Alþýðublaðið - 06.09.1932, Blaðsíða 2

a
l
ALPÝÐUBLAÐIÐ
Orðin og verkin.
Ihal'dsliðið í bæjarstjórninni
hefir nú, undir forystu T’éturs
Halldórs'sonar, neitað um paö, að
onönnum verði fjöLgað x atv'innu-
bótavinnunni í þessuim miánuði,
sem nýlega er byrjaður. Pétur
sagði fó á þekn sama bæjar-
atjórnarfundi, rétt áður en geng-
*ð var til atkvæða, að Alþýðu-
flokksmenn mættu ekki haida, að
hann og aðiir „sj ál fstæðis'menn í
bæjarstjórnitmi vildu ekki hjálpa
atvinnulausa fó'lkinu. Pað var nú
®vo sem eitthvað annað! „Hjálp-
itn" kom líka rétt á eftir, — mit-
Un um fjölgun í at'vinnubótaviínn-
lunrd í septembennánuði. „Hjálp-
in“ var sem sé sú, að þeir ætla
að lofa nokkrum hundruðum at-
vinuuJeysingjah.eimil a að halda á-
fram að vera í bjaigarþroti.
Þið megið ekki haljda, að við
viljum ekki hjálpa atvinnuleys-
ingjuimm, segir Pétur Halldórs-
son. — „Verkin sýna mieríkiin,“
segjr spakmælið, og við annað
spakmæli; mun Pétur væntaniega
kannast, sipakmælið, er svo bljóð-
ar: „Af ávöxtunum skuluð þér
þekkja þá.“
Yfir 12 hundruð atvinnuLeys-
ingjar, jæm vi&sa er um. Heimil-
isfólk þeirra skiftitr þúsundum.
Að eim 200 manna atvinnubóta-
vinna. Hverjar verða svo afleið-
ingarniax, — ávextirnir af neitun
Péturs og aniiara ihiaildsmanma á
því að fjölga í atvinnubótavinn-
unni? Þeir vita það vel sjálfir:
Áframhaddandi skortur og vand-
ræði fjölda alþýðufólks.
Ti’l atvinnulausa fólksins, sem
fær þaö svar, að um aukna at-
vinnubótavinnu verði ekiki að tala
næstu vikumar, Mjóma orð Pét-
urs: Þið megið ekki halda, að,
við „sjálfstæöismennárnir‘‘ viljum
ekki hjálpa ykkur!
Þegar þið eruð búnir að lifa á
munnvatni ykkiar næstu fjórair
vikumar, þá jypetum við faiið að
tala um, hvort okkur þóknast þá
að láta' ykkur hafa einhvem
vinnuneiting.
Þannig er boðiskapurimij.
Þó áð börnin ykkar gráti
þenna mánaðartíma af skorti og
konumar ykkar viti ekkert hvem-
ig þær eiiga að útvega bita híanda
þeim, — samt sem áður er ykk-
ur óhætt að treysta hinu fonsjár-
rika Sjálfstæði, sem — að eigin
vitnisburði — brennur af löngua
m ] að rétta ykkur hjálparhönd.
Takmark’ „Mgbl.“ er að kenna
verkadýðnum að húgsa þannig.
Þjóðverjar og Mussolini.
.JJnited Press“ hefír fregnað
frá áieiðanlegum hieámildumi, að
ítalska ríkisstjómin munj styðja
kröfur Þjóðverja um „hernaðar-
legt jafnrótti" við aðrax þjóÖir.
(UP,—FB.)
„Kreppa^ nikla“.
Bæða, er séra Ragnar E.
Kvaran flntti i vor á sam-
bomo vestan hafs.
Mér er niinraisstætt lítið atvik,
er bar táil á skipi voru, hiedlmifar-
enda, sumarið 1930. Jlins og alia
rekur minni tíil, hafði mikil órói
verið allan veturinn 1929—30 í
fjárbags- og atvinnu-málum. Um
haustið 1929 gerðá'sit hið mikla
kauphallarhimn um vi'ðja veröild,
sem ekki hefir átt sinn lilka frá
því að veruleg heimsviðskifti hóf-
ust. En vitaskuld hafði að eins
1 íti.11 hluti manna skilyrði til þess
að átta sig á, hvað gerst hafði,
eöa var að gerast í raun og veru.
Og þegar voraði 1930, áttu marg-
ir von á, að nú myndi smátt og
smátt taká að rofa tll ! atvinnu-
málum.
