á
ýmsum bæjum, en síðar í Reykjavík
og nágrenni. Hún talaði vel um alla
sína húsbændur og hélt tryggð við
þau heimili þar sem hún hafði dval-
ið á. Hún var ákaflega félagslynd
og hafði gaman af ferðalögum,
bæði til að sjá sig um og halda
tengslum við vini og kunningja.
Eftir að Erla settist í „helgan
stein" fór hún á hverju sumri í heim-
sóknir, á sínar æskustöðvar í Húna-
vatnssýslu og dvaldi oft nokkrar
vikur í senn. Þar átti hún góðu að
mæta hjá frændfólki og öðmm vin-
um. Hún var hög í höndum og
saumaði mikið út á seinni ámm,
og bar hlýlega íbúðin hennar þess
glögg merki, allir veggir prýddir
með krosssaumsmyndum og falleg-
um púðum í sætum. Mikið gaf hún
af þessum munum sínum, t.d. Hún-
vetningafélaginu, á hinn árlega
basar þess og setti það sinn svip á
basarinn. Á hvetjum laugardegi að
vetrinum mætti Erlendína á félags-
vistina í Húnabúð (félagsheimili
Húnvetningafél.) þ.e.a.s. ef veður
leyfði, því hún naut þess að spila.
Á nýársdag sl. kom Erla til okkar
og spiluðum við fram á nótt, það
var gaman.
Alltaf þótti okkur hjónum og
bömum okkar sjálfsagt að hafa
Erlu viðstadda, þegar eitthvað var
um að vera í ijölskyldunni, þá kom
hún með fallega krosssaumsmynd
eða borðdregil ásamt öðmm gjöf-
um. Erla átti mjög góða að hér í
Reykjavík, þar sem vom þær
mæðgur Björg systir hennar og
dætur hennar, Guðrún og Sigurlaug
Sigurfinnsdætur. Þar átti hún gott
athvarf hvenær sem var og naut
þess í ríkum mæli.
Við hjónin og böm okkar kveðj-
um Erlu og þökkum samfylgdina á
liðnum ámm.
Guðrún Sveinbjörnsdóttir
1963 og kvæntist henni seinna. Þau
Kristjana Sturludóttir, sem varð
seinni konan hans, eignuðust þá
Andrés trésmið og Hlyn sem er bif-
vélavirki og búa þeir báðir í for-
eldrahúsum.
í dag verður til moldar borin
Erlendína M. Erlendsdóttir. Fullu
nafni hét hún Erlendína Marlaug.
Hún fæddist á Blönduósi 26. júlí
1905. Foreldrar hennar vom Er-
lendur Bjömsson og Guðrún Helga-
dóttir. Blönduós var á þeim tíma
aðeins þyrping nokkurra moldar-
kofa og þeir sem þar bjuggu höfðu
framfæri sitt af sjónum. Þama er
mjög brimasamt og á þessum tíma
var engin höfn. Lífsbaráttan var
því hörð og erfítt að afla fjölskyld-
um lífsviðurværis þó ekki væri
nema rétt til hnífs og skeiðar. í
einum af þessum litlu kofum bjuggu
foreldrar ínu (eins og hún var alltaf
kölluð) með þremur bömum sínum,
ínu, Bimi og Björgu.
Þegar ína var 9 ára gömul hafði
sorgin og umkomuleysið knúið dyra
hjá fjölskyldunni í litla kofanum.
Húsmóðirin og bróðirinn vom látin.
Faðirinn hafði orðið fyrir slysi á
sjónum og var ekki lengur þess
megnugur að framfleyta flölskyldu
sinni. Þeirra beið þá ekkert annað
en sveitin. Björg fór að Geirastöðum
sem vinnukona en Erlendur vistað-
ist með ínu dóttur sinni, samkvæmt
eigin ósk, að Sauðanesi til Páls og
Sesselju. Þar var Erlendur til
dauðadags en hann lést árið 1929.
ína dvaldi i Sauðanesi sín upp-
vaxtarár og gekk í bamaskóla að
Hjaltabakka og tók þaðan fullnað-
arpróf. Hún var vel gefin og minnið
alveg með ólíkindum. Eftir 1920
var hún vinnukona á nokkmm bæj-
um í Vatnsdal. Þegar bömunum
fjölgaði í Sauðanesi kom ína aftur
sem vinnukona. Þar var nóg að
starfa og veitti ína öllum þessum
bömum hjartahlýju og tryggð sem
aldrei hefur rofnað þótt árin hafi
liðið.
