Morgunblaðið - 06.04.1989, Blaðsíða 35

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 6. APRÍL 1989
35
Halldór Blöndal um stöðu sjávarútvegsfyrirtækja:
Útgjaldaauki samhliða
fastgengi er dauðadómur
Ríkisstjórnin afsalar sér ekki rétti til gengisbreytinga sagði forsætisráðherra
Þorskurínn, kjölfestan í þjóðarbúskapnum.
Ríkisstjórnin getur ekki afsalað
sér rétti til að ákvarða þann
grundvallarþátt i þjóðarbúskapn-
um sem gengi krónunnar er, sagði
Steingrímur Hermannsson, for-
sætisráðherra, í þingræðu í gær.
Ríkisstjórnin steftiir að því að
raunvextir lækki í 5% fyrir maílok
nk., sagði ráðherra ennfremur.
Þessar staðhæfingar komu fram
í svörum forsætisráðherra við
fyrírspurnum frá Halldóri Blönd-
al (S/Ne). Þingmaðurinn hélt því
fram að útgjaldaauki hjá sjávar-
útvegsfyrirtækjum, sem nú væru
rekin með umtalsverðu tapi, sam-
hliða fastgengi, þýddi rekstrar-
stöðvun þorra þeirra og víðtækt
atvinnuleysi í landinu.
Stöðvast sjávar-
útvegsfyrirtækin?
Halldór Blöndal (S/NE) vitnaði
til heimilda frá samtökum fisk-
vinnslustöðva, þessefnis, að halla-
rekstur þeirra væri nú 2,7%, að
teknu tilliti til greiðslna úr verðjöfn-
unarsjóði og endurgreidds sölu-
skatts. Myndin er raunar verri. Ef
og þegar verðjöfnunarsjóður þrýtur
verður hallinn, að öðru óbreyttu,
8,7%:
Þingmaðufinn spurði síðan hver
launastefna ríkisstjórnarinnar væri.
Ríkisstjómin er stærsti launasemj-
andi í landinu. Fréttir gengju um
líkur á samningum við BSRB, sem
feli í sér tvö þúsund króna hækkuii
strax og sams konar hækkun síðar
á árinu, auk sex-sjö þúsund króna
sérstakrar launauppbótar. Hver
verður staða fiskvinnslunnar, spurði
Halldór, ef henni verður gert að
axla hliðstæðan útjaldaauka, sam-
HALLDÓR Blöndal (S/Ne) hefur
lagt fram á Alþingi fyrirspurn
til Ólafs Ragnars Grimssonar
íjármálaráðherra um söluátak
spariskírteina ríkissjóðs. Spyr
þingmaðurinn meðal annars,
hversu margir einstaklingar hafi
nýtt sér tilboð um áskrift að
spariskírteinum ríkissjóðs, fyrir
hversu hárri fjárhæð þessir ein-
staklingar hafi skuldbundið sig
og hver kostnaðurinn við sölu-
átakið hafi verið orðinn 31. mars
síðastliðinn.
Halldór Blöndal spyr fjármála-
ráðherra einnig hver heildarsala
spariskírteinanna hafi verið á fyrstu
þremur mánuðum þessa árs hver
heildarinnlausn þeirra hafi verið á
þeim tíma og hveijar hafi verið
áætlanir fjármálaráðuneytisins um
sölu og innlausn skírteinanna á
sama tíma.
Karvel Pálmason (A/Vf) hefur
lagt fram fyrirspurn til Halldórs
Ásgrímssonar sjávarútvegsráð-
herra um ráðstafanir vegna stöðv-
unar hrefnuveiða. Spyr hann hvort
ríkisstjómin hyggist engai ráðstaf-
anir gera til að rétta hlut þess fjölda
einstaklinga sem orðið hafi fyrir
fjárhagserfiðleikum vegna stöðvun-
ar þessara veiða.
Guðmundur H. Garðarsson
(S/Rvk) hefur lagt fram fyrirspurn
til fjárrnálaráðherra, þar sem spurt
er, hvenær ráðherra hyggist leggja
fram frumvarp til laga um starfsemi
lífeyrissjóða, sem lífeyrissjóðanefnd
hliða fastgengi, það er án tekjuauka
á móti. Hætt er við að slík fram-
vinda geti leitt til fjöldastöðvunar
sjávarútvegsfyrirtækja og víðtæks
atvinnuleysis í sjávarplássunum.
