Morgunblaðið - 25.05.1989, Blaðsíða 28
28
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 25. MAÍ 1989
Boston-háskóli heiðrar forseta
Bandadkjanna og Frakklands
Bush og Mitterrand bjartsýnir á samkomulag á milli NATÓ-ríkjanna
Boston. Prá Óla Bimi Kárasyni, fréttaritara Morgunblaðsins
GEORGE Bush, Bandarílqaforseti, og Francois Mitterrand, forseti
Frakklands, tóku báðir við heiðursdoktorsnafiibót frá Boston-
háskóla (Boston University) síðastliðinn sunnudag um leið og skólinn
brautskráði stúdenta. Báðir forsetarnir fluttu ræður af þessu tilefni.
George Bush Qallaði fyrst og fremst um leiðtogafund Atlantshafs-
bandalagsins, NATO-ríkjanna, í lok mánaðaríns en Mitterrand beindi
augum að mikilvægi umhverfisvemdunar.
Utskrift stúdenta frá Boston- ur), því þeir liðlega 5.200 stúdentar
háskóla hefur líklega aldrei vakið
jafnmikla athylgi og yfir 30 þúsund
gestir voru viðstaddir afhöfnina.
Yfirvöld háskólans þurftu í fyrsta
skipti að takmarka fjölda aðgöngu-
miða sem hver kandidat fékk. Mið,-
ar gengu kaupum og sölum fyrir
allt að 100 dollara (um''5.600 krón-
sem útskrifuðust fengu aðeins ijóra
miða hver frá skólanum.
George Bush, Bandaríkjaforseti,
lagði áherslu á leiðtogafund
NATO-ríkjanna sem haldinn verður
í næstu viku. Áhyggjur vegna hugs-
anlegrar sundrungar leiðtoga
NATO hafa vaxið á undanfömum
Khomeini erkiklerk-
ur í Iran á bataveffi
Nikósíu. Reutcr. V—7
KHOMEINI erkiklerkur, trúar-
leiðtogi írana, var sagður á bata-
vegi í gær en hann gekkst undir
uppskurð vegna innvortis blæð-
inga á þríðjudag. Khomeini er 86
ára að aldrí og að sögn útvarpsins
í Teheran, höfuðborg írans, hitti
hann nána samstarfsmenn sína í
gær.
Heittrúaðir fylgismenn erkiklerks-
ins náðu völdum í íran árið 1979.
Ári síðar fékk Khomeini vægt
hjartaáfall og þrátt fyrir sögusagnir
um hið gagnstæða bendir fátt til
annars en að hann hafí verið við
ágæta heilsu fram til þessa.
Vitað er að réttnefndir harðlínu-
menn og þeir sem hlynntir eru bætt-
um samskiptum við ríki Vesturlanda
eru þegar teknir að beijast um völd-
in í Iran. Ekki liggur fyrir hver tek-
ur við stöðu Khomeinis er hann safn-
ast til feðra sinna. Sjálfur hafði hann
lýst yfir þvi að Hossein Ali Montaz-
eri erkiklerkur ætti að taka við stöðu
sinni en þau áform urðu að engu er
Montazeri lét í ljós efasemdir um
réttmæti dauðadómsins sem Kho-
meini hefur kveðið upp yfir rithöf-
vikum beggja vegna Atlantsála,
vegna stefnu vestur-þýsku stjórnar-
innar. Helmut Kohl, kanslari Vest-
ur- Þýskalands, hefiir lagt hart að
Bandaríkjastjórn að semja við Sov-
étríkin um fækkun skammdrægra
eldflauga og hætta við fyrirhugaða
endumýjun svokallaðra Lance eld-
flauga í Vestur-Þýskalandi. Banda-
ríkin hafa þegar fallist á að fresta
ákvörðun um endumýjun fram til
1992, en Bush tók fram í ræðunni
að hann myndi ekki láta undan
þrýstingi: „Þó miklar vonir séu
bundnar við friðvænlegri Evrópu,
þá kennir saga þessarar aldar bæði
Bandaríkjamönnum og Evrópubú-
um að vera á varðbergi." Þá lýsti
forsetinn yfír áhyggjum vegna þess
sem hann kallaði vaxandi „áhyggju-
lausa sjálfsánægju" á Vesturlönd-
um og lagði áherslu á að Banda-
ríkin og bandamenn þeirra mættu
ekki sofna á verðinum gagnvart
Sovétríkjunum.