Þeir feðgar reka nú trésmíða-
verkstæði að Lágafelli í Mosfellsbæ
og sækja vinnuna af miklum dugn-
aði en Sigurbergur vann þar einnig
tvö síðustu árin. Ævistarf Sigga-
begga var annars að mestu í Mos-
fellssveit og stundaði hann þar iðn
sína og var mjög eftirsóttur. Hann
byggði einnig nokkur hús fyrir eig-
in reikning en heilsufar hamlaði
nokkuð er leið á ævina svo hann
vann léttari störf í 5 ár að Álafossi
og seinna sem vaktmaður á Reykja-
lundi.
Siggibeggi var vinsæll og traust-
ur og stóð við allt sitt. Hann var
einn af þeim sem hafði sig lítt í
frammi og lét ekki tmfla sig frá
skyldustörfum. Fjölskyldan var
samtaka og samhent og komst allt-
af vel af enda ávallt mikið unnið
og frístundir fáar.
■ Að leiðarlokum þökkum við góða
viðkynningu og samfylgdina á um-
liðnum áratugum en nú er skarð
fyrir skildi við atvinnureksturinn
er faðirinn er fallinn frá í fullu
starfi. Drengimir era samhentir og
dugmiklir og em ákveðnir í því að
láta ekki deigan síga enda þótt að
nú hafi gefíð á bátinn í bili.
Við vinir og kunningjar Sigur-
bergs sendum eiginkonu og sonum
ásamt öðmm eftirlifandi aðstand-
endum samúðarkveðjur. Minningin
lifir.
JMG
Kjör vinnukvenna á þessum tíma
em kapítuli út af fyrir sig. Þær
unnu myrkranna á milli alla daga
ársins frá morgni til kvölds. Sem
þjónustur vinnumanna urðu þær að
stoppa og staga í sokkaplögg og
gera skó eftir að aðrir höfðu tekið
á sig náðir. Fyrir alla þessa vinnu
og miklu meira vom launin lítið
meira en daglegt brauð.
ína var einn vetur í vist í
Reykjavík, veturinn 1934-35. Þar
var hún eldhússtúlka meðan önnur
vann sem stofustúlka. Launin vom
30 krónur á mánuði. Henni var
tíðrætt um þetta tímabil en ferðim-
ar suður urðu ekki fleiri í bili. Hún
hélt áfram að vera vinnukona á
ýmsum bæjum í Torfalækjarhreppi
svo sem á Kagaðarhóli, Köldukinn,
Meðalheimi og Torfalæk. Hún
hugsaði alltaf með hlýleik til Torfa
og Ástu á Torfalæk enda vom þau
henni mjög góð og var hún alltaf
velkomin þangað í sínum orlofs-
ferðum á sumrin.
Um miðja öldina réð hún sig sem
ráðskonu að Selalæk á Rangárvöll-
um. Þar hafði húsmóðirin fallið frá
ungum bömum. Nú kom hún sér
vel þessi óeigingjama fómarlund
ínu. Hún gerði allt sem henni var
unnt til þess að móðurleysingjunum
liði vel. Hún gerði meira en að elda
mat og staga í sokka. Hún veitti
þeim öryggi og kærleik. ína var á
Selalæk þar til Jón bóndi kvongað-
ist Ólöfu,_ yndislegri og góðri konu.
Eftir að ína fluttist til Reykjavíkur
fór hún venjulegast í heimsókn
þangað austur einu sinni á sumri
og þetta fólk kom og heimsótti
hana. Hún hafði alltaf samband við
bömin sem nú em komin á miðjan
aldur og sjálf komin með sinn
bamahóp. Öllu þessu fólki sendi ína
jólakort og hún fylgdist með ferm-
ingum, aftnælum og öðmm tyllidög-
um.
Eftir að ína flutti frá Selalæk
var hún áfram sunnan heiða. Hún
hjálpaði til við húsverk og fleira á
mörgum heimilum. Oft vom það
gamlir, sjúkir og einstæðir sem
nutu umhyggju ínu.
Árið 1970 rættist langþráður
draumur ínu um að verða sjálfrar
sín og skapa sitt eigið heimili. Sig-
urlaug, systurdóttir ínu, og maður
hennar, Kristinn Breiðfjörð, höfðu
fest kaup á litlu húsi við Sogaveg.
Þar með var hún komin í nágrenni
við systur sína, Björgu, og Guðrúnu
dóttur hennar. Þar átti Ína alltaf
athvarf og sérstaklega nú seinni
árin þegar heilsan gerðist léleg.
Þetta hús fékk ína til eigin nota.
Aldrei hafði ína haft eins góð
peningaráð eins og þegar hún
komst á ellilaun. Nú gat hún setið
og bróderað, farið í heimsóknir til
Fæddur 14. október 1988
Dáinn 18. febrúar 1989
Mig styrk í striði nauða,
æ, styrk þú mig í dauða.