Fyrirspurnir til
forsætisráðherra
Þingmaðurinn bar síðan fram
nokkrar fyrirspumir til forsætisráð-
herra, efnislega á þessa leið:
* 1) Hvað hyggst ríkisstjórnin gera
til að rétta af rekstur fyrirtækja í
sjávarútvegi, undirstöðugreininni í
þjóðarbúskapnum?
* 2) Hefur stjórnin í hyggju að skuld-
binda sig gagnvart BSRB með yfir-
lýsingu um fastgengi fram á haus-
tið?
* 3) Með hvaða hætti hyggst ríkis-
stjómin standa við fyrirheit sín um
lækkun raunvaxta?
* 4) Hefur ríkisstjórnin uppi áform
um lækkun verðþyngjandi skatta í
verði matvöru?
hefur samið.
Fjármálaráðherra hefur einnig
borist fyrirspum frá Júlíusi Sólnes
(B/Rn), þar sem þingmaðurinn spyr
hvernig tekju- og útgjaldaáætlun
samkvæmt fjárlögum hafi staðist
fyrstu þrjá mánuði ársins, hvort
einhverjir tekju- eða útgjaldaliðir
sýni mikil frávik og hvort stefni í
halla á ríkissjóði. I annarri fyrir-
spum til fjármálaráðherra spyr Júl-
íus hvetjar fjárveitingar til 'starf-
semi á vegum fræðslustjóraemb-
ættanna í landinu hafi verið á fjár-
lögum 1983 til 1988. Enn fremur
spyr hann hveijar þessar fjárveit-
ingar hafi verið samkvæmt niður-
stöðum ríkisreikninga sama tímabil.
Júlíus Sólnes hefur einnig lagt
fram fyrirspum til Svavars Gests-
sonar menntamálaráðherra, þar
sem hann spyr hvort niðurstöður
úttektar á fræðsluskrifstofum
landsins, sem gerð var í ársbyijun
1987 hafi verið kynntar formönnum
fræðsluráða og hvort skýrslu um
úttektina hafi verið skilað.
Auður Eiríksdóttir (SJF/Ne) hef-
ur lagt fram fyrirspurn til
Steingríms J. Sigfússonar land-
búnaðarráðherra um lögreglurann-
sókn hjá búfjáreigendum. Spyr hún
þar meðal annars hvaða ástæður
hafi legið til þess að landbúnaðar-
ráðuneytið hafi fengið dómsmála-
ráðuneytið til að láta gera lögreglu-
rannsókn á fjölda búfjár í landinu
og hvort að ekki sé hætt við að
forðagæslumenn og bændur megi
* 5) Ætlar stjórnin að afnema
„ekknaskattinn" (eignaskatt á fast-
eignir)?
Svör forsætisráðherra
Steingrímur Hermannsson for-
sætisráðherra sagði að gengið hafí
verið fellt um nálægt 30% á einu
ári. Hann sagði horfur nú betri í
sjávarútvegi af ýmsum ástæðum:
1) hagræðingu í fyrirtælqum, 2) til-
komu hlutafjársjóðs, 3) hækkun
Bandaríkjadals, 4) líkur á verð-
hækkunum á Evrópumarkaði á kom-
andi sumri, 5) eftirstöðvar í frysti-
deild dygðu fram í júlímánuð.
Þá sagði forsætisráðherra að
ríkisstjómin gæti alls ekki afsalað
sér rétti til að ákvarða þann grund-
vallarþátt sem gengi gjaldmiðilsins
er. Stjómin er þó ekki fús til gengis-
lækkana.
Ráðherra sagði stefnt að lækkun
raunvaxta í 5% fyrir maílok. Þar
kæmi við sögu lækkun vaxta á ríkis-
telja að þetta feli í sér vantraust á
þá.
