Alþýðublaðið - 14.09.1932, Blaðsíða 2

2' ' -ALRYÐUHUAÐIÐ
Landbúuaðurinn, verkalýðurinn
og framtíðin.
Það er nú alment viðurkent.
að fjárhagserfiðleikar voirLr, sem
einu nafni eru nefndir „kreppan“,
séu raunverulega prjú fyrirbrigði.,
Eitt þeirra er lan d búna ðarkrep p-
on, er stafar af því, að of mikið*;
er framleitt í heimánum af la.nd-
búnaðarafurðum. Verður ekki of-
sögum sagt af því, hve svart sé
útlitið fyrir bændastétt landsins
og alt sveitafólk, nema gripið sé
til gagngerðra breytinga um bún-
aðlarhætti hér á landi. En það er
Sva sem ekki, að kaupstaðarfólk
var'ði þetta ekki líka eins og
sveitafólkið, því með sama áfram-
haldi og nú er hlýtur fólkið á
næstu. árum að hrúgost til sjáv-
arins og auka atvinnuleysi það,
;sem þar er fyrir, en síikt hlýtur
að hafa mijög mikil áhrif á kaup-
gjald verkalýðsins þár.
Hvert er nú ráðið fyrir okkirr
íslendinga til þess að bæta úr
landbúnaðarkreþþunni ? Ráðið er
ekkert til nema að iramleiða
meára og fralmleiða verðmætari
afurðir. Einhver af vitringuro
þeim, er rita í blað það, er klofn-
ingsmennirnir í verkalýðssamtök-
umrm gefo út, hafði um daginn
háðfeleg orð um það, að ég skyldi
segja, að ráðið fyrir okkur fslend-
ingá við landbúnaðarkreppunni,
sem stafaði af of mákilli fram-
leiðslu, væri að framleiða meira.
En svona er þetta nú samt. Pví
ein af óhjákvæmiiegustu afleið-
ingum landbúnaðarkreppunnar
hlýtur að vem sú, að búnaður
leggist niður í þeim löndu.m eða
landshlutum, þar sem minst er
framleitt, miðiað við kostniaðinin
við framleiðisluna. Land búnaöur
hlýtur því a'ð leggjast niður á ís-
landi, niema bóndanum takist að
framleiða töluvert meira verð-
mæti en hann nú gerir, með sömu
fyrir'höfn. En á aíleiðtingarnar af
því að sveitafólkið geti ekki lifað
lengur í bygðum landsins hefir
þegar verið minst.
Pegar Búnaðarfélagið i vor
framdi þá svívirðingu, að mælia
með lækkuðu kaupi 1 sveitunum,
gerði það sig jafnframt sekt um
hina mestu heimsiku. Pví með
iækkuðu kaupi er ekki hægt að
bæta úr 'vandræðum bænda. Af-
urðimar eru sem sé komnar í svo
lágt verð, að bændur geta yfir-
Ieitt ekki tekið neitt kaupafólk
fyrir það kaup, að kaupstaðafólk
geti gefið sig í sveitavinnu, þó !
margir hafi í einhverju fáráði og
íáti í sumar ráðið ság fyrir slíkt
kaup.
Eitt af einkennum landbúnað-
arins í veröldinni um þessar
'mundir er það, a'ð þar senl land-
búnaðurimn borgar sig verst og
vinnan er dýrust, máðjað við
hverja fullunna dagsláittu, til
hvaða ræktunar sem er, þar er
kaupið, sem verkamenn fá, lika
lægst. Þetta kann nú að koma
mörgum einkennilega fyrir sjónir,
en er samt rétt, þvi við allan ný-
tízku landbúnað, mega vélarnar
sín svo mikils, að dagkaup verka-
mannsins er ekki niema lítiil hluti
af kostnaðinum. Verður þá skilj-
onlegt, að helmingi mánina koisti
að plægja og herfa hverja dag-
feláttu í New-York-riki en í Lan-
cashire á Englandi, þó kaupið,
sem verkalýðurinn fékk í Laincas-
hire, væri helmingi lægra én á
hínum staðnum. Það, sem gerði
muninin, var, áð í Lar\aais,hire var
notað hestafl, en í New-York-
ríki nútimá-aflvélar. Eri hvernig á
okkar bændalýður að geta kept,
þegar við einu sinni ekki erum
komnir svo, langt, að vi-ð notum
hestaflið, en svo að segja alt
byggist á hinum eðlilega lanigiúnu
handleggjum sveitafólksdnis ?