Ég er t. d. viss um, að flestir.
sem í íslandsförinni vom, hafi
hugsað á þá leið, að líklega yrði
hýrara yfir hugum flestra kunn-
ingjanna, er eftir sátu, þegar
komið yrðd aftur, heldur en verið
hafði þetta vor. Og atvikið, sem
ég miintóst á, úti á skipinu, hefir
rifjáð þetta adt upp fyrir mér
að nýju. Einn dagánn er símskeyti
(um það í iskipsibdaðihu, að Hoover
forseti hafi sent út tilkynningu til
ailmienníngs þess efnás, áð hann
sé nú genginn úr skugga um, að
nú sé það versta afstaðið í at-
vinnumálunum, Menn skuli litinn
kvíðiboga bera fyrir framtíðinni,
því að úr þessu muni verð'bréf
fara hækkandi og atvinna auikast.
Daginn eftir kemur annað sím-
skeyti þess efnis, að þá um miorg-
uninn hafi ofsalegt hrun orðið í
kauphöddánni í New Yoiik og á-
ætlað sé, að 4000 miljónár dodl-
ara hafi tapast.
Nú skad ég vitanlega ekkert um
þáð fuldyrða, hvort hiræðsla
manna hafi stafað af þvi, að
Hoover sagði þeám að ekkert væri
áð óttast. En gersamlega óhugs-
andi er það þó ekdd. En mér
eru sérstaklega minnisstæðiarsam-
ræður rnanna um fréttirnax á
skipinu þenna tíag. Meðad annars
Mýddi ég á tal nokkurm msent-
uöra Bandaríkjamanna í reykinga-
sadnum þá um kvðldið. Þótt
undarlegt megi virðast, þá var
eins og þeim heföi létt fyrir
brjósti. Og á samtalinu fanst, að
þeir höfðu borið eihhvem kvíð-
boga fyiúr þvi, að éktoi væii búið
að býta úr nádinni með táp
manna. En nú virtist þeirn, sem
þetta síðasta hrun hefði Motið
að hneinsa svp tíl á fjáitmála-
syiðinu, að stórra tíðinda væri
naumast fiekar að vænta. Þeir
viissu, að spákaupmenska haíði
gengið fram úr öllu hófi, en
væntu þess nú, er komið væíi
þfan í botn á dalnum, að eftír
stundar bið yrði aftur tekið að
feækja upp 1 hliðarnar,. Þeir töluðu
mikið um þessar sveifiur í at-
vinnulífinu, sem adlir versduniar-
menn könnuðust vxð, er tap og
gróði skiftust á roeð nokkurra
ára millibili. Og flestum kom
þeim saman um, að ef venulegt
góðæri væri ekki komlð 1931, þá
hlyti þáð afdráttarlaust að koma
árið 1932.
Mér þykir etoki ósennilegt; að
hugsanir alis þorra almiennin'gs
toafi veitið á næsta skyldum Leið-
um sem þessum um þetta leytí.
Það var ótojákvæmilegt söfcum
þess, að flestir þeár xnenn, sem
talldir voru hafa mest vit á fjár-
málum og atvinnumálum, fullyrtu
þetta með róxni þexrra, sem tala
eins og þeir, er vaid bafa. Margir
vitnuðu t. d. tid' örðugleikahna
1921—22. Eftír þá kreppu kom
mikið athafnalíf víða um dönd.
Og í voldugatsa lar.di eimísins,
Bandarikjunum, var starfsiemin
svo fjörmikil, að það var ekki
talin fjarstæða af forsetaefnánu
Hoover, 1928, er hann fuillyrti,
að atviinnuháttum þjóðarinnar
væri svo vel komið fyrir, að
friamar mundi engin adivarlleg
kreppa koma fyrir I landinu.
En nú hefir þessi öfögnuður,
sem vér köllum „toneppuna
ntítolu“, ekki einungiis skolið á í
einu landi eða tveimur, heddur
hefir nú bráðum staðið í þrjú ár,
færst! aukana með hverjum mán-
uði, læst kdónum utan um
adla heimsbyggðina, og hvergi
glóxir | sktmu fiiam undan. Þáð
er þess vegna að verða nokkuð
bersýn.idegt, að hér er ekki urn
neitt að ræða, sem venjudega hef-
ir verið niefnt „sveiflur" í fjár-
málum.
En hvað er þá í raun og veru
að gerast á þessum tímum ?