Kristín Einarsdóttir (Kvl/Rvk)
hefur lagt fram fyrirspurn til Guð-
mundar Bjarnasonar heilbrigðisráð-
herra, þar sem hún spyr hvort ráð-
herra sé kunnugt um að starfrækt
sé sorpbrennsla án starfsleyfis á
Skarfaskeri við Hnífsdal. í fram-
haldi af því spyr þingmaðurinn til
hvaða aðgerða ráðherra muni grípa
vegna þessa máls.
Eiður Guðnason (A/Vl) hefur
lagt fram fyrirspurn til Steingríms
J. Sigfússonar samgönguráðherra
um göng undir Hvalfjörð. Spyr
hann hvað líði framkvæmd ríkis-
stjórnarinnar á samþykkt Alþingis
um könnun á hagkvæmni þess að
gera slík göng eða brú í fjarðar-
mynninu.
Til samgönguráðherra er einnig
beint fyrirspum frá Hjörleifi Gutt-
ormssyni (Abl/Al) um athuganir á
breyttum aðstæðum við Horna-
fjarðarós. Spyr þingmaðurinn
hvaða aðgerðir hafnarmálayfirvöld
telji að helst komi til greina til að
tryggja innsiglinguna til Hafnar í
Homafirði. Hjörleifur hefur einnig
lagt fram fyrirspum til heilbrigðis-
ráðherra um loftmengun á höfuð-
borgarsvæðinu. Spyr hann hvaða
niðurstöður Iiggi fyrir úr mælingum
á þessari mengun og hvaða aðgerð-
ir séu í undirbúningi til að draga
úr loftmengun við Faxaflóa, meðal
annars vegna útblásturs bifreiða.
skuldabréfum og beiting Seðlabanka
á heimildum til afskipta af vaxta-
ákvörðunum, ef með þyrfti. Þá yrði
innlánstími, varðandi verðtryggingu,
lengdur. Ráðherra sagði það sitt mat
að afnema ætti lánskjaravísitölu.
Ríkisstjómin mun halda núver-
andi niðurgreiðslustigi búvöru, sagði
ráðhetra. Hinsvegar standa efni ekki
til þess að auka niðurgreiðslur. Ef
lækka á söluskatt á matvæli úr 25%
í 12,5%, þýðir það rúmlega þriggja
milljarða króna telq'utap ríkissjóðs.
En með gildistöku virðisauka kemur
til athugunar að hafa hann í tveimur
þrepum.
Þá sagði ráðherra það sina skoðun
að „ekknaskatturinn" svokallaði
orkaði tvímælis. Sá skattur kæmi
til endurskoðunar í tengslum við
endurskoðun á eignarsköttum sem
heild.
Loks lagði forsætisráðherra
áherzlu á það að forsendur fjárlaga,
sem spegluðu stefnu stjómarinnar,
gerðu ekki ráð fyrir meiri launa-
hækkunum frá upphafi til loka árs
1989 en 7%. En jafnvel sú hækkun
kynni að vera of mikil fyrir físk-
vinnsluna.
Svars við meginspurningu
vant
Halldór Blöndal sagði forsætis-
ráðherra hafa leitt hjá sér að svara
einni spurningu: Hvað hyggst ríkis-
stjórnin gera til að rétta af halla-
rekstur í veiðum og vinnslu? Mergur-
inn málsins væri sá að stefnt væri
í víðtækt atvinnuleysi, fyrst og
fremst á landsbyggðinni, ef aukið
yrði á hallarekstur sjávarútvegsfyr-
irtækja, samhliða fastgengi. Þess-
vegna er nauðsynlegt að forsætis-
ráðherra og ríkisstjómin geri hreint
fyrir sínum dyrum í þessum efnum.
Umræðunni lauk ekki.
Vegaáætlun
lögð fram á
Alþingi
Þingsályktunartiilaga um
vegaáætlun 1989 til 1992 hefur
verið lögð fram á Alþingi. Sam-
kvæmt henni verða 682 milljónir
af mörkuðum tekjustofiium vega-
mála færðar til rikissjóðs á þessu
árí, en alls er ætlunin að verja
3.213 milljónum króna til vega-
mála á árínu.