Því ber ekki að neita, að nokkr-
ar framfarir hafa orðið hér í bún-
aðá, en þær hafa orðið alt of
litlar, miðiað við hvað þær hafa
oxðið erlendis, og stafar það með-
al aninars • af því, að hér hafa
samia sem engar búnaðartilraunir
verið gerðar. Sést þessi fátækt
okkar á þessu sviði bezt á því, að
tilraunir þær, er Ólafur Jónsson,
starfsmaður Ræktunarfélags Norð-
urlands, ger'ði til þess að ganga
úr skugga um, hverja aðferðina
væri bezt að viðhafa við ræktun
túna: þaksléttu, sáðsléttu eða
sjálfgróning, voru beinlinis eins-
,dæmi. Sýna tilraunir þær þó raun-
verúlega annað en það, siem Ólaf-
ur og aðrir hafa viljað lesa út úr
þeim. Peir hafa sem sé af þeim
dregið þá ályktun, að sáðsléttur
séu bezta ræktunaraðferðin,. En
ræktunartilraunir þessar (sem Ól-
afur reyndar vissulega á mikið
þakkiæti skilið fyrir að háfa fram-
kvæmt),’ sýndu raunverulega ekki
annað en það, að stóru útlendu
grastegundirnar, sem notaðar eru
í sáðsiéttu, gefa íslenzka jarð-
yrkjumanninum langtum stærri
ar'ð af striti sínu en hinar tiltölu-
lega smávöxnu innlendu gnasteg-
undir, er vaxá í sjálfsánu ís.lenzkú
túni. En einmitt þetta gefur bend-
ingu um, að með því að leita að
stórvaxnari og betrK túngrösum,
megi geysitega auka fóðiurmagn
það, er túnin gefa af sér, án þess
að erfiðið við vinslu þeirra au.k-
ist nema að litluim mun. Þegar
athugað er, að taðan af íslenzku
túnurium er sex til' átta miljón
króna virðá, er auðvelt að sjá, að
hér er um geysilegt atriði aðræða,
þar eð ein fjóröiings-aukning á
töð'ufallinu er samia sem eih og
hálf 'til tvær miljönár króna tekju-
auki til islenzkrár bændastéttar.
En þó á þetta eina átriðd hafi
verið minst, og ekki annað, þá er
sint, heldur er það því miður
reglan, því svo að segja á hvaða
sviði landbúnaðarins sem er, rikir
hin svartasta fákunnátta,. Að
kenna landinu um ástand bún-
áðarins er , jafnmikil heimska og
að kenna háu kaUpi um það. Á-
standið á sér að eins eina orsök,
sem er hin almienna fáfræði í,
búnaðarmáluim, og siem meðal
amnans lýsir sér í því, að þegar
farið er að nota tilbúinn áburð,
þá er bændum fengin ein eða
tvær tegundir af blönda til notk- :
unar á allan jarðveg, hvernig sem
hann er. Er hörmung til þess
að yita, að þegar farið er að'
nota tilbúinn áburð, siem áreiöan-
lega er eitt af mestn fnemdarmeð- j
ulum landbúnaðárins, þá skuli j
hann vera notaður þannig, að
mikill hluti af honuim fer til ö- j
nýtis.
Ólafmi Fricfrikssfín.
Kosningarnar í Danmörku
í gær kusu kjöimennirnir, sem
kosnir voru 7. þ. m., Landsþiegs-
fulltrúa. Fregn, sem sendiherra1
Dana hefir fengið um úrslitin,
er svo óglögg, að ekki er hægt
að sjá hvort aðstaðia flokkanna
hefir breyzt. En eftir því, sem
bezt verður séð, eru úrslitin þessi:
Jafnaðarmienn 12 Laudsþm.
Vinstrimenn 6 —
íhaldsmenn 5 —
Róttæki fl. 2 —
Bændafl. 2 —
Samkvæmit þessu hafa 27
Landsþinigsmenn verið kosnir og
þar af hafa stjörnarflokkarnir,
jafnaðarmenn og róttæki fí„ ;
hreinan meiri hluta.
