Alþýðublaðið - 19.09.1932, Blaðsíða 2

0 AUPÝÐUBLAÐIÐ
Stórkostlegnr kosniiagasigvir
lafnaðarmaiana fi Svíp|áð,
(Einkaskeyti til Alþýðnbia'ðsins.)
Kosninigar fóru ' í gær og í Við síðustu kosningar fengu:
Séreignaskipulagið
og verjendur þess.
Fyrjr nokkru rakst ég á það í
í4MorgunblaðSnu“, að Jóhann
Möilet stúdent hefði þá nýverið
feftldiö ræðu í ungíhaldsfélaginu
ídieimdalli". Skýrði blaðið’ Bvo frá,
að sú ræða hefði þótt með af-
brigöum góð, enda væri ræðu-
maður sérlega vel mentaður í
stjórnmálafnæðuim, og alkunnur
öllum fræðikenningum stjórn-
Maálarithöfunda. Var helzt á blaði
jressu að slrilja, að boðuð væri
kama þess íhaids-Messíasar, er
toeð lærdómi sínum og þekkingu
myndi sýna alþjóð ágæti aúð-
val dsskip ulagsins og kollvarp^
»ieö þunga röksemda sirana og
fræðimensku öllum fjárhags- og
þjöðiiiálakenniragum, sem löngu
feieimsfræ'gir höfundar hafa fært
fram fyrdr gildi jafnaðarstetnr
tmnar.
í kvöld rakst ég af tilviljun á
blaö ungríhaldsins, „HeimdaLl“.
Mér var um leið sagt, að þetta
blað flytti útdxátt af upphafi ræðu
Jóhanns Möllers, þeirrar, er fyrr
«m getur, og „Mgbl.“ hafðd dá-
samað. Mér var því næsta mikil
forvdtni á að lesa grein þessa,
sem ber aðalfyrirsögnina: „Sér-
eignaskipulagið“, og er endirrituö
dulnefninu Argus. Pessi grein er
tæpir tveir dálkar í „Heimdalli",
en er þó fjölskrúðugri af ný-
stárLegum kenningum og ein-
kennilegum röksemdafærslum en
ég hefi áður séð í jafn stuttu,
prentuðu máli.
Snemma í grein sinni kemst
Jóhanm Mölier, álias Argus, svo1
aö orði, að „ósjaldan virðist sá
sátja við beztu eldana, siem mánst
virðjst hafa til þess unuið, en
þeir, sem miesta hæfiieika hafa,
láfa við magrastan kost.“
Þessi kenning er að vísu ekki
ýkja-frumleg. Hér er skýrt frá
þeirri staðreynd, er jafnaðarmenn
hafa rökstutt áratugum saman, og
notað sem biturt vopn í baráttu
sánni gegn s éreignaski pu lagin u
(auðvaldsskipulaginu). En rétt
eftir að J. M. bregður á loft þess-
um brandi jafnaðarmannia, leitar
ftann á náðir sins eigin frumleika
og kemst að þeirri niðurstöðu, að
sá ójöfnu’ðUr, sem haim hafðd áð-
ur Iýst meö orðum jafnaðarmanna
og gert aö sínum eigin orðum,
væri „eðlileg aflieiðing hinna mis-
munandi. andlegu og líkamfegu
hæfileika mannanna". Og enn seg-
ir J. M., að það sé eitt af ágætum
auðvaldsskipulagsins, „að það
gefur mönnum færi. á að njöta
hæfileika sinna og laða það fram,
sem i þeim býr“, og að þenn-
an „ójöfnuð ber að telja kost en
ekki lötst“.
Þessi röð fræðikenniiinga í rit-
smxð J. M. þarfnast engrar skýr-
ÍBgar, og ekki heldur santræmið,
rökin og ályktandrnar. Og engan
skyldi heldur undra, sem grein
þessa les, þó höfúndur hennar
efist um, að mismunur sá á kjör-
um mannanna, sem hann svo á-
takanlega lýsti í upphafi gneinar
sinriar, „sé orsök þeirrar eymd-
ar og harðýðgi, sem rnenn reka
sig á í lífinu". Og eins má það
veiia ánægjulegt fyrir auðvalds-
sinna, að lesa þau vísdóms-
þrungnu orð fræðimianins síns, a-ð
þessi mismunur lifskjaranna sé
„s t œ r,sti kostur skipulags-
ins“.
