Alþýðublaðið - 02.09.1932, Blaðsíða 2
2
AtRYÐUBLAÐIÐ
FriAur og frlður.
Friður hefir lengi þótí fagurt,
orð', og er sízt aö furða að svo
hafi þótt. Það er gott ef hægt er
að lifa í friði, en pað er ekki
hægt, ef óviinirnir eru í landinu.
Og sé friðnum samt haldið, þá
er það ómenska ein og fníðar-
skrafið skálkaskjóil fyrir ómiensk-
una. Hér skal eniginn dómur á
það liagður, hvort sá fliokkur, seím
siegist fyrst og fnemst halda uppi
málstað bændanna, það ey Friam-
sóknarflokkurinn, geti átt frið við
íhaldið og fultrúa stórútgierðár-
innar. En víst er, að skipulags-
bundinn og stefnuákveðinn verka-
lýður landisins getur engan frið
átt við stóreiignamenn og stórat-
Vinnuriekendur landsins, sem sitja
yfir rétti alþýðunnár. Verkafýð-
urinn getur samið vopnahlé við
þessa menn um hvaða kaupgjald
skuli vera, og því um lí'kt, en
hann getur aldned sairnið frið við
þá. Barátta hinis skipulagsbunidna
og stefnuákveðnia verkalýðs, sem
hefir fylkt sér undir mierki Al-
þýðusambands íslands, má aldrei
linna fyr en með sanni verður
sagt, að þjóðin sjálf eigi laindið
með öllum náttúrugæðum þess
og mannvirkjum og ráöli isjálf
yfir því. En það verður ekki fyr
en verkalýður landsins fyrir mátt
samtakaheildar sinnar — Alþýðu-
sambandsáins — hefir náð völdun-
um undir sig. Því meðan einstakir
menn eiga öll framleiðslutækin, er
mestu varðia, og geta gert þús-
undir manna atvinnuiausar hve-
nær sem þeim sýniist, og gera
það líka hvenær sem þeir halda
að gróðavænlegm sé fyrir þá
isjálfa að stöðva atvinnuvegina, án
nokkurs tilláitis tiil hvað almenn-
ingsheiLl er, — meðan slíkt ástand
ríkir í iandinu, verður ekki sagt
að þjóðin ráði sér isjálf.
Eitt af uppáhalds-orðtækjum
auðval d sb'aðanna og útsiendara
auðvaldisins á mannfundum er
„niðurrifsmenn", og er það haft
um þá mienn," er verkalýðurihn
velur sér fyiár fulltrúa. Þetta orð
var óspart látið klingja í Morg-
unblaðjinu um Guðmiund heitinn
Skarpbéðinsison, þegar hann harð-
iist móti því, að verkamenn við
verksmiiðiju ríMsins á Siglufirði
fæm að lækka kaup sitt, eftir
kröfu, sem hann vissi vað var
ekki sprottin af neinni þörf verk-
simiðjurek stursins, heldur átti að
nota sem frumsókn í herferð, er
mokkrir af atvinnunekendum ætl-
uðu að hefja til almennrar launa-
Jækkunar í landinu.
Það er heldur ekki lítið, sem'
búið er að itítia1 um ófriðiiinin, sem
fuiltrúar verkalýðsiinis haldi uppi,
og er þá vanalega reynt að iáta
iíta svo út, að kröfur þær, er
þessir fulltxúar gera, séu alLis eigi
gerðar samkvæmt vilja verkalýðs-
ius, heldur séu þær eingöngu
gerðar af hatri við atvininurek-
endur.
íslenzkri alþýðu getur. ahlrei
liðdð vel meðan einstiakir mienn
eiga framleiðslutækin og þjóðar-
auðiinn og atvinnureksturinn er
látinn stjórnast af, hvað bezt hent-
ar gróða þessara manna. Alþýð-
unni getur ekM liðið vél fyr en
hún sjálf á landið sitt og ræður
því, og íslenzku þjóðinini getur
ekki haldi'ð áfram að fara fram
vsvo alð í samræmi við timana sé,
meðan verkalýðnum er baninað
að nota atvLnnutækin og gæði
landsins, nema einhver atvinnu-
rekandi geti grætt á því. Þess
vegná ríður á, að alþýðan skipi
sér sem fastast um hið örugga
vígi, er hún befir reist sér og
nefnt éftir sér Alþýðusamband ís-
lands.