Lundúnum, 14. sept, U. P. FB.
Wírtson skipstjóri á Lord Talbot
svaráði fyrirspurn United Press
um flugvélarfundinn á þessa leið:!
Við vorum undan Angmagsialik
kl. 3,30 e. h. og heyrðum þá
neyðarmerká (S. O. S.) Hutchin-
sons yfir loftskeytastöðma í Ang-
ma^salik, og var gefiö upp, að
flugvélin væri á 65,28 norðíl.
breiddar og 38,45 vestl. lengdar.
— Hófum við nú leitina, en gát-
um ekki fundið flugvélina. Við
héldum áfram leifinni eftir að
dimt var orðið, enda höfðum við
öflugan ljóskastara, Höfðum við
farið 50 miluT í leitinrii á mánu-
dagsmorgun og höfðum þá tal af
mönnurn á tveimur öðrum skip-
utn (sennálega bnezkuim linuveið-
uiium) og ræddum við þá um að
takai þátt í leítinni.
í riæturdimmunni sáum vér
Ioks bjarma á stjórnborða og
sendum frá oss mor,se-merki,
Éórum við' riú í áttirio, þar sem
bjarmann og fórum
það ekki" af því, að þetta sé' und-
antekningin, sem ekki hafi verið
við sáum
samfleytt 8 mílux. Kl. 1 áð nóttus
björguðum við Hutchinson, eftir
að hann áður hafði gefið okkur
merki um, að öllu samferðafólki.
sínu liði vel.
Samikvæmt NRP.-skeyti frá Os-
ló er „fljúgandi fjöliskyldan'*
komin til norsku stöðyarinnar
Finnsbu. —
Flúgvélin hefir ónýzt.
Dómapinn skant
Um daginn skáut sig í Ham-
borg dömarinn Heinrich Wibel
frá Lybeck; fanst harin dauðjur
íþar f gistihúsá. Er því um kent,
að hann hafi tekið svo nærri sér'
dómana, er hann dæmdi læknana
Deýcke prófessor og dr. Alstaedt,
annan í tveggja ára, eri hinri i
fimtán mánaða fangelsi fyrir van-
rækslu á meðferö blóðvatnis í
spítalá í Lybeck, er olli dauðia 76
barna. Pegar eftir dómimm varð
Wibel að hætta dómarastörfuim
sökum taugaslappleika, sem var
álitinn orsakast af því, hve nærrö
hann hefði tekið sér að dæms
læknana.
Sanðnaat ð Svalbarða.
Norska Svalbarðafélagið' hefir
fengið þá fregn frá Long-Year-
bæ, að á sunnudaginni var hafi
sést fimm sauðnaut í Maeler-
dalnum. Prjú sauðriautanna voru
fullorðin, en tvö kálfar. Sauö-
naut voru flutt til S val barða
1929. Hoel docent segir, að þetta
'Sé- fyrsta tilriaunin um flutnirig
á sauðnautum til anniars lands,
sem heppnast hafi algerlega, þ,
e. að dýrin hafi þrifist vel og
tímgast. (NRP,—FB.)
Slysið á Þórólfie
Fyrsta mai síðast liðinn var
togarinn „Pórólfur" á veiðum, og
voru hásetar við aðgerð. Þegar'
verið vær að draga inw vörpuna,
ætlaði einin hásetinn, að náfni
Hjörtur Þorbjömsson, að fára
fram undir hvalbak og fór yfir'
vírinn. Föt hans festust í hoinium,.
en ekki hefir fengist upplýst,,
hvort þáð voru buxurnnr eða
stakkurinn, siem festiist. Enginn sá,-
þegax slysið vildi til, óg maður-
irin, sem var við yindunia, vissi
ekkert fyr en hann heyrði Mjóðin.
Reyndi hann þá tafariaust að
stöðva viridunia, en það er ekki
hægt nema með því að snúa hjólí
nokkra snúninga. Lenti því Hjört-
fur í vindunni og siasáfljst míkið
á hægri fæti, án þess þó að
bein brotnáði. Logn og sjólaust
var þegai; þetta gerðiist; var skipiíl
undan Snæfellisjökli, og var mað-
urinn fluttur til Reykjavikur, en
hann dö af aflei'ðingum slyssims