Þitt lífsins ljósið bjarta,
þá Ijómi í mínu hjarta.
(SB 503)
Lítill drengur er horfinn sjónum
okkar, en samt lifir minningin um
hann með okkur. Ástþór litli Helga-
son, Birkiteig 37, Keflavík, fæddist
14. október sl. Hann varð ekki nema
fjögurra mánaða gamall. En þessa
mánuði fékk hann að njóta mikillar
gleði, ástar og umhyggju frá for-
eldram og systkinum. Mynd hans
og brosið bjarta munum við sem
eftir lifum ávallt geyma í hjörtum
okkar. Stórt skarð er í hjörtum for-
eldra hans, systkina og annarra
ættingja. En tíminn græðir sárin
þótt örin sitji alltaf eftir.
Elsku Helgi, Ásta, Harpa og
Skúli, ég bið algóðan Guð að styrkja
ykkur í þessarí miklu sorg, svo og
ömmur hans, afa og aðra ættingja.
Astar faðir himinhæða,
heyr þú bama þinna kvak.
En í dag og alla daga,
í þinn náðar faðm mig tak.
fólks og látið eftir sér að fara í smá
ferðalög sem hún hafði mikið yndi
af. Á hveiju sumri fór hún norður
og þá gat hún heimsótt vini og
ættingja og gist þá gjaman eina
til tvær nætur á hveijum stað. Syst-
ursynir hennar, Óskar og Bjöm (lát-
inn), eiga báðir stórar fjölskyldur.
Jakob dó fyrir mörgum ámm. Til
þessara manna var hún ávallt vel-
komin.
I ellinni var ína tíður gestur í
Bústöðum, þ.e. félagsstarfi aldraðra
í Bústaðakirkju. Þar kynntist hún
fjölda fólks, skemmti sér við spil
og tók þátt í öðm starfi sem þar
fór fram. í Húnvetningafélaginu
var hún líka virkur félagi og var
gerð að heiðursfélaga. Þar tók hún
einnig í spil, spilaði félagsvist á
laugardögum.
Á síðari ámm fór heilsunni að
hraka, heymin dofnaði og sjónin
varð léleg. Ekki gat ína hugsað sér
að fara á elliheimili eða spítala.
Raunar þurfti hún þess ekki því
Sigurlaug systurdóttir hennar sýndi
henni einstaka umhyggju og lét
hana finna að hún væri ekki ein í
heiminum. Ósk ínu rættist, hún
fékk að deyja heima hjá sér.
ína verður lögð til hinstu hvíldar
við hlið foreldra sinna í Blönduós-
kirkjugarði.
Með ínu er genginn sérstæður
persónuleiki. Við þökkum ínu ára-
tuga samfylgd, minnumst hennar
sem góðrar og trygglyndrar konu
sem allt vildi fyrir alla gera. Enginn
kemur í hennar stað. Við munum
ætíð sakna hennar.
Guð blessi hana.
Helga Pálsdóttir
Brynja Baldursdóttir
Erlendína fæddist á Blönduósi,
dóttir hjónanna Guðrúnar Helga-
dóttur og Erlends Bjömssonar.
Hún ólst upp í foreldrahúsum þar
til móðir hennar dó 1914. Þá flutt-
ist hún ásamt föður sínum að
Sauðanesi í Torfalækjarhreppi, og
dvaldi þartil ársins 1930, að undan-
skildum þremur ámm sem hún var
í vinnumennsku annarsstaðar.
Árið 1933 kom hún að Hurðar-
baki til Bjargar systur sinnar, og
manns hennar, Sigurfinns Jakobs-
sonar. Var hún til heimilis þar til
ársins 1958, er hún gerðist ráðs-
kona hjá bræðmnum Óskari og
Bimi Sigurfinnsonum er þá höfðu
fest kaup á jörðinni Meðalheimi.
Árið 1961 flutti hún svo til
Reykjavíkur og sinnti meðal annars
ráðskonustörfum fram um 1970.
Eftir það bjó hún í Vonariandi 2, í
skjóli systurdætra sinna, Guðrúnar
og Sigurlaugar, og manns þeirrar
síðamefndu Kristins Breiðfjörðs,
sem vom henni afar góð.
Guð blessi og geymi minninguna
um lítinn og bjartan dreng sem
fæddist um haust en hvarf okkur
um vetramótt. Megi englar Guðs
vaka og halda vörð um hans nætur-
stað.
Þess óska
Edda, Guðni og börn.
Minning:
Sigurbergur Andrésson
húsasmíðameistari
Minning:
Astþór Helgason