Á sameiginlegum blaðamanna-
fundi eftir athöfnina vom Mitterr-
and og Bush báðir bjartsýnir á að
samkomulag næðist fyrir leiðtoga-
fundinn.
Reuter
Raul Alfonsin, forseti Argentínu, spjallar við heiðursvörð skömmu
eftir að hann flutti ávarp sitt í sjónvarpi. Hann kvaðst myndu vera
við stjórnvölinn út kjörtímabil sitt sem lýkur í desember.
Argentína:
Khomeini erkiklerkur.
undinum Salman Rushdie. Þessi yfir-
lýsing varð til þess að Khomeini
þröngvaði Montazeri til að leggja
niður völd. Þeir sem sérfróðir mega
teljast um málefni íran segja að
búast megi við róstum og valdabar-
áttu að erkiklerknum gengnum. Þyk-
ir nú líklegast að Ali Akbar Rafsanj-
ani, forseti íranska þingsins, verði
eftirmaður Khomeinis. I gær var
mikil hátíð í Iran til að fagna sigmm
í stríðinu við íraka og þá lagði Rafs-
anjani áherslu á að hann hefði verið
í hópi þeirra sem heimsóttu sjúkling-
inn í gærmorgun.
Alfonsin forseti sit-
ur út kiörtímabilið
Buenos Aires. Reuter.
RAUL Alfonsin, forseti Arg-
entínu, lýsti því yfír á þriðjudag
að hann myndi sitja út kjörtíma-
bil sitt sem forseti en því lýkur
í desember á þessu árí. í kjölfar
yfirlýsingar Alfonsins sagði ríkis-
stjórn hans af sér. Viðræður fúll-
trúa Róttæka flokksins, sem fer
með völd í landinu, og peronista,
Þeir hvíldu saman í grafliýsinu á Rauða torginu Lenín og Stalín fram til þess tíma, þegar Nikita
Khrústsjov afhjúpaði Stalín 1956. Síðan hefúr Lenín verið þar einn.
Sovétríkin:
Er loks kominn tími til
að grafa félaga Lenín?
New York Times.
FYRIR skömmu kom leikhús-
stjóri í Moskvu, Mark Zak-
harov, fram í umdeildum kvöld-
þætti í sovéska sjónvarpinu og
sagði þar að rétt væri að grafa
látið fólk. í sjálfú sér er þetta
varla byltingarkennd hugmynd
en samt hafa þessi ummæli
fengið nokkra félaga i mið-
sljóm kommúnistaflokksins til
að taka andköf af skelfingu og
þeir nefna þetta nú sem dæmi
um taumlaust tjáningarfrelsi,
glasnost, sem komið sé á villi-
götur. Ástæðan er sú að Zak-
harov var að ræða um likams-
leifar Vladímírs Íljíts Ú(janovs,
sem þekktur var undir nafiiinu
Lenín.
„Það skiptir engu hve mjög við
höfum hatað eða elskað einstakl-
ing,“ sagði Zakharov, „við megum
ekki ræna neinn réttinum til þess
að verða holað niður.“ Georgí
Zhúkov, einn 110 miðstjórnar-
manna sem sögðu sig nýlega úr
miðstjóminni „af fúsum og frjáls-
um vilja,“ var stórhneykslaður.
„Hvers vegna leyfir sjónvarpið
okkar - ríkissjónvarpið, sjónvarp
flokksins - slík ummæli?“, spurði
hann. Annar fyrrum miðstjómar-
maður sagði að ummæli Zak-
harovs um kommúnistadýrlinginn
væm „verri en óskiljanleg.“
Lenín lést 1924 og hófst þá
þegar umræða í forystusveit Sov-
étríkjanna og fjölmiðlum um hvað
skyldi gera við jarðneskar leifar
stofnanda ríkisins. í lesendabréfi
var stungið upp á því að hann
yrði smurður og varðveittur í gler-
kistu næstu aldimar. „Látum
hann ávallt vera hjá okkur,“ sagði
í lok bréfsins. Flokksmálgagnið
Pravda andmælti í forystugrein
og sagði að heiðra ætti hugmynd-
ir Leníns, ekki lík hans. Nikolaj
Búkharín og León Trotskíj vom
sama sinnis. Jósef Stalín greip
smurðlingshugmyndina hins veg-
ar á lofti og hún varð ofan á,
þrátt fyrir mótmæli ekkju Leníns.