Markaðir tekjustofnar vegamála
eru bensíngjald og þungaskattur. Á
þessu ári er gert ráð fyrir að 3.895
milljónir króna innheimtist með þess-
um gjöldum. Þar af á samkvæmt
vegaáætluninni að veija 3.213 millj-
ónum til reksturs og framkvæmda
og verða því framlög til vegamála
skert um 682 milljónir. Samkvæmt
áætluninni verða þessir tekjustofnar
hins vegar ekki skertir á næstu þrem-
ur árum.
Fyrirspurn frá Halldóri Blöndal:
Hvemig seljast spari-
skírteini ríkissjóðs?
^Stuttai^
þingfréttir
Frumvarp um málefni
aldraðra
Fram hefur verið lagt á Al-
þingi stjórnarfrumvarp til laga
um málefni aldraðra. I greinar-
gerð með frumvarpinu kemur
fram að lög um aldraða hafí
verið í gildi í rúmlega sex ár
og hafí nú um nokkurt skeið
verið í endurskoðun í heilbrigð-
is- og tryggingaráðuneytinu
með það fyrir augum að sníða
af þá agnúa, sem í ljós hafí
komið á lögunum og færa ýmis
ákvæði til samræmis við þróun
öldrunarmála síðustu árin.
Viðvaranir á
áfengisumbúðir
Fram hefur verið lagt á Al-
þingi frumvarp til laga um
breytingu á áfengislögunum.
Þar er gert ráð fyrir því, að
Áfengis- og tóbaksverslun
ríkisins, í samráði við Umferð-
arráð, merki allar umbúðir und-
ir áfengi, sem selt er í útsölum
hennar, með viðvörunum þar
sem fram kemur að áfengis-
neysla og akstur ökutækja fari
ekki saman. Frumvarpið er
flutt af þingmönnum úr öllum
flokkum og er Eiður Guðnason
(A/Vl) fyrsti flutningsmaður.
Aðstaða einstaklinga
með glúten-óþol
Hreggviður Jónsson (B/Rn)
hefur lagt fram á Alþingi til-
lögu til þingsályktunar þar sem
ríkisstjóminni er falið að skipa
nefnd til þess að kanna aðstöðu
einstaklinga með glúten-óþol. í
greinargerð með tillögunni er
meðal annars sagt að sjúkling-
um sem greindir hafa verið með
glúten-óþol hafí fjölgað mjög á
undanfömum ámm. Nauðsyn-
legt sé að fá gleggri mynd af
stöðu þessa hóps bæði hér á
landi og í nágrannalöndunum.
Fatlað fólk í
heimavistarskóla
Guðni Ágústsson (F/Sl) hef-
ur ásamt fleiri þingmönnum úr
öllum stjómmálaflokkum lagt
fram þingsályktunartillögu þar
sem ríkisstjóminni er falið að
kanna hvort ekki sé hægt að
nýta aðstöðu í héraðs- og
heimavistarskólum landsins svo
fötluðu fólki gefist kostur á að
stunda fjölbreytt nám í ein-
hveijum þessara skóla að loknu
grunnskólanámi.
Verkefiii ríkisstofiiana
flutt frá höfuðborginni
Danfríður Skarphéðinsdóttir
(Kvl/Vl) hefur ásamt öðrum
þingmönnum Kvennalistans
íagt fram tillögu til þingsálykt-
unar varðandi nýja atvinnu-
möguleika á landsbyggðinni.
Er þar gert ráð fyrir því, að
ríkisstjómin láti kanna hvort
ekki sé hægt með nútíma tölvu-
og fjarskiptatækni að flytja
verkefni á vegum rfkisstofhana
og annarra aðila frá höfuð-
borgarsvæðinu út á land.
Bæjar- og sveitarfelög
fái leyfi til lyfsölu
Guðni Ágústsson (F/Sl) hef-
ur lagt fram frumvarp til laga
um brejftingu á lögum um lyfja-
dreifingu. Er þar gert ráð fyrir
að réttur samvinnufélaga til
lyfsölu verði efldur og bæjar-
og sveitarfélögum, sem reka
heilsugæslustöðvar, verði
heimiluð lyfsala.