Morgunblaðið - 14.05.1989, Blaðsíða 10

10
'MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDA6UR 14. MAÍ 1989
/
Stund milli stríða hjá Ólaji Ragnari Grímssyni,
jjármálaráðherra ogjormanni Alþýðubandalagsins
eftir Árna Þórarinsson/mynd Ragnar Axelsson
GRÁU hárunum hefur ef til vill Qölgað á glókolli íslenskra stjórnmála í orrahríð
undanfarinna mánaða. En: „Það vill til að ég er svo ljóshærður að lítið ber á því,“
segir Ólafur Ragnar Grímsson og glottir.
Háraliturinn einn dugir skammt til að Ólafur Ragnar standi óhaggaður,
persónulega og pólitískt. Eftir harðvítugan slag um formennsku í Alþýðubandalaginu
gekk hann til umdeilds sljórnarsamstarfs með flokk sinn í mikilli fylgislægð, settist
í stormasamasta ráðherrastólinn, fjármálaráðuneytið, í miðju efnahagsöngþveiti,
og er nú lentur í grimmilegum átökum við stóran stuðningshóp eigin flokks.
Hann segir nýliðinn vetur hafa verið eins og „heimskautaleið£uigur“ og hann þekki
ekki harðari andstæðinga núverandi stjómarsamstarfs en dætur sínar. „Þær hafa
varla séð mig dögum saman; em sofiiaðar þegar ég kem heim á kvöldin og ekki
vaknaðar þegar ég fer á morgnana. Þær sakna þess sveigjanlega vinnutíma sem
ég hafði áður þegar ég var í röðum háskólamanna!"
Þótt hann segist sjá fyrir endann á heimskautaleiðangrinum á sama ekki við um
hina alvarlegu kjaradeilu ríkisins við fyrrum starfsbræður fjármálaráðherrans,
háskólamenntaða ríkisstarfsmenn. Hann kveðst jafii dapur yfir þeirri stöðu og hann
sé hissa.
vona var í stuttu máli dramatísk
atburðarás síðustu helgar frá
bæjardyrum Ólafs Ragnars; Á
kugardagsmorgun hittast þeir
Ólafur Ragnar og Páll Halldórs-
son, formaður BHMR. Sá fyrr-
nefndi reifar hugmynd að samn-
ingsgrundvelli til langs tíma sem
fæli í sér nýtt launakerfi fyrir
háskólamenntaða ríkisstarfsmenn, ákveðnar
dagsetningar á gildistöku þess, lágmarks-
tryggingu og stofnun ný sjóðs með tugmillj-
óna fjárveitingu árlega fyrir ýmis hags-
munamál BHMR-félaga. „Ég sagði jafn-
framt að þetta væri úrslitatækifæri til að
leysa þessa deilu. Páll fór með þetta inn í
samninganefnd BHMR, kom til baka ásamt
Birgi Birni Sigurjónssyni, framkvæmda-
stjóra samtakanna og þeir kváðust vilja
vinna að samningi, á þessum grundvelli.
Við fórum því til sáttasemjara og ákveðið
var að tveir sex manna vinnuhópar frá báð-
um aðilum, auk mín, héldu samningsgerð-
inni áfram í fundarsal ríkisins í Borgartúni
6. Það gefur augaleið að sáttasemjari hefði
aldrei samþykkt að flytja viðræðumar út
úr sínu húsnæði ef hann hefði ekki talið
að nú færi fram sameiginlegt lokaátak."
Vinnuhópamir setjást að störfum í Rúg-
brauðsgerðinni í skjóli frá kastljósi fjöl-
miðla, skiptast á blöðum með uppkasti að
nýjum kjarasamningi og „þetta gekk mjög
vel“ segir Ólafur Ragnar. Kl. 3 um nóttina
er gert hlé til kl. 10 á sunnudagsmorgun.
„Þá kom Páll Halldórsson til baka af samn-
inganefndarfundi og sagðist hafa fengið
grænt ljós á framhald. Við tókum því til
við það af fullum krafti að útfæra samning-
inn, — að lýsa þessu nýja launakerfi sem
taka átti gildi 1. júní 1990 og hveiju það
ætti að skila fyrsta árið, að lýsa ítarlega
verkefnum hins nýja sjóðs og að ganga frá
öðmm meginkafla um launaþróun 1989-
1990 og sameiginlegri launatöflu fyrir alla
BHMR-félaga, sem hafði verið ein af þeirra
aðalkröfum, svo eitthvað sé nefnt. Ég held
að öll samninganefnd ríkisins hafi staðið í
þeirri trú að verið væri að ganga sameigin-
lega frá lokasamningi. Það er síðan fyrir
algjöra tilviljun að ég fæ pata af því um
kvöldmatarleytið gegnum símtal við Búbbu,
konuna mína, að um það sé rætt í samninga-
nefnd BHMR að ekkert hafi gerst í þessum
viðræðum; allt sé eins og í gamla plagginu.