Árið 1930 var glerkistunni komið
fyrir í grafhýsinu fræga við Rauða
torgið. Aragrúi ferðamanna skoð-
ar grafhýsið og smurðlinginn ár
hvert og gaf Zakharov í skyn að
minning leiðtogans hefði verið
smánuð með því að breyta líkam-
sleifum hans i skringifyrirbrigði
handa forvitnum ferðalöngum.
um að AJfonsin afsali sér völdum
til Carlos Menems áður en
kjörtímabilinu lýkur, báru engan
árangur. Menem vann yfírburða-
sigur í forsetakosningunum 14.
maí síðastliðinn.
Alfonsin sagði í sjónvarpsávarpi
að tilboði hans um að afsala sér
völdum hefði verið hafnað vegna
efnahagskreppunnar sem ríkir í
landinu. „Við emm reiðubúnir til
að halda af festu um stjómvölinn
til 10. desember,“ sagði forsetinn.
Upp úr slitnaði í viðræðum full-
trúa Róttæka flokksins og peronista
þegar útséð var um að samkomulag
næðist um neyðarráðstafanir í efna-
hagsmálum.
Tillögur Róttæka flokksins
gengu út á skatta- og tollahækkan-
ir en peronistar höfnuðu þeim. Þeir
boða m.a. miklar almennar launa-
hækkanir og aukin fjárframlög til
héraðsstjóma.
Alfonsin sagði að nýjar efna-
hagstillögur yrðu lagðar fram næst-
komandi sunnudag.
Grænland:
Tilboð Bandaríkja-
manna veldur deilum
Kaupmannahöfn. Frá N.J. Bruun, fréttaritara Morgunblaðsins.
Verkfræðisveitir Bandaríkja-
hers hafa boðist til að taka að
sér byggingar- og skipulagsverk-
efúi á Grænlandi og er sú starf-
semi hugsuð sem liður í þjálfún
sveitanna. Grænlenska lands-
stjómin hefúr tekið vel í þetta
tilboð Bandaríkjamanna en
grænlenskir vinstri menn telja
þessi áform ógna atvinnulífí á
Grænlandi og hafa fordæmt þau.
Jonathan Motzfeldt, formaður
grænlensku landsstjómarinnar,
kveðst telja að Grænlendingum beri
að taka þessu tilboði verkfræði-
sveitanna fagnandi. Segir hann að
unnt verði að ráðast í verkefni sem
fram til þessa hafi verið Grænlend-
ingum ofviða. Ekki hefur verið
skýrt frá því um hvaða verkefni er
að ræða en Motzfeldt sagði í út-
varpsviðtali um helgina að verk-
fræðisveitirnar önnuðust m.a. lagn-
ingu flugbrauta og hafnargerð víða
um heim.
Josef Motzfeldt, formaður
vinstriflokksins, Inuit Ataqatigiit,
kveðst fordæma öll áform í þessa
veru. Segir hann að Grænlendingar
hafi fram til þessa einungis fylgst
með framþróun þjóðfélagsins úr
fjarlægð í stað þess að vera þátttak-
endur í henni. Josef Motzfeldt telur
að þátttaka Bandaríkjamanna í
uppbyggingarstarfi á Grænlandi
verði tæpast til þess að styrkja at-
vinnulífið auk þess sem hann segir
tilboð þetta fela í sér aukin hernað-
ammsvif Bandaríkjamanna.
Spánn:
Þrír menn
farast í bíl-
sprengingu
Bilbao. Reuter.
ÞRÍR lögreglumenn létust og níu
manns særðust þegar öflug
sprengja sprakk i bíl í borginni
Bilbao á Spáni í gær. Talið er
að aðskilnaðarsamtök Baska berí
ábyrgð á tilræðinu sem er hið
alvarlegasta á Spáni í 18 mánuði.
Að sögn lögreglunnar hafði fjar-
stýrðri sprengju verið komið fyrir
í farangursrými stolinnar leigubif-
reiðar. Þegar sprengjusérfræðingar
lögreglunnar reyndu að gera
sprengjuna óvirka sprakk hún með
fyrrgreindum afleiðingum.
Tilraunir til að binda enda á
skæruhernað Baska sem staðið hef-
ur yfir í 21 ár mnnu út í sandinn
í samningaviðræðum fulltrúa
spænskra stjómvalda og ETA í
Alsír í mars síðastliðnum.