Morgunblaðið - 11.03.1989, Blaðsíða 21

(«1 sí;.ví( :[jí)AQJL\2U.u c k .\i'rH JíJ!Os.
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 11. MARZ 1989
21
P.W. Botha
Suður-Afríka:
Botha neit-
ar að segja
afsér
FÉLAGAR P.W. Botha, for-
seta Suður-Afríku, í Þjóðar-
flokknum leita nú allra leiða
til að fá hann til að segja af
sér forsetaembættinu og víkja
fyrir F.W. de Klerk, leiðtoga
flokksins. Botha er að ná sér
eftir hjartaáfall 18. janúar.
Heimildarmenn innan flokks-
ins segja að Botha njóti aðeins
stuðnings starfandi forseta,
Chris Heunis, og nokkurra
ráðgjafa hans. Botha lét svo
ummælt að hann hæfi störf
að nýju á miðvikudag í næstu
viku.
Danmörk:
Sparnað-
ur í rík-
isrekstri
Kaupmannahöfn. Frá Nils J. Bruun,
fréttaritara Morgunblaðsins.
DANSKA ríkisstjómin hefur
lagt fram áætlun um 10 millj-
arða danskra króna (72 millj-
arða ísl.) niðurskurð á útgjöld-
um ríkissjóðs. Gert er ráð fyr-
ir að ríkisstarfsmönnum verði
fækkað um 1.500 á þessu ári
og 10.000 á næstu ijjórum
árum. Ennfremur verðá Jjár-
veitingar til húsnæðismála
skomar niður.
Belgia:
Átök milli
hægri- og
vinstri-
manna
Aðskilnaðarsinnaðir hægri-
menn og vinstrisinnaðir náms-
menn börðust í sjö tíma á göt-
um háskólaborgarinnar Lou-
vain í Belgíu í gær. Lögregla
beitti táragasi og sprautaði
vatni með háþrýstidælum til
að dreifa 500 aðskilnaðarsinn-
um og 100 námsmönnum. 64
vom handteknir.
Spánn:
Níu Mar-
okkómenn
drukkna
AÐ MINNSTA kosti níu Mar-
okkómenn dmkknuðu þegar
bátur þeirra sökk á Gíbraltar-
sundi í gær. Talið er að menn-
imir hafi ætlað að flytjast til
Spánar án þess að hafa tilskil-
in leyfi. Sex mönnum var
bjargað eftir sjóslysið og
þriggja var saknað.
Fjörugt andlegt líf á 17. öld
St. Andrews. Frá Guðmundi Heiðari Frímannssyni, fréttaritara Morgunblaðsins.
UMFANGSMIKIÐ bréfasafh bresks menntamanns, Samuels Hartlibs,
á 17. öld varpar skýru og óvenjulegu Ijósi á andlegt líf á fyrri hluta
þeirrar aldar. Viðamikil rannsókn á safninu stendur nú yfir í háskó-
lanum í Sheffield.
Hartlib skrifaðist á við flesta
andlega höfðingja 17. aldar. Þeirra
á meðal vom heimspekingurinn og
stærðfræðingurinn René Descartes,
vísindamaðurinn Boyle, stærðfræð-
ingurinn Pascal, skáldið Milton og
Cromwell, byltingarforingi í Eng-
landi.
Árið 1926 gaf George Purngull,
prófessor í uppeldisfræði við háskól-
ann í Sheffield, bókasafni skólans
bréfasafn Hartlibs. í því era 25.000
skjöl, bæði hans eigin bréf og svör
annarra. Enginn sinnti rannsóknum
á safninu í meira en 60 ár, vegna
þess hversu umfangsmikið það er.
En árið 1987 veittu Breska aka-
demían og einkasjóður yfír 15 millj.
króna til rannsóknar á safninu.
Síðan hefur stöðugt verið unnið að
því að gera safnið tölvutækt.
Ekki er vitað, hvemig Purngull
komst yfir þessi bréf né hver saga
þeirra hefur verið í þessi 250 ár.
Dr. Michael Leslie, einn af yfir-
mönnum rannsóknaráætlunarinnar,
segir, að endurskrifa verði töluvert
af hugmyndasögu 17. aldar í ljósi
þessarar rannsóknar. Hann segir,
að í bréfunum komi í ljós, að and-
legt líf 17. aldar hafi verið fjöragt
og ótrúlega fjölbreytilegt. I einu
bréfanna frá Boyle sé til dæmis
fjallað af kunnáttu um eðlisfræði
þess tíma, en Boyle uppgötvaði
samband rúmmáls og þiýstings
lofttegunda. Leslie segir, að þessir
menn hafí ekki fylgt þeirri ströngu
skiptingu vísindagreina, sem
tíðkast nú á dögum.
Dr. Leslie segir enn fremur, að
á bréfunum megi greina, hvemig
hugmyndir þróuðust í bréfaskrift-
um og urðu síðar undirstöðuhug-
myndir í heilum vísindagreinum.
Þessi víðtæka samvinria varð síðan
undirstaðan að Enska vísindafélag-
inu, sem Karl II stofnaði árið 1660.
I einu bréfanna er talað um
reikningsvél, sem er eldri en reikn-
ingsvél Pascals, sem hefur verið
talin fyrsta reikningsvélin í sög-
unni. Einnig er rakið mors-mál, sem
átti að nota við landvamir, til að
láta vita skjótt, ef_ útlendur floti
réðst til landgöngu. í einu bréfanna
segir skoski heimspekingurinn John
Dury frá því, að Danakonungur
hafí fundið nýtt ráð til að auka
nautn sína af mat og drykk. Það
var að fara í gufubað og sletta víni
á heita steinana í stað vatns.
Samuels Hartlibs hefur verið
minnst sem umbótamanns í skóla-
málum og landbúnaði. Hann fædd-
ist í Prússlandi árið 1600 og átti
enska móður. Hartlib lést árið 1662,
sárþjáður af gall- og nýmasteinum.
NÝIA
SKIPTITILBOÐK)
AUÐVELDAR ÞÍR
AÐEIGNAST
NÝJANBMW
ÁGðDUM
KJÖRUM.
Einstakur bill
fyrir
krefuharða.

.. ■ % sfe ?í- *
|
v, , ^ ^ i \
A tíinamótum, eins og fermingar eru í lífi flestra unglinga, er rétt
að huga að framtíöinni. Þekking er ein af undirstöðum framfara og
lífsfyllingar. Hjá Eymundsson færðu fermingargjafir sem eflahug
og hönd. Komið og skoðið úrval af fermingargjöfum í öllum
deildum. Hjá Eymundsson hefur þú leitina — og lýkur henni með
réttu fermingargjöfinni.
, EYmunDSSON
, ‘^us^uns^n:Bri og Eiðistorgi
----