Ég hef sjaldan hrokkið eins við. Mér Ieið
satt að segja eins og í absúrdleikhúsi. Ég
fór beint inn í fundarherbergi BHMR-manna
og spurði hvað væri eiginlega á seyði; hvort
öll okkar vinna væri einskis virði. Þeir svör-
uðu þá að þeir vildu halda áfram þessu
sameiginlega starfi. Þegar ég skýrði samn-
ingamönnum ríkisins hins vegar frá þessari
stöðu komu þar fram áhyggjur af því að
væru þessar fregnir innan úr samninga-
nefnd BHMR réttar og þeir neituðu að stað-
festa samninginn á elleftu stundu þá hefði
ég látið draga mig á tálar; þá hefði ég ver-
ið blekktur til að láta frá mér plagg sem
sáttasemjari ríkisins yrði síðan að byggja
sína sáttatillögu á. Ég ákvað samt að taka
áhættuna og halda áfram. Drög að samn-
ingi voru síðan fullunnin. Ég átti þá einka-
viðræður við Pál og Birgi Bjöm þar sem
ég sagði þeim að lengra kæmist ríkið alls
ekki og væri trúlega komið of langt. Þeim
átti að vera ljóst, svo framarlega sem þeir
skilja mælt mál, að bæði persónulega og
pólitískt væri ég í samningnum kominn fram
á ystu bjargbrún."
ex manna vinnuhópamir eru þá
Skallaðir til formlegs fundar íd.
21 á sunnudagskvöld og samn-
ingsdrögin lögð þar fram. „Þá
lýsa forystumenn BHMR því
yfir að þeir hafi ekki umboð til
að ganga frá samningi. Mér
þótti það merkilegt því þeir
höfðu reglulega gefið samninga-
nefnd sinni skýrslu um gang mála og það
hafði hreinlega ekki hvarflað að mér að
spyija hvort þeir hefðu umboð til að semja.
Þeir óska eftir að fá plaggið til athugunar
og liggja yfir því í tvær klukkustundir. Að
þeim tíma liðnum kemur Páll með sjö tillög-
ur um breytingar og þótt öllum viti bomum
mönnum hafi átt að vera ljóst að þetta plagg
var unnið sem endanlegur samningur var
fallist á þær og handskrifaði ég þær allar
inn. Síðan kemur Wincie Jóhannsdóttir með
áttundu breytinguna sem við samþykktum.
Ein af sjö tillögum Páls fólst í því að sérstak-
ar leiðréttingar til handa kennurum næðu
einnig til allra hinna. Á þessa breytingu
gátum við ekki fallist. Þau fá síðan plagg-
ið, sem við litum á sem „non-paper“, þ.e.
að það væri ekki til ef það yrði ekki að
samningi. Það er svo fijölritað í nógu mörg-
um eintökum fyrir samninganefndina. Á því
augnabliki vomm við öll, m.a.s. Indriði H.
Þorláksson, sá séði samningamaður sem
ekki kallar allt ömmu sína, sannfærð um
að nú væri lokið sameiginlegri samnings-
gerð. Eins og öllum er kunnugt kom á dag-
inn að svo var ekki. Allt okkar starf hafði
annaðhvort verið byggt á einhveijum hrika-
legum misskilningi eða hreinum blekking-
um.“
„Og,“ bætir Ólafur Ragnar við, opnar
skjalatösku sína og dregur upp plagg, „þó
ég vilji ekki sýna þér þennan samning sem
ekki á að vera til þá eru hér drög að öðrum
meginkafla hans, — beint úr tölvu Birgis
Bjöms Siguijónssonar, framkvæmdastjóra
BHMR, drögum sem við samþykktum í öll-
um höfuðatriðum. Svo halda þessir menn
þvi blákalt fram að ekki hafi verið um sam-
eiginlegt plagg að ræða!“
Hann segir að þetta hafi verið döpur
persónuleg reynsla. „Ég var ekki í neinum
skollaleik.Úrslitatilraun þýðir úrslitatilraun.
Ekki nýjar og nýjar lotur. Ég teygði mig