Vel má vera að sumum íhalds-
mönnum, verði ekki um sel, er
þein lesa þá vizku í grein J- M.,
að aðstöðumunurirun J þjóðfélög-
unum sé „nú óðúm að minka".
En þeir geta huggað sig við það,
áð hér hafi fræðimanni þeirra
. skjöplast, þar sem sú staðreynd
hafx skotist friam hjá J. M., að
í heiminum eru nú tugir milljóna
manna atvinnulausir og líða sáran
skort, samtímis því, sem korn-
hlöður og önnur matarbyrgi ein-
stakra auðmanna svigna undán
óseldum birgðunum. ihaldsmenn
þurfa þess vegna alls ekki að ótt-
ast, að sá efnalégi ójöfnuður,
„sem er afleiðing hinma mismxm-
andi andlegu og líkamlegu hæfi-
leika“, sé undir lok liðiim.
Þá er það dásamleg kenning,
er lýsir sér í þessum orðum J.
M.: ,jer nú svo komicii (leturbreyt-
ing hér), að fjármagn án vinnu
er jafn máttvana og virana án
fjármagns“. Það væri einkar fróð-
legt að vita um þá liðnu tíma,
þegar áð fjármagn án vinnu var
ekki máttvana.
Eins og J. M. er fmmlegur í
fjárhags- og fræði-kenningum sí:n-
um, er hann það einraig bæði í
rökfræði og heimspeki. Ágætt
sýnishorn þess frumleika erþessi
setning: „til þess djúps, sem oft
virðist vena milli fjármagns og
vinnu, lig g ja engar orr
s a k i r‘‘. Hingað til hafa menn
haldið því fnam, að ekkert skeði
án orsaka, og að hver afleiðing
eigi sér orsök. En þessiari kenn-
ingu hefir nú J. M. kollvarpað,
og er það stórum meiri bylting
en hin heimsfræga kenning Ein-
steins þótti valda, er hún fyrst
kom fram.
J. M. endkr grein sina á því, að
undir því séreignaskipulagi, er
hann og ungíhaldið keppir að,
„mun séfhver v erkamafi.iin
vera kaþitalistt og sér*
hven kapitalisti venka-
m a & u r‘. En ónieitanlega verður
fróðlegt að fá síðar röksemda-
færslu J, M, fyrir framkvæmd
þessa' þúsund ára rikiis ungí-
haldsins. í þeim röksemdum
skortir væntanlega ekki frumleg-
ar kenningar og rökréttar hugs-
anir, eigi síður en í grein þéirrii,
er hér hefir verið gerð að um-
talsefni.
Ég vil hvetja sem allra flesta
til þess að lesa þessa grein J.
M. Hún er öldungis einstæð í
sinni röð. Og hún er ágætt sýnis-
horn þeirrar fræðdmenjsku, rök-
fyrradag fram í Sviþjóð til
aðialdeildar þingsáns. Samkvæmt
emkaskeyti, siem Alþýðubiaðiinu
Jbarst í rnorgun frá Social-demo-
'kriaten I Stokkhólmi, hafa flokk-
arnir fengið þdngsæti eins og hér
segix:
Jafnaðarmenn 104, höfðu 90
íhaldismenn 58 ’— 73
Bændaflokkurinn 36 — 27
Frjálslyndi flokkurinn 4 — 4
Frjálsl. vinstrimenn 20 — 28
semda og skilnings, er ágætastur
þykir hjá aöstandendxun „Morg-
unblað!sins“.
—n—n.
¥ aldabaráttaffi
fi ihaMtinu.
PróSbosning í gær og í
dag. Allii Sélagar f Verði
sem orðnir ern 25 ára,
hafia kosningarétt, og
,,enn fremnr fjárhags-
legir stuðningsmenn Sé«
lagsins<(.
Þegar „ Var ð ar fu n d urinn feldi
að hafa Pétur Halldórsson i
ijöri, var það samþykt, að próf-
kosning skyldi fara fram urni
frambjóðianda. Var' þessd próf-
koisning auglýst í „Mgbl.“ í gær,
oig fór hún fram frá kl. 6—10
í gærkveldi og fer fraim í dag
frá kl. 2—10 síðdegis. Samkvæmt
anglýsingunni í Morgunblaðinu
hafa þeir kosningarétt við þessar
prófkosningar, sem eru féliagar í
„Verði“ og orðnir eru 25 ára,
en auk þess „fjárhjagsliegir stuðn-
ingsmienn félagsins“.
