Morgunblaðið - 14.04.1989, Blaðsíða 44

EINKAREIKNINGUR ÞINN
í LANDSBANKANUM

SJOVA-ALMENNAR
IS'ýll féliifi nieð sterkar rætur
FOSTUDAGUR 14. APRIL 1989
VERÐ I LAUSASOLU 80 KR.
Fimm tilfelli af
smitandi lungna-
berklum árlega
AÐ jafnaði greindust árlega um fimm tilfelli af smitandi lungna-
berklum hérlendis árin 1975-1986, samkvæmt rannsókn sem læknarn-
ir dr. Þorsteinn Blöndal og Þuríður Árnadóttir unnu. Því vantar
enn nokkuð á að tekist hafi að uppræta sjúkdóminn. Miðað er við
að tekist hafi að uppræta berkla þeg-ar smitandi tilfelli eru færri
en eitt á ári.
í niðurstöðum rannsóknarinnar
kemur fram, að 321 tilfelli af berkl-
um greindust hér á landi á þessu
tólf ára tímabili, eða að meðaltali
27 á ári. Algengastir voru lungna-
berklar, sem 149 tilfelli greindust
af. Af þessum 149 sjúklingum voru
Gmnur um
ólöglega
spilakassa
í Reykjavík
LÖGREGLAN í Reykjavík
hefiir grun um að ólöglega
spilakassa sé að finna í sölu-
turnum borgarinnar og ætl-
ar að kanna það á næstu
dögum.
Signý Sen, fulltrúi lögreglu-
stjórans í Reykjavík, segir að
samkvæmt lögreglusamþykkt
megi enginn reka knattborð,
spilakassa eða leiktæki gegn
borgun nema fá til þess leyfi
lögreglustjóra. „Við höfum
grun um að í sölutumum i
borginni sé að finna leiktæki,
sem sérstaka spilapeninga
þarf í og þessir spilapeningar
séu seldir," sagði Signý. „Lög-
reglan verður að kanna þetta,
sem verður mikið verk. Þama
er ekki um að ræða sérstaka
leiktækjasali, heldur staka
kassa í sölutumum. Þeir eru
ólöglegir."
Rauði kross íslands hefur
leyfi fyrir spilakössum sínum,
sem eru víða í söluturnum.
63 með smitandi berkla, eða að
jaftiaði um fímm á ári hverju.
í 8 tilfellum þessi ár voru berklar
eina dánarorsök sjúklinga og í 8
tilfellum öðmm vom berklar með-
virkandi þáttur í dauða. Yngsti ís-
lendingurinn, sem lést úr berklum,
var 30 ára, fjórir vom á aldrinum
60-70 ára, tveir á aldrinum 70-80
ára og níu yfir áttrætt.
Dr. Þorsteinn Blöndal segir að
áður fyrr hafi berklar einkum lagst
á ungt fólk. Þeir hafí verið mjög
útbreiddir hér á landi, sem sæist
af því að um og eftir 1930 létust
um 200 manns árlega af völdum
þeirra. Núna væm berklar fremur
sjúkdómur sem kæmi á efri ámm,
sem endurspeglaði þá staðreynd að
um 40% sjötugs fólks hefði ein-
hvem tíma fengið bakteríuna.
Berklar koma fremur upp hjá þeim
sem em jákvæðir fyrir. Hægt er
að lækna berkla að ftillu með lyfja-
gjöf.
Sjá grein á miðopnu.
Halldór Ásgrímsson og Wolfgang von Geldern á blaðamannafundinum í Bonn í gær.
EPA
Vilja stuðla að samningi við EB
HALLDÓR Ásgrímsson sjávarútvegsráðherra átti ftind með dr.
Wolfgang von Geldern sjávarútvegsráðherra Vestur-Þýzkalands
í Bonn í gær. Að fundinum loknum héldu ráðherramir blaða-
mannafund.
Þar kom fram hjá von Geldem
að Þjóðveijar vildu stuðla að
samningum milli íslands og Evr-
ópubandalagsins um samskipti í
sjávarútvegsmálum. Hagsmunum
heildarinnar yrði bezt þjónað með
samningum við íslendinga um
greiðan aðgang íslenzks sjávar-
fangs á markaði EB. Von Geldern
sagði að skiptar skoðanir væru í
þessu máli innan EB en hann
kvaðst sannfærður um að viðhorf
Þjóðveija myndu sigra og að sú
stefna EB að kreíjast veiðiheim-
ilda fyrir tollaívilnanir yrði undir
í framtíðinni. Sjá bls. 4
Steingrímur Hermannsson forsætisráðherra á fundi í gærkvöldi:
Glíman við flármagnskostn-
aðinn prófsteinn á stjórnina
^ á 8 olmannM loiinoknal/l/im
Ottast kosningar í haust og mikla gengisfellingu í kjölfarið
STEINGRÍMUR Hermannsson
forsætisráðherra segir að það sé
helzti prófsteinninn á stjórnar-
samstarfið á næstu tveimur mán-
uðum hvort ríkisstjórninni takist
að ná Qármagnskostnaði niður,
lækka vexti og ná hagræðingu í
bankakerfinu. „Það, hvemig tekst
að fá Qármagnsmarkaðinn til að
hjálpa okkur að ráða fram úr erf-
iðleikunum, mun ráða framtíð
þessarar ríkisstjómar. Ef það mis-
tekst og það verða stórir erfiðleik-
ar í haust, held ég að ríkisstjórnin
hafi gengið þessa braut til enda.
Þá óttast ég að það verði líklega
kosningar og að þeim loknum
rnjög róttækar aðgerðir með mjög
mikilli gengisfellingu og lögbind-
ingu Qölmargra þátta í þjóðfélag-
inu,“ sagði forsætisráðherra á
opnum fúndi í Kópavogi í gær-
kvöldi.
Forsætisráðherra sagði að fram-
undan væru margar hættur í efna-
hagslífinu, einkum í sjávarútvegin-
um. Hann sagðist eiga von á að
kjarasamningar ríkisins við BSRB
yrðu fordæmi samninga á almennum
vinnumarkaði, og að hann ætti von
Hagkaup flytur ínn smjörlíkí
Einungis um tilraun að ræða, segir Jón Sigurðsson viðskiptaráðherra
HAGKAUP hefiir fengið Ieyfi viðskiptaráðherra til að flytja inn 20
tonn af smjörlíki frá Hollandi, og að sögn Jóns Ásbergssonar for-
stjóra Hagkaups mun útsöluverð þess verða að minnsta kosti helm-
ingi lægra en verð á íslensku smjörlíki. Jón Sigurðsson viðskiptaráð-
herra segir að þarna sé um tilraun að ræða og með þessu sé verið
að sýna að markalínan milli þess sem inn er flutt og hins sem ekki
hefur verið leyít að flytja inn færist í rétta átt. Steingrímur J. Sig-
fússon landbúnaðarráðherra segir að í leyfisveitingu viðskiptaráð-
herra sé ekki fólgin nein stefiiubreyting ríkissljórnarinnar, heldur
sé einungis um einangrað tilvik að ræða.
Jón Sigurðsson sagðist ekki telja
að leyfisveitingin væri neinn stór-
viðburður þar sem mikill innflutn-
ingur væri þegar á matarfeiti til
landsins í ýmsum myndum. Hann
r.agði að sér hefði fundist ástæða
til að gera tilraun með þetta þar
sem það sýndi að aðhald gæti verið
frá erlendri samkeppni. Hann sagði
að leyfið væri einungis bundið við
þessi 20 tonn að svo stöddu og
ekki hefði verið tekin nein ákvörðun
um framhald á innflutningnum.
Steingrímur J. Sigfússon land-
búnaðarráðherra sagði að enginn
. yafi væri á því að með leyfisveiting-
unni til Hagkaups væri komið inn
á mjög viðkvæmt svið þar sem
smjörlíkis- og smjöriðnaður skarað-
ist að vissu leyti, og spurning væri
hvemig halda ætti á þessum málum
í framtíðinni, og hvar draga ætti
mörkin ef haldið yrði inn á þessa
braut.
Davíð Scheving Thorsteinsson
forstjóri Smjörlíkis hf. sagði að
honum sýndist að hér væri um al-
gjörlega nýja stefnu í landbúnaðar-
málum á Islandi að ræða, þar sem
leyfður væri innflutningur á vöru í
samkeppni við íslenska landbúnað-
arframleiðslu. Hann kvaðst telja að
. í framhaldi af þessu gæti farið svo
að leyfður yrði innflutningur á ann-
arri landbúnaðarframleiðslu, sem
væri gerilsneydd og án sýkingar-
hættu, svo sem mjólk, ijóma, smjöri
og ostum. „Þessar vömr eru gífur-
lega mikið niðurgreiddar erlendis,
og við gætum ekki lifað við það hér
að keppa við erlendar niðurgreiðsl-
Jón Ásbergsson kvaðst vona að
leyfisveitingin yrði fordæmi fyrir
frekari innflutningi í framtíðinni.
Hann sagði að sala á smjörlíkinu
hæfist síðar í þessum mánuði, en
um væri að ræða smjörlíki sem ein-
göngu væri unnið úr jurtafitum.
á 8,5% almennri launahækkun, sem
væri meira en þjóðhagsáætlun gerði
ráð fyrir. Hann byggist ekki við létt-
bærari samningum fyrir fiskvinnsl-
una, og slík launahækkun væri í
hámarki hvað frystiiðnaðinn varðaði.
Hún myndi gera afkomu fiskvinnsl-
unar verri um l,5%-2%, og auk þess
stæði nú fyrir dyrum að Verðjöfnun-
arsjóður sjávarútvegsins myndi
hætta niðurgreiðslum á fisk í maí,
sem væru um 5% af tekjum frysting-
arinnar. Þó væri hugsanlegt að halda
þeim áfram fram í júlí. Endur-
greiðslu á uppsöfnuðum söluskatti
lyki einnig í maí.
Steingrímur sagði að vonir stæðu
til að fiskverð erlendis hækkaði í
sumar, sem myndi bæta afkomu fisk-
vinnslunnar. Ef þær vonir brygðust,
myndi ríkisstjórnin ræða málin opin-
skátt við forystumenn launþega, og
hann treysti á skilning þeirra á vand-
anum. „Það verða þó engar stórar
kollsteypur á gengi krónunnar,"
sagði forsætisráðherra.
Hann sagði að á næstu dögum
myndi ríkisstjómin grípa til aðgerða
til þess að draga úr atvinnuleysi, en
lét ekki frekar uppi, í hveiju þær
yrðu fólgnar.
í ræðu sinni um bankakerfið sagði
Steingrímur að óvissan um málefni
Útvegsbankans væri ótæk. Við því
væri að búast að endanleg niðurstaða
fengist um málefni bankans í lok
mánaðarins. Tækist Verzlunarbanka
og Alþýðubanka ekki að sameinast
og kaupa Útvegsbankann, teldi hann
að sameina ætti bankann hinum
ríkisbönkunum.