Morgunblaðið - 29.03.1989, Blaðsíða 57

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 29. MARZ 1989
57
Trúin á
kraftaverk
og ræður
presta
Á stundinni
Til Velvakanda.
Ég set mig sjaldan úr færi að
lesa það sem séra Kolbeinn Þorleifs-
son skrifar. í grein hans, er birtist
9. marz, er ein setning sem ég nam
staðar við. Hann segir: „Útstrikun
kraftaverksins er kjarnaatriði í
frjálslyndu guðfræðinni." Ég geri
ráð fyrir að hann eigi hér við þá
guðfræðistofnun sem einnig var
kölluð nýguðfræði um það leyti sem
ég og mínir jafnaldrar vorum við
nám. Mér hefir stundum fundist í
seinni tíð að ekki sé tekið nægilegt
tillit til þess, að frjálslynda guð-
fræðin okkar er að ýmsu leyti allt
öðruvísi en t.d. þýska nýguðfræðin.
Trúin á kraftaverkið hafði dvínað
þegar á seinni hluta 19. aldar. En
það þarf ekki annað en að kynna
sér predikanir sér Haraldar Níels-
sonar, og fleiri frjálslyndra guð-
fræðinga, s.s. Ásmundar Guð-
brandssonar biskups og séra Jóns
Auðuns, til að komast að raun um
að það voru ekki síst þeir sem lögðu
auknar áherslur á kraftaverk og
aðra skylda atburði. Þar vorum við
jákvæðari en flestir hinna útlendu
„flokksbræðra“, ef ég má nota það
orð í þessu sambandi. Annað já-
kvætt atriði í guðfræði þess tíma
var sú áhersla sem lögð var á hið
mannlega eðli Jesú, þó að við hefð-
um vafalaust getað tekið undir orð
postulans: „Þekking vor er í mol-
um.“ (I. Kor. 13.9.)
Úr því að ég hefi farið að setja
þessi orð á blað get ég ekki stiílt
mig um að minna íslenska guð-
fræðinga á að hagnýta sér þær
heimildir sem felast í predikana-
söfnum presta. Á ég þar ekki að-
eins við prentuð ræðusöfn, heldur
handrit sem kunna að vera varð-
veitt víðs vegar um landið. Guð-
fræðistofnun Háskóla íslands ætti
að leggja drög fyrir það, að prestar
arfleiddu hana að ræðusöfnum
sínum. Þar geymist mikill fróðleikur
um þróun guðfræðilegrar hugsun-
ar, sem ekki fer alltaf saman við
það, sem menn kunna að álykta af
kennslubókum.
Jakob Jónsson
Til Velvakanda.
Mér eru hugleikin skáldin okkar,
sem stækkuðu himinhvolfið yfir
okkur fyrir um það bil 100 árum,
þjóðin gaf þeim gætur og þeir sáu
sýnir, í náttúru Islands, í íslenzkri
þjóð. Marga rekur vonandi enn
minni til kvæða um Dettifoss, spak-
viturra mynda, og nefni ég Einar
Ben., Matthías Jochuínson, Kristján
Jónsson. Matthías segir: „Undrast
þig minn andi, almættisins teikn.“
Fréttir í morgun um mikla ánægju
um áfangasigur í EFTA-málum.
Þjóðin virðist finna máttinn funa í
æðum, gild í stórfljótum viðskipt-
alífs „of heim allan“. En jafnhliða
þessum fréttum flugu um huga
minn þessi kvæði og þessi skáld.
Og ég minnist erindis í ljóði Matt-
híasar: „Þó af þínum skalla, þessi
dynji sjár, fínnst mér meir er falla,
fáein ungbamstár!“ Á augabragði
er hinn fijói andi hans floginn milli
efnis og anda. Hæfileiki, sem þeim
er æskilegur er til forsjár veljast,
einnig þeim er að öðmm leiðum ná
stöðu í þeim hópi. Mér er minnis-
stæð ræða, sem séra Sigurður Stef-
ánsson á Möðruvöllum'í Hörgárdal
flutti. Mig minnir að hann væri þá
víslubiskup í Hólastifti — leiðréttið
þá, ef rangt er munað, þótt ekki
skipti máli um efnisatriði ræðunn-
ar. Óljós er mér í minni fagur sum-
ardagur, er ég nam þetta í ræð-
unni: Hann var eitthvað að tala til
frönsku þjóðarinnar og spurði: Hvar
er konan? Vitnaði í sögu Frakka,
þar sem þessi orð hefðu verið hróp,
ákall! Og taldi þá, er þessi ræða
var flutt enn tímabært ákall: Hvar
er konan? Mér verður oft hugsað
til Alþingis. Sextíu og þriggja
manna. „Finnst mér meir er falla,
fáein ungbarnstár!" Ég tel það van-
helgun á orðum Matthíasar að leita
afsökunar í síbylju um barnavernd,
dagheimili o.s.frv. jafnvel bæði á
Alþingi og þó tekur út yfir í svo-
nefndum fjölmiðlum! Áminning
Matthíasar er: Gleymið ekki mann-
inum í ofbirtunni af glampa gulls-
ins! Ég minni á orðin í ræðu séra
Sigurðar á Möðruvöllum: Hvar er
konan?