Þáð sést glögglega á þessu,
hver hugur íhaldisxns er til unga
fólk'sins. Þáð er hægt aS gera ráð
fyrir því, að nokkuð stór hluti af
meðlimum „Varðar* ‘séu mienn,
sem ekki eru orðnir 25 á|ra, en
þó eins áhugasiamir um félags-
málin og eldri félagahnir. Ungu
mönniunum er meiraað að hafa
áhrif á þáð, hver skuli hafður í
kjöri. Réttur þeirra er ekki meiri
irrnw íhaldsflokksiins en tffl al-
þingi'skosninga, en eins og kunn-
ugt er, hefir íhaldið þózt vilja
afnema pann órétt, sem framinm
hefir verið á unga fólkinu.
Svo virðist og af auglýsángurani
áð dæma, að hinir „fjárhagslegú
istuðningsmenn", sem hafa kosn-
fngairétt við prófkosninguna auk
Iféláganna í „Verði", séu nokkurs
konar yfirstétt í ihaldsflokknum.
„Fjárhagsiegu stuðninjgsmieninirn-
ir“ éf\n ekki í Vardctrfélagww, Þeir
istanda fyrir útan það, en ráða
þö málefnum þess.
jafnaðarmenn 873 þús. atkvæðx,
en nú fengur þeir 1013 þúsund —
eina milljón og þrettán þúsund —
atkvæðd. Atkvæðaaukning þeirra
er því 140 þúsund.
Er þetta svo glæsilegur kosn-
ingásigur, áð hann er neestum
einsdæmi. 1 aðlaldeild þingsins
eiga sæti 230 fulltrúar; vaatar
jafnáðármenn því að eins 12 þing-
sæti til að vera í hneinum meiri
hluta.
Matadóra-klíkunni í íhalds-
flokknum hefir augsýnilega tek-
ist að búa svo um hnútana, að
Pétur Halldórsson verði kosiran.
— Unga fólkið fær engin áhrif að
háfa á haraa. Oddfellowár og frí-
múrarar léggja fram fé til áð geta
kosið Pétur, félaga sinn. Sig.
Eggerz er félaus.
Sig. Eggerz mótmælip.
Sigurður Eggerz befir skrifað
stjórn íhaldsiflokksins bréf, þar
sem hann lýsir því yfir, að hann
taki prófkosninguna ekki gilda og
fari ekkprt eftir henni. Vill hann
ekki hieyra neitt annað nefnt en
áð Pétur hafi verið fullkomiega
feldur við atkvæðagreiðsluna á
síðástá „Varðar“-fundi og álýftny
að hann sé því að fullu og öllu
kveðinn niður. — Pétur mun vera
á annari skoðún og ennfremur
„fjárhagslegir stuðningsmenn fé-
lagsins".
Eiga togararnir
að Hggfa áfram t
Otgerðarmenn hafa setið á ráð-
stefnu undan fama daga. Sam-
kvæmt fregnum, sem heyrðust ,í
gær, munu þeir hafa saimþykt
áð láta togarana liggja um ófyrir-
sjáanlegan tíma, og sennilega
leggja þeir togurunum upp, sem
þegar eru komnir út, næst þegar
þeir komjaí í höfn. Ráiðstöfun þessi
mun vera gerð í þeim eina til-
gangi að knýja niður kaup. Sjó-
mannafélögin hafa engar tilkynn-
ingu fengið frá útgerðarmönnum
enn sem komið er.
Slik eru. bjatgráð íhaldsmanna!
Mikill dýrbítur.
1 Lokinhamradal við Amarfjörð
hefir tófa lagst á fé af mikilli
grimd í suiruar. Hefir hún drepið
hjá einum bónda af þremur 40
lömb, en annar bóndi hefir flúið
með fé sitt til Dýrafjajrðar. —
(FB.-skeyti frá Isafirðd.)
KiIbom-kommúniíStar 6 — 8
Sillén-kommúnistar 2 — 0