Borgarstjóiinii t New York
ákæiður,
New York, 2. sept. U. P. FB.
Jimmy Walker borgársitjóri í
New York hefir beðiist lausnar
frá störfum sínum. Hann befir
verið sakaðux um sviksamlegan
lembættisnekstur. Var skipuð
rannsóknarnefnd af ríkisstjórn-
inni og var Seabury dórnaii for-
seti nefndarinni'ar. Af stöífum
niefndarinnar hefir þegar leitt, að
allm'argár embættisimienn borgar-
inniar hafa beðist lausnan. •
Ji'mmy Walker kveðst munu bera
(þaið undir borgaránia í New York,
hviernig stjórn hans á málum
borgari'nniar hefði verið, mieð því
að bjóða sig fram sem borgar-
stjóraefni á ný í næstu kosning-
um.
Fondnar menjar frá
lefðangri Raalds
Amnndsens
árið 1919,
Rússnieskur ieiðanigur, „Rusisa-
nova-leiðangurinn, hefix við Tjel-
jusMn-höfða fundið bækistöð þá,
sem Roald Amundsen hafði þar
í Maud -leiðanigrinum árið 1919.
Fundu Rússar þar tvö bréf, var
annjað skrifað af Amundsen, en
hitt af Sverdrup..
(NRP-frétt frá Osló.)
Norsknr snðnrheimskantsleið-
angnr.
Osló, 1. siept. NRP.-FB. Riiser-
ttállð
á lælarntjórnarEniidi.
Á bæjarstjÓBnarfunidinum í gþer
hafíS Síeíán Jóh. Stefánsson íram-
sögu tillagna Alþýðuflokksins
um fjölgun manna í. atyinnubótia-
vinnunni og aðrar ráðstafanir til
að draga úr nieyðinni. Vakti hann
athygli á því, að aillisendis ófært
væri að draga aukn'ingu atvinnu-
bótanna á langinn, — því að eftir
því, sem lerngur líður,, því meir
versna ástæður atvinnuleysingj-
anna, og er þó sannarlega ekki á
það bætandi. Allir ættu að geta
séð, að miki.l er nauðsynin á að
þeir menn fái vininu, sem hafa
verið langtímum atvinnulausir..
Jafnfram't er það bæði hagkvæm-
ara fyrir bæjarfélagið að vinnan
sé aukin n.ú þegar, meðan sumar
er og ekki hamla frost né snjóar
að hún nýtisí vel, og þá er að-
sta'ða vierkamiannanna líka bezt
til þess að starfa að henni. Hér
lægju fyrir tvær tillögur, tiilliaga
Alþýðuflokksins, er St. J. St. bar
fram, a:ð atvinmubótavinnjan verði
nú þegar auki'n upp í 350 mannia
uaglega vinnu og að bæjanstjórn-
i:n feli bongarstjóra ,og bæjarráði
að leita til bankanna og ríkis-
stjórnarinnar um lánveitingu og
fjárframlög í þessu skyni, og í
annan stað tillaga Péturs Hail-
dórssonar, seui fór m'iklu
skemimra. 1 tillögu Péturs var
ekki gert ráð fyrir fjölgun í at-
viimnubótavinnunni fyrili en í
októberbyrjun,. I öð;ru lagi var
þar ekki skýlaust ákveðiið, að í
vinnunni skyldu verða 350 úr þvi,
helduT talað um 300—350. St. J.
St. lagði áherzlu á, að lægsta
krafa, sem nú væri hægt að gera,
eiirns og ástæður fjöilda fólks eru,
væri aukning í 350, enda kærni sú
fjölgun þegar í sta!ð.
Jafn'vel þótt sú aukning hefði
verið máklu imeim, þá væiu vand-
ræði fóiksins svo mikil og þó
fyrirsjáanlega vaxaindi xrneð haust-
inu, að sjálfsögð mauðsyn sé að
grípa einmig til annara ráðstafana
til þess áð draga úr meyðijnni.
Þess vegna sé fram komin til-
laga Alþýðuflokksins um, að at-
yinmubótanefnidinni verðá falið að
gera tiHögur um, hjá liverjum at-
vinnulausum mönnum sé ektó inn-
heimt andvirði gass og rafmiagns
né útsvör og hverjum sikuli út-
hlutað koksi, einnig að gerðar
verði tilraunjr til þess af bæjarins
hálfu að tryggja húsnæði handa
atyinnúlausium mönnum, siem ekki
| eigi að vinda bug ð því nú!