Jónas Pétursson
skrifar
Víkveiji
Víkveiji fagnaði því, þegar hann
sá í Morgunblaðinu á skírdag,
að ný tilhögun hefði verið tekin upp
við afgreiðslu á erlendum bókum
til einstaklinga á vegum Póst- og
símamálastofnunar. Ekki eru nema
fáeinar vikur síðan því var lýst hér
í dálkinum í hvílíkum raunum þeir
gátu lent, sem voru að sækja bæk-
ur í pósthúsið við Ármúla, þar sem
tollafgreiðslan er til húsa. í þeirri
breytingu, sem nú hefur verið
kynntt felst tvennt. í fyrsta lagi
þurfa menn nú ekki að borga sölu-
skatt af bókum sem eru að verð-
mæti undir 33 SDR eða 2300 krón-
um en þessi fjárhæð var 500 krón-
ur áður. í öðru lagi á nú að senda
gíróseðla til þeirra, sem þurfa að
borga skattinn og geta þeir fengið
bækur sínar afhentar á hverfispóst-
húsi gegn því að framvísa gíróseðl-
inum og greiða þá fjárhæð, sem á
honum stendur.
Jóhann Hjálmarsson, blaðafull-
trúi Póst- og símamálastofnunar,
sagði í Morgunblaðssamtali af
þessu tilefni, að með hinni nýju til-
högun væri verið að afnema skrif-
ræði. Víkveiji tekur undir það með
honum og vonandi tekst vel til við
framkvæmdina. Skrifræöið sem hér
hefur ríkt á þessu sviði hefur getið
af sér hið sama og opinber ofsljórn
almennt: óánægða viðskiptavini,
viðskiptahömlur og sérréttinda-
hópa. Þeir sem hafa notið sérrétt-
inda eru til dæmis starfsmenn Há-
skóla Islands, en af einhveijum
ástæðum þurftu þeir ekki að leggja
það á sig að sækja bækur í Ármúl-
ann.
xxx
Hin ámælisverða skipan við af-
greiðslu erlendra bóka til ein-
staklinga kom til sögunnar á sama
tíma og pósthúsið við Ármúla var
opnað. Af því tilefni var vakið máls
á því að það væri líklega einsdæmi
í skattasögunni, að innheimta á
söluskatti færi eftir húsnæðisað-
stöðu tollheimtumanna. Þetta gerð-
ist þó á sínum tíma hér, þegar Al-
bert Guðmundsson var fjármíaráð-
herra á árunum 1983 til 1985 og
Ármúla-pósthúsið var opnað. Þann-
ig hefur baráttan fyrir viðunandi
afgreiðsluháttum staðið í um það
bil fimm ár. Hljóta allir sem hafa
ekki getað sætt sig við hin úreltu
vinnubrögð að fagna niðurstöðunni
óg skulu Póst- og sfmamálastofnun
og fjármálaráðuneyti færðar þakkir
fyrir að taka tillit til réttmætrar
gagnrýni í þessu máli.
xxx
Frelsi í viðskiptum milli þjóða
er efst á baugi hjá fiestum, að
minnsta kosti þeim sem búa við
lýðræðislega stjórnarhætti og óttast
ekki að missa völd sín, ef glufa
myndast í virkisvegginn sem þeir
hafa reist í kringum ríki sitt. Þreng-
ingarnar í Ármúlanum hafa minnt
á þær aðgerðir, sem ríki geta grip-
ið til í því skyni að halda aftur af
innflutningi, það er að segja að
gera almenningi svo erfitt að nálg-
ast innfluttar vörur, að hann kjósi
að leggja það ekki á sig. Hér skal
því þó ekki haldið fram, að það
hafi verið markmið hinna stöðnuðu
afgreiðsluhátta á erlendum bókum
að hindra innflutning þeirra, þótt
áhrifin hafi orðið þau.
í bókinni Þjóð í hafti eftir Jakob
F. Ásgeirsson geta menn kynnst
hafta- og skömmtunarskeiðinu í
íslensku efnahagslífi, sem ekki hef-
ur að fullu runnið sitt skeið, þar
sem ríkisforsjáin og höftin ráða enn
of miklu í bankastarfsemi og gjald-
eyrisviðskiptum.
nmnmn
Það hafa bersýnilega
gerst einhver undur hér í
tilraunastofunni...
Með
morgimkaffíriu
Ég er að niðurlotum kom-
in. Búin að strapja gardín-
ur síðan snemma í morg-
un...
HÖGNI HREKKVÍSI
„ ERU þ>EII? GÖMVU GÖPU i KV'ÖLP-'"