Morgunblaðið - 14.05.1989, Blaðsíða 11

/
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 14. MAÍ 1989
11
eins langt og ég gat og jafnvel lengra;
BHMR stóð til boða einhver hagstæðasti
samningur þessarar kjaramálahrotu. Þeir
létu hann sér úr greipum ganga.“
Stendur þá þetta tilboð ekki lengur?
„Jú, við erum tilbúin til að gera þennan
samning núna ef menn vilja. En við getum
ekki meir. Eg óttast að BHMR vilji hins
vegar ekki hlusta á þau orð. Þá verða þeir
að bíða. Mjög lengi.“
Utilokarðu lagasetningu um gerðardóm?
„Já, ég útiloka hana. Meginástæðan er
þessi: Við viljum hafa hér lýðræðislegt þjóð-
félag með fijálsum samningsrétti. En lýð-
ræði þolir ekki fijálsræði ef engin ábyrgð
fylgir því. Ábyrgð er ekki verslunarvara sem
menn kaupa úti í búð. Hún er eiginleiki,
hugarfar, ákveðið siðgæði. Lagasetning sem
kemur í veg fyrir eiginhagsmunapot ákveð-
ins þjóðfélagshóps leysir hann undan þess-
ari ábyrgð. Hún myndi ýta undir ábyrgðar-
'laust hugarfar: Við skulum bara leika okkur
og sjá hvað við komumst langt. Ég tel að
við stöndum hér á ákveðnum tímamótum.
Við eigum að neita okkur um lagasetningu
og halda áfram að byggja upp þá ábyrgðar-
tilfinningu sem komið hefur fram í öðrum
kjaradeilum."
Ólafur Ragnar viðurkennir að það sé
vissulega óþægileg hremming fyrir hann
sem formann Alþýðubandalagsins að standa
í stríði við háskólamenntaða ríkisstarfsmenn
sem verið hafa mikilvægur bakhjarl flokks-
ins. Afturámóti hafi hann ekki samviskubit
yfir því að hafna markaðslaunastefnu þess-
ara samtaka því hún sé í andstöðu við launa-
stefnu Alþýðubandalagsins. „Eg á satt að
segja, sem jafnaðarmaður, erfitt með að
skilja suma félaga mína sem hafa jafnvel
verið vinstra megin við Alþýðubandalagið,
eins og Pálí Halldórsson, og ganga nú fram
galvaskir með markaðslaunastefnuna á
kröfuspjöldunum."
Hann segist hafa pata af hótunum um
úrsagnir úr Alþýðubandalaginu. „Sjálfur hef
ég fengið skeyti, símhringingar og heim-
sóknir frá félögum í flokknum sem halda
því fram að ég ætti að gera það fyrir Al-
þýðubandalagið að semja.“
Þegar hann er spurður hvort hann hafi
engu að síður skilning og samúð með kröfu-
gerð BHMR segist hann í sjálfu sér hafa
skilning á henni, sérstaklega sé nauðsynlegt
að bæta kjör kennarastéttarinnar. „Og ég
verð satt að segja óttasleginn þegar ég finn
þann fjandskap sem er að myndast hjá al-
menningi gagnvart kennurum. Slíkt er mjög
alvarlegt því menntun er uppspretta fram-
fara. Fyrirlitning á háskólamenntuðu fólki
er hættuleg fyrir þjóðfélagið. En því miður
bera félagsmenn í BHMR töluverða ábyrgð
á þessari stöðu."
Olafur Ragnar segir fundinn
fræga með kennurum í
Sóknarsalnum hafa ráðið hér
miklu. „Og það er aldeilis
fráleitt að halda því fram að
ég hafi kynt undir af ill-
kvittni og skepnuskap gegn-
um flölmiðlafréttir af fundin-
um. Staðreyndin er sú, að
hafi einhver verið fórnarlamb ijölmiðlahönn-
unar á þessum fundi, þá var það ég. Fund-
inn bar að með þeim hætti að ég sagði í
viðtali við Þjóðviljann að ég hefði ekki feng-
ið að ræða við kennara eina því þeir væru
í BHMR-samfloti. Ég les síðan í auglýsing-
um í blöðunum að ég sé boðaður á þennan
Ég fæ líka mikið út úr þeim
stundum þegar ég ríf mig upp á
morgnana og fer út að ganga eða
hlaupa á Nesinu, einn í
vetrarmyrkrinu eða
vormorgninum. Merkilegt hvað
stutt snerting við náttúruna
getur veitt manni mikinn styrk.