þegar, svo að áhyggjurnar út af
húsmæðisvandræðunum þjaki ekki
atvinnulausu og aillslauslu fólki í
ofanálag á aðnar hönmungar þess.
Væri og líklegt, að á þann hátt
yrði hægt að fá húsnæðið ódýr-
ara, þar eð greiðslan væri tryggð,.
heldur en þegar óvissa væri um,
hvort unt yrði að standa í skiium
með hana. — Það væri siðferði-
Leg skylda bæjarfólagsihs a'ö
leggja þeim þannig lið', sem ekk£
eru þess jnegnugir að gera það
sjálfir vegna atvinnuleysisvand-
ræðanna.
Ektó miegi heldur dragaist ieng-
ur, að almenningsmötuneyti veröí
sett á stofm, og þau þurfi að vera
á fleirum en einum stáð í bænum
og svo um búið, að hægt sé að fá
mat siendan þaðian heim til þeirra,
sem ektó geta koinið sjálfir tiíl
að borða.
Nú hefir rítósstjórnin lofað 200
þúsund Jkr? til atvinnubóta í
Reykjavík á þessu ári, og þar af
er hún búin að greiða 105 þús.
kr. Einnig hefir hún lofað því að
vei'ta bænum aðstoö viö að út-
vega fé til atvinnubótanna. Og
nú er sjálfsagt að jherða sókn
um fjáröflun til þeirra-
Guðmundur Áshjarnarson og
Pétur Halldórsson viðurkendu, að
neyðarástand sé á fjölda lieimila
vegna atvinnuleysisins. En þeir
voru samt ófáanlegir til að siam-
þykkja þessar tiLlöigur, sem St-
J. St. bar fram af hálfu Alþýðu-
fLokksiWs.
St. J. St. lauk málli sí'nu með
því áð skora á bæjarfuMltrúana
alla, að verða við þeirri skyldu
þieirra að greiða fyrir því, að'
íbúar bæjariiis geti haft lífsbjörg
fyrir sig og sína, — þeir, semi
ekki geta það af eigin rammlleik.
Benti hann á, að allir ættu að
geta séð, að þar eð ver'kamenin
hafa ekki peninigaráð nemia tií
líÖandi stundar þegar þeir hafa
atvinnu, þá hlýtur skorturánn, að
berja fljótlega að dyrum þegar
þeir standa uppi atvinnuLausir. í-
haldsmennirnir hafi taláð mjög
um {járhagsástæður bæjaiins, en
bezti fjársjóður fyrir bæjarfélag-
ilð sé hraust fólk, sem getur séð
fyrir sér og sínum, en mlesta tjóa
bæjarfélagsins að fóltóð líði skort
og neyð. Á það þæri forráða-
mönnum bæjarins fyrstog fnemst
að líta. —
Larsen undirbýr nýjan norskan
Leiðangur til suðurskautsisivæð-
an’nia. M. a. verða í Leiðangributo
með honum loftskeytamaður og
hundasleðfa-ekill. Hygst Riiser-
Larsen að fara 15000 kílómjetra
sleðaferð. og hafa vetursetu þar
isyðra ti! vorsirn 1933.
igeta staðlið í stólum með greiðslu
húsaleigu, og að gerðar verði nú
þegar ráðstafanir til stofnunar al-
menningsmötuneyta.
Atvinnubótanefndin hafi ,og fái
víðtækasta kynningu á því, hverj-
ir hafa mesta þörfina á þeirri að-
stoð, sem tillagan fer fram á.
Otvegun húsnæðis eigi ektó að
bíða eftir þyí, að fjölskyldurnar
séu komnar út á götuna, heidur
Meira úr umræðunum verður
birt síðar. —
Tillaga St. J. St. um að nú
þegar verði fjölgað í aitvibhufoóta-
yinnunni upp í 350 manns var
feld með 8 atkvæðum gegn 6 aði
viðhöfðu nafnakalíli. Með henni
greiddu atkvæði fuHtrúar Al-
þýðuflokksins og Hermann Jón-
as&on, en íhaldsmennirnif allir á
móti: Pétur Halldórsson, Jón Ól-