Þegar þess er gætt, hve mikið
er um þessa spumingu ritað og
rætt af lærðum mönnum og
xeyndum, og þess enn fxiemur
minst, að fæstum þeima ber sam-
an um verulega mitólvæg atriðí,
þá mætti það virðast fxiekar fá-
viislegt verto fyrir oss, sem fæst
höfum hagfræðtfiega þekkingu, að
vera að velta spurningunni fyrir
oss á þessari voiisamkomu. Þeg-
ar ég t. d. reyni að rekja upp i
huga mér það, sem ég liefi lesið
síðustu mánuðina í blöðum og
tímaritum um gullforða og mynt,
rikisskuldir, hemaðarbætuir og
tollmál og fjöMamöxg önnur at-
riðí, sem í hvert skifti hefir þá
verið fullyrt að væri hin vem-
lega orsök kreppunnar, þá verð
ég að játa, að ég hefi ektó niolkkía
áreiðanlega þektóngu á neinu
þéssara atriða. En ég minnist þess
þá jafnfnamt, að það toemur ektó
sjaddan fyrir, að lærðir menn sjái
ekki stoóginn fyrir trjám — þeiir
hafa svo mifcla þekfciingu á ein-
stökum atriðum og þeir stána svo
fast á þau, að þeám sést ektó
sjaldan yfir það, sem toann að
blasa beint við augum 'þeirra,
siem færri hafa bjálka fjármála-
vtrtsins i augunuM. Þáð er meö-
vitundiin um þetta, sem veldur
þvi, að ég dirfist að varpa fraixi.
íáeinum athugasemdum um þetta
mál, sem allir eru anuars að
hugsa um.
(Frh.)
(Eftir ,,Hkr.“)
*
A
leiðnm réttlætisios.
Opið bréf til Jút.
Havsteen, sýalu->
manns i Þingeyjar
sýslu.
Ég hefi áður Lofað yður því, að
tg skyldi opinberiega ræða dóm
yðar í mádi því, er ég höfðaði
gegn frú Guðrúnu Björnsdóttur
frá Sigurðarstöðum, út af van-
goldnu kaupi til mín fyrir þann
tírna, er ég starfaðá að búi hiennar
á SigurðarstöÖum árið 1926, fyrst
að svo fór, að hæstiréttur gat
ektó um hann fjállað. — Og nú
koma efndimar.
Er þá réttast, að almenntingur
sjái fyrst þann hluta dómsims,
sem máli stóftir, en athuga það
síðar, hvernig þér handleikið
heámildirniar tíl þess að sú nið-
urstaða fáist, sem þér komiist að.
Dómuriim.
Ár 1928 laugardaginn 18. ágúst
var aukaréttur Þingeyjarsýslu
settur í skrifstofu sýsdunnax á
Húsavík og haldinn af legludeg-
um dómara, sýslumanni JúL Hav-
steen með undirrituðum réttar-
vottum.
Var þar og þá tetóö fyrir:
Málið: Bjöm Haráldsson f. Krist-
ján Eggertsson gegn frú Guðrúnu
Björnsdóttur, Sigurðarstöðum, og
var því xiæst í máli þessu kveð-
inn upp svohljóðandi
D ómur :
Mál þáð, sem hér liggur fyrir,
er, að umdamgenginni árangúrs-
lausri sáttaumleitun, höfðað með
stefnu dags. 15./6. þ. á. af Birni
Haraddssyni frá Austurgörðum 1.
h. Kristjáns Eggerissonar gegri
frii Guðrúnu Björnsdóttur á Sig-
urðarstöðum, tíl greióslu á vari-
galdnu kaupi að upphæð lov
723,00, svo og til greiðsdu máls-
kóstnaðar eftir réttarins rnati.
1 eðli sínu er mál, þetta einka-
lögreglumál, þar sem um hjúa-
káup er áð ræða, eins og dómar-
inín þegar áður én málið var tekið'
fýrir bentí aðilum á, en þar sem
málsaðilar báðir hafa mætt fyrir
aukarétti, gefið tiLsvör, stefndixr
ektó kfáfist frávísuriár af 'gfeind-'
um ástæðum, virðist ektó ástæða
til þess að visa máliinu frá dómi
,ex offirio“ og ektó heldur þó
láðst hafi að geta þess 1 stefnu-
birtíngánni, að stefndu hafi verið
fengið afrit stefnunnar, eða jafn-
vel etotí fengið það, sbr. 10. gr.
lagá nr. ‘ 63, 14. nóv. 1917, um1
Btefnubirtíngaar. Sækjandi byggir