fund í Sóknarsalnum. Það var ekkert sam-
band við mig haft og ég hefði ekki vitað
af fundinum ef ég læsi ekki blaðaauglýs-
ingar. Ég vissi ekki hvort þetta átti að vera
lokaður fundur eða hversu margir myndu
mæta. Ég hugsaði ekki um hann fyrr en
ég settist upp í bílinn tíu mínútum áður en
hann hófst. Þegar ég gekk í salinn sá ég á
hinn bóginn að HÍK hafði sérhannað þarna
fjölmiðlauppákomu með hljóðnemum,
myndavélum, bunka af spurningum á borði
fundarstjóra og skipulegri smölun: Nú átti
að taka mig í bakaríið. Eftir því sem á fund-
inn leið sóttu að mér æ meiri áhyggjur af
þeim fjandskap sem birtist í framíköllum
og öðrum viðbrögðum í salnum, — fjand-
skap gegn mér og þeim samtökum launa-
fólks sem gengið höfðu til ábyrgra samn-
inga. Þessi viðbrögð sýndu að menn voru
að lokast inni í heimi sem var í órafjarlægð
frá öðru sem er að gerast í þjóðfélaginu.
Þetta var auðvitað ekki skemmtileg reynsla,
því ég þekkti marga í salnum, — góða kunn-
ingja, gamla nemendur, ýmsa flokksfélaga.
Við Svanhildur Jónasdóttir, aðstoðarmaður
minn og varaformaður Alþýðubandalagsins,
töldum okkur geta nafngreint sameiginlega
obbann af fundarmönnum, enda löbbuðum
við beint úr kennslustofunum, hún á Dalvík
og ég í háskólanum, inn í þessi embætti."
En gæti einmitt sú staðreynd að fjármála-
ráðherrann er formaður Alþýðubandalags-
ins og sjálfur úr röðum háskólamanna hafa
kveikt gyllivonir hjá BHMR?
„Jú, það getur vel verið að menn hafi
talið að ég stæðist ekki þrýstinginn. En þá
fyrst liði mér illa ef ég fómaði minni sann-
færingu fyrir afarþrönga flokkshagsmuni.“
Hann kveðst sannfærður um að þessi
heiti eldur muni herða flokkinn til lengri
tíma. „Deilan hefur, hvað sem öðru líður,
veitt Alþýðubandalaginu tækifæri til að sýna
staðfestu sína og ábyrgð, sýna að við höfum
manndóm og þrek til að standa í stjóm
landsins þrátt fyrir andróður sérhagsmuna-
afla. Ef við hefðum verið eins og strá í
þessum vindi hefði sú kenning andstæðing-
anna sannast að Alþýðubandalagið væri
ekkert annað en yfirstéttarflokkur háskóla-
manna.“
Bent hefur verið á að óklókt hafi verið
af Ólafi Ragnari að vera sjálfur jafn mikið
á oddinum í deilunni og raun ber vitni.
Hann segir að slíkt sé alltaf álitamál. Hann
hafi farið inní viðræðurnar á laugardag til
að sýna alvöru málsins og eyða hugsanlegri
tortryggni gagnvart samningamönnum
ríkisins. Ráðherra eigi heldur ekki að skjóta
sér bak við embættismenn. „Það er oft
þægilegt að búa sér til skjól. En ég held
að íslensk stjórnmál hafi liðið fyrir það að
ráðherrar skjóta sér bak við aðra. Hér kem
ég aftur að lykilatriðinu, — ábyrgðinni. Ef
ekki tekst að byggja upp ábyrgðartilfinn-
ingu í þjóðfélaginu, hvort heldur er hjá for-
svarsmönnum fyrirtækja sem setja þau á
hausinn til að stofna ný, samningamönnum
í kjarabaráttu eða ráðherrum